Bài giảng Kế toán tài chính - Chương 4: Kế toán hàng tồn kho - Nguyễn Quốc Nhất

i các loại sản phẩm tự nhiên về sản phẩm chuẩn Bước 2: Tính tổng giá thành sản phẩm theo phương pháp hệ số Tổng Z SP Hoàn thành Chi phí SX DDĐK Chi phí SX PS trong kỳ Chi phí SX DDCK Các khoản làm giảm trừ (nếu có) = + -- Các bước tính giá thành theo phương pháp hệ số Z đơn vị sản phẩm chuẩn = Tổng Z các loại sản phẩm chính hoàn thành trong kỳTổng sản phẩm chuẩn hoàn thành trong kỳ Bước3: Tính giá thành đơn vị sản phẩm chuẩn 78 Bước 4: Tính tổng giá thành từng loại sản phẩm SP = SLSPHT(từng loại) *Hệ số*Zđvi chuẩn Zđvị SP = Các bước tính giá thành theo phương pháp hệ số  SP SLSPHT CHƯƠNG 4: KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO NguyenQuocNhat- nhatnq.faa@gmail.com 14 79 Tại một phân xưởng sản xuất ra 2 loại sản phẩm A, B có các tài liệu: - Chi phí sản xuất dở dang đầu tháng 400.000 - Chi phí sản xuất phát sinh trong tháng: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 3.000.000 Chi phí nhân công trực tiếp 500.000 Chi phí sản xuất chung 700.000 - Sản phẩm hoàn thành trong tháng được nhập kho thành phẩm: 1.000spA và 500spB. - Sản phẩm dở dang cuối tháng gồm: 220 spA và 150spB được đánh giá theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Hệ số sản phẩm: A là 1; B là 1,2. Ví dụ SV tự làm: 80 4.4.6.4 Tính giá thành theo phương pháp tỷ lệ Phương pháp này được áp dụng khi trong cùng một quy trình sản xuất tạo ra một nhóm sản phẩm cùng loại với những chủng loại, qui cách khác nhau. Các sản phẩm này không có quan hệ tương ứng tỷ lệ để qui đổi. Đặc điểm: đối tượng hạch toán chi phí sản xuất là nhóm sản phẩm, đối tượng tính Z là từng loại sản phẩm. Tỷ lệ = Tổng Z thực tế của các loại sản phẩm hoàn thành trong kỳ Tổng Z KH ( Zđm ) của các loại sản phẩm hoàn thành trong kỳ 81 Tổng Z thực tế của từng loại SP =Tổng Z kế hoạch (hoặc định mức) của từng loại SP x Tỷ lệ 4.6.5 Tính giá thành theo phương pháp liên hợp Phương pháp này được áp dụng khi trong cùng một quy trình sản xuất bên cạnh những sản phẩm chính còn thu được sản phẩm phụ. Để tính được Z của sản phẩm chính phải loại trừ giá trị của sản phẩm phụ, sau đó sử dụng phương pháp tỷ lệ hoặc phương pháp hệ số để xác định Z cho từng loại sản phẩm chính. 82 4.4.6.5. Phương pháp đơn đặt hàng Phương pháp này được áp dụng cho những doanh nghiệp sản xuất sản phẩm, lao vụ theo đơn đặt hàng của khách hàng. Từng đơn đặt hàng là đối tượng hạch toán chi phí sản xuất và cũng là đối tượng tính Z. Z của từng đơn đặt hàng là toàn bộ cho chi phí sản xuất phát sinh kể từ lúc bắt đầu thực hiện cho đến lúc hoàn thành, hay giao hàng cho khách hàng. 83 Phương pháp này áp dụng đối với những qui trình công nghệ sản xuất phức tạp gồm nhiều giai đoạn chế biến kế tiếp nhau. Sản phẩm của giai đoạn này (bán thành phẩm) là nguyên liệu đầu vào của giai đoạn sau Trong PP này có hai phương pháp để tính 4.4.6.7.1. Phương pháp kết chuyển song song (Phương pháp phân bước không tính giá thành bán thành phẩm): Việc tính giá thành sản phẩm theo phương pháp này kế toán không tính giá thành bán thành phẩm mà chỉ tính Z sản phẩm hoàn chỉnh. Đặc điểm tổ chức kế toán: đối tượng hạch toán chi phí sản xuất là từng giai đoạn sản xuất; đối tượng tính Z là sản phẩm hoàn chỉnh ở giai đoạn cuối cùng. 4.4.6.7 Phương pháp phân bước 84 Sơ đồ tóm tắt Z SP hoàn chỉnh = Chi phí NVLTT Chi phí Chế biến Bước 1 Chi phí Chế biến Bước 2 Chi phí Chế biến Bước n + + + Chi phí SX bước 1 Chi phí SX bước 1 Chi phí SX bước 1 + + Z sản phẩm hoàn thành Kết chuyển Kết chuyển Kết chuyển CHƯƠNG 4: KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO NguyenQuocNhat- nhatnq.faa@gmail.com 15 85 4.4.7.2 Phương pháp kết chuyển tuần tự (Phương pháp phân bước có tính giá thành bán thành phẩm): Phương pháp này áp dụng cho những doanh nghiệp có quy trình sản xuất phức tạp, qua nhiều giai đoạn chế biến và ở mỗi giai đoạn có yêu cầu tính Z bán thành phẩm. Đặc điểm tổ chức kế toán: đối tượng hạch toán chi phí sản xuất là từng giai đoạn sản xuất; đối tượng tính Z là các bán thành phẩm ở từng giai đoạn và sản phẩm hoàn chỉnh ở giai đoạn cuối cùng. Công thức tính Z được biển diễn như sau: 86 Chi phí NVL trực tiếp Chi phí chế biến GĐ 1 Z bán thành phẩm 1 + + Z bán thành phẩm 2 Z sản phẩm hoàn chỉnh Chi phí chế biến GĐ 2 Chi phí chế biến GĐ n Z bán thành phẩm 1 Z bán thành phẩm n - 1 + + 87 4.5. Kế toán hàng hóa Hàng hóa là các loại vật tư, sản phẩm do doanh nghiệp mua về với mục để bán (Bán buôn và bán lẻ) Hàng hóa có thể tồn tại dưới các dạng: hàng tồn kho, hàng đã mua đang đi đường, hàng hóa đã gởi đi bán, hàng hóa gởi đi gia công, chế biến. 88 4.5.1. Chứng từ kế toán Phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, biên bản kiểm nghiệm, biên bản kiểm kê vật tư, công cụ, dụng cụ, sản phẩm, hàng hóa, bảng kê mua hàng, Hóa đơn bán hàng, Hóa đơn GTGT, 4.5.2. Sổ sách kế toán (Xem SGK trang 204) 4.5.3. Tài khoản sử dụng: TK 156 có 3 tài khoản cấp 2: TK 1561 “ Giá mua hàng hóa” TK 1562 “ Chi phí mua hàng hóa” TK 1567 “ Hàng hóa bất động sản” 4.5. Kế toán hàng hóa 89 TK 1561 “ Giá mua hàng hóa” Phản ánh trị giá hiện có và tình hình biến động của hàng hóa mua vào và đã nhập kho (Tính theo trị giá mua vào) TK 1562 “ Chi phí mua hàng hóa”  Phản ánh chi phí thu mua hàng hóa phát sinh  Tình hình phân bổ chi phí thu mua hàng hóa Công thức phân bổ chi phí mua hàng cho lượng hàng bán 4.5. Kế toán hàng hóa Chi phí thu mua liên quan đến hàng hóa tồn kho đầu kỳ Chi phí thu mua phát sinh trong kỳ Trị giá của hàng hiện còn cuối kỳ và hàng hóa đã xuất bán xác định tiêu thụ trong kỳ Trị giá của hàng hóa đã xác định tiêu thụ trong kỳ = x + 90 Sơ đồ kế toán mua hàng hóa trong nước 90 331, 111, 112 CKTM, giảm giá, trả hàng 515 331, 111, 112 CK thanh toán 111, 112, 331, 1562CP mua hàng 133 Nếu có 1561 133 Mua hàng Nếu có 151 1561 Cuối tháng hàng chưa về Hàng về CHƯƠNG 4: KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO NguyenQuocNhat- nhatnq.faa@gmail.com 16 91 Sơ đồ kế toán Nhập khẩu trực tiếp 91 1561 TG? 111, 112, 331 TG? CKTM, giảm giá, trả hàng 331, 111, 112 Giá trị hàng NK 3333, 3332 Thuế 1331 VAT trực tiếp 33312 VAT khấu trừ 1562 VAT (nếu có) Nộp thuế Nộp thuế 92 Haøng hoùa phaûi qua gia coâng cheá bieán TK 154 TK 133 Xuất kho HH đi gia công VAT ( nếu có) CP gia công chế biến TK 1561 TK 111, 112, 331 TK 1562 CP vận chuyển, bốc dỡ TK 1561 HH nhập lại kho 92 93 93 Hàng hóa về, hóa đơn chưa về Laøm thuû tuïc nhaäp kho khi haøng veà, khoâng haïch toaùn Neáu ñeán cuoái kyø hoaù ñôn chöa veà: Choïn giaù taïm tính, ghi nhaän nghieäp vuï nhaäp kho theo gía taïm tính Kyø sau: hoùa ñôn veà tieán haønh ñieàu chænh laïi giaù taïm tính cuoái kyø tröôùc. 94 94 TK 1561 TK 133 Giá tạm tính CK VAT ( nếu có) TK 331 Giá tạm tính (Ghi âm) Giá thực tế (theo hóa đơn TK 111,112 Thanh toán Hàng hóa về, hóa đơn chưa về 95 Ví dụ:  Ngaøy 1/3: Nhaän ñöôïc moät soá haøng hoùa do cty A göûi ñeán, qua kieåm nhaän thöïc teá, soá löôïng haøng hoùa laø 200 caùi, chöa coù hoùa ñôn. Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh töøng tröôøng hôïp sau:  TH1: Ngaøy 25/3: Hoùa ñôn cuûa soá haøng hoùa ñoù veà ñeán DN, giaù mua chöa thueá laø 50.000.000ñ, thueá suaát thueá GTGT 5%, chöa thanh toaùn.  TH 2: Cuoái thaùng, hoùa ñôn cuûa soá haøng hoùa treân chöa veà ñeán DN, keá toaùn choïn giaù taïm tính laø 51.000.000ñ. Ngaøy 5/4, hoùa ñôn cuûa loâ haøng nhaäp kho ngaøy 1/3 ñaõ veà ñeán DN, keá toaùn ñieàu chænh laïi giaù taïm tính. 95 96 Bán hàng hóa 632 511 111, 112, 131 1561 3331 Trị giá hàng xuất bán Nếu có 1562 CK PB CP thu mua cho hàng bán trong kỳ Ghi nhận Doanh thu 96 CHƯƠNG 4: KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO NguyenQuocNhat- nhatnq.faa@gmail.com 17 97 TK 1567 - Hàng hóa bất động sản: Phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến động của các loại hàng hoá bất động sản của doanh nghiệp. Hàng hoá bất động sản gồm: Quyền sử dụng đất; nhà; hoặc nhà và quyền sử dụng đất; cơ sở hạ tầng mua để bán trong kỳ hoạt động kinh doanh bình thường; Bất động sản đầu tư chuyển thành hàng tồn kho khi chủ sở hữu bắt đầu triển khai cho mục đích bán. 4.5. Kế toán hàng hóa 98 Hàng hóa bất động sản 98 TK 1567 TK 1332 VAT (nếu có) TK 111, 112, 331 TK 111, 112, 131 632 5117 3331 Mua hàng hóa BĐS Bán HH BĐS Ghi nhận doanh thu VAT (nếu có) 99 Hạch toán HTK theo PP kiểm kê định kỳ. 99 156 6111 K/C HH tồn kho đầu kỳ (1) 111, 112, 331 Trị giá HH nhập vào trong kỳ (2) K/C HH tồn kho cuối kỳ (3) 156 Trị giá HH xuất bán trong kỳ (4) 632 TK 133 VAT (nếu có) 100 4.6.Kế toán hàng hóa kho bảo thuế Hàng hóa kho bảo thuế: Là những nguyên liệu vật tư nhập khẩu, dùng để cung ứng cho sản xuất và những sản phẩm sản xuất ra của chính doanh nghiệp đó được lưu giữ tại kho bảo thuế 101 4.5.4. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong kỳ 4.5.4.1. Trường hợp doanh nghiệp hạch toán theo phương pháp kê khai thường xuyên: 4.5.4.2. Trường hợp doanh nghiệp hạch toán theo phương pháp Kiểm kê định kì: 4.5. Kế toán hàng hóa 102 Möùc döï phoøng giaûm giaù vaät tö cho naêm keá hoaïch 4.7 Hạch toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho Löôïng vaät tö toàn kho giaûm giaù taïi thôøi ñieåm laäp baùo caùo taøi chính naêm ( Giaù haïch toaùn treân soå keá toaùn - Giaù thöïc teá treân thò tröôøng taïi thôøi ñieåm laäp baùo caùo taøi chính naêm) x= CHƯƠNG 4: KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO NguyenQuocNhat- nhatnq.faa@gmail.com 18 103 Taøi khoaûn söû duïng: TK 2294 “Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho” a. Cuoái nieân ñoä khi tieán haønh laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho: Möùc döï phoøng giaûm giaù vaät tö cho naêm keá hoaïch Nôï TK 632 Coù TK 2294 4.7 Hạch toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho 104 b. Cuoái nieân ñoä sau: _ Tröôøng hôïp khoaûn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho phaûi laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm nay lôùn hôn khoaûn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñaõ laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm tröôùc soá cheânh leäch lôùn hôn ñöôïc laäp theâm, ghi: Soá laäp theâm: Nôï TK 632 Coù TK 2294 _ Ngöôïc laïi, thì soá cheânh leäch nhoû hôn ñöôïc hoaøn nhaäp, ghi: Soá giaûm bôùt: Nôï TK 2294 Coù TK 632 4.7 Hạch toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho 105 BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN Tại ngày tháng năm Taøi saûn MS Số cuối năm A. Taøi saûn ngaén haïn 100 Hàng tồn kho 140 Dự phòng giảm giá hàng tồn kho (*) 149 SDCK 151, 152158 TK 2294 Thuyết minh 105 4.8. Trình bày trên báo cáo tài chính 106 106 4.8 Trình bày trên báo cáo tài chính 107 4.8 Trình báy trên báo cáo tài chính 7. Hàng tồn kho: - Hàng đang đi trên đường; - Nguyên liệu, vật liệu; - Công cụ, dụng cụ; - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang; - Thành phẩm; - Hàng hóa; - Hàng gửi bán; - Hàng hóa kho bảo thuế. Cuối năm Giá Dự gốc phòng ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... Đầu năm Giá Dự gốc phòng ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... Trình bày trên thuyết minh báo cáo tài chính 108 Trình bày trên Thuyết Minh  Giá trị hàng tồn kho ứ đọng, kém, mất phẩm chất không có khả năng tiêu thụ tại thời điểm cuối kỳ; Nguyên nhân và hướng xử lý đối với hàng tồn kho ứ đọng, kém, mất phẩm chất; Giá trị hàng tồn kho dùng để thế chấp, cầm cố bảo đảm các khoản nợ phải trả tại thời điểm cuối kỳ;  Lý do dẫn đến việc trích lập thêm hoặc hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho. 4.8 Trình bày trên báo cáo tài chính