Giáo trình Chuẩn bị điều kiện trước khi trồng trồng bầu, bí, dưa chuột

rò rỉ, định lượng sai) + Thuốc BVTV trôi dạt từ vùng liền kề 20 14 14 14 7 7 5 3 3 7 0 5 10 15 20 25 Kinalux 25EC Forwathion 50EC Cyperan 25 EC Polytr in P440 ND Alphan 5 EC Forvin 85 WP Match 50 ND Actara 25SC Vertimex1.8EC Bassan 50 EC 29 Hình 1.2.10: Vứt thuốc trừ sâu, bệnh ra ruộng + Thuốc BVTV phun gần sản phẩm đã thu hoạch hoặc các vật liệu đóng gói; Hình số 1.2.11: Phun thuốc trừ sâu gần đến ngày thu hoạch + Dư lượng thuốc BVTV tích luỹ trong đất từ các lần sử dụng trước; + Thuốc BVTV bám dính trong dụng cụ chứa sản phẩm - Cách thức thuốc bảo vệ gây ô nhiễm cho rau: + Cây rau hấp thụ hoặc bám dính lên sản phẩm 4.3.2. Các hóa chất khác - Nguyên nhân gây ô nhiễm cho rau: + Sử dụng các loại hoá chất bảo quản không được phép hoặc sai quy định; + Sử dụng hoá chất làm sạch, tẩy rửa không phù hợp để lại dư lượng trong dụng cụ, thùng chứa,. 30 + Nhiên liệu (xăng, dầu, sơn) trên thiết bị, dụng cụ thu hoạch, đóng gói, vận chuyển gây ô nhiễm trực tiếp lên sản phẩm và bao bì chứa sản phẩm. + Đất, nước bị ô nhiễm hoá chất từ các khu công nghiệp, nhà máy hoá chất lân cận 4.3.3. Yêu cầu thực hành theo Viet GAP * Mua và tiếp nhận thuốc bảo vệ thực vật - Chỉ mua và nhận các loại thuốc BVTV có trong danh mục được phép sử dụng tại Việt nam. - Thuốc BVTV phải được cất, bảo quản tại kho (hoặc tủ chứa) đảm bảo an toàn Hình số 1.2.12: Cất thuốc bảo vệ thực vật đúng nơi quy định * Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật - Trước khi sử dụng, kiểm tra bình bơm bằng nước sạch. Nếu bị tắc hoặc có lỗi thì phải sửa chữa và khắc phục ngay; - Chỉ sử dụng loại thuốc BVTV đăng ký sử dụng đối với chủng loại rau cụ thể; - Sử dụng nước sạch để pha thuốc. - Chỉ pha đủ lượng nước thuốc cho diện tích rau cần phun; - Các vỏ thuốc BVTV dùng hết cần được xúc rửa 3 lần; - Mang đủ bảo hộ lao động khi pha, phun thuốc; 31 Hình số 1.2.13: Dùng bảo hộ lao động khi phun thuốc - Không phun thuốc lúc nắng, gió to và khi trời sắp mưa; - Cần kiểm tra trên cây trồng để biết việc phun thuốc có đều và đến hết các bộ phận của cây không; - Phải đảm bảo thời gian cách ly của từng loại thuốc - Nên sử dụng thuốc luân phiên để hạn chế dịch hại kháng thuốc Phun lần 1 Phun lần 2 Phun lần 3 Phun lần 4 Hình số 1.2.14: Sử dụng luân phiên thuốc để trừ sâu, bệnh hại rau * Sau khi sử dụng thuốc - Rửa sạch, đảm bảo không còn thuốc trong bình phun; - Đặt biển cảnh báo tại các vùng vừa phun thuốc; - Rửa sạch tất cả các đồ dùng, dụng cụ phục vụ phun thuốc và đảm bảo không gây ô nhiễm nguồn nước; - Dụng cụ phun thuốc phải được bảo quản tại kho riêng - Giặt, rửa sạch các dụng cụ bảo hộ; - Kiểm tra số lượng bình đã phun thuốc có tương đương với lượng nước thuốc dự kiến không để điều chỉnh phương pháp phun hoặc dụng cụ phun. 4.3.4. Bảng mẫu ghi chép và theo dõi 32 * Mẫu ghi chép về việc mua hoá chất Ghi đầy đủ các thông tin sau: + Tên thuốc + Nhà cung cấp + Số lượng + Ngày mua + Ngày hết hạn - Ví dụ: Ghi theo mẫu mua hóa chất Tên thuốc Nhà cung cấp Số lượng Ngày mua Ngày hết hạn Lưu ý Ridomil Syngenta 100g 20/7/10 15/5/12 PSO SK99 Cty thuốc trừ sâu Sài Gòn 250 ml 15/10/10 15/12/12 * Mẫu ghi chép về việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật Ghi đầy đủ các thông tin sau: + Ngày + Loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) + Cây trồng + Nồng độ + Sâu bệnh hại + Lượng dùng + Diện tích + Cách phun Ví dụ: Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật cho cây bí, dưa chuột Ngày Cây trồng Sâu bệnh hại Lô Diện tích (m2) Loại thuốc BVTV Nồng độ Lượng dùng Cách phun Người phun Lưu ý 2/10 Bí xanh Phấn trắng A3 400 Ridomil 0,3% 30g ridomil Bình phun Lê Cầu Bệnh không giảm cần phun dưới mặt lá 20/10 Dưa chuột Bọ phấn, sâu vẽ bùa A7 360 PSO 1% 360 ml PSO Bình phun Lê Tỳ Khi phun gặp mưa 33 B. Câu hỏi và bài tập thực hành 1. Các câu hỏi: Câu 1: Anh (chị) hãy nêu yêu cầu về nguồn nước tưới cho bầu, bí, dưa chuột? Câu 2: Anh (chị) hãy nêu các Tiêu chuẩn về nước tưới, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cho việc trồng bầu bí, dưa chuột theo tiêu chuẩn VietGAP. 2. Bài thực hành: * Bài thực hành số 1.2.1: Chuẩn bị nguồn nước tưới cho cây dưa chuột - Mục tiêu: Nêu được tiêu chuẩn nguồn nước để tưới cho cây dưa chuột; Chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ để tiến hành tưới; Lựa chọn nguồn nước tưới phù hợp. - Nguồn lực: Nguồn nước tưới đạt tiêu chuẩn, Bảng tiêu chuẩn nguồn nước tưới, dụng cụ máy móc và bảo hộ lao động. - Cách thức tiến hành: thực hiện bài tập theo nhóm (05 học viên/nhóm) hoặc theo cá nhân, mỗi nhóm hoặc cá nhân hoàn thành toàn bộ hoặc một phần các bước/nhóm bước công việc. - Nhiệm vụ của nhóm/cá nhân khi thực hiện bài tập: Tìm nguồn nước tưới, quyết định sử dụng nguồn nước tưới nào, chuẩn bị dụng cụ máy móc - Thời gian hoàn thành: 24 giờ - Kết quả và tiêu chuẩn sản phẩm cần đạt được sau bài thực hành: Đánh giá nguồn nước tưới, lựa chọn được nguồn nước tưới cho cây dưa chuột. C. Ghi nhớ - Tiêu chuẩn nguồn nước tưới. - Các loại phân bón, hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật. - Tiêu chuẩn về nước tưới, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cho việc trồng bầu bí, dưa chuột theo tiêu chuẩn VietGAP. 34 BÀI 03: CHUẨN BỊ NGUYÊN LIỆU LÀM GIÀN Mã bài: MĐ 01-03 Mục tiêu: - Liệt kê được các loại nguyên liệu có thể làm giàn cho bầu, bí, dưa chuột; - Lựa chọn nguyên liệu phù hợp cho từng loại cây trồng; - Biết cách làm giàn cho bầu, bí, dưa chuột. A. Nội dung 1. Tác dụng của việc làm giàn leo - Một cách tổng quát, việc làm giàn leo không chỉ đơn giản là để cho cây leo mà còn phải đảm bảo tạo ra một vùng tiểu khí hậu phù hợp với sự phát triển của cây. Như thế, việc làm giàn leo ngoài việc để cung cấp cho cây một lượng ánh sáng thích hợp còn giúp cho cây bầu có khả năng ra hoa, đậu quả tốt. Ngoài ra khi làm giàn leo cho cây bầu cũng cần phải quan tâm đến việc kiểm soát các yếu tố khác như là: Nhiệt độ, độ ẩm, độ thông thoáng. Làm giàn che đúng sẽ giúp chúng ta tiết kiệm được chi phí để kiểm soát các yếu tố liên quan này. Làm giàn cho một số loại cây trồng như bầu, bí, dưa chuột Trong vụ mưa bà con cần làm giàn kiên cố hơn so với mùa nắng nhằm giúp cho cây phát triển tốt hơn, quang hợp tốt hơn, thu hoạch được dài hơn, năng suất cao hơn, chống đổ và hạn chế được sự gây hại của sâu bệnh. Tùy theo từng loại cây trồng và điều kiện kinh tế mà làm giàn cao, thấp hoặc bằng các loại vật liệu khác nhau như tre, gỗ, lưới nilon cho phù hợp. 2. Lựa chọn nguyên liệu làm giàn bầu - Có thể dùng dây thép căng thành giàn bầu. - Làm có chiều cao từ 1 – 2m, căng dây thép theo kiểu hình ô vuông. Hình số 1.3.1: Dùng dây thép làm giàn bầu 35 - Dùng các loại thanh tre, gỗ để làm giàn bầu. - Dùng các cây tre lớn làm khung chính, các cây tre nhỏ làm thanh leo cho cây bầu. Cố định các thanh này với nhau bằng dây thép. - Chiều cao của giàn leo từ 1 – 2,5 m. Hình số 1.3.2: Giàn bầu làm bằng thanh tre, gỗ 3. Lựa chọn nguyên liệu làm giàn bí - Dùng thanh tre lớn để làm giàn bí theo hình bán nguyệt. - Uốn cong các cây tre lớn theo hình bán nguyệt. Hai đầu được cắm chắc trên chính giữa luồng. Các cây che nhỏ được cố định với thanh tre hình bán nguyệt, giúp cho giàn được vững chắc hơn và tạo điều kiện cho cây bí leo lên giàn được thuận lợi hơn. - Chiều cao của giàn leo từ 1 – 2,5 m. Hình số 1.3.3: Làm giàn bí bằng các thanh tre 36 - Có thể dùng các loại cây nhỏ để làm giàn bí theo kiểu hình chữ A. - Chiều cao của giàn leo từ 1 – 2 m tính từ đỉnh chữ A. Hình số 1.3.4: Làm giàn bí theo kiểu chữ A 4. Lựa chọn nguyên liệu làm giàn dưa chuột - Đối với dưa chuột trồng giàn, khi cây bắt đầu có tua cuốn (20 NSKG) thì làm giàn kiểu chữ X, cao khoảng 2 m. Giàn bằng chà gai tốt hơn tre sậy vì chà gai có nhiều nhánh ngang, dưa dễ bám khi bò và sử dụng được 2 - 3 vụ, cần 40.000 - 50.000 cây chà/ha . Giàn cũng có thể làm cố định bằng cọc tre và dây kẽm để sử dụng được 3 - 5 năm. Hiện nay, việc sử dụng lưới ni long để làm giàn cho dưa chuột cũng được phổ biến trong sản xuất vì giảm bớt được số lượng cây giàn, giảm chi phí, thao tác nhanh gọn và dùng được nhiều mùa. 2.1. Các loại nguyên liệu làm giàn - Dùng các loại cây tre nhỏ (chà, dèo) Hình số 1.3.5: Cây tre loại nhỏ để làm giàn dưa chuột - Dùng lưới nylon để làm giàn 37 Hình sô 1.3.6: Dùng lưới nylon để làm giàn - Dùng các cây tre nhỏ để làm giàn leo cho cây dưa chuột theo kiểu chữ A hoặc giàn theo kiểu chữ X. - Cắm một đầu cây nghiêng 450 xuống mép luống, bên cạnh cây dưa và cách mép luống khoảng 10 cm. Cắm cây thứ 2 theo chiều ngược lại làm sao cho 2 cây tre tạo thành hình chữ X. - Cho một cây tre ngang trên giao điểm của chữ X, sau đó cố định chúng lại với nhau bằng dây buộc. Hình số 1.3.7: Giàn leo cho cây dưa chuột theo kiểu chữ X B. Câu hỏi và bài tập thực hành 1. Các câu hỏi: Câu 1: Anh (chị) hãy liệt kê các loại nguyên liệu có thể làm giàn cho bầu, bí, dưa chuột? Câu 2: Anh (chị) hãy nêu tác dụng của việc làm giàn cho bầu bí, dưa chuột? 2. Bài thực hành: * Bài thực hành số 1.2.1: Làm giàn leo cho cây dưa chuột. - Mục tiêu: 38 Nêu được các loại nguyên liệu làm giàn leo cho cây dưa chuột; Chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ để tiến hành làm giàn leo; - Nguồn lực: Vườn dưa chuột, dây buộc, tre, nứa làm giàn leo, dụng cụ máy móc và bảo hộ lao động. - Cách thức tiến hành: thực hiện bài tập theo nhóm (05 học viên/nhóm) hoặc theo cá nhân, mỗi nhóm hoặc cá nhân hoàn thành toàn bộ hoặc một phần các bước/nhóm bước công việc. - Nhiệm vụ của nhóm/cá nhân khi thực hiện bài tập: Chuẩn bị đầy đủ nguyên vật liệu, thực hiện làm giàn leo cho 5 luống dưa chuột - Thời gian hoàn thành: 17 giờ - Kết quả và tiêu chuẩn sản phẩm cần đạt được sau bài thực hành: làm giàn leo cho 5 luống dưa chuột đạt yêu cầu kỹ thuật. C. Ghi nhớ - Các loại nguyên liệu để làm giàn leo. - Các loại giàn leo cho bầu , bí, dưa chuột. 39 HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN/MÔN HỌC I. Vị trí, tính chất của mô đun/môn học: - Vị trí: Mô đun 01: Chuẩn bị đất trồng được bố trí học trước các mô đun khác trong chương trình sơ cấp của nghề trồng bầu, bí, dưa chuột. Việc giảng dạy mô đun này nhằm tạo tiền đề cho việc giảng dạy các mô đun tiếp theo của chương trình. - Tính chất: Là mô đun tích hợp giữa kiến thức và kỹ năng thực hành nghề nghiệp, nên tổ chức giảng dạy tại địa bàn thôn, xã nơi có các vườn cây, cơ sở sản xuất của nghề. II. Mục tiêu: - Kiến thức: + Hiểu được các loại đất phù hợp với từng loại cây bầu, bí, dưa chuột + Hiểu được tác dụng của việc làm giàn cho bầu, bí, dưa chuột; + Biết được tiêu chuẩn về đất, nước, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất bầu, bí, dưa chuột theo tiêu chuẩn VietGAP. - Kỹ năng: + Lựa chọn được đất trồng phù hợp với yêu cầu của từng loại cây bầu, bí, dưa chuột; + Thực hiện làm đất theo đúng yêu cầu kỹ thuật. + Sử dụng thành thạo và bảo trì được các dụng cụ, trang thiết bị, máy móc làm đất trồng bầu, bí, dưa chuột đảm bảo chất lượng và hiệu quả. - Thái độ: + Tuân thủ theo đúng quy trình đảm bảo tiết kiệm vật tư, an toàn lao động và bảo vệ môi trường III. Nội dung chính của mô đun: Mã bài Tên bài Loại bài dạy Địa điểm Thời gian Tổng số Lý thuyết Thực hành Kiểm tra* MĐ01- 01 Chuẩn bị đất trồng Tích hợp Lớp + vườn sản xuất 30 5 25 MĐ01- 02 Chuẩn bị nguồn nước tưới, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật Tích hợp Lớp + vườn sản xuất 35 5 26 4 MĐ01- Chuẩn bị Tích Lớp + 25 6 19 40 03 nguyên liệu làm giàn hợp vườn sản xuất Kiểm tra hết mô đun 4 4 Cộng 94 16 70 8 * Ghi chú: Thời gian kiểm tra định kỳ được tính vào giờ thực hành (hoặc lý thuyết nếu là bài cung cấp kiến thức). IV. Hướng dẫn đánh giá kết quả học tập 5.1. Đánh giá Bài tập/thực hành 1.1.1: Làm đất và lên luống trồng cây dưa chuột. - Hướng dẫn các nhóm/cá nhân tự nhận xét, đánh giá kết quả bài thực hành (1 -2 nhóm/cá nhân điển hình làm tốt hoặc chưa tốt theo quan sát của giáo viên) - Các nhóm/cá nhân khác đánh giá kết quả bài thực hành của nhóm được chọn - Giáo viên đưa ra nhận xét cuối cùng cho nhóm/cá nhân được chọn và cho cả lớp học. Việc đánh giá cụ thể bài thực hành theo báng sau: Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Tiêu chí 1: Chuẩn bị dụng cụ - Chuẩn bị dụng cụ đầy đủ Tiêu chí 2: Làm đất - Đất làm nhỏ, tơi xốp Tiêu chí 2: Lên luống - Luống lên phải phẳng, đúng về chiều rộng. Tiêu chí đánh giá chung - Làm được 10 luống đúng theo yêu cầu kỹ thuật. 5.2. Đánh giá Bài tập/thực hành 1.2.1: Chuẩn bị nguồn nước tưới cho cây dưa chuột. Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Tiêu chí 1: Chuẩn bị dụng cụ - Chuẩn bị dụng cụ đầy đủ. Tiêu chí 2: Lựa chọn nguồn nước tưới - Nguồn nước tưới được lựa chọn chính xác. Tiêu chí đánh giá chung: Khả năng phối hợp của các thành viên trong nhóm - Phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên trong nhóm thông qua sự phân công công việc và mức độ hoàn thành nhiệm vụ. 5.3. Đánh giá Bài tập/thực hành 1.3.1: Làm giàn leo cho cây dưa chuột. Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Tiêu chí 1: Chuẩn bị dụng cụ - Chuẩn bị dụng cụ đầy đủ. 41 Tiêu chí 2: Lựa chọn vật liệu làm giàn leo - Lựa chọn chính xác vật liệu làm giàn. Tiêu chí 3: làm giàn - Làm được 5 luống. Tiêu chí đánh giá chung: Khả năng phối hợp của các thành viên trong nhóm - Phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên trong nhóm thông qua sự phân công công việc và mức độ hoàn thành nhiệm vụ. VI. Tài liệu tham khảo [1]. Nhóm tác giả PGS. TS. Trần Khắc Thi, TS. Tô Thị Thu Hà. Sổ tay hướng dẫn thực hành Viet GAP trên rau [2]. Trung tâm khuyến nông quốc gia. Kỹ thuật sản xuất rau an toàn. 2010 Nhà Xuất bản Nông nghiệp. [3]. Bộ NN&PTNT (2008). Viet GAP - Quy trình thực hành nông nghiệp tốt cho rau, quả tươi an toàn tại Việt Nam ban hành theo quyết định số 379/QĐ- BNN-KHCN ngày 28/01/2008. 42 DANH SÁCH BAN CHỦ NHIỆM XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH, BIÊN SOẠN GIÁO TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP 1. Ông: Trần Văn Dư Chủ nhiệm 2. Ông: Phùng Hữu Cần Phó chủ nhiệm 3. Bà: Kiều Thị Thuyên Thư ký 4. Ông : Trần Ngọc Hưng Ủy viên 5. Ông: Trần Ngọc Trường Ủy viên 6. Ông: Hoàng Văn Niên Ủy viên DANH SÁCH HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU CHƯƠNG TRÌNH, GIÁO TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP 1. Ông: Nghiêm Xuân Hội Chủ tịch 2. Bà: Đào Hương Lan Thư ký 3. Ông: Nguyễn Tiến Huyền Ủy viên 4. Bà: Phạm Thị Bích Liễu Ủy viên 5. Bà: Nguyễn Thị Huyền Ủy viên