Giáo án địa lý lớp 10-Phân bố dân cư, các loại hình quần cư và đô thị hóa

Bài 24: phân bố dân cư, các loại hình quần cư và đô thị hóa I- Mục tiêu: Sau bài học, học sinh cần: - Hiểu đặc điểm phân bố dân cư thế giới và các nhân tố ảnh hưởng tới sự phân bố dân cư. - Phân biệt được các loại hình quần cư, đặc điểm và chức năng của chúng. - Hiểu được đặc điểm và bản chất của đô thị hóa. - Biết cách tính mật độ dân số, xác định vị trí các thành phố lớn trên bản đồ - Rèn luyện kỹ năng nhận xét, phân tích biểu đồ, sơ đồ, lược đồ và bảng số liệu về tình hình phân bố dân cư, các hình thái quần cư và dân cư thành thị. II- Những kiến thức trọng tâm: - Đặc điểm phân bố dân cư thế giới và các nhân tố ảnh hưởng tới sự phân bố dân cư. - Những đặc điểm và chức năng chủ yếu của hai loại hình quần cư nông thôn và thành thị. - Ba đặc điểm chính của đô thị hóa, mặt tích cực và tiêu cực của quá trình này III- Phương pháp dạy học IV- Thiết bị dạy học: - Bản đồ phân bố dân cư và các đô thị lớn trên thế giới - Hình 24 sách giáo khoa phóng to V- Học sinh lên lớp 1- ổn định lớp. 2- Bài cũ. 3- Bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính - Hoạt động 1: Nêu tiêu chí đánh giá sự phân bố dân cư. - Học sinh tính một số ví dụ cụ thể - Hoạt động 2: Dựa vào bảng 24.1 nhận xét sự phân bố dân cư thế giới. - Dựa vào bảng 24.2 nêu sự thay đổi về tỷ trọng phân bố dân cư thế giới theo thời gian. - Nêu nguyên nhân - Giáo viên bổ sung - Hoạt động 3: Vì sao có vùng đông dân, vùng thưa dân ? Cho một số ví dụ - Hoạt động 4: Nêu sự phan loại các loại hình quần cư - So sánh quân cư nông thôn và quần cư thành thị - Hoạt động 5: Dựa vào bảng 24.3, nhận xét về sự thay đổi dân cư thành thị và nông thôn - Dựa vào hình 24 nêu khu vực, châu lục dân cư thành thị cao ? Khu vực châu lục dân cư thành thị thấp - Ví dụ về các thành phố dông dân Mêhicô: 29,6 triệu dân Saopaolô: 26 triệu dân Sơun: 22 triệu dân Thượng Hải: 15 triệu dân - Hoạt động 6: Nêu ảnh hưởng của đô thị hóa đến sự phát triển kinh tế - xã hội (làm ra giấy gọi học sinh đọc) I- Phân bố dân cư 1- Khái niệm - Là sự sắp xếp dân số một cách tự phát hoặc tự giác trên một lãnh thổ nhất định, phù hợp với điều kiện sống và các yêu cầu xã hội. - Tiêu chí đánh giá: Mật độ dân số - Đơn vị: Người/km2 2- Đặc điểm: a/ Phân bố dân cư không đều trong không gian - Năm 2005 mật độ dân số trung bình của thế giới là 48 người/km2 - Có khu vực dân cư tập trung đông đúc như Tây Âu, Đông á, Trung nam á - Có những khu vực dân cư thưa thớt như châu úc, Trung Phi, Bắc Mỹ b/ Phân bố dân cư biến động theo thời gian - Châu á giảm dần - Châu Đại Dương, châu Phi, châu Mỹ tăng lên 3- Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố dân cư - Phân bố dân cư là một hiện tượng xã hội có tính quy luật - Nhân tố tự nhiên: Khí hậu, tài nguyên - Nhân tố kinh tế - xã hội: Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, lịch sử khai thác lãnh thổ, chuyển cư... II- Các loại hình quần cư: 1- Khái niệm 2- Phân loại và đặc điểm a/ Phân loại: - Có hai loại hình quần cư chủ yếu + Quần cư nông thôn + Quần cư thành thị b/ Đặc điểm QC nông thôn - Xuất hiện sớm - Mang tính chất phân tán - Sản xuất nông nghiệp là chủ yếu - Còn có tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ, du lịch QC thành thị - Xuất hiện muộn - Tính chất tập trung, mật độ cao - Sản xuất công nghiệp là chủ yếu và dịch vụ - Là trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị III- Đô thị hóa 1- Khái niệm 2- Đặc điểm a/ Dân cư thành thị có xu hướng tăng nhanh Năm 2005 chiếm 48% b/ Dân cư tập trung vào các thành phố lớn và cực lớn - Thế giới có 270 thành phố > 1 triệu dân, 50 thành phố > 5 triệu dân - Tập trung nhiều ở châu Mỹ, Nga, úc c/ Phổ biến rộng rãi lối sống thành thị 3- ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội và môi trường. a/ Tích cực: Đô thị hóa gắn liền với công nghiệp hóa, thúc đẩy sự phát triển kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, công cụ lao động. Thay đổi sự phân bố dân cư, lao động. b/ Tiêu cực Đô thị hóa không gắn liền với công nghiệp hóa, nông thôn thiếu nhân lực, vấn đề việc làm, nhà ở, môi trường 4- Củng cố: Nêu đặc điểm phân bố dân cư, nhân tố ảnh hưởng đến phân bố dân cư. 5- Hoạt động nối tiếp: - Làm bài tập trang 97 - Xem trước bài thực hành