Bài giảng chức năng điều tiết vận động của hệ thần kinh trung ương: Hệ thần kinh thực vật

Bμi 4 hệ thần kinh thực vật I- cấu trúc của hệ TKTV 1- Hệ giao cảm. - Trung khu... - Neuron: NR tiền hạch axon ngắn, có myelin; NR sau hạch axon dμi, không myelin... - Hạch: cạnh sống vμ tr−ớc sống... (tuỷ t/thận coi lμ hach g/c lớn nhất) 2- Hệ phó giao cảm. - Trung khu ở 3 nơi: não giữa, hμnh-cầu não vμ các đốt tuỷ cùng. - Neuron: NR tiền hạch axon dμi, có myelin; NR sau hạch axon ngắn, không myelin... - Hạch: nằm gần hoặc trong thμnh cơ quan. Ngoμi ra, hệ TKTV còn hệ hậu giao cảm hay hệ TK ở ruột. Hệ nμy có ở thμnh ống tiêu hoá (đám rối Auerbach vμMeissner). Chúng lμ mạng l−ới NR. Chạy đến chúng lμ các sợi g/c, fó g/c. Từ đây→đến cơ trơn thμnh ruột. CN hệ hậu g/c: đ/h v/đ vμ đ/h v/c ion, n−ớc vμ chế tiết enzym, chất TGHH: Ace. Norad. GABA. Somatostatin,Gastrin, Sero. Brady. CCK-8... 3- Các trung khu cao cấp của hệ TKTV - Thể l−ới thân não. - Các TK TV trong tiểu não. - Trong Hypo., trong thể vân. - Một số TK thuộc hệ Limbic. - Vùng trán bán cầu não. Chúng đ/h h/đ các T/Khu TV fía d−ới vμ đ/h fx thực vật. II- các chất dẫn truyền vμ các receptor thuộc hệ TKTV 1- Các chất dẫn truyền: - Sợi tận cùng chứa acetylcholin gọi lμ sợi cholinergic. - Sợi tận cùng chứa noradrenalin gọi lμ sợi adrenergic. * Các sợi tiền hạch cả 2 hệ đều lμ sợi cholinergic. * Sợi hậu hạch g/c fần lớn lμ sợi adrenergic, trừ tuyến mồ hôi, cơ chân lông, một số m/máu lμ sợi cholinergic. Tổng hợp acetylcholin ở bμo t−ơng sợi trục: Cholinacetyltransferase Acetyl-CoA + Cholin → Acetylcholin Acetylcholin đ−ợc v/chuyển vμo bọc. Chúng đ−ợc g/fóng khi có xung TK tới, tồn tại vμi giây, bị huỷ bởi enzym cholinesterase Noradrenalin đ−ợc t/hợp ở tận cùng boμ t−ơng sợi trục từ tyrosin → DOPA → Dopamin→ v/c vμo bọc → Noradrenalin. ở tuỷ t/thận noradrenalin → adrenalin. Sau khi gf, chúng bị huỷ bởi men COMT 2- Các receptor ở mμng sau sinap lμ adrenoreceptor hoặc cholinoreceptor. Adrenoreceptor có 2 loại: α- R vμ β- R (β1 vμ β2-R). Cholinoreceptor có 2 loại: N vμM- cholinoreceptor. M-cholino. lại chia ra: M1 vμM2- cholinoreceptor. VD:... 3- Chức năng hệ TKTV: - Đ/h QT CHVC. - Đ/h h/đ các cơ quan nội tạng (th−ờng có sự tham gia cả 2 hệ) → ảnh h−ởng điều chỉnh (nếu lμ tự động) vμ a/h fát đông (hf khi có xung TK đến). - A/h cụ thể lên CQ (tự đọc) 4- Các fx TV - FX TV chính thức: Lμ fx có sự tham gia của TB TV trong hệ TKTW (có 5 khâu). - FX tại chỗ lμ fx đ−ợc thực hiện bởi các TB TK TV nằm trong các hạch TV. VD: + FX tạng- tạng (kt vμo ruột gây ngừng tim). + FX tạng - cơ (KT fúc mạc gây căng cơ thμnh bụng). + FX tạng - da (dạ dμy đau gây toát mồ hôi). + FX da - tạng (ch−ờm nóng ở da gây hết đau nội tạng...). - FX axon lμ FX đ−ợc gây ra ở 1 axon. Điều kiện axon phải chia nhánh vμ chi fối 2 CQ khác nhau.