Đề tài Học thuyết về nền kinh tế hỗn hợp và sự vận dụng tại Việt Nam

TiÓu luËn m«n lÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ §Ò tµi: Häc thuyÕt vÒ nÒn kinh tÕ hçn hîp vµ sù vËn dông ë ViÖt Nam Khoa häc kinh tÕ ®· cã lÞch sö tõ l©u ®êi. Tr­íc khi xuÊt hiÖn tr­êng ph¸i hiÖn ®¹i ®· cã nh÷ng tr­êng ph¸i kh¸c nhau cïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn, vÝ dô nh­ tr­êng ph¸i Keynes, tr­êng ph¸i cæ ®iÓn míi. Mçi tr­êng ph¸i cã nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm riªng, ®Õn khi xuÊt hiÖn tr­êng ph¸i chÝnh hiÖn ®¹i lµ sù kÕt hîp chung l¹i cña c¸c tr­êng ph¸i, ®ã lµ sù kÕt hîp lý thuyÕt cña tr­êng ph¸i Keynes, tr­êng ph¸i cæ ®iÓn vµ mét sè tr­êng ph¸i kh¸c ®Ó ®­a ra lý luËn chung gäi lµ nÒn kinh tÕ hçn hîp, t¸c gi¶ tiªu biÓu cña tr­êng ph¸i nµy lµ Samuelson vµ t¸c phÈm nµy ®­îc tr×nh bµy thµnh hai phÇn: kinh tÕ vi m« vµ kinh tÕ vÜ m«. - Kinh tÕ vi m«: ®­îc dïng lµm c¬ së cho sù ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp - Kinh tÕ häc vÜ m«: phÇn nµy ®­îc dïng lµm c¬ së cho c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. Trong t¸c phÈm kinh tÕ häc nµy 2 t¸c gi¶ cã ®Ò cËp tíi nh÷ng lý luËn sau: + Lý thuyÕt giíi h¹n cña tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn + Lý thuyÕt vÒ sù th¨ng b»ng tæng qu¸t cña t¸c gi¶ Leonwalvacic + Quy luËt n¨ng suÊt lao ®éng bÊt t­¬ng xøng, Ricardo ®· ®Ò cËp tíi + ThuyÕt 3 nh©n tè cña s¶n xuÊt, t¸c gi¶ Say + Lý thuyÕt vÒ m« h×nh sè nh©n cña Keynes VÒ mÆt lÞch sö lý thuyÕt vÒ nÒn kinh tÕ hçn hîp nµy xuÊt hiÖn tõ cuèi thÕ kû 19. Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø 2 nã ®­îc mét sè t¸c gi¶ ë Mü tiÕp tôc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. Sau kho¶ng thêi gian trªn Samuelson l¹i ph¸t triÓn thªm mét b­íc n÷a. NÕu nh­ tr­êng ph¸i cæ ®iÓn vµ cæ ®iÓn míi say s­a víi bµn tay v« h×nh vµ th¨ng b»ng tæng qu¸t, th× Samuelson l¹i chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ dùa vµo c¶ “hai bµn tay” tøc lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng tù do víi c¸c quy luËt vèn cã cña nã vµ sù can thiÖp cña chÝnh phñ. Samuelson cho r»ng “®iÒu hµnh mét nÒn kinh tÕ mµ kh«ng cã chÝnh phñ th× còng nh­ ®Þnh vç tay b»ng mét bµn tay”. Dùa vµo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã nghÜa lµ dùa vµo bé m¸y tù ho¹t ®éng cña cung cÇu, gi¸ c¶ víi m«i tr­êng c¹nh tranh, lîi nhuËn vµ c¸c quy luËt vËn hµnh kh¸ch quan. Nh­ng thùc tÕ kinh tÕ thÞ tr­êng vÉn cã nh÷ng khuyÕt tËt, vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò mµ tù nã kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®­îc. V× vËy Nhµ n­íc ph¶i can thiÖp vµo kinh tÕ th«ng qua viÖc thiÕt lËp ph¸p luËt, x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, t¸c ®éng vµo viÖc ph©n bè tµi nguyªn, t¸c ®éng vµo viÖc ph©n bè thu nhËp. Qua ®ã ®¶m b¶o hiÖu qu¶, c«ng b»ng vµ æn ®Þnh trong ph¸t triÓn kinh tÕ. Nhµ n­íc ph¶i can thiÖp vµo kinh tÕ ®Ó ng¨n chÆn khñng ho¶ng, thÊt nghiÖp t¹o viÖc lµm ®Çy ®ñ, nh­ng ®ång thêi ph¶i gi÷ trong khu«n khæ kh«n ngoan cña c¹nh tranh. Ngµy nay “kinh tÕ hçn hîp” ®ang thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ kinh tÕ ë mäi tr­êng ph¸i vµ xu h­íng kh¸c nhau. Theo Samuelson, c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ mét h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ, trong ®ã c¸ nh©n ng­êi tiªu dïng vµ c¸c nhµ kinh doanh s¶n xuÊt t¸c ®éng lÉn nhau qua thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh ba vÊn ®Ò trung t©m cña mét tæ chøc kinh tÕ: s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo? vµ s¶n xuÊt cho ai? Theo «ng c¬ chÕ thÞ tr­êng kh«ng ph¶i lµ mét sù hçn ®én mµ ®©y lµ mét trËt tù kinh tÕ. Lµ mét c¬ chÕ tinh vi ®Ó hçn hîp gi÷a ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng th«ng qua hÖ thèng gi¸ c¶. Nã lµ mét ph­¬ng tiÖn mµ qua ®ã ®Ó tËp hîp nh÷ng suy nghÜ vµ hµnh ®éng cña hµng triÖu c¸ nh©n trong x· héi. “Mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét c¬ chÕ tinh vi ®Ó phèi hîp mét c¸ch kh«ng tù gi¸c. Nã lµ mét ph­¬ng tiÖn giao tiÕp ®Ó tËp hîp tri thøc vµ hµnh ®éng cña hµng triÖu c¸ nh©n kh¸c nhau, kh«ng cã bé n·o trung t©m nã vÉn gi¶i quyÕt bµi to¸n mµ m¸y tÝnh lín nhÊt hiÖn nay còng kh«ng thÓ gi¶i næi, kh«ng ai thiÕt kÕ ra nã. Nã tù xuÊt hiÖn vµ còng nh­ x· héi loµi ng­êi, nã ®ang thay ®æi”. Trªn thÞ tr­êng cã thÞ tr­êng hµng tiªu dïng, dÞch vô vµ thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt (lao ®éng, ®Êt ®ai, t­ b¶n...) trong ®ã gi¸ c¶ lµ ph­¬ng tiÖn ph¸t tÝn hiÖu cña x· héi, sù biÕn ®éng cña nã lµm tr¹ng th¸i c©n b»ng cung cÇu biÕn ®æi th­êng xuyªn: kinh tÕ thÞ tr­êng chÞu sù ®iÒu khiÓn cña hai «ng vua. Ng­êi tiªu dïng bá phiÕu b»ng ®« la chän ®iÓm n»m trªn ranh giíi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. Thø hai lµ kü thuËt h¹n chÕ ng­êi tiªu dïng v× nÒn s¶n xuÊt kh«ng v­ît giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. ThÞ tr­êng ®ãng vai trß hßa gi¶i gi÷a së thÝch ng­êi tiªu dïng vµ h¹n chÕ kü thuËt. Bµn tay v« h×nh ®«i khi dÉn nÒn kinh tÕ tíi sai lÇm vµ c¸c khuyÕt tËt. ¤ nhiÔm m«i tr­êng, ®éc quyÒn ph¸ ho¹i c¹nh tranh, khñng ho¶ng thÊt nghiÖp, ph©n phèi bÊt b×nh ®¼ng. Do ®ã cÇn phèi hîp víi “bµn tay h÷u h×nh” cña thuÕ khãa, chØ tiªu vµ luËt lÖ cña chÝnh phñ. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng nhÊt thiÕt ph¶i cã 3 yÕu tè lµ: hµng hãa, ng­êi b¸n, vµ ng­êi mua. Hµng hãa: gåm ba lo¹i lµ: Hµng tiªu dïng, c¸c dÞch vô, c¸c yÕu tè cña s¶n xuÊt. Gåm ba yÕu tè (lao ®éng, ®Êt ®ai, t­ b¶n). Nh÷ng hµng hãa nµy lµm h×nh thµnh nªn thÞ tr­êng hµng tiªu dïng (thÞ tr­êng ®Çu ra) vµ thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt (thÞ tr­êng ®Çu vµo). §èi víi hµng hãa cã gi¸ c¶ khi cã nhiÒu ng­êi mua th× ng­êi b¸n sÏ t¨ng gi¸. Do ®ã dÉn tíi viÖc t¨ng cung. Ng­êi b¸n vµ ng­êi mua trªn thÞ tr­êng lu«n lu«n t¸c ®éng lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh 2 yÕu tè lµ: gi¸ c¶ hµng hãa vµ sè l­îng hµng hãa ®­îc b¸n trªn thÞ tr­êng. Theo Samuelson trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã hÖ thèng tù t¹o ra sù c©n ®èi gi÷a gi¸ c¶ vµ s¶n xuÊt gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng lµ tÝn hiÖu x· héi ®Ó gióp cho ng­êi s¶n xuÊt tr¶ lêi ba c©u hái: s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo, s¶n xuÊt cho ai. C¬ chÕ thÞ tr­êng kh«ng ph¶i bao giê còng hoµn toµn ­u viÖt mµ nã cßn chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè bÊt lîi vµ ®ã chÝnh lµ nh÷ng yÕu tè ®Ó chÝnh phñ thÓ hiÖn vai trß cña m×nh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý nÒn kinh tÕ. C¬ chÕ thÞ tr­êng d­íi sù t¸c ®éng cña bµn tay v« h×nh th­êng dÉn tíi nh÷ng khuyÕt tËt sau: - Do viÖc ch¹y theo lîi nhuËn tèi ®a, cho nªn c¸c doanh nghiÖp th­êng hay lµm « nhiÔm m«i tr­êng ph¸ ho¹i c©n b»ng sinh th¸i. - C¬ chÕ thÞ tr­êng dÔ dÉn tíi sù ®éc quyÒn nh­ vËy nã ph¸ vì c¬ chÕ c¹nh tranh tù do Þ nã lµm mÊt ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. - C¬ chÕ thÞ tr­êng g»n liÒn víi c¸c c¨n bÖnh nh­: khñng ho¶ng, thÊt nghiÖp, ®Çu c¬, hµng gi¶, trèn thuÕ. - C¬ chÕ thÞ tr­êng dÉn tíi sù ph©n hãa giµu nghÌo. Nguån gèc lµ sù ph©n phèi thu nhËp kh«ng c«ng b»ng. ChÝnh do nh÷ng khuyÕt tËt trªn, cÇn ph¶i cã sù kÕt hîp gi÷a bµn tay v« h×nh víi sù can thiÖp cña chÝnh phñ. §Ó kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khuyÕt tËt trªn cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, cÇn cã vai trß can thiÖp cña chÝnh phñ, theo Samuelson vai trß ®ã thÓ hiÖn ë bèn chøc n¨ng c¬ b¶n sau: - ChÝnh phñ ph¶i x©y dùng ®­îc hÖ thèng ph¸p luËt ®Ó phôc vô cho viÖc kinh doanh t¹o ®­îc hµnh lang ph¸p lý cho kinh doanh. Cô thÓ bao gåm c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: + Qu¶n lý ®­îc tµi s¶n cña c¸c doanh nghiÖp + Quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, nghÜa vô doanh nghiÖp ®èi víi x· héi (thuÕ...) - Söa ch÷a, kh¾c phôc nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng, nh»m ®¶m b¶o cho thÞ tr­êng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã cÇn ph¶i gi¶i quyÕt bèn vÊn ®Ò sau: + Ban hµnh luËt chèng ®éc quyÒn ®Ó duy tr× ®­îc sù c¹nh tranh, lµm t¨ng hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ. + Ng¨n chÆn ®­îc nh÷ng t¸c dông xÊu tõ bªn ngoµi lµm ¶nh h­ëng tíi tÝnh hiÖu qu¶ cña thÞ tr­êng. X¶y ra trong hai tr­êng hîp: Doanh nghiÖp lµm « nhiÔm m«i tr­êng lµm ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng cña mäi ng­êi, nh­ng kh«ng ph¶i ®Òn bï mét kho¶n thiÖt h¹i nµo. Khi d©n c­ trong vïng ®­îc h­ëng mét lo¹i phóc lîi nµo ®ã mµ kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn. + ChÝnh phñ ph¶i ®¶m nhiÖm viÖc s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng hãa c«ng céng nh­: quèc phßng, an ninh, chèng thiªn tai. + ThuÕ: Lµ nguån thñ chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, b¶o ®¶m chi tiªu cña chÝnh phñ vµ viÖc chi tiªu ®ã nh»m ®Ó phôc vô c¸c lîi Ých c«ng céng. Cho nªn chÝnh phñ lµ ng­êi ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ vµ thùc hiÖn viÖc thu thuÕ còng nh­ kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch thu thuÕ. - §¶m b¶o sù c«ng b»ng: C¬ chÕ thÞ tr­êng lu«n lu«n dÉn ®Õn sù ph©n hãa giµu nghÌo bÊt b×nh ®¼ng. V× vËy chøc n¨ng cña chÝnh phñ lµ ph¶i cã chÝnh s¸ch ph©n phèi thu nhËp ®Ó ph©n phèi l¹i thu nhËp nh»m gi¶m bít sù chªnh lÖch gi÷a c¸c thµnh viªn trong x· héi. Nhµ n­íc sö dông mét sè c«ng cô: ThuÕ thu nhËp, chÝnh phñ x©y dùng mét hÖ thèng hç trî thu nhËp ®Ó gióp cho nh÷ng ng­êi cã hoµn c¶nh khã kh¨n, thÊt nghiÖp, èm ®au... ChÝnh phñ cßn thùc hiÖn trî cÊp cho nh÷ng ng­êi cã thu nhËp thÊp: nh­ b¸n nhµ víi gi¸ rÎ, cho b¶o hiÓm y tÕ... - æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«: Mét khuyÕt tËt lín cña c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ chu kú kinh doanh dÉn ®Õn nh÷ng cuéc khñng ho¶ng mang tÝnh chu kú. V× vËy, chÝnh phñ cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó kiÓm so¸t c¸c chu kú ®ã, theo Samuelson cÇn sö dông c«ng cô sau: + Sö dông quyÒn lùc vÒ tiÒn tÖ: §ã lµ viÖc Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt vµ l­u th«ng tiÒn tÖ, ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña hÖ thèng Ng©n hµng, ®Ó th«ng qua ®ã x¸c ®Þnh møc l·i suÊt vµ x¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn tÝn dông. + Nhµ n­íc sö dông quyÒn lùc vÒ tµi chÝnh: §ã lµ chÝnh phñ cã quyÒn ®¸nh thuÕ, cã quyÒn ban hµnh c¸c luËt thuÕ vµ møc thuÕ kh¸c nhau. ChÝnh phñ cã thÓ sö dông ng©n s¸ch cña m×nh ®Ó chi tiªu cho nh÷ng môc ®Ých ®· ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc. §Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng kinh tÕ nªu trªn, thùc tÕ chÝnh phñ ®· ph¶i tiÕn hµnh sù lùa chän. Sù lùa chän nµy cña chÝnh phñ chØ tho¶ m·n mét c¸ch t­¬ng ®èi nhu cÇu cña c¸c c¸ nh©n. V× vËy sù lùa chän cña chÝnh phñ còng cã thÓ ®óng, còng cã thÓ sai. Do ®ã sù can thiÖp cña chÝnh phñ cã thÓ kh«ng thùc sù mang l¹i hiÖu qu¶. V× vËy theo Samuelson cÇn thiÕt ph¶i cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¬ chÕ thÞ tr­êng víi vai trß ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña chÝnh phñ ®Ó ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ nãi chung. §ã chÝnh lµ c¬ chÕ hçn hîp, trong ®ã c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶, s¶n l­îng bao nhiªu, cßn vÒ phÇn chÝnh phñ ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ b»ng ph¸p luËt, b»ng chi tiªu cña ng©n s¸ch, b»ng thuÕ thu ®­îc tõ c¸c doanh nghiÖp, c¬ së s¶n xuÊt. §Ó thÊy râ ®­îc c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi ë n­íc ta, qu¶n lý nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc, tr­íc hÕt cÇn ta cÇn thÊy ®­îc nh÷ng h¹n chÕ cña c¬ chÕ cò. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cò ë n­íc ta lµ c¬ chÕ kÕ ho¹ch tËp trung, bao cÊp, cã nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu sau ®©y: - Qu¶n lý nÒn kinh tÕ b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh lµ chñ yÕu, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn ë viÖc chi tiÕt hãa qu¸ ®¸ng c¸c nhiÖm vô do Trung ­¬ng giao cho b»ng mét hÖ thèng c¸c ph¸p lÖnh tõ trªn xuèng d­íi. - C¸c c¬ quan hµnh chÝnh - kinh tÕ can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, nh­ng l¹i kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm g× víi c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. - Coi th­êng quan hÖ hµng hãa - tiÒn tÖ vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý nÒn kinh tÕ vµ kÕ ho¹ch hãa b»ng chÕ ®é cÊp ph¸t vµ giao nép s¶n phÈm, quan hÖ hiÖn vËt lµ chñ yÕu, do ®ã h¹ch to¸n chØ lµ h×nh thøc. ChÕ ®é bao cÊp ®­îc thÓ hiÖn d­íi c¸c h×nh thøc, bao cÊp qua gi¸, chÕ ®é cung cÊp vµ cÊp ph¸t vèn cña ng©n s¸ch mµ kh«ng rµng buéc vËt chÊt ®èi víi ng­êi ®­îc cÊp ph¸t vèn. - Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn dÉn ®Õn mét c¸ch kh«ng tr¸nh khái bé m¸y qu¶n lý rÊt cång kÒnh, cã nhiÒu cÊp trung gian vµ kÐm n¨ng ®éng, tõ ®ã sinh ra mét ®éi ngò c¸n bé kÐm n¨ng lùc qu¶n lý, kh«ng theo nghiÖp vô kinh doanh, nh­ng phong c¸ch th× quan liªu bao cÊp, cöa quyÒn. C¬ chÕ quan liªu bao cÊp ®· tÝch gãp nh÷ng xu h­íng tiªu cùc, lµm n¶y sinh sù tr× trÖ, h×nh thµnh c¬ chÕ k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Nguyªn nh©n cña sù thÊt b¹i cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp lµ ë chç c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®­îc x¸c lËp dùa trªn sù phñ nhËn quy luËt kh¸ch quan: quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®å cña lùc l­îng s¶n xuÊt cña ViÖt Nam tr­íc ®©y còng nh­ b©y giê th× quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi nã ch­a thÓ lµ quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa – quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc x¸c lËp trong c¬ chÕ cò. ChÝnh v× vËy, c¬ chÕ thÞ tr­êng víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn lµ c¬ chÕ tèt nhÊt ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay. Tuy nhiªn c¬ chÕ ®ã kh«ng ph¶i lµ c¬ chÕ hoµn h¶o cho mäi nÒn kinh tÕ, trong ®ã cã nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam. V× vËy, chÝnh phñ cÇn thÓ hiÖn ®óng vai trß cña m×nh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy, ®ång thêi víi viÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ nÒn kinh tÕ hµng hãa gi¶n ®¬n, co hÑp sang nÒn kinh tÕ hµng hãa theo ®óng nghÜa cña nã, chóng ta còng ph¶i chuyÓn tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, theo ®Þnh h­íng XHCN. Thùc tÕ cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi kÐo dµi gÇn hai m­¬i n¨m qua ®· chøng minh tÝnh ®óng ®¾n cña viÖc thiÕt lËp nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®­îc qu¶n lý theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. Qu¶n lý nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ®· ph¸t huy ®­îc nh÷ng mÆt tÝch cùc sau: + KhuyÕn khÝch mäi tiÒm n¨ng cña c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng tù do cña hä. Nhê ®ã mµ ®éng viªn ®­îc c¸c nguån lùc cña x· héi vµ sö dông tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc ®ã, thóc ®Èy sù øng dông kü thuËt míi vµo s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa. + Nhê thÞ tr­êng cã thÓ tháa m·n nhu cÇu vÒ hµng ngµn v¹n lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau cho tiªu dïng c¸ nh©n vµ cho s¶n xuÊt. Nh÷ng nhiÖm vô nµy nÕu Nhµ n­íc thùc hiÖn ph¶i cÇn mét khèi l­îng lín. + ThÞ tr­êng lu«n linh ho¹t, cã kh¶ n¨ng thÝch nghi cao h¬n khi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ thay ®æi lµm thÝch øng kÞp thêi khèi l­îng vµ c¬ cÊu cña s¶n xuÊt víi khèi l­îng vµ c¬ cÊu cña nhu cÇu. Nh÷ng kÕt qu¶ trªn cã thÓ ®­îc gãi gän qua c¸c chØ tiªu kinh tÕ x· héi. B¶ng d­íi ®©y m« t¶ c¸c chØ tiªu ®ã: ChØ tiªu N¨m 1995 N¨m 1997 N¨m 2000 GDP (tû ®ång) 195.567 231.264 273.582 Tû lÖ t¨ng tr­ëng GDP (%) 8,2 6,8 XuÊt khÈu (triÖu ®« la Mü) 5.198 9.145 14.448 Nh÷ng chØ tiªu trªn tuy ch­a thùc chi tiÕt nh÷ng còng phÇn nµo nãi lªn nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc trong nÒn kinh tÕ còng nh­ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ë ViÖt Nam. VÝ dô, tr­íc n¨m 1986, nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam kh«ng ®ñ cung øng cho nhu cÇu trong n­íc, hµng n¨m chÝnh phñ ph¶i nhËp khÈu mét l­îng lín l­¬ng thùc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña nh©n d©n, th× ®Õn nay ViÖt Nam ®· lµ n­íc ®øng thø hai trªn thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu g¹o. S¶n xuÊt ®· ®¸p øng ®ñ tiªu dïng vµ cã tÝch luü. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc ®ã, nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ë ViÖt Nam còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng mÆt h¹n chÕ. §ã lµ: + Môc ®Ých cña doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn tèi ®a, do ®ã hä cã thÓ l¹m dông tµi nguyªn cña x· héi, v× vËy x· héi sÏ ph¶i chÞu mét kho¶n phô phÝ do khai th¸c khã kh¨n h¬n. Cã thÓ g©y « nhiÔm kh«ng khÝ vµ nguån n­íc mµ x· héi ph¶i g¸nh chÞu. + C¬ chÕ thÞ tr­êng g©y ra sù ph©n hãa giµu nghÌo trong x· héi, sù bÊt b×nh ®¼ng lín. + Mét nÒn kinh tÕ do thÞ tr­êng ®iÒu tiÕt, khã tr¸nh khái nh÷ng th¨ng trÇm, sù khñng ho¶ng kinh tÕ. Tãm l¹i, do c¬ chÕ thÞ tr­êng cã nh÷ng khuyÕt tËt cña nã mµ Nhµ n­íc ph¶i can thiÖp vµo kinh tÕ tuy nhiªn møc ®é kh¸c nhau ë mçi n­íc. Sù can thiÖp vµo kinh tÕ ®ã nh»m ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi mµ c¬ chÕ thÞ tr­êng kh«ng lµm ®­îc. Nh­ vËy, nÒn kinh tÕ hçn hîp lµ nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng nh­ng cã sù tham gia qu¶n lý cña nhµ n­íc. ë ViÖt Nam, nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®· vµ ®ang tõng b­íc ®­îc x¸c lËp vµ ®i kÌm víi nã lµ c¬ chÕ qu¶n lý dùa trªn nh÷ng quy luËt thÞ tr­êng kÕt hîp víi vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc víi môc ®Ých ph¸t huy tèi ®a tÝnh ­u viÖt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®ång thêi h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt tÊt mµ c¬ chÕ thÞ tr­êng m¾c ph¶i. Nhµ n­íc ®¶m b¶o ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng s½n cã cña tÊt c¶ c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ, khuyÕn khÝch c¹nh tranh lµnh m¹nh, h¹n chÕ ®éc quyÒn, ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h­íng XHCN. §¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu x· héi.