Đề cương địa lý kinh tế

ÑEÀ CÖÔNG ÑÒA LYÙ KINH TEÁ 1. Ñaùnh Giaù Caùc Lôïi Theá Vaø Haïn Cheá Caùc Nguoàn Löïc Phaùt Trieån KT– XH VN : a. Maët maïnh : _ VN coù daân soá ñoâng, nguoàn nhaân löïc doài daøo ñaûm baûo nguoàn cung lao ñoäng trong nöôùc vaø trao ñoåi hôïp taùc lao ñoäng vôùi nöôùc ngoaøi. Theo UBQGDS : 10. 2002 : DSVN ñaït 80 trieäu daân, 2024 : 99,3 trieäu ngöôøi _ Nguoàn nhaân löïc cuûa VN doài daøo, chaát löôïng cuûa nguoàn nhaân luïc ngaøy caøng ñöôïc naâng cao, daàn daàn ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu CNH, HÑH cuûa ñaát nöôùc. _ Toác ñoä gia taêng nguoàn nhaân löïc cuûa VN khaù cao, trung bình haøng naêm laø 3,22%, töùc laø khoaûng 1 trieäu ngöôøi/naêm _ Chaát löôïng cuûa nguoàn nhaân löïc theå hieän treân caùc maët nhö theå löïc, trí löïc, naêng löïc laø nhöõng thoâng soá caàn thieát ñeå thoaû maõn cho nhu caàu cuûa thò tröôøng lao ñoäng hieän nay. _ Giaù nhaân coâng reû taïm thôøi taïo ra lôïi theá cho VN so vôùi caùc nöôùc khaùc trong phaân coâng lao ñoäng quoác teá. _ Cô caáu lao ñoäng trong caùc ngaønh kinh teá quoác daân ñaõ coù nhöõng thay ñoåi theo höôùng giaûm daàn trong khu vöïc I (Noâng-laâm-ngö) vaø taêng daàn lao ñoäng trong khu vöïc II (Coâng nghieäp, xaây döïng….) vaø khu vöïc III (Dòch vuï). _ Taøi nguyeân thieân nhieân phong phuù, ña daïng : taøi nguyeân du lòch : bieån, di tích lòch söû; taøi nguyeân khoaùng saûn vôùi tröõ löôïng lôùn, taøi nguyeân ñaát, röøng…. _ VN naèm trong vaønh ñai Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông laø 1 lôïi theá vì Chaâu AÙ- Thaùi Bình Döông laø khu vöïc phaùt trieån kinh teá naêng ñoäng cuûa theá giôùi ( thaønh trì kinh teá cuûa theá giôùi ); laø khu vöïc coù trình ñoä kyõ thuaät coâng ngheä cao cuûa theá giôùi -> taùc ñoäng tích cöïc ñeán söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa VN, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï chuyeån giao coâng ngheä töø caùc nöôùc vaøo VN; laø 1 khu vöïc coù döï tröõ ngoaïi teä lôùn nhaát theá giôùi -> taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï chuyeån dòch voán ñaàu tö cuûa caùc nöôùc vaøo VN, laø 1 khu vöïc coù cheá ñoä chính trò xaõ hoäi töông ñoái oån ñònh. _ VN naèm trong khu vöïc nhieät ñôùi gioù muøa ÑNAÙ : cô sôû ñeå hình thaønh vaø phaùt trieån 1 soá neàn NN nhieät ñôùi vôùi nhieàu loaïi saûn phaåm NN coù giaù trò kinh teá cao ôû thò tröôøng khu vöïc vaø theá giôùi. _ VN naèm trong khu vöïc ÑNAÙ -> taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá khu vöïc. _ VN naèm ôû taâm ñieåm cuûa caùc tuyeán ñöôøng haøng khoâng, haøng haûi quoác teá. _ VN coù nguoàn TNTN phong phuù, ña daïng trong ñoù coù 1 soá loaïi taøi nguyeân vôùi qui moâ lôùn, chaát löôïng toát, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho toå chöùc laõnh thoå ôû trong nöôùc vaø thu huùt ñaàu tö coâng ngheä môùi cuûa nöôùc ngoaøi ñeå lieân doanh lieân keát phaùt trieån kinh teá. b. Maët yeáu : _ DS taêng nhanh daãn ñeán toác ñoä taêng quaù nhanh nguoàn nhaân löïc gaây khoù khaên raát lôùn trong vieäc giaûi quyeát vieäc laøm. _ DS taêng nhanh taïo ra söï maát caân ñoái lôùn veà phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Caùc chæ tieâu kinh teá bình quaân ñaàu ngöôøi quaù thaáp so vôùi caùc quoác gia treân theá giôùi. _ DS taêng nhanh => maát caân ñoái veà cô caáu thaùp tuoåi. _ ÔÛ caùc ñoâ thò lôùn DS quaù ñoâng gaây khoù khaên raát lôùn cho HÑ KT – XH ( ñaëc bieät laø cô sôû haï taàng vaø nhaø ôû ). _ Caùc nguoàn taøi nguyeân qui moâ nhoû chieám tæ troïng lôùn, phaân boá phaân taùn, ñaëc bieät laø taäp trung vaøo caùc vuøng coù cô sôû haï taàng keùm phaùt trieån gaây khoù khaên lôùn cho vieäc ñaàu tö taäp trung caùc doanh nghieäp trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. _ Caùc hieän töôïng thieân tai gaây taùc haïi raát lôùn ñoái vôùi phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñaëc bieät ñoái vôùi saûn xuaát NN : baõo, luõ luït, haïn haùn, saâu beänh, söông muoái…. _ Kyû cöông lao ñoäng yeáu. _ Söï phaân boá lao ñoäng khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc vuøng. _ Thieáu voán ñaàu tö, maùy moùc, trang thieát bò hieän ñaïi. _ Chöa huy ñoäng ñöôïc nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. _ Trình ñoä quaûn lyù toå chöùc vó moâ vaø vi moâ coøn yeáu keùm, boä maùy quaûn lyù keùm coûi. c. Thôøi cô : _ Xu theá hoäi nhaäp OPEC, ASEAN, AFTA… _ Moâi tröôøng kinh teá xaõ hoäi cuûa theá giôùi vaø khu vöïc coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc -> taïo cho VN môû cöûa lieân doanh , LK, trao ñoåi haøng hoaù… _ Theo ñaùnh giaù cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, VN thay ñoåi nhanh so vôùi baûn thaân mình. VN laø 1 bí maät ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö. Trong voøng 10 naêm tôùi VN laø nôi ñaàu tö toát nhaát Chaâu AÙ. _ Cô hoäi töø Ñöùc : Ñöùc luoân laø thò tröôøng trong mô cuûa ngaønh du lòch caùc quoác gia treân theá giôùi. Rieâng ngaønh du lòch VN, trong caùc naêm gaàn ñaây ñaõ coù söï chuyeån bieán roõ neùt ñoái vôùi vieäc tieáp caän thò tröôøng roäng lôùn naøy. Caùc coâng ty löõ haønh quoác teá taïi Ñöùc ñaõ choïn VN laø ñieåm ñeán soá 1 taïi thò tröôøng ÑNAÙ. _ Beân caïnh vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo VN thì hoaït ñoäng ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät taäp trung trong khu vöïc ASEAN cuûa caùc doanh nghieäp VN ñaõ ñöôïc ñaët töø laâu. Bôûi ñaây chính laø 1 trong nhöõng cô hoäi lôùn ñeå caùc doanh nghieäp coù theå môû roäng saûn xuaát kinh doanh, thò tröôøng, taän duïng nhöõng lôïi theá khi thöïc hieän ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi. d. Thaùch thöùc : _ Moâi tröôøng kinh teá theá giôùi coù nhöõng chuyeån bieán phöùc taïp, nhieàu bieán ñoäng. _ Tình hình chính trò theá giôùi khoâng oån ñònh, gaây khoù khaên cho ta trong quaù trình hoäi nhaäp. _ Söï cheânh leäch raát lôùn trong quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi giöõa caùc nhoùm nöôùc treân theá giôùi. _ Söï cheânh leäch lôùn veà trình ñoä kyõ thuaät, coâng ngheä. _ Xu höôùng toaøn caàu hoaù neàn kinh teá theá giôùi => söï phaân hoùa giaøu ngheøo roõ reät. _ Thaùch thöùc cuûa TQ ngaøy caøng maïnh veà nhieàu phöông dieän, thaùch thöùc naøy ñoái vôùi VN coøn maïnh hôn so vôùi caùc nöôùc ASEAN khaùc. Vì hieän nay, TQ ñang giöõ vò trí aùp ñaûo taïi caùc thò tröôøng lôùn nhö Myõ vaø Nhaät. VN seõ gaëp khoù khaên trong cuoäc caïnh tranh naøy. _ VN ñaàu tö vaøo ASEAN coøn nhieàu thaùch thöùc vì thieáu maïng löôùi ngöôøi VN sinh soáng taïi nöôùc ñoù ñeå laøm choã döïa ban ñaàu khi thaâm nhaäp caùc thò tröôøng môùi. _ Thaùch thöùc maø VN seõ ñöông ñaàu sau khi thöïc hieän hoaøn toaøn caùc cam keát vôùi AFTA. + AÛnh höôûng chieán löôïc taùi caáu truùc cuûa caùc coâng ty QG. + Trong soá caùc XN quoác doanh vaø coâng ty tö nhaân, trong nöôùc cho ñeán nay hoaït ñoäng chuû yeáu laø nhôø chính saùch baûo hoä, sau 2006, nhieàu DN coù khaû naêng bò ñaåy ra khoûi thò tröôøng. + Gia nhaäp AFTA chuû yeáu laø ñeå môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu, ñaåy nhanh QT CNH, nhöng hieän nay khaû naêng thaâm nhaäp thò tröôøng ASEAN cuûa haøng CNVN quaù yeáu. Laøm sao ñeå môû roäng phaân coâng haøng ngang vôùi caùc nöôùc ASEAN khaùc trong quaù trình hoäi nhaäp. 2. Caùch löïa choïn vò trí phaân boá cho 1 cô sôû SXNN hay CN : PBSX phaûi gaàn töông öùng vôùi caùc nguoàn nguyeân lieäu, nhieân lieäu _NL, LÑ vaø KV tieâu thuï saûn phaåm. Muïc tieâu cô baûn laø nhaèm löïa choïn ñòa ñieåm SX kinh doanh toái öu cho caùc ngaønh SXCN, NN&DV (keát caáu haï taàng vaø du lòch). * Phaân boá caùc ngaønh CN : döïa vaøo caùc cô sôû : _ Ñöôøng loái CNH & HÑH : chuyeån töø traïng thaùi coâng ngheä laïc haäu vôùi NSLÑ thaáp neân coâng ngheä tieân tieán vôùi NSLÑ cao trong taát caû caùc ngaønh KTQDaân, höôùng neàn KT chuû yeáu phaùt trieån theo chieàu saâu. Chuyeån dòch cô caáu KT ngaønh CN ñaët trong moái QH cuûa chuyeån dòch cô caáu KTQDaân vaø cô caáu KT caùc ngaønh khaùc, nhaát laø NN, GTVT, XD, thöông maïi vaø dòch vuï… Veà laâu daøi chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh CN nöôùc ta caàn laáy moâ hình cô caáu kinh teá höôùng ngoaïi laø chính . Muïc ñích, YC cuûa CNH, HÑH : + Taïo ñöôïc söï chuyeån bieán roõ reät veà trình ñoä kyõ thuaät coâng ngheä. + Taïo ñöôïc söï thay ñoåi veà trình ñoä toå chöùc quaûn lyù ôû taát caû caùc caáp ñoä vó moâ vaø vi moâ. + Phoái hôïp 1 caùch coù hieäu quaû giöõa caùc tp KT. + Phaûi taïo ñöôïc ñieàu kieän ñeå giaûi quyeát ñöôïc nhieàu vieäc laøm cho nguoàn nhaân löïc. + Tieán haønh CNH, HÑH, SXNN cuûa QG. + CNH, HÑH phaûi laøm taêng naêng löïc XK ñeå taïo nguoàn ngoaïi teä cho QG. _ Ñaëc ñieåm chung cuûa toå chöùc SXCN : PBCN phaûi naém baét & vaän duïng coù hieäu quaû cao caùc ñaëc ñieåm cuûa noù : CMH, HTH, LHH SXCN ñeå löïa choïn loaïi hình phaân boá theo höôùng taäp trung hoaëc phaân taùn caùc SNCN ôû trong khoâng gian. _ Nhöõng ñaëc ñieåm toå chöùc laõnh thoå cuûa caùc phaân ngaønh CN : + Moãi 1 phaân ngaønh CN coù nhöõng ñaëc ñieåm ñaëc thuø & chòu taùc ñoäng aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá PBSX khaùc nhau. + Moät soá ngaønh CN coù theå chòu aûnh höôûng khoâng phaûi chæ 1 nhaân toá maø 2 nhaân toá trong 4 nhaân toá nhö ngaønh luyeän kim ñen, hoaù chaát deûo ( nhaân toá nguyeân_nhieân lieäu ñoäng löïc), ñieän löïc (nhieân lieäu, NL & tieâu thuï). Trong thöïc teá PBCN, ngöôøi ta coøn phaûi tính ñeán nhieàu nhaân toá khaùc : nguoàn nöôùc, ñòa chaát coâng trình, ñòa hình, löôïng voán, loaïi LÑ & caùc ÑKTN KT, quoác phoøng, LSXH khaùc. _ Xaùc ñònh vuøng : tieâu thuï SPCN hôïp lyù : nhaèm xñ qui moâ cuûa caùc XN, caùc vuøng SXCMH. Khoanh vuøng tieâu thuï caùc SPCMH lôùn laø xñ nhöõng giôùi haïn tieát kieäm chi phí SX, vaän taûi cuøng 1 loaïi SP vôùi tính toaùn caân ñoái giöõa SX & tieâu thuï SP. * PBSX NN : _ Quan ñieåm chuyeån dòch cô caáu KTNN : + Khi chuyeån dòch cô caáu KT noâng_laâm_ngö phaûi ñaûm baûo naâng cao khoâng ngöøng hieäu quaû KT. Veà maët hieäu quaû KT : giaù trò haøng hoaù trong NN taêng lôùn, phaûi xoaù boû tích luyõ ñeå taùi SX môû roäng khoâng ngöøng Löïa choïn nhöõng caây troàng, vaät nuoâi coù giaù trò XK. Söû duïng nhöõng moâ hình cô caáu KT gia ñình : VAC, APIC… + Veà maët XH : taïo ra ñöôïc vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng trong NN & noâng thoân, goùp phaàn xoaù ñoùi giaûm ngheøo, giaûi quyeát ñöôïc naïn thaát nghieäp, naâng cao thu nhaäp & ñôøi soáng cuûa daân cö ôû noâng thoân. + Caûi thieän & naâng cao moâi tröôøng sinh thaùi. + Phaûi thöïc hieän theo höôùng CNH maø nd cuûa noù laø thuyû lôïi hoaù, cô khí hoaù, ñieän khí hoaù & hoaù hoïc hoaù. _ Caùc ñaëc ñieåm toå chöùc SXNN + SXNN chòu söï chi phoái tröïc tieáp cuûa caùc ÑKTN, noù phuï thuoäc vaøo t/cuûa taùi SXSHoïc & tính thôøi vuï. + Löïa choïn caùc taäp ñoaøn caây troàng, vaät nuoâi phuø hôïp vôùi heä sinh thaùi cuûa moãi vuøng. + AD caùc hình thöùc toå chöùc SXNN ñaït hieäu quaû cao nhö thaâm canh, xen canh, goái vuï… + Trong vieäc löïa choïn ñaëc ñieåm PB caùc cô sôû SXNN caàn löïa choïn söï k/h caùc yeáu toá SX (LÑ, ññai) vôùi chi phí ít nhaát ñeå ñaït 1 saûn löôïng nhaát ñònh. 3. Baøi toaùn PBSX. 4. K/ngöôøi, ñaëc ñieåm vaø ñieàu kieän phaân boá cuûa loaïi hình khu CN, khu cheá xuaát. * KHU CN : _ K/ngöôøi : laø khu taäp trung SX & caùc DN chuyeân SX haøng CN, thöïc hieän caùc DVuï cho SXCN, coù ranh giôùi ñòa lyù xñ, khoâng coù daân cö sinh soáng. _Ññ : voán trong nöôùc, coù 1 laõnh thoå nhaát ñònh, laø 1 hình thöùc toå chöùc laõnh thoå CN luoân gaén lieàn phaùt trieån CN vôùi XD keát caáu haï taàng & hình thaønh maïng löôùi ñoâ thò, PB daân cö hôïp lí. _ Qui moâ dieän tích : 100 – 500 ha Vd : KCN Dung Quaát : 7000ha _ Muïc tieâu thu huùt taát caû caùc ngaønh CN, keå caû SX haøng XK & tieâu thuï trong nöôùc. _ SP chuû yeáu tieâu thuï trong nöôùc vaø 1 phaàn XK _ Caùc coâng ty 100% trong nöôùc coù theå ñöôïc vaøo KCN. _ Ñöôïc höôûng 1 soá cheá ñoä öu ñaõi cuûa vuøng hay QG ( löïa choïn ñòa ñieåm PB, cung caáp nguyeân vaät lieäu, vaät tö, cung caáp NL, nöôùc, tuyeån duïng nguoàn lao ñoäng ) ÑKPB : + Coù khaû naêng XD keát caáu haï taàng thuaän lôïi coù hieäu quaû, coù maët baèng ñeå môû roäng. + Coù khaû naêng CC nguyeân lieäu trong nöôùc hoaëc NK töông ñoái thuaän lôïi, coù cöï li vaän taûi thích hôïp. + Coù thò tröôøng tieâu thuï SP. + Coù khaû naêng ñaùp öùng nhu caàu lao ñoäng caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng vôùi chi phí tieàn löông thích hôïp. + Tieát kieäm toái ña ñaát NN. + K/h chaët cheõ vieäc phaùt trieån caùc KCN vôùi qui hoaïch ñoâ thò, phaân boá daân cö. + phaùt trieån CN gaén vôùi ñaûm baûo an ninh quoác phoøng. _ Hieäu quaû HÑ cuûa maïng löôùi KCN laø noù phaùt huy cao nhaát tieàm naêng phaùt trieån & theá maïnh cuûa caùc vuøng kinh teá cuûa ÑN, thu huùt voán ñaàu tö cuûa caùc DN trong vaø ngoaøi nöôùc (toång soá voán ñaêng kyù gaàn 5 tyû USD chieám 93% toång soá voán ñaàu tö vaøo caùc KCN). * KHU CHEÁ XUAÁT _ K/n: laø 1 khu CN taäp trung SX haøng XK vaø thöïc hieän caùc DVuï lieân quan ñeán SX & XK. _ Laø 1 khu kheùp kín, coù ranh giôùi ñòa lyù ñöôïc xñ, bieät laäp vôùi caùc vuøng laõnh thoå ngoaøi KCX = heä thoáng troâng vaøo voán cuûa nöôùc ngoaøi. _ Qui moâ dtích : 105 – 405 ha Vd: KCX Linh Trung 68ha, Taân Thuaän 300ha. _ Thu huùt caùc ñôn vò SX SPXK. _ SP chuû yeáu laø ñeå XK. _ Ñöôïc höôûng 1 soá cheá ñoä öu ñaõi ñbieät cuûa nöôùc chuû nhaø (thueá DN, KV PB veà laõnh thoå -> ñaûm baûo tính bieät laäp, nhaäp vaät tö nglieäu, tuyeån duïng nguoàn lao ñoäng coù tay ngheà). _ ÑKPB : + Phaûi XD KCX ôû gaàn saân bay, beán caûng qteá taïo thuaän lôïi toái ña cho HÑ cuûa KCX. + KCX phaûi ñöôïc PB gaàn caùc vuøng ñoâng daân cö, ñbieät caùc ñthò lôùn ñeå deã daøng thu huùt LÑ vaøo laøm vieäc cho KCX, giaûm ñöôïc chi phí vaän chuyeån, aên ôû cuûa coâng nhaân. _ Ññieåm : + NK töï do nguyeân vaät lieäu & khoâng haïn cheá veà soá löôïng . + Caùc coâng ty trong KCX khoâng phaûi noäp thueá doanh thu , thueá XK cho nhöõng maët haøng hoï SX & XK. + Nhöõng haõng trong KCX ñöôïc mieãn thueá thu nhaäp coâng ty & thueá laõi coå phaàn vôùi thôøi haïn 3-10 naêm. + Nhöõng haøng trong KCX thöôøng ñöôïc cc thuû tuïc haûi quan nhanh choùng cho vieäc nhaäp VL & XK haøng hoaù. + Ñöôïc sd cô sôû haï taàng toát : GTVT, böu ñieän, vieãn thoâng qteá, ñöôïc trôï caáp trong sd 1 soá yeáu toá : tæ leä thueá, ñieän, nöùôc…..raát thaáp. _ Hieäu quaû HÑ cuûa maïng löôùi KCX laø coù khaû naêng LKKT vôùi 1 soá ngaønh CN trong nöôùc, thu huùt caùc nhaø ñaàu tö, mang laïi hieäu quaû kinh doanh cao. Vd : KCX Taân Thuaän ñaõ thu huùt ñöôïc 138 nhaø ñaàu tö vôùi toång voán ñaït 468,52 trieäu USD. 7. VN thuoäc nhoùm nöôùc naøo ? Taïi sao ? VN thuoäc nhoùm caùc nöôùc ñang phaùt trieån ôû möùc ñoä trung bình. Vì : _ Laø thuoäc ñòa ( hay nöûa thuoäc ñòa ) chæ môùi giaønh ñöôïc chuû quyeàn ÑL vaøo thaäp nieân cuûa nhöõng naêm 70 vaø 80. _ Do haäu quaû naëng neà cuûa cheá ñoä thöïc daân laâu daøi haøng TK neân VN hieän coù trình ñoä phaùt trieån KT – XH coøn thaáp. _ Cô caáu KT laïc haäu, SXNN laø ngaønh KT chuû yeáu. _ CNKT laïc haäu, CN chæ môùi bñaàu phaùt trieån, toác ñoä chaäm, taäp trung vaøo caùc ngaønh khai thaùc vaø cheá bieán noâng saûn XK. _ VN naèm trong caùc nöôùc ÑP phaùt trieån chieám 55% SL löông thöïc TG, nhöng chæ chieám döôùi 10% gtrò toång SLCNTG. _ Cô caáu maët haøng XK ngheøo naøn (chuû yeáu laø caùc maët haøng noâng laâm _ thuyû haûi saûn, laâm saûn vaø khoaùng saûn) _ Trình ñoä KHKT keùm, coâng ngheä laïc haäu. _ DS taêng nhanh, dö thöøa nguoàn LÑ, möùc soáng cuûa daân cö thaáp, thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi ôû döôùi möùc trung bình cuûa TG. SS TÖÔNG PHAÛN : 8. Vuøng ñoäng löïc : (Caùc loaïi vuøng KT & caùc caáp VKT ôû VN : trong vôû) * Baéc Boä: _ Ñöôïc hình thaønh döïa treân vuøng tam giaùc phía Baéc, ñöôïc xem nhö vuøng ñoäng löïc ñeå taêng tröôûng kinh teá ôû phía Baéc VN. Vuøng naøy taïo thaønh 1 vaønh ñai noái thuû ñoâ HN vôùi HP vaø QNinh. _ Coù vò trí ñòa lyù thuaän lôïi : 2 caûng bieån lôùn laø HP vaø Caùi Laân, ñbieät laø quoác loä 5, 18, 10 & heä thoáng ñöôøng saét. Coù saân bay quoác teá lôùn : Noäi Baøi & Caùt Bi. _ HN laø trung taâm chính trò, vhoaù, KT lôùn cuûa caû nöôùc. * Caùc nöôùc chaäm phaùt trieån: * VN : _ Caùc nöôùc naøy coù trình ñoä phaùt trieån KTXH raát thaáp, ngheøo veà nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, taøi nguyeân nhaân löïc vaø tieàm löïc KTQG. _ Qui moâ KT nhoû beù : Xoâmali ñaït 1 tyû USD, Kiribati ñaït 0,055 tyû USD. _ Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi raát thaáp : Xoâmali chæ ñaït 150USD. _ Cô caáu KT raát laïc haäu, tyû troïng caùc KV trong GNP cuûa Buoáckina Phaxoâ laø KV I chieám 69%, KV II : 16%, KV III : 15%, cuûa Nepan laø 52, 18, 30 töông öùng vôùi 3 KV treân. _ Chæ soá HÑ I quaù thaáp nhö Buoáckina phaxoâ ñaït 0,255 _ Tyû leä bieát chöõ cuûa caùc nöôùc naøy raát thaáp : Nepan chæ ñaït 25,6% (1992), Xoâmali : 27% _ VN coù trình ñoä phaùt trieån KTXH töông ñoái cao, giaøu nguoàn TNTN, taøi nguyeân nhaân löïc & tieàm naêng KTQG. _ Qui moâ KT lôùn coù nhieàu KCN, KCX vôùi soá voán ñaàu tö khaù cao. _ Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi thaáp : 400 USD. Phaán ñaáu 2010 : ñaït 800 USD/ngöôøi. _ Cô caáu KT ña daïng, nhieàu ngaønh vaø coù söï chuyeån dòch cô caáu KT roõ reät. Vd : 1997 : NN : 26,2%; CN : 31,2%; DV : 42,6% _ Chæ soá HÑ I cao _ Tyû leä bieát chöõ cao : 87,6% _ Coù nguoàn nhaân löïc coù trình ñoä & chaát löôïng veà maët vhoaù, KH vaøo loaïi cao nhaát caû nöôùc taäp trug nhieàu CQ KH & ÑT haøng ñaàu, coù trình ñoä quaûn lyù kinh teá & kyõ thuaät khaù, ñoäi nguõ coâng nhaân kyõ thuaät ñoâng ñaûo, LLLÑ tay ngheà cao & ñuû söùc tieáp thu coâng ngheä môùi, hieän ñaïi. _ Coù 1 soá nguoàn taøi nguyeân lôùn veà than ñaù, ñaù voâi, thuyû naêng, nguyeân lieäu SXVLXD, noâng thuyû saûn vaø naèm saùt vuøng coù nhieàu nguyeân lieäu khoaùng saûn ña daïng ôû trung du & mieàn nuùi Baéc Boä. _ Saün coù nhieàu cô sôû CN , cô khí cheá taïo, xi maêng, khai thaùc than, phaùt ñieän, SX haøng tieâu duøng, CN cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm, ñieän töû. * Nam Boä : _ Coù vò trí ñòa lyù thuaän lôïi , ngoaøi caûng SG, coøn coù caûng Thò Vaûi – Vuõng Taøu, quoác loä 51. _ Taäp trung nguoàn taøi nguyeân daàu khí, taïo ñieàu kieän phaùt trieån 1 soá ngaønh CN qtroïng : CN ñieän, phaân boùn, hoaù chaát & phaùt trieån caùc HÑDV daàu khí. _ TpHCM laø trung taâm KT lôùn coù ñoäi nguõ caùn boä kyõ thuaät, quaûn lyù & lao ñoäng ñaùp öùng YC phaùt trieån CN nhanh. _ Ñaõ hình thaønh nhieàu cô sôû CN coù theå hoã trôï & tham gia vaøo caùc khu CN taäp trung seõ hình thaønh. _ Vuøng tam giaùc phía Nam cuõng ñöôïc xñ laø trung taâm taêng tröôûng KT phía Nam : tpHCM, Bieân Hoaø, Vuõng Taøu. * Mieàn Trung : _ Coù 1 heä thoáng caûng nöôùc saâu doïc theo bôø bieån, ñbieät laø ôû khu vöïc töø Lieân Chieåu ñeán Dung Quaát & heä thoáng caùc tuyeán ñöôøng xuyeân Ñoâng – Taây taïo ra vò trí chieán löôïc quan troïng trong QH giöõa vuøng ven bieån vaø Taây Nguyeân, giöõa VN vôùi caùc tieåu KV, tröïc tieáp laø Laøo, Thaùi Lan, Myanma. _ Cuøng vôùi caùc ngaønh CN nheï, CN cheá bieán , DLòch & DV, 1 soá ngaønh CN naëng seõ hình thaønh seõ coù 1 vò trí qtroïng trong vuøng. * Caùc loaïi vuøng KT & caùc caáp VKT ôû VN (trong vôû) 9. Nd cuûa VKT (trong vôû) _Xñ caùc ngaønh SXCMH ôû VN vaø Nam Boä : * ÔÛ VN : _ Vuøng I (trung du- mieàn nuùi BB) : CMH caây CN daøi ngaøy (cheø, caây laáy daàu, caây aên quaû) & chaên nuoâi ñaïi gia suùc. _ Vuøng II (ÑBSHoàng) : caây löông thöïc, thöïc phaåm (luùa, maøu, rau, mía) & chaên nuoâi gia suùc, gia caàm. _ Vuøng III ( khu IV cuõ) : caây CN & löông thöïc, thöïc phaåm. _ Vuøng IV ( Duyeân haûi khu V) : caây CN & löông thöïc, thöïc phaåm. _ Vuøng V ( Taây Nguyeân ) : caây CN & chaên nuoâi ñaïi gia suùc. _ Vuøng VI ( ÑNBoä ) : Caây CN & caây thöïc phaåm. _ Vuøng VII ( ÑB Soâng Cöûu Long ) : caây löông thöïc & chaên nuoâi gia suùc, gia caàm. * Nam Boä : _ Vuøng ÑNBoä : SX caùc ngaønh CMH : nhieân lieäu _ NL (daàu khí, thuyû ñieän & nhieät ñieän), hoaù daàu, hoaù hoïc, goã giaáy, VLXD, cô khí, ñtöû, luyeän kim, deät da may, cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm vaø haøng gia duïng, DV khaùch saïn, du lòch, böu chính, taøi chính, ngaân haøng… _ Vuøng Taây Nam Boä : caây löông thöïc (Chuû yeáu laø luùa) , caây aên quaû, haûi saûn, chaên nuoâi heo. CN coù xi maêng (Haø Tieân), & cheá bieán noâng haûi saûn. 10. Caùc tieâu thöùc ñeå phaân nhoùm caùc nöôùc treân theá giôùi : coù 8 tieâu thöùc : _ Toång SP quoác noäi (GDP) _ Toång SP quoác daân (GNP) _ Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi. _ Cô caáu kinh teá. _ Cô caáu XNK : theå hieän tæ troïng sô cheá & tinh cheá SPXK & chuûng loaïi haøng hoaù XK & NK cuûa 1 QG _ Tyû leä dinh döôõng /ngöôøi/ngaøy. _ Chæ soá taêng con ngöôøi (HD I) _ Tæ leä thaát nghieäp. 5. Taïi sao môû cöûa vaø hoäi nhaäp trôû thaønh xu theá taát yeáu cuûa thôøi ñaïi ? _ Moâ hình KTTG : trong thôøi kyø chieám höõu noâ leä toàn taïi neàn kinh teá tö saûn, töï tieâu, toàn taïi phaàn lôùn trong thôøi kyø PK. Ñeán giai ñoaïn tieàn tö baûn : laø chuyeån sang neàn kinh teá haøng hoaù, sau ñoù laø neàn kinh teá thò tröôøng . Baûn chaát cuûa neàn kinh teá thò tröôøng laø taïo ra SP haøng hoaù ñeå trao ñoåi (QH haøng _ tieàn) => baét buoäc phaûi môû cöûa. _ Môû cöûa taát yeáu phaûi caïnh tranh, do t/ñ cuûa QL caïnh tranh veà thò tröôøng => phaûi duøng chaát löôïng saûn phaåm cao nhaát (hay ngang baèng) , chuù yù ñeán vieäc ñieàu chænh giaù caû, phöông thöùc dòch vuï. Maø caùc nöôùc ñang phaùt trieån, chaäm phaùt trieån thì voán khoâng coù, kthuaät coâng ngheä, lao ñoäng chaát xaùm, ñoäi nguõ quaûn lyù thaáp keùm, laïc haäu. Do ñoù ñoøi hoûi caùc nöôùc aáy phaûi ra söùc hôïp löïc ñeå taïo söùc caïnh tranh lôùn -> phaûi lieân keát -> hoäi nhaäp (ñaûm baûo QH cung _ caàu ) KHAÙI NIEÄM _ Noäi löïc ( nguoàn löïc beân trong) bao goàm taøi nguyeân töï nhieân, taøi nguyeân nhaân vaên, heä thoáng taøi saûn quoác daân döôùi daïng khai thaùc hoaëc döôùi daïng tieàm naêng cuûa 1 quoác gia. _ Ngoaïi löïc (nguoàn löïc beân ngoaøi) laø caùc löïc taùc ñoäng tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp töø beân ngoaøi vaøo söï phaùt trieån KT – XH cuûa 1 quoác gia. _ Ngoaïi löïc goàm moâi tröôøng KTXH cuûa khu vöïc & theá giôùi, cô hoäi ñeå thu huùt voán ñaàu tö vaø coâng ngheä môùi töø nöôùc ngoaøi vaøo ñeå phaùt trieån kinh teá cuûa 1 QG vaø khaû naêng môû roäng thò tröôøng ra khu vöïc vaø quoác teá. _ Moái lieân heä bieän chöùng giöõa noäi löïc vaø ngoaïi löïc : coù moái QH maät thieát vôùi nhau, taùc ñoäng qua laïi, boå sung cho nhau. Thí duï ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá vaø caùc chính saùch cuûa 1 QG (noäi löïc) coù theå thuùc ñaåy hoaëc kìm haõm söï ñaàu tö nöôùc ngoaøi (ngoaïi löïc). Tuy nhieân, söï phaùt trieån KT – XH cuûa 1 QG phuï thuoäc tröôùc heát vaøo noäi löïc. Baát luaän 1 QG naøo ôû 1 g/ñ phaùt trieån naøo thì yeáu toá noäi löïc ñoùng vai troø quyeát ñònh, coøn ngoaïi löïc ñoùng vai troø quan troïng. CAÙC LÔÏI THEÁ & HAÏN CHEÁ CUÛA NGUOÀN LÖÏC VN * Taøi nguyeân töï nhieân ; _ Lôïi theá : + Vò trí ñòa lyù : a. VN naèm trong vaønh ñai Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông _ laø ñieåm hoäi tuï caùc theá maïnh sau : • Laø khu vöïc phaùt trieån kinh teá naêng ñoäng cuûa theá giôùi. • Laø khu vöïc coù trình ñoä kyõ thuaät coâng ngheä cao cuûa theá giôùi => taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï chuyeån giao coâng ngheä töø caùc nöôùc vaøo VN • Laø khu vöïc coù döï tröõ ngoaïi teä lôùn nhaát theá giôùi => taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï chuyeån dòch voán ñaàu tö caùc nöôùc vaøo VN. • Laø khu vöïc coù cheá ñoä chính trò XH töông ñoái oån ñònh => taïo moâi tröôøng thuaän lôïi cho toå chöùc KTXH trong moãi QG & lieân keát KT giöõa caùc QG trong khu vöïc. b. VN naèm trong khu vöïc ÑNAÙ => taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå hoäi nhaäp vaøo neà KTKV. c. VN naèm trong KV nhieät ñôùi gioù muøa ÑNAÙ : cô sôû ñeå hình thaønh & phaùt trieån 1 neàn NN nhieät ñôùi vôùi nhieàu loaïi SP NN coù giaù trò kinh teá cao ôû thò tröôøng khu vöïc & theá giôùi. d. VN naèm ôû taâm ñieåm cuûa caùc tuyeán ñöôøng haøng khoâng, haøng haûi quoác teá : naèm ôû ñaàu moái cuûa caùc tuyeán ñöôøng xuyeân AÙ. + Cô caáu taøi nguyeân : VN coù 1 nguoàn TNTN phong phuù, ña daïng, trong ñoù coù 1 soá loaïi taøi nguyeân vôùi qui moâ lôùn, chaát löôïng toát, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho toå chöùc laõnh thoå trong nöôùc & thu huùt ñaàu tö coâng ngheä môùi cuûa nöôùc ngoaøi ñeå lieân doanh lieân keát phaùt trieån kinh teá.