Bài giảng Chính sách thương mại quốc tế

Ch­¬ng 4 ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ 1. Kh¸i niÖm, nhiÖm vô vµ c¸c bé phËn trong chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ 1.1. Kh¸i niÖm ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ hÖ thèng c¸c nguyªn t¾c, biÖn ph¸p kinh tÕ hµnh chÝnh vµ ph¸p luËt dïng ®Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu ®· x¸c ®Þnh trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i quèc tÕ cña mét n­íc trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. L­u ý 1.2. NhiÖm vô - B¶o hé hîp lý thÞ tr­êng vµ nÒn s¶n xuÊt néi ®Þa - T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc më réng thÞ tr­êng ra bªn ngoµi, tham gia m¹nh mÏ vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. 1.3. C¸c bé phËn trong chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ a. ChÝnh s¸ch mÆt hµng b. ChÝnh s¸ch thÞ tr­êng c. C¸c chÝnh s¸ch hç trî kh¸c 2. C¸c h×nh thøc trong chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ 2.1. ChÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch 2.1. ChÝnh s¸ch mËu dÞch tù do Theo mét tÝnh to¸n cña WTO, ng­êi tiªu dïng vµ ChÝnh phñ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn tr¶ 350 triÖu §« la mét n¨m ®Ó b¶o hé lÜnh vùc n«ng s¶n. Sã tiÕn nµy ®ñ ®Ó 4.1 triÖu con cõu nu«i lÊy s÷a cña hä bay vßng quanh thÕ giíi (vÐ h¹ng nhÊt!) nh÷ng 1.5 lÇn! 2.1 ChÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch a. Kh¸i niÖm ChÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch lµ mét h×nh thøc trong chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ, trong ®ã nhµ n­íc ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ thÞ tr­êng néi ®Þa, b¶o vÖ nÒn s¶n xuÊt trong n­íc tr­íc sù c¹nh tranh cña hµng ho¸ nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi . b. §èi t­îng ¸p dông - Nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi - Nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt cã nguy c¬ bÞ hµng nhËp khÈu ®e do¹ sù tån t¹i - Nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cßn non trÎ ch­a ®ñ søc c¹nh tranh c. C¸c lo¹i h×nh trong chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch ChÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch kiÓu cò: mang tÝnh phßng ngù ChÝnh s¸ch siªu b¶o hé mËu dÞch: mang tÝnh tÊn c«ng c. ­u nh­îc ®iÓm cña chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch ­u ®iÓm Nh­îc ®iÓm 2.2. ChÝnh s¸ch mËu dÞch tù do a. Kh¸i niÖm ChÝnh s¸ch mËu dÞch tù do lµ mét h×nh thøc trong chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ, trong ®ã nhµ n­íc tõng b­ãc gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi xo¸ bá nh÷ng c¶n trë trong quan hÖ bu«n b¸n víi bªn ngoµi, thùc hiÖn viÖc tù do ho¸ th­¬ng m¹i b. C«ng cô thùc hiÖn - C¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan - HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i c. ­u nh­îc ®iÓm ­u ®iÓm nh­îc ®iÓm 2.3 Lùa chän chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ - C¨n cø vµo tr×nh ®é cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt cña c¸c n­íc - C¨n cø vµo c¸c cam kÕt cña chÝnh phñ c¸c n­íc 3. C¸c nguyªn t¾c ¸p dông trong chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ 3.1. Nguyªn t¾c N­íc ®­îc ­u ®·i nhÊt (Most Favored Nation –MFN) Tªn phæ biÕn: Nguyªn t¾c Tèi huÖ quèc Néi dung: C¸c bªn tham gia ký kÕt cam kÕt dµnh cho nhau nh÷ng thuËn lîi vµ ­u ®·i kh«ng kÐm h¬n nh÷ng thuËn lîi vµ ­u ®·i mµ mét bªn ®ang vµ sÏ dµnh cho bÊt kú mét n­íc thø ba nµo. C¬ së ph¸p lý ®Ó thùc hiÖn C¸ch ¸p dông T¸c dông Ngo¹i lÖ (c¸c tr­êng hîp miÔn trõ) 3.2. Nguyªn t¾c §èi xö quèc gia (National Treatment – NT) Tªn kh¸c: Nguyªn t¾c Ngang b»ng d©n téc (National Parity- NP) Néi dung : C¸c bªn tham gia trong quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i cam kÕt dµnh cho hµng ho¸, c«ng d©n hoÆc c«ng ty n­íc kh¸c nh÷ng ­u ®·i trªn thÞ tr­êng néi ®Þa gièng nh­ nh÷ng ­u ®·i dµnh cho hµng ho¸, c«ng d©n hoÆc c«ng ty n­íc m×nh T¸c dông Ngo¹i LÖ MFN vµ NT Trong WTO: MFN + NT = Non – discrimination (Nguyªn t¾c Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö) Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö cña MFN vµ NT kh¸c nhau ®iÓm nµo? 4. C¸c biÖn ph¸p ¸p dông trong chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ 4.1. ThuÕ quan (Tariff) a. Kh¸i niÖm: ThuÕ quan lµ lo¹i thuÕ ®¸nh vµo hµng ho¸ khi hµng ho¸ ®ã ®i qua mét l·nh thæ h¶i quan. b. Ph©n lo¹i thuÕ quan B1. Theo môc ®Ých ®¸nh thuÕ: ThuÕ quan tµi chÝnh ThuÕ quan b¶o hé b2. Theo ®èi t­îng ®¸nh thuÕ ThuÕ quan xuÊt khÈu ThuÕ quan nhËp khÈu ThuÕ quan qu¸ c¶nh b3. Theo ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ ThuÕ quan tÝnh theo sè l­îng: ThuÕ quan tÝnh theo gi¸ trÞ ThuÕ quan tÝnh hçn hîp c. T¸c ®éng cña thuÕ quan nhËp khÈu Ddom Sdom Quantity Price Ddom & Sdom : §­êng cÇu vµ ®­êng cung NÕu ®¸nh thuÕ T T¸c ®éng cña thuÕ quan nhËp khÈu ®èi víi gi¸ ®èi víi s¶n xuÊt: ®èi víi tiªu dïng trong n­íc Cho nªn thuÕ quan hót nguån lùc vµo lÜnh vùc ®­îc b¶o hé ®èi víi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®èi víi thu nhËp CP ph©n phèi l¹i Kho¶n “mÊt tr¾ng” vÒ lîi Ých cña thuÕ quan chøng tá x· héi bÞ thiÖt h¹i tõ chÝnh s¸ch thuÕ Møc thuÕ quan ngµy cµng gi¶m ®i Møc thuÕ quan trung b×nh ngµy cµng gi¶m 1947: 37% 1950-1970: 20 - 25% 1970- 1990: 10 - 15% 1990- 1995: 5 -10% Sau 1995: 0 - 5% Nh÷ng lý lÏ ñng hé thuÕ quan Gi¶ sö mét n­íc nhËp khÈu mét l­îng t­¬ng ®èi lín vÒ mét hµng ho¸ nµo ®ã. Khi Êy, nÕu n­íc nµy t¨ng nhËp khÈu, gi¸ c¶ thÕ giíi sÏ t¨ng lªn. (N¦íC nhËp khÈu LíN) Khi Êy, thuÕ nhËp khÈu cã thÓ dÉn ®Õn lîi Ých x· héi t¨ng Mét vÝ dô vÒ thuÕ quan tèi ­u ®èi víi n­íc lín VÝ dô n­íc A lµ mét n­íc nhËp khÈu lín cña thÕ giíi vÒ hµng ho¸ G. N­íc B xuÊt khÈu G Cïng xem xÐt tr­êng hîp tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ n­íc A ®¸nh thuÕ ®èi víi hµng G nhËp khÈu Chi phÝ x· héi cña viÖc ®¸nh thuÕ (®èi víi n­íc NK lín)  CS  PS  thu CP Thay ®æi “tÞnh”vÒ lîi Ých ThuÕ quan tèi ­u sÏ Max $e - $(b + d)