Bài giảng môn Thanh toán quốc tế - Chương 2: Cán cân thanh toán quốc tế

Thanh toán quốc tế Cán cân thanh toán quốc tế 1 CHƯƠNG 2 CÁN CÂN THANH TOÁN QUỐC TẾ 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 2 Nội dung chương II ” Khái niệm thanh toán quốc tế ” Kết cấu của cán cân thanh toán quốc tế ” Các cán cân bộ phận ” Việc ghi chép trên bảng cán cân thanh toán QT ” Nguyên tắc bút toán ” Các biện pháp điều chỉnh cán cân thanh toán 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 3 Khái niệm thanh toán quốc tế ” Là việc thu chi của một nước trong các lĩnh vực kinh tế tài chính dẫn đến việc tăng giảm ngoại hối của một nước trong một thời gian nào đó. ” Thực chất của TTQT là thanh toán trực tiếp giữa những người cư trú (Resident) và phi cư trú (Non- Resident). 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 4 Khái niệm cán cân thanh toán quốc tế ” Cán cân thanh toán quốc tế (CCTTQT) là bảng đối chiếu giữa những khoản tiền mà nước ngoài trả cho một nước và những khoản tiền mà nước đó trả cho nước ngoài trong một thời kỳ nhất định. ” Cán cân thanh toán quốc tế là bảng tổng hợp, thống kê, ghi chép một cách có hệ thống các giao dịch kinh tế giữa người cư trú với người không cư trú trong một thời kỳ nhất định, thường là 1 năm. Thanh toán quốc tế Cán cân thanh toán quốc tế 2 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 5 KẾT CẤU CỦA CÁN CÂN THANH TOÁN QUỐC TẾ ” Cán cân vãng lai – CA (current account): ƒ Cán cân thương mại: • Xuất khẩu hàng hoá • Nhập khẩu hàng hoá ƒ Cán cân dịch vụ: • Xuất khẩu dịch vụ • Nhập khẩu dịch vụ ƒ Cán cân thu nhập: • Thu nhập trả cho người lao động • Thu nhập từ vốn đầu tư: Lợi tức, cổ tức, trái tức. ƒ Cán cân di chuyển một chiều: ” Cán cân vốn - KA: ƒ Cán cân vốn ngắn hạn: • Tín dụng thương mại • Giao dịch giấy tờ có giá ngắn hạn ƒ Cán cân vốn dài hạn: • Đầu tư của nước ngoài vào trong nước • Đầu tư của trong nước ra nước ngoài ” Sai sót thống kê: ” Cán cân bù đắp chính thức: 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 6 Hạng mục thường xuyên (CA) ” Cán cân vãng lai (current account), phản ánh các giao dịch về hàng hóa, dịch vụ và các khoản chuyển dịch thanh toán giữa hai nước. ” Bao gồm: ƒ Cán cân thương mại - TB • Xuất khẩu hàng hoá • Nhập khẩu hàng hoá ƒ Cán cân dịch vụ- Se: (Du lịch, Cước phí vận tải, bảo hiểm, hoa hồng môi giới) • Xuất khẩu dịch vụ • Nhập khẩu dịch vụ ƒ Cán cân thu nhập- Ic • Thu nhập trả cho người lao động • Thu nhập từ vốn đầu tư: Lợi tức, cổ tức, trái tức. ƒ Cán cân di chuyển một chiều- Trf • Chuyển tiền của tư nhân • Chuyển tiền của chính phủ 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 7 Hạng mục vốn (KA) ” Cán cân vốn (KA): phản ánh di chuyển tiền tệ trong hoạt động tín dụng đầu tư giữa hai nước ” Bao gồm: ƒ Cán cân vốn ngắn hạn: • Tín dụng thương mại • Giao dịch giấy tờ có giá ngắn hạn ƒ Cán cân vốn dài hạn: • Đầu tư nước ngoài vào trong nước • Đầu tư trong nước ra nước ngoài ƒ Chuyển giao vốn một chiều 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 8 VIỆC GHI CHÉP CÁC SỐ LIỆU TRONG CÁN CÂN THANH TOÁN ” Đối với luồng hiện vật: Lấy số liệu của hải quan khi hàng hoá qua biên giới và tính trị giá xuất khẩu theo giá FOB và trị giá nhập khẩu theo giá CIF. Cho phép dung sai giữa xuất, nhập hàng hoá ở một tỷ lệ nào đó thì được coi là cân bằng. VD: ở Pháp cho phép 3-5%. ” Đối với luồng tiền tệ: Lấy số liệu qua hệ thống ngân hàng. ” Đồng tiền ghi chép: Việt Nam dùng USD Thanh toán quốc tế Cán cân thanh toán quốc tế 3 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 9 NGUYÊN TẮC BÚT TOÁN ” Nguyên tắc 1: (ghi có – ghi nợ) ƒ Ghi Có: Các giao dịch liên quan tới các luồng tiền thu được từ nước ngoài. - XK hàng hoá, dịch vụ - Quà cáp, viện trợ từ nước ngoài - Đầu tư, tín dụng vào trong nước (đầu tư vào trong - nước – capital inflow) có thể do: + Nguồn vốn chạy vào trong nước làm tăng tài sản nước ngoài ở nước mình. VD: Công dân người nước ngoài mua cổ phiếu ở VN sẽ làm tăng tài sản của người nước ngoài ở VN-->ghi có + vào CCTTQT của VN + Nguồn vốn chạy vào trong nước làm giảm tài sản của nước mình ở nước ngoài (VD: Công dân VN bán cổ phiếu ngoại quốc cho người nước ngoài, do đó làm giảm tài sản của VN ở nước ngoài, thu hồi vốn về trong nước ---> vốn thu hồi này ghi vào bên có + của CCTTQT VN. 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 10 NGUYÊN TẮC BÚT TOÁN ƒ Ghi Nợ: Các giao dịch liên quan tới các luồng tiền chi trả cho nước ngoài. ¾ NK hàng hoá, dịch vụ ¾ Chuyển quà cáp và đầu tư ra nước ngoài -> liên quan đến việc thanh toán cho người nước ngoài. 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 11 NGUYÊN TẮC BÚT TOÁN ” Nguyên tắc 2: (bút toán kép) ƒ Cán cân thanh toán luôn cân bằng, nên mọi giao dịch phải được thực hiện trên cơ sở bút toán kép. ” Ví dụ 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 12 Ví dụ - Trao đổi hàng hóa, dịch vụ này lấy hàng hóa dịch vụ khác: + XK hàng hóaÆ phát sinh khoản thu: ghi có (+) + NK hàng hóaÆ phát sinh khoản chi: ghi nợ (-) NK gạo - 100 XK máy tính + 100 XK gạo +100 NK máy tính - 100 CA (triệu USD)CA (triệu USD) BP MỹBP của VN Thanh toán quốc tế Cán cân thanh toán quốc tế 4 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 13 Ví dụ - Trao đổi hàng hóa và dịch vụ để lấy tài sản tài chính: + XK hàng hóa và dịch vụÆ ghi có (+) + Dùng khoản thu từ xuất khẩu hàng hóa để NK tài sản tài chính (tạo ra khoản chi (-)): . Tăng tiền gửi ở NH nước ngoài hưởng lãi suất . Mua trái phiếu, cổ phiếu nước ngoài Tài khoản vốn Tăng TSC (tiền gửi ở nước ngoài) + 100 Tài khoản vốn Tăng TSC (tiền gửi ở nước ngoài) - 100 CA (triệu USD) NK gạo - 100 CA (triệu USD) XK gạo +100 BP MỹBP của VN 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 14 Ví dụ - Trao đổi tài sản tài chính này để lấy tài sản tài chính khác: + Mua trái phiếu nước ngoàiÆ (-) + Giảm số dư tiền gửi nước ngoài (+): Hoặc: + Phát hành trái phiếu + Mua trái phiếu nước ngoài VD: MOF VN mua 100t USD trái phiếu Mỹ, ghi nợ TK tiền gửi MOF tại Mỹ Tăng TSN (phát hành trái phiếu cho người không cư trú – XK trái phiếu) + 100 Tăng TSC (tăng nắm giữ trái phiếu Mỹ - NK trái phiếu) - 100 Tài khoản vốn Giảm TSN (giảm số dư tiền gửi của người không cư trú) - 100 Tài khoản vốn Giảm số dư TSC (giảm số dư tiền gửi nước ngoài) +100 BP MỹBP của VN 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 15 Ví dụ - Chuyển giao tài sản tài chính một chiều: + Nếu nhận từ người không cư trúÆ ghi có (+) + Nếu chi cho người không cư trú (-): VD: CP Mỹ tặng VN 100t USD bằng cách ghi có TK tiền gửi MOF VN tại Mỹ Tài khoản vốn Tăng TSN (tăng số dư tiền gửi của người không cư trú) + 100 Tài khoản vốn Tăng TSC (tăng số dư tiền gửi nước ngoài) - 100 Tài vãng lai Chi chuyển giao vãng lai - 100 Tài khoản vãng lai Thu chuyển giao 1 chiều +100 BP MỹBP của VN 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 16 Các cán cân bộ phận ” Cán cân cơ bản (basic balance)- BP ƒ Cán cân vãng lai + cán cân vốn dài hạn ” Cán cân tổng thể (overall balance) ƒ Cán cân cơ bản ƒ Cán cân vốn ngắn hạn ƒ Sai sót thống kê ” Cán cân bù đắp chính thức= - Cán cân tổng thể Thanh toán quốc tế Cán cân thanh toán quốc tế 5 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 17 Cân bằng cán cân thanh toán ” Cán cân bù đắp chính thức= - Cán cân tổng thể ƒ OB+OFB=0 ƒ OB=-OFB ƒ CA+KA+OM=-OFB ƒ OM=-(CA+KA+OFB) ” Mô hình tổng cầu: Y = C + I + G + X - M C = cY(1-t); S=Y(1-t)-C; T=Yt Y = cY(1-t) + I + G + X - M Y(1-t) + T = cY(1-t) + I + G + X - M Y(1-t) - cY(1-t) - I = G-T + X - M S - I + T - G = X - M 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 18 S - I + T - G = X - M ” If S = I ƒ T – G = X – M ” If T = G ƒ S – I = X – M ƒ X - M + I - S = 0 or BP = 0 ” T – G = X – M + I – S ƒ If BP> 0 ⇒ Tăng tiết kiệm của chính phủ (dự trữ chính thức) T > G ƒ If BP <0 ⇒ Giảm tiết kiệm của chính phủ (dự trữ chính thức) T < G 8/27/2008 Cán cân thanh toán quốc tế 19 PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHỈNH CÁN CÂN THANH TOÁN ” VAY NỢ ( VAY DỰ TRỮ ) A / VAY CHÍNH PHỦ B / VAY IMF ( SDR ) ” ÁP DỤNG CÁC CHÍNH SÁCH VÀ BIỆN PHÁP TÁC ĐỘNG ĐẾN QUAN HỆ CUNG CẦU NGOẠI HỐI . A / CHÍNH SÁCH CHIẾT KHẤU CAO . B / THU HỒI VỐN ĐẦU TƯ Ở NƯỚC NGOÀI ( FDI ) . C / BÁN RẺ CHỨNG KHOÁN QUỐC TẾ ( PORFOLIO ). D / PHÁ GIÁ TIỀN TỆ . E / QUOTA , HẠN NGẠCH , THUẾ XNK . ” XUẤT NGOẠI HỐI TRẢ NỢ . A/ XUẤT NGOẠI TỆ TRONG QUỸ DỰ TRỮ . B/ XUẤT VÀNG TRẢ NỢ . Thank you for your attention