Chính sách tài chính – tiền tệ trong mô hình IS-LM

1Chương 5 Mô hình IS-LM Chính sách tài chính – tiền tệ trong mô hình IS-LM Nội dung chương 5 5.1 Khái quát chung về mô hình 5.2 Cân bằng trên thị trường hàng hoá: đường IS 5.3 Cân bằng trên thị trường tiền tệ 5.4 Phân tích IS-LM 5.5 Tác động của các cs kinh tế 5.1 Khái quát chung về mô hình * Mô hình số nhân cơ bản: Thị trường hàng hoá (Y) * Mô hình thị trường tiền tệ: (M) * Mô hình IS-LM: Xác định Y và R của Thị trường (Y) & (M) Điều kiện: P không đổi, Y<Yn 5.2 Cân bằng trên thị trường hàng hoá: đường IS IS – Investment equals Saving 5.2.1 Hàm đầu tư 5.2.2 Đường IS và dựng đường IS 5.2.3 Phương trình đường IS 5.2.4 Độ nghiên đường IS 5.2.1 Hàm đầu tư I = f(R) à I = Io – nR, (xem 5.2.1) I = Io - nR R R1 I R2 I1 I2 5.2.2 Đường IS và dựng đường IS R↓àI↑ à Yad↑à Y↑ Tác động thị trường tiền tệ lên thị trường hh Cân bằng trên thị trường hh • Y = f(R) thoả mãn ĐK cân bằng trên thị trường hàng hoá gọi là hàm IS • Đường IS chỉ ra vị trí cân bằng trên thị trường hàng hoá trong quan hệ với thị trường tiền tệ thông qua R 2* Đựng đường IS R1àI1àYad1= C+I1+G R2àI2àYad2 = C+I2+G * Điểm 1,2 là đại diện của đường IS R IS I=f(R) R R1 I1 Y2ad=f(R2) Yad Y1 ∆I I(a) (c) (b) R2 I2 ∆I = ∆Yad Y1ad=f(R1) R1 R2 Y2 1 2 * Điều chỉnh về cân bằng Tại điểm A (chọn ngẫu nhiên): IS có YA &RA RA caoà I thấp & ở Y* thấp và YA>Y* è Y>Yad àSản xuất↓à Y↓à A di chuyển // trục Y theo hướng Y giảm. Y↓à Md/P↓à R ↓à A di chuyển // trục R èNền ktế dịch chuyển đến IS Tại điểm B (chọn ngẫu nhiên): Điều chỉnh diễn ra ngược lại R IS Y* RA YA B . 2 . A Y<Yad Y>Yad 5.2.3 Phương trình đường IS C=100+0.8Y I=500-20R G=500 Yad=1100+0.8Y-20R Yad=Y IS: Y=5500-100R Nếu Điểm D(R=10, Y=5500) à D dịch chuyển về IS vói (R=10, Y=4500) Dạng tổng quát của IS: Yad=Co+mpc(1-t)Y+I+G I=Io-nR Yad=Y àIS: Y=Co+mpc(1-t)Y+Io-nR+G Co+Io+G n 1- mpc(1-t) xR 1- mpc(1-t) -IS= Y=kA – knR A: tổng chi tiêu tự định, k: số nhân chi tiêu 5.2.4 Độ nghiên đường IS Y=kA – knR và R=f(Y) à knR=kA-Y A 1 n xY kn -à IS: R= Y<Yad R IS R0 Y1 A(Yo;Ro) R1 -1/kn ∆R ∆Y Y0 *-1/kn: hệ số góc của IS *Dấu (-): quan hệ nghịch đảo Y & R *kà lớnàIS càng nghiêng *nà lớnàIS càng nghiêng * I≠f(R), n=0 à I1/knI à+∞ và , IS: Y=kA (thẳng đứng) * I=f(R), n=+∞àI1/knI=ε, ∆Y=+∞: IS: nằm ngang R IS A(Yo;Ro) -1/kn giảm -1/kn tăng 35.3 Cân bằng trên thị trường tiền tệ 5.3.1 Đường LM và dựng đường LM 5.3.2 Phương trình đường LM 5.3.3 Độ nghiên đường LM 5.3.1 Đường LM và dựng đường LM Y↑ à Md/P↑ à R↑ Tác động thị trường hàng hoá lên thị trường tiền tệ Cân bằng trên thị trường tiền tệ R = f(Y) sao cho thị trường tiền tệ cân bằng gọi là hàm LM Dựng đường LM: Theo Keynes: Md/P=f(Y,R); cho Ms/P= const è Y1, có Md(Y1), và R1 cân bằng trên thị tiền tệ Tương tự: Y2à R2 R Md/P(Y2) R Md/P(Y1) R1 R2 R2 R1 B A LM Y1 Y2 LM cho biết R=bao nhiêu để cân bằng trên tttt LM dốc lên phía phải, p.á qui luật Y↑à Md ↑à R ↑ * Điều chỉnh về cân bằng Tại điểm C (chọn ngẫu nhiên): LM có Yc &Rc cao à Yc ≈R*(thấp), Rc caoà Md<Ms điều chỉnhàR↓àI↑ à Yad ↑à Y ↑à C di chuyển // trục Y, R và dịch chuyển thẳng về LM èNền ktế dịch chuyển đến LM Tại điểm D (chọn ngẫu nhiên): Điều chỉnh diễn ra ngược lại C . . D Ms>MdR Rc R* LM Yc Y Ms<Md 5.3.2 Phương trình đường LM Md/P = hY + N –mR Ms/P= Md/P LM: Ms/P = hY + N –mR à LM: R = N-(Ms:P) m h m + xY Hoặcà LM: Y = (Ms:P) -N h m h + xR Viết ngược Ví dụ Md/P = 2Y + 1000 –200R Ms/P= 10400 LM: Ms/P = hY + N –mR à LM: Y = 4700 + 100R Hoặc R = Y/100 - 47 45.3.3 Độ nghiên đường LM *h/m: hệ số góc của LM *Dấu (+): quan hệ tỷ lệ thuận Y & R *mà nhỏàLM dốc đứngè Cân bằng Y↑ và R ↑ *m=0 àLM thẳng đứng và LM: R Y LM A (Yo,Ro) à LM: R = N-(Ms:P) m h m + xY Y = (Ms:P) h *mà ∞à h/mà εà LM thoải hơn Bẫy thanh khoản Đường LM nằm ngang được giải thích do có sự tồn tại của bẫy thanh khoản. Đó là trường hợp Md trở lên đặc biệt nhậy cảm với R ⇔ R↓↓↓ tới một mức nào đó è Ms↑ không làm R↓ (vì dân chúng sẵn sàng giữ tiền thay cho việc mua các chứng khoán được dự tính sẽ giảm giá. 5.4 Phân tích IS-LM 5.4.1 lãi suất R & sản lượng Y cân bằng 5.4.2 Các nhân tố làm dịch chuyển đường IS 5.4.3 Các nhân tố làm dịch chuyển đường LM 5.4.4 Dịch chuyển các đường IS,LM và thay đổi vị trí cân bằng 5.4.1 lãi suất R & sản lượng Y cân bằng Điểm E có R và Y cân bằng trên cả IS & LM A, B và C có ít nhất R hay Y không thoả mãn sẽà nền kinh tế hướng về điểm E Tại A. IS cân bằng, Y>Yadà R↓ trên LM à I↑à Yad↑à Y↑ èĐiểm A à về E Tại B, C tương tự Tìm E ⇔ cho IS = LM R Y B LM Ro A E IS . C Yo 5.4.2 Các nhân tố làm dịch chuyển đường IS IS *∆R à ∆Y, nền kinh tế dọc đường IS, IS không dịch chuyển èChúng ta lại trừ R R IS R0 Y1 R1 ∆R ∆Y Y0 • Vậy, để IS dịch chuyển, chúng ta cố định R và tìm cách thay đổi Yadà ∆Y =∆Yad x k IS dịch chuyển R IS2 R0 Y2 ∆IS=∆Yad Y1 IS1 ∆Yad ∆Yad ∆Y Y2Y1 Yad = Co+mpc(Y-NT)+G+I-nR 5ISàphảiYad↑, Y↑ với mọi R=const↑G ISàtráiC↓à Yad ↓, Y↓ với mọi R=const ↑NT* ISàphảiYad↑, Y↑ với mọi R=const↑Io ISàphảiYad↑, Y↑ với mọi R=const↑Co Biểu diễn đồ thị Tác độngThay đổi Nhân tố Ảnh hưởng của các yếu tố và dịch chuyển đường IS *Nếu thuế thay đổi dưới dạng t à IS sẽ thay đổi độ dốc Ví dụ: C=100+0.8Y NT=0 I=500-20R G=500 Yad=1100+0.8Y-20R Yad=Y IS: Y=5500-100R Cho R=5à Y=5000 Cho ∆NT=10 à Co=100+0.8(Y-10) C=92+0.8Y I=500-20R G=500 Yad=1092+0.8Y-20R Yad=Y IS: Y=5460-100R R=5à Y=4960 5.4.3 Các nhân tố làm dịch chuyển đường LM LM: Ms/P = hY + N –mR * LM dịch chuyển ⇔ thay đổi Ms1 àMs2 R MS2 R2 Y1 Md(Y1) R1 1 2 MS1 R LM2 R2 Y1 R1 1 2 LM1 M/P Md/P = hY + N –mR * LM dịch chuyển ⇔ thay đổi Md(N1)à Md(N2 R R2 Y1 Md(Y,N1) R1 1 2 MS1 R LM2 R2 Y1 R1 1 2 LM1 M/P Md(Y,N2) Ảnh hưởng của các yếu tố và dịch chuyển đường LM LM àphải (xuống dưới) R↓ ở mọi mức Y cho trước ↓Md(N) LM àphải (xuống dưới) R↓ ở mọi mức Y cho trước ↑Ms Biểu diễn đồ thịTác độngThay đổi Nhân tố N : cầu tự định về tiền 5.4.4 Dịch chuyển các đường IS,LM và thay đổi vị trí cân bằng IS1à IS2 è R↑&Y↑ R LM2R2 Y1 R1 1 2 LM1 Y2 IS1 R R2 Y1 R1 1 2 LM1 Y2 IS1 IS2 LM1àLM2 èR↓&Y↑ 6Bảng thay đổi R và Y do dịch chuyển IS,LM Y↑, R ↑IS à phải↑G Y↑, R ↑IS à phải↑I Y↑, R ↑IS à phải↑C R ↑, Y↓LM à trái↑Md(N) R↓, Y↑LM à phải↑Ms Y↓, R↓IS à trái↑NT Kết qủaBiểu diễn đồ thịThay đổiNhân tố 5.5 Tác động của các cs kinh tế 5.5.1 Cs tài chính 5.5.2 Cs tiền tệ 5.5.3 Kết hợp cs tài chính & tiền tệ 5.5.1 Tác động của cs tài chính (G↑ hoặc thuế↓) * Tác động của (G↑ hoặc thuế↓) G ↑ à IS à phảià R↑ & Y↑ NT↓à IS à phảià R↑ & Y↑ R2 Y1 R1 1 2 LM1 Y2 IS1 IS2 * Chính sách tài chính và lấn át đầu tư ∆G àIS à phải à Y↑ Y2 ≈ ∆Y=∆G x k àMd↑ & R ↑ R2; R ↑ caoà I ↓, cuối cùng nền ktế cân bằng tại 3(R*,Y*) * (Y,Y2) chỉ ra mức SL↓. Gọi hiện tượng lấn át đầu tư R2 Y1 R0 2 3 Y2 IS1 Y* 1 IS2 ∆G ∆Y Y2ad(Ro) Y1ad(Ro) (a) (b) R* Mức độ lấn át I phụ thuộc vào 2 yếu tố: - R ↓↑ khi Md ↓↑, phản ánh qua độ dốc (β=h/m) của LM: Md/P = hY + N –mRà R LM β ∆R ∆Y R Y à LM: R = N-(Md:P) m h m + xY ⇔ (G↑ hoặc thuế↓)à Yad↑, Y↑à Md/P↑ , do m nhỏ à Md/P↑ ít tác động R à I ít bị lấn át (ngược lại nếm m lớn, I bị tác động mạnh) - Mức độ I ↓↑ do R ↓↑, phản ánh qua độ dốc IS (α=-1/kn), Ta có: I = Io – nR và IS: Y=kA – knR A 1 n xY kn -à IS: R = R IS R0 Y1 R1 -1/kn ∆R ∆Y Y0 - R ↓↑àI ↓↑ à n lớn à 1/kn nhỏ (độ dốc nhỏ) 75.5.2 Tác động của cs tiền tệ (Ms↑) • Tác động của Y & R do Ms↑ R IS R0 Y2 R1 1 LM1 Y1 2 LM2 • Tác động của cs tiền tệ và điều chỉnh về mức cân bằng mới Từ điểm 1(Y1,R1) à 2(Y1, R2) à 3(Y*,R*) R IS R1 Y* R* 1 LM1 Y1 2 LM2 R R1 Y2 R2 Ms1 Y1 Ms2 Md(Y) (a) (b) R2 3 Y2 5.5.3 Kết hợp cs tài chính & tiền tệ Cs tài chính mở rộng (G↑ hoặc thuế↓) à R↑ & Y↑, R↑à I↓ (lấn át đầu tư – Y tăng ít ), để giữ R=const à cần cho Ms↑è đây là kết hợp. R IS2 R1 1 LM1 Y1 LM2 Y2 IS2 2 Ms↑ bao nhiêu? *∆G ↑ à ∆Y↑ à ∆Yad↑ à ∆Md/P ↑ * ∆Ms/P = ∆Md/P à * R không đổi * Đầu tư tư nhân không bị lấn át * ∆Y↑ bằng mức ↑ trong mô hình số nhân cơ bản Ví dụ về mô hình IS-LM C=100+0.8Y I=500-20R G=500 Yad=1100+0.8Y-20R Yad= Y à IS: Y = 5500-100R Md/P=2Y+1700-300R Ms/P=Md/P à LM: 10200=2Y+1700-300R Y = 4250 + 150R Bước 1: Xác định điểm cân bằng IS=LM à 5500-100R = 4250 + 150R àR=5 và Y=5000 Bước 2: Vẽ đồ thị Vẽ IS: Cho R=0àY=5500 R=5àY=5000 Vẽ LM: Cho R=0àY=4250 R=5àY=5000 R IS 5 LM 4250 5000 E Y 8Bước 3: Cho chi tiêu của CP ↑ ≈ ∆G=40 Cách 1: C=100+0.8Y I=500-20R G=540 Yad=1140+0.8Y-20R Yad= Y à IS2: Y = 5700-100R Cách 2: G chi tiêu tự định A à∆Y = ∆Axk (k=1 / (1-mpc) = 5 à∆Y =40x5 = 200 à IS2: Y = 5500-100R + 200 Y = 5700-100R Bước 4: Xác định điểm cân bằng ∆G=40 IS2=LM à 5700-100R = 4250 + 150R àR2=5.8 và Y2=5120 Bước 5: Vẽ đồ thị khi CP ↑ ≈ ∆G=40 R IS 5 LM 4250 5000 IS2 E 5.8 E2 5120 Vẽ IS2: Y = 5700-100R Cho R=0àY=5700 R=5àY=5120 5500 5700 Bước 6: Kết hợp chính sách tài chính tiền tệ CP ↑∆G=40 àISàphải 200, để giữ R ko đổi = 5 à CP ↑∆Ms=? • B.6.1 : Tính Y cân bằng theo IS2 ở R=5 IS2: Y = 5700-100R à với R=5 có Y=5200 • B.6.2: Tính Md/P với R=5 và Y=5200 Md/P = 2Y+1700-300R à Md/P = 10600 • B.6.3: Tính Ms/P cần tăng thêm (∆Ms/P = ∆Md/P) ∆Ms/P = 10600 – 10200 = 400 à LM2 =10600=2Y+1700-300R à Y = 4450 + 150R Bước 7: Vẽ đồ thị Kết hợp cs tài chính tiền tệ R IS 5 LM 4250 5000 IS2 E 5.8 E2 5120 Vẽ LM2: Y = 4450 + 150R Cho R=0àY=5450 R=5àY=5200 5500 5700 LM2 4450 5200 E3 Bài tập và bài giải • SGK tr. 88-102