Bài giảng Cơ sở kỹ thuật y sinh - Chương 2: Cơ sở giải phẫu học và sinh lý học

ơng), các tâm thất co (thất thu) và chuyển máu vào phổi (hệ tuần hoàn phổi) và phần còn lại của cơ thể (vòng tuần hoàn toàn thân) Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Tim - Hoạt động bơm n Tự tạo ra xung điện n Sự di chuyển của các ion qua màng plasma n Gia tăng tính thấm đối với Na+ n Kết quả là tạo ra nhiều điện tích dương ở phía bên trong tế bào hơn là phía bên ngoài, được gọi là sự khử cực n Chưa đầy 0,3 giây sau đó tế bào lại tái phân cực n Tốc độ bơm của tim một người lớn trung bình khoảng 72 bpm, 5/8 nhịp là kỳ tâm trương n Các tế bào được kết hợp một cách chặt chẽ, sóng tâm nhĩ lan truyền với tốc độ khoảng 1m/s n Tốc độ của sóng giảm xuống còn khoảng 0,05 m/s khi ở giữa các khoang để cho phép máu lấp đầy khoang n Sóng tâm thất di chuyển với tốc độ khoảng 3 đến 0,5 m/s Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hình 2.20. Các tế bào điều hòa nhịp tim ở nút xoang nhĩ thực hiện khử cực trước và truyền các sóng kích hoạt khắp tâm nhĩ. Điện thế hoạt động lan truyền sẽ giãm xuống khi nó đi qua nút nhĩ thất và sau đó di chuyển qua bó His và hệ Purkinje một cách nhanh chóng cho đến khi nó đến các tế bào tâm thất. Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Điện tâm đồ - ECG n Sóng P - Sự khử cực tâm nhĩ n Các sóng Q, R, S - Sự khử cực tâm thất, sự khử cực tâm nhĩ n Sóng T – Tái phân cực tâm thất Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hệ hô hấp n Di chuyển không khí đến và từ các bề mặt trao đổi khí, do đó khí O2 và CO2 có thể khuếch tán giữa không khí và máu n Một người lớn bình thường có khoảng 15-20 nhịp thở trong một phút Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hình 2.24. (a) Hệ hô hấp gồm có ống dẫn mà có thể được dùng để dẫn không khí vào trong hay ra ngoài cơ thể và phổi. (b) Các nhánh cuối của cuống phổi nhỏ và các túi trong phổi có các phế nang nơi mà hiện tượng trao đổi khí giữa phổi và máu trong các mao mạch xung quanh xảy ra Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Hệ hô hấp n Tính trương nở - Phổi bình thường có thể được mở rộng gấp 100 lần so với một quả bong bóng n Tính co giãn - Phổi có thể dễ dàng trở lại kích thước ban đầu sau khi bị làm căng phồng n Sự căng bề mặt - Chống lại sự căng phồng mà gây ra áp suất trong phế nang n Lớp hoạt tính bề mặt trong các phế namg sẽ phá vỡ sự căng bề mặt nhằm ngăn chặn việc các túi va chạm nhau Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hệ hô hấp n Vùng dẫn - Miệng, mũi, các xoang, họng, khí quản, các phế quản và nhánh cuống phổi nhỏ - Không khí được làm ấm, làm ẩm, lọc và làm sạch - Các lông rung vận chuyển dịch nhầy (mà bắt lấy các mảnh vụn) đến họng để giúp cho việc nuốt hoặc khạc nhổ n Vùng hô hấp - Các cuống phổi nhỏ, phế nang, túi phổi - Sự trao đổi khí giữa không khí và máu xảy ra Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hệ hô hấp n Sự hít vào - Sự co của các cơ giúp hít thở - Lồng ngực mở rộng - Các phế nang mở rộng - Khí túi phổi mở rộng và áp suất giảm xuống so với áp suất khí quyển khoảng 3 mm Hg - Không khí tràn vào phổi Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hệ hô hấp n Sự thở ra - Các cơ giãn ra - Thể tích lồng ngực trở về kích thước ban đầu - Thể tích giảm, áp suất tăng lên hơn so với áp suất khí quyển khoảng 3 mm Hg - Không khí thoát ra ngoài phổi Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hệ hô hấp n Thể tích - Thể tích phế dung - lượng không khí đi vào trong một quá trình hít vào bình thường - Dung tích phổi tổng cộng - thể tích của các lá phổi khi thở sâu cực đại - Dung tích phổi sống - thể tích không khí cực đại một người có thể thở ra sau khi đã hít vào tối đa - Dung tích dư - bằng dung tích phổi tổng cộng trừ cho dung tích phổi sống Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hô hấp ngoài n Các khí được trao đổi giữa máu và phế nang - Mỗi lá phổi người trưởng thành có khoảng 3,5.108 phế nang - Bề mặt thực hiện trao đổi khí khoảng 60-70 m2 - Áp suất oxy từng phần ở phế nang cao hơn trong máu - Áp suất carbonic từng phần ở máu cao hơn trong phế nang Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hô hấp trong Các khí được trao đổi giữa máu và các chất dịch ngoại bào Các máy thông khí cơ học n Máy thông khí áp suất âm – ví dụ như phổi kim loại (sắt) - Tạo ra áp suất âm ở bên ngoài lồng ngực làm cho lồng ngực giãn nở n Máy thông khí áp suất dương - Cung cấp áp suất cao tại lối vào các lá phổi - Áp suất là dương trong suốt quá trình hít vào (ngược với bình thường) - Tác động đến sự chuyển về trong tĩnh mạch và đầu ra ở tim n Đường vòng phổi – máu được chuyển đi, được cung cấp oxy, làm ấm và đưa trở về Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hệ thần kinh n Hệ thần kinh trung ương (Não và tuỷ sống) n Hệ thần kinh ngoại biên (12 cặp thần kinh não và 31 cặp thần kinh cột sống cùng với các neuron cảm quan và vận động) • Hệ thần kinh động vật • Hệ thần kinh thực vật: giao cảm và phó giao cảm Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Neuron cảm quan và vận động Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Cấu trúc cơ bản của neuron Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Cấu trúc cơ bản của não n Bán cầu đại não (chất xám và chất trắng) n Đồi thị n Tiểu não và hành tủy Hệ xương n Chức năng: chống đỡ cơ thể, hỗ trợ vận động, tạo máu và tích trữ khoáng chất vi lượng n Hệ xương: • hệ xương sống • hệ xương phụ gắn kết n Tính chất cơ học của xương: • Khối lượng riêng = 1,9g/cm3 • Lực nén = 170 N/mm2 • Lực xoắn = 120 N/mm2 • Suất Young = 1,8.104 N/mm2 n Các dạng liên kết của xương: • Liên kết sợi • Liên kết sụn • Liên kết hoạt dịch Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Hệ xương n Hệ cơ có 600 – 700 cơ xương và chiếm hơn 40% khối lượng cơ thể. n Giải phẫu và cơ chế co cơ: Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học Tự điều chỉnh cân bằng cơ thể (homeostasis) n Khả năng cơ thể tự điều chỉnh tạo sự cân bằng bên trong cơ thể n Cơ chế tự điều chỉnh cân bằng liên quan đến: thân nhiệt, áp suất máu, sự hít thở và nhịp tim. n Các cơ chế phản hồi (feedbacks) dùng để thông tin các biến đổi thông qua các đầu dò từ cơ quan cảm thụ lên thần kinh trung ương, từ đó sinh ra các đáp ứng truyền đến các cô quan vận động tạo ra các phản ứng đối các kích thích trên. Bài giảng CƠ SỞ KỸ THUẬT Y SINH – Ngành VẬT LÝ KỸ THUẬT - Khoa KHƯD – ĐHBK – ĐHQG TP.HCM 2006 Chương 2: Giải phẫu học và sinh lý học