Đề tài Dùng cặp phạm trù nội dung – Hình thức và quy luật chất – Lượng để phân tích tình trạng dạy thêm và học thêm ở nước ta hiện nay

§Ò tµi tiÓu luËn: Dïng cÆp ph¹m trï néi dung – h×nh thøc vµ quy luËt chÊt – l­îng ®Ó ph©n tÝch t×nh tr¹ng d¹y thªm vµ häc thªm ë n­íc ta hiÖn nay A. phÇn më ®Çu Mét ®Êt n­íc cã ph¸t triÓn ®­îc hay kh«ng, kh«ng thÓ kh«ng coivÊn ®Ò gi¸o dôclµm nßng cèt. Con ng­êi sèng ngoµi sù sinh tån dï lµ nguyªn thuû cho tíi khi mäi thø dÇn ph¸t triÓn th× nhu cÇu hiÓu biÕt vµ tiÕn lªn lµ ®iÒu tÊt yÕu. Muèn thÕ con ng­êi cÇn ph¶i häc hái, ph¶i ®­îc tiÕp nhËn kiÕn thøc. Nh­ng mét vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y kh«ng chØ ®¬n gi¶n« lÖµ mét nÒn gi¸o dôc víi dóng nghÜa mµ qua ®©y t¸c gi¶ muèn ®Ò cËp tíi mét mÆt cña gi¸o dôc ®ã lµ viÖc day vµ häc thªm ë ViÖt Nam .Khi cÇu cao th× ¾t h¼n cung cung còng ph¶i thÝch nghi - ®ã lµ quy luËt cung – cÇu mµ mäi ng­êi trong chóng ta ai còng râ, song thùc tÕ cho thÊy quy luËt ®ã ®· ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch “®óng ®¾n” ? Ch­a lóc nµo vÊn ®Ò b»ng cÊp l¹i ®­îc xem träng nh­ hiÖn nay, tõ vÊn ®Ò ®ã ®· kÐo theo nhiÒu hiÖn t­îng tiªu cùc. ch¼ng h¹n, ®Ó cã thÓ ®­îc lµm mét c«ng viÖc g× ®ã trong mét c«ng ty, nhµ m¸y th× bÊt kú ng­êi nµo ®ã nhÊt thiÕt ph¶i tr×nh duyÖt Ýt nhÊt mét v¨n b»ng. C¶ khi ng­êi ®ã dï lµm tèt c«ng viÖc mµ hä ®ang ®¶m nhiÖm, muèn th¨ng chøc, t¨ng l­¬ng th× b»ng cÊp vÉn lµ yÕu tè cÇn vµ ®ñ ®Ó c©n nh¾c. §ã cã thÓ còng lµ mét nguyªn nh©n s©u xa cña viÖc ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã cña x· héi. Vµ råi hä ®· häc, cè g¾ng häc, häc ë tr­êng ch­a ®ñ, häc ë nhµ th«i còng ch­a ®ñ, hä ph¶i häc thªm ë nhµ thÇy, ë c¸c trung t©m d¹y thªm vµ cho r»ng häc cµng nhiÒu nh­ thÕ sÏ ®¶m b¶o mét t­¬ng lai cho m×nh. Nh­ng thùc tÕ kh«ng nh­ chóng ta ®· nghÜ, kh«ng ph¶i cø ®i häc thªm th× míi biÕt nhiªu kiÕn thøc mµ ®iÒu ®ã tuú thuéc vµo ý thøc vµ tÝnh cÇn cï ch¨m chØ cña mçi ng­êi. Tõ nhu cÇu cÇn ®i häc thªm nªn míi ®Î ra nhiÒu trung t©m d¹y thªm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã, vµ tõ ®ã còng n¶y sinh ra rÊt nhiÒu vÊn ®Ò kh¸c . B. phÇn néi dung I. CÆp ph¹m trï néi dung – h×nh thøc. Lý thuyÕt Néi dung lµ toµn bé c¸c mÆt, yÕu tè, qu¸ tr×nh, c¸c tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm t¹o nªn sù vËt. H×nh thøc lµ ph­¬ng thøc tån t¹i, lµ tæ chøc kÕt cÊu cña néi dung, bao gåm c¶ vÎ bªn ngoµi sù vËt. Néi dung vµ h×nh thøc bao giê còng lµ mét thÓ thèng nhÊt g¾n bã víi nhau, kh«ng cã néi dung vµ h×nh thøc tån t¹i t¸ch biÖt nhau. Mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc cã tÝnh chÊt phong phó, nhiÒu vÎ. Mét néi dung trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cã thÓ ®­îc thÓ hiÖn trong nhiÒu h×nh thøc vµ ng­îc l¹i trong cïng mét h×nh thøc cã thÓ cã thÓ hiÖn nh÷ng néi dung kh¸c nhau. VÝ dô nh­ nh×n vÎ bÒ ngoµi cña mét con ng­êi kh«ng thÓ nãi nªn nh©n c¸ch cña hä tèt hay xÊu. Trong quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc th× néi dung cã vai trß quyÕt ®Þnh, cßn h×nh thøc thóc ®Èy néi dung ph¸t triÓn khi nã phï hîp, nh­ng còng cã thÓ h×nh thøc k×m h·m sù ph¸t triÓncña néi khi kh«ng cßn phï hîp. Trong mèi quan hÖ gi÷a néi du ng vµ h×nh thøc , néi dung th­êng biÕn ®æi nhanh cßn h×nh thøc t­¬ng ®èi æn ®Þnh h¬n. trong nhËn thøc ph¶i chó ý sù thèng nhÊt gi÷a néi dung vµ h×nh thøc, kh«ng ®­îc t¸ch rêi, tuyÖt ®èi ho¸ mét mÆt, ®Æc biÖt lµ ®Ò phßng r¬i vµo chñ nghÜa h×nh thøc. Néi dung quyÕt ®Þnh h×nh thøc, nªn ph¶i coi träng néi dung tr­íc ®ång thêi quan t©m ®óng møc ®Õn h×nh thøc. Ch¼ng h¹n, mét gi¸o viªn kh«ng chØ cã mét gi¸o viªn cã tiÕng lµ d¹y giái th«i mµ kh«ng truyÒn ®¹t hÕt kiÕn thøc cho häc sinh hiÓu. Khi h×nh thøc ®· l¹c hËu, m©u thuÉn víi n«Þi dung th× kiªn quyÕt thay ®æi h×nh thøc ®Î t¹o cho néi dung ph¸t triÓn nhanh chãng, thuËn lîi vµ ng­îc l¹i. VËn dông cÆp ph¹m trï néi dung vµ h×nh thøc ®Ó ph©n tÝch t×nh tr¹ng d¹y vµ häc thªm ë n­íc ta. §Êt n­íc ta hiÖn nay ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, cuéc sèng cña ng­êi d©n ®· ®­îc n©ng cao lªn rÊt nhiÒu, khoa häc kÜ thuËt ngµy cµng c¶i tiÕn vµ hiÖn ®¹i lªn rÊt nhiÒu. V× thÕ mµ con ng­êi kh«ng ngõng häc hái thªm ®Ó tiÕp thu nh÷ng khoa häc kÜ thuËt míi mµ cßn ph¸t huy nh÷ng c¸i cò. NÒn gi¸o dôc ®µo t¹o cña n­íc ta b©y giê kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc xo¸ mï ch÷ n÷a mµ lµm sao ph¶i cho thÕ hÖ t­¬ng lai häc cao hiÓu réng, hiäc mét biÕt m­êi ®Ó má mang kiÕn thøc vµ ®¶m b¶o cho t­¬ng lai sau nµy. Tõ nh÷ng mong muèn ®ã mµ c¸c bËc phô huynh häc sinh®· cè g¾ng hÕt m×nh ®Ó t¹o diÒu kiÖn tèt nhÊt cho con em m×nh ®­îc ®Õn tr­êng tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc quý b¸u, nh­ng ®èi víi mét sè phô huynh vµ häc sinh th× tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc ë tr­êng lµ vÉn ch­a ®ñ, hä ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng kiÕn thøc cao h¬n c¶ ë tr­êng ®Ó con em m×nh giái giang h¬n. ChÝnh v× thÕ mµ n¶y ra nhu cÇu häc thªm, mµ ®· cã cung ¾t ph¶i cã cÇu nªn hä ®ua nhau më nh÷ng trung t©m d¹y thªm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña “th­îng ®Õ”. Mét vÊn ®Ò bao giê còng cã hai mÆt: mÆt tèt vµ mÆt xÊu. Cã nh÷ng thÇy c« xuÊt ph¸t tõ mong muèn cho häc sinh cña m×nh n¾m ®­îc kiÕn thøc v÷ng vµng h¬n ®· më líp d¹y thªm ®Ó gióp c¸c em trong qu¸ tr×nh häc tËp. Nh­ng cã kh«ng Ýt ng­êi, lîi dông vµo ®ã mµ më nh÷ng líp, nh÷ng trung t©m d¹y thªm ®Ó kiÕm tiÒn ®ã lµ h×nh thøc tèt nh­ng néi dung th× kh«ng tèt. Cã nh÷ng líp thÇy c« dËy nh÷ng kiÕn thøc qu¸ cao siªu mµ häc sinh kh«ng thÓ hiÓu næi, c¸i c¬ b¶n cßn ch­a n¾m v÷ng ®­îc nãi chi ®Õn c¸i cao siªu. Cã nh÷ng häc sinh mÆc dï häc kh«ng hiÓu nh­ng vÉn lao vµo häc, häc ®Ó lÊy c¸i h×nh thøc, lÊy c¸i danh lµ ch¨m chØ, còng cã khi ®i häc thªm ®Ó yªn t©m h¬n. Trong cuéc sèng hiÖn ®¹i ngµy nay kh«ng Ýt ng­êi tá ra quan t©m ®Õn h×nh thøc mµ quªn néi dung, ë thêi ®¹i nµo th× néi dung còng quyÕt ®Þnh h×nh thøc. Häc sinh ®ua nhau ®i häc thªm, hä häc tr­íc tr­¬ng tr×nh, häc n©ng nªn nh÷ng c¸i míi mµ kh«ng ®Ó ý r»ng kiÕn thøc mÆt b»ng cña m×nh ch­a hiÓu kÜ th× lµm sao cã thÓ hiÓu næi nh÷ng c¸i míi cao siªu h¬n, vµ cßn rÊt nhiÒu lÝ do n÷a ®Ó hä ®i häc thªm. Theo nh­ b¸o Tuæi TrÎ sè ra ngµy 15/5/2004 thèng kª: ë thµnh phè Hå ChÝ Minh cã trªn 80% häc sinh c¸c líp 8,9,10,11,12 ®i häc thªm, nhÊt lµ ë c¸c líp cuèi cÊp lµ líp 9 vµ líp 12. Ngµy nay cã nh÷ng ng­êi chØ quan t©m ®Õn tiÒn më ra nh÷ng lß luyÖn chØ lµ h×nh thøc, lÊy tªn nh÷ng thÇy c« gi¸o næi tiÕng ë tr­êng nä, tr­êng kia ®Õn dËy ®Ó thu häc phÝ cña häc sinh nh­ng ®Õn khi häc sinh ®i häc míi thÊy râ néi dung cña nh÷ng líp luyÖn Êy. häc sinh ®i luyÖn thi ph¶i ngåi vµo mét líp cã mÊy tr¨m häc sinh, líp häc rÊt ®«ng ®óc vµ ngét ng¹t, mçi bµn cã tõ 7 ®Õn 8 häc sinh ngåi chen chóc nhau, mçi ng­êi ngåi chØ ®Ó ®ñ mét quyÓn vë trªn bµn. Trong t×nh tr¹ng häc hµnh nh­ thÕ th× thö hái lµm sao häc sinh cã thÓ tiÕp thu næi kiÕn thøc. Cµng gÇn ®Õn mïa thi th× c¸c líp luyÖn thi l¹i mäc lªn nhan nh¶n vµ häc sinh còng ®æ x« ®i häc. C¸c thÕ hÖ ®i tr­íc chóng ta sinh ra vµo thêi ®Êt n­íc cßn nghÌo nµn kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®i häc thªm mµ hä vÉn häc giái, kh«ng cã häc sinh nµo lµ dèt mµ chØ cã häc sinh l­êi suy nghÜ, kh«ng ®µo s©u suy nghÜ. §· cã rÊt nhiÒu thÇy c« gi¸o ­u tó nhËn ®­îc hu©n huy ch­¬ng lao ®éng cña nhµ n­íc v× nh÷ng g× mµ hä ®· cèng hiÕn cho ®Êt n­íc, tËn t×nh v× nh÷ng häc sinh th©n yªu cña m×nh mong mái thÕ hÖ trÎ ngµy nay ph¶i h¬n h¼n thÕ hÖ ®i tr­íc lµm cho ®Êt n­íc ta ngµy cµng lín m¹nh. Quy luËt chÊt – l­îng. Lý thuyÕt Mçi sù vËt ®Òu cã mÆt chÊt vµ mÆt l­îng g¾n bã h÷u c¬ víi nhau. ChÊt lµ mét ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó chØt×nh quy ®Þnh kh¸ch quan vèn cã cña sù vËt hiÖn t­îng, lµ sù thèng nhÊt h÷u c¬ c¸c thuéc tÝnh lµm cho nã lµ nã vµ ph©n biÖt nã víi c¸c sù vËt, hiÖn t­îng kh¸c. L­îng lµ mét ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó tÝnh quy ®Þnh kh¸ch quan vèn cã cña sù vËt vÒ mÆt quy m«, tèc ®é, sè l­îng, c¸c yÕu tè kÕt cÊu, tr×nh ®é… Mçi sù vËt, hiÖn t­îng ®Òu cã nhiÒu thuéc tÝnh, thuéc tÝnh cña sù vËt, hiÖn t­îng béc lé ra khi nã t¸c ®éng qua l¹i víi c¸c sù vËt ,hiÖn t­îng kh¸c .Trong sè nh÷ng thuéc tÝnh cña sù vËt cã nh÷ng thuéc tÝnh c¬ b¶n ®Æc tr­ng cho chÊt cña sù vËt ®ã .Tæng hîp c¸c thuéc tÝnh cña sù vËt t¹o thµnh chÊt cña sù vËt ®ã . ChÊt cã tÝnh kh¸ch quan g¾n víi mét sù vËt ,hiÖn t­îng x¸c ®Þnh (tÝnh quy ®Þnh ).ChÊt kh«ng tån t¹i thuÇn tuý ,chØ cã sù v©tj cã ch¸t míi tån t¹i .VÝ dô ng­êi ta ph©n biÖt ®­îc n­íc kh¸c r­îu ,kh¸c dÇu ,…v× chóng kh¸c nhau vÒ chÊt . L­îng cña sù vËt còng cã tÝnh kh¸ch quan . sù kh¸c nhau gi÷a l­îng víi chÊt kh«ng hoµn toµn lµm râ ®­îc sù kh¸c nhau gi÷a sù vËt nµy víi sù vËt kh¸c .VÝ dô ,biÕt hai c¸ nh©n cã cïng chiÒu cao ,cïng c©n nÆng ,còng kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc nh©n c¸ch cña hai c¸ nh©n ®ã cã gièng nhau hay kh«ng ?Tuy nhiªn sù ph©n biÖt gi÷a chÊt vµ l­îng còng chØ cã ý nghÜa t­¬ng ®èi . C¸c thuéc tÝnh vÒ l­îng cã hai lo¹i: -Mét lo¹i cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc b»ng ®Þnh l­îng ,c©n ®o ®ong ®Õm ®­îc . -Mét lo¹i kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc b»ng ®Þnh l­îng mµ ph¶i x¸c ®Þnh b»ng ®Þnh tÝnh .VÝ dô ,kh«ng ®o trùc tiÕp gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ,kh«ng ®o ®­îc lßng tèt … VËn dông quy luËt chÊt – l­îng ®Ó ph©n tÝch t×nh tr¹ng d¹y vµ häc thªm hiÖn nay. Trong thÕ giíi cña sù ph¸t triÓn ngµy cµng cao ,th× nhu cÇu vÒ tr×nh ®é lµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn .Khoa häc c«ng nghÖ cµng ph¸t triÓn ®ång nghÜa víi kh¶ n¨ng tiÕp nhËn cµng ph¶i tiÕn lªn .XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã ,mµ mçi c¸ nh©n trong x· héi ngµy nay ph¶i cè t×m cho m×nh mét c¸ch tiÕp nhËn tri thøc sao cho ®Çy ®ñ nhÊt .§¹i ®a sè ng­êi d©n cho r»ng nh÷ng buæi häc trªn líp lµ kh«ng thÓ ®¸p øng khèi l­îng kiÕn thøc cÇn thiÕt ,do ®ã c¸ nh©n häc sinh hay c¸c bËc phô huynh ®· t×m cho m×nh mét gi¶i ph¸p ®ã lµ ph¶i häc thªm .Nh÷ng gia ®×nh cã thuËn lîi mét chót vÒ kinh tÕ th× thuª gia s­ ®Ó d¹y t¹i nhµ ,sè cßn l¹i theo häc t¹i nh÷ng trung t©m hoÆc cña t­ nh©n më hoÆc cña mét sè tæ chøc nµo ®ã .Tuy nhiªn ,trong sè ®ã kh«ng ph¶i ai còng xuÊt ph¸t tõ mong muèn häc thªm ®Ó cã thªm kiÕn thøc mµ ®ã ch¼ng qua lµ mét c¸ch ®ua ®ßi cña mét sè kÎ l¾m tiÒn nh­ng ch­a nhËn thøc ®óng ®¾n tÇm quan träng cña viÖc häc .Cã cung ¾t sÏ cã cÇu ,®ã lµ ®iÒu hiÓn nhiªn .Häc sinh ®æ x« ®i häc thªm ,phô huynh ra søc h­ëng øng nÕu kh«ng muèn nãi ®ã cßn lµ mong muèn cña hä .Mét ®iÒu tÊt nhiªn ,häc nhiÒu th× sÏ hiÓu biÕt nhiÒu nh­ng ®ã lµ khi mét ai ®ã häc mét c¸ch nghiªm tóc,chø viÖc häc thËt nhiÒu kh«ng mang nghÜa lµ sÏ giái.VËy trong t×nh tr¹ng häc thªm vµ d¹y thªm ë n­íc ta hiÖn nay cã ®­îc xem lµ tèi cÇn thiÕt ?Em nghÜ lµ cã,song kh«ng ph¶i nh­ mäi ng­êi vÉn lµm nh­ hiÖn nay .Ai ®ã ®· nãi r»ng ,cµng häc ta cµng thÊy nh­ ch­a biÕt g× ,®ã ch¼ng qua chØ sù réng lín cña kiÕn thøc mµ nh©n lo¹i dï cã cè ®Õn mÊy còng khã ®i ®Õn tËn cïng .Cho nªn b¶n th©n cña viÖc d¹y thªm cho nh÷ng ng­êi muèn häc thªm lµ kh«ng sai. Nh­ng h×nh thøc dËy vµ häc thªm nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t ®­îc chÊt vµ l­îng tèt nhÊt, trong nhËn thøc muèn cã sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ chÊt tÊt nhiªn ph¶i kiªn tr× tÝch luü vÒ l­îng. ¤ng cha ta ®· tõng nãi: “n¨ng nhÆt chÆt bÞ” vµ “cã c«ng mµi s¾t cã ngµy nªn kim” ë trong häc tËp còng vËy, nh­ng cø ch¨m chØ mµ kh«ng ®Ó ý r»ng m×nh ®Ó hæng kiÕn thøc th× cã “nhÆt” n÷a còng chØ thÕ th«i mét khi c¸i “bÞ” ®· bÞ thñng. V× thÕ cÇn ph¶i thay ®æi vÒ chÊt vµ còng ph¶i biÕn ®æi vÒ l­îng cña viÖc d¹y vµ häc. C. PhÇn kÕt thóc Dï lµ thêi nµo th× viÖc d¹y vµ häc vÉn lu«n lµ hai viÖc kh«ng thÓ t¸ch rêi ,vÝ nh­ ng­êi nãi ph¶i cã kÎ nghe vµ trong ph¹m vi mét bµi tiÓu luËn em chØ cã thÓ cã mét vµi suy nghÜ vÒ vÊn ®Ò d¹y vµ häc thªm ë n­íc ta hiÖn nay.Ngoµi nh÷ng lîi Ých viÖc ®ã mang l¹i kh«ng thÓ phñ nhËn r»ng s©u xa trong ®ã lµ nh÷ng tiÒm Èn cña sù tiªu cùc ,vµ víi tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu em ®· nªu trªn hy väng mét phÇn nµo ®ã nãi lªn ®­îc thùc tr¹ng ®ang kh¸ phæ biÕn trong ngµnh gi¸o dôc cña ta hiÖn nay .NÕu t×nh tr¹ng ®ã vÉn tiÕp diÔn sÏ lµ ph¶n t¸c dông cho nh÷ng nhu cÇu tiÕn lªn héi nhËp b»ng con ®­êng tri thøc .Do ®ã em cho r»ng ,mçi chóng ta nªn nhËn thøc ®óng ®¾n h¬n vÒ vÊn ®Ò häc thªm vµ d¹y thªm ®Ó võa kh«ng bÞ xem lµ tôt hËu mµ còng kh«ng qu¸ l·ng phÝ thêi gian vµ tiÒn cña khi viÖc lµm ®ã lµ kh«ng thËt sù cÇn thiÕt . C¸c tµi liÖu tham kh¶o B¸o gi¸o dôc vµ thêi ®¹i B¸o Hoa Häc Trß sè 497 ra ngµy 17 - 6 – 2004 B¸o Thanh Niªn ra ngµy 15 – 5 – 2004 Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c – Lªnin