Hiện trạng và giải pháp quản lý rác thải bệnh viện

Báo cáo Seminar 2013 Người báo cáo: TS. Nguyễn Xuân Hoàng HIỆN TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ RÁC THẢI BỆNH VIỆN 8/2013 Nội dung 1. Giới thiệu 2. Hiện trạng quản lý rác thải y tế 3. Một số đề xuất cho giải pháp quản lý và xử lý 4. Câu hỏi thảo luận I. GIỚI THIỆU Rác thải bệnh viện là loại nào? - Chất thải rắn thông thường - Rác thải y tế (bệnh phẩm, chai lọ, bao bì,...) - Rác thải từ hệ thống xử lý Rác thải nguy hại? Rác thải được quản lý như thế nào? Xử lý rác thải bệnh viện có an toàn và đảm bảo đúng qui định? Phản ứng cộng đồng như thế nào? Nhà quản lý quan tâm như thế nào? I. GIỚI THIỆU Báo cáo hiện trang môi trường địa phương, 2010 Loại đô thị Tỉnh/Thành phố Lượng CTR y tế (tấn/năm) Hà Nội 5.000 Đô thị loại đặc biệt TP.HCM 2.800 Đắk Lắk 276,3 Khánh Hòa 365 Lâm Đồng 209,3 Nam Định 488 Tỉnh có đô thị loại I Nghệ An 187,6 An Giang 320,1 Cà Mau 159,5 Đồng Nai 430,8 Tỉnh có đô thị loại II Phú Thọ 126,54 Bạc Liêu 134,8 Bình Dương 1.241 Điện Biên 79,1 Hà Giang 405 Hà Nam 967 Hậu Giang 634,8 Kiên Giang 642,4 Long An 369 Tỉnh có đô thị loại III Quảng Nam 602,25 Quảng Trị 272,12 Sóc Trăng 266,7 Sơn La 175 Trà Vinh 400 Vĩnh Long 340,26 Tỉnh có đô thị loại IV Yên Bái 108,542 I. GIỚI THIỆU Tỷ lệ CTR toàn quốc năm 2008 và xu hướng thay đổi trong thời gian tới (Bộ XD, 2010) Thành phần CTR y tế theo tính chất nguy hại 18% 1% 78% 3% Lâm sàng Hóa học Bình áp suất Thông thường Thành phần CTR y tế (Tổng cục Môi trường 2011) I. GIỚI THIỆU Sự gia tăng rác thải y tế ở một số địa phương II. Hiện trạng quản lý và xử lý rác thải y tế Một số hình ảnh minh hoạt II. Hiện trạng quản lý và xử lý rác thải y tế II. Hiện trạng quản lý và xử lý rác thải y tế (BV 121, BV TPCT, BV ĐHYD) Sự quan tâm khi chọn bệnh viện lý do khác; 0% Công nghệ tốt; 30% Y bác sĩ tốt; 70% chất lượng môi trường; 0% Vấn đề môi trường quan tâm nhất khâu vệ sinh; 67% nước thải; 3% không khí, ồn; 7% Rác thải; 23% Sự quan tâm đến rác y tế của CB quản lý quan tâm; 27% không quan tâm; 0% Rất quan tâm; 73% Đánh giá chủ quan của CB quản lý Ô nhiễm vừa; 17% Không ô nhiễm; 57%Ô nhiễm ít; 23% Rất ô nhiễm; 3% a. đánh giá của bệnh nhân và người nhà trong bệnh viện b. đánh giá của cán bộ quản lý trong bệnh viện Sự quan tâm của cộng đồng đến môi trường ở các bệnh viện II. Hiện trạng quản lý và xử lý rác thải y tế Khối lượng và ẩm độ của rác thải ở 3 bệnh viện khảo sát Thành phần Bệnh viện 121 Bệnh viện ĐHYD Bệnh viện ĐK TPCT Giá trị trung bình Khối lượng rác phát sinh (kg/ngày) 150 31 108 Ẩm độ (%) 5,96 4,7 9,2 7,03 Thành phần % khối lượng % khối lượng trung bình Bệnh viện 121a Bệnh viện ĐHYDb Bệnh viện ĐK TPCTc Ống nghiệm trữ máu 2 1,61 1,39 1,7 Chai nhựa đựng thuốc 8,33 4,84 6,94 6,7 Hộp giấy đựng thuốc các loại 16,67 9,68 16,67 14,3 Chai lọ thuốc tiêm và đồ chứa thủy tinh 21 27,42 18,98 22,5 Chai truyền dịch 2,33 1,61 2,31 2,1 Bông băng dính máu, kim tiêm, bệnh phẩm 49,67 54,84 53,71 52,7 Tổng cộng 100 100 100 100 Thành phần phần trăm CTR Y tế Ghi chú: a: Nguyễn Hồng Tâm, 2012; b: Trần Hữu Thắng, 2012; c: Đỗ Ánh Minh, 2012 II. Hiện trạng quản lý và xử lý rác thải y tế Các nguồn phát sinh CTR chủ yếu trong bệnh viện Nguồn phát sinh Loại rác Khu khám chữa bệnh: chuẩn đoán, chăm sóc, xét nghiệm, điều trị bệnh, phẩu thuật,.. Rác y tế, rác sinh hoạt Hoạt động sinh hoạt hằng ngày: của nhân viên bệnh viện, bệnh nhân và thân nhân, khu vệ sinh. Rác y tế, rác sinh hoạt Hoạt động nghiên cứu, xét nghiệm trong bệnh viện. Rác y tế Từ nước mưa chảy tràn trong bệnh viện. Rác y tế, rác sinh hoạt Từ hệ thống xử lý nước thải Rác y tế (bùn, hóa chất,) Khu vực tập trung rác (nhà chứa tạm, lò đốt,) Rác y tế, rác sinh hoạt II. Hiện trạng quản lý và xử lý rác thải y tế Quy trình thu gom, QL & XL CTR bệnh viện Nguồn phát sinh CTR Phân loại tại nguồn Rác sinh hoạt Rác y tế Màu đen (chất thải hóa học nguy hại và chất phóng xạ) Màu vàng (chất thải lây nhiễm) Màu trắng (chất thải tái chế) Hợp đồng xử lý Thùng chứa rác màu xanh Xe lấy rác Bãi rác Công ty Công trình đô thị TP. Cần Thơ (thu gom, vận chuyển, chôn lấp theo hợp đồng hàng năm) Rác sinh hoạt Công ty cổ phần môi trường Sao Việt (thu gom, vận chuyển, xử lý theo hợp đồng hàng tháng) Rác y tế Đốt (bệnh viện thu gom, vận chuyển và đem đốt hàng ngày) – chỉ ở bệnh viện 121 II. Hiện trạng quản lý và xử lý rác thải y tế Một số hình ảnh tại 3 BV khảo sát Chai lọ truyền dịch Kim tiêm sau sử dụng Khu chụp X-Quang Nhiệt kế vỡ II. Hiện trạng quản lý và xử lý rác thải y tế Một số hình ảnh ghi nhận tại 3 bệnh viện III. Một số đề xuất cho quản lý và xử lý Một số các vấn đề & giải pháp Hạng mục công việc Các vấn đề Giải pháp đề xuất Chính sách và qui định Yếu kém và kém hiệu quả - Tăng cường tính hiệu quả của các giải pháp - Phân loại rác Chưa triệt để, còn lẫn lộn - tập huấn phân loại tốt - trang bị đầy đủ các thùng chứa Thùng rác - chưa hợp lý - còn ít - cần thùng rác tốt, thích hợp (nhất là cho kim tiêm, vật sắc nhọn, - bố trí thùng rác ở tất cả các điểm cần thiết Cơ sở hạ tầng - Thấp và chưa đảm bảo - - Cần làm nền cao ráo cho khu vực chứa rác tạm, nhà chờ - cần xử lý tốt mùi hôi - Che chắn tốt, cần vành đai cây xanh cho khu xử lý Điều kiện vệ sinh - chưa đảm bảo cho 1 số khu vực - Cần cải thiện điều kiện vệ sinh tốt hơn Vận chuyển - chưa có xe chuyên dụng - thời điểm làm vệ sinh chưa hợp lý, ảnh hưởng đến bệnh nhân - đầu tư xe chuyên chở rác - cần lịch trình thu gom thích hợp Trung chuyển, chứa tạm - có mùi hôi, côn trùng - chưa được che chắn cẩn thận - Cần che chắn kỹ - Xây nền cao ráo - Cần giải pháp xử lý sơ bộ cho một số loại đặc biệt Xử lý sơ bộ - một số loại rác chưa được xử lý sơ bộ khi phân loại - -cần xử lý sơ bộ cho một số loại đặc biệt - áp dụng triệt để các giải pháp phân loại để tránh tốn hóa chất, chi phí, Thiêu đốt - Chưa đảm bảo (ô nhiễm không khí, đốt không hoàn toàn), - Vận hành chưa hợp lý (nhiệt độ thấp) - kiểm soát tốt quá trình đốt - kiểm soát vận hành tốt hơn, tăng nhiệt độ buồng thứ cấp đến 1200°C. - phân loại chất thải khi đốt, tránh cháy không hoàn toàn (tiết kiệm nhiên liệu) - Nên dời lò đốt khỏi trung tâm thành phố - Cần lò đốt công suất lớn cho tất cả các bệnh viện nằm ngoài ngoại ô Giáo dục môi trường và sự tham gia cộng đồng - Giáo dục môi trường chưa hiệu quả - Nhân viên chưa chấp hành phân loại hoàn toàn - cải thiện giáo dục định kỳ - tập huấn phân loại cho nhân viên - Hạng mục công việc Các vấn đề Giải pháp đề xuất Chính sách và qui định Yếu kém và kém hiệu quả - Tăng cường tính hiệu quả của các giải pháp - Phân loại rác Chưa triệt để, còn lẫn lộn - tập huấn phân loại tốt - trang bị đầy đủ các thùng chứa Thùng rác - chưa hợp lý - còn ít - cần thùng rác tốt, thích hợp (nhất là cho kim tiêm, vật sắc nhọn, - bố trí thùng rác ở tất cả các điểm cần thiết Cơ sở hạ tầng - Thấp và chưa đảm bảo - - Cần làm nền cao ráo cho khu vực chứa rác tạm, nhà chờ - cần xử lý tốt mùi hôi - Che chắn tốt, cần vành đai cây xanh cho khu xử lý Điều kiện vệ sinh - chưa đảm bảo cho 1 số khu vực - Cần cải thiện điều kiện vệ sinh tốt hơn Vận chuyển - chưa có xe chuyên dụng - thời điểm làm vệ sinh chưa hợp lý, ảnh hưởng đến bệnh nhân - đầu tư xe chuyên chở rác - cần lịch trình thu gom thích hợp Trung chuyển, chứa tạm - có mùi hôi, côn trùng - chưa được che chắn cẩn thận - Cần che chắn kỹ - Xây nền cao ráo - Cần giải pháp xử lý sơ bộ cho một số loại đặc biệt Xử lý sơ bộ - một số loại rác chưa được xử lý sơ bộ khi phân loại - -cần xử lý sơ bộ cho một số loại đặc biệt - áp dụng triệt để các giải pháp phân loại để tránh tốn hóa chất, chi phí, Thiêu đốt - Chưa đảm bảo (ô nhiễm không khí, đốt không hoàn toàn), - Vận hành chưa hợp lý (nhiệt độ thấp) - kiểm soát tốt quá trình đốt - kiểm soát vận hành tốt hơn, tăng nhiệt độ buồng thứ cấp đến 1200°C. - phân loại chất thải khi đốt, tránh cháy không hoàn toàn (tiết kiệm nhiên liệu) - Nên dời lò đốt khỏi trung tâm thành phố - Cần lò đốt công suất lớn cho tất cả các bệnh viện nằm ngoài ngoại ô Giáo dục môi trường và sự tham gia cộng đồng - Giáo dục môi trường chưa hiệu quả - Nhân viên chưa chấp hành phân loại hoàn toàn - cải thiện giáo dục định kỳ - tập huấn phân loại cho nhân viên - Hạng mục công việc Các vấn đề Giải pháp đề xuất Chính sách và qui định Yếu kém và kém hiệu quả - Tăng cường tính hiệu quả của các giải pháp - Phân loại rác Chưa triệt để, còn lẫn lộn - tập huấn phân loại tốt - trang bị đầy đủ các thùng chứa Thùng rác - chưa hợp lý - còn ít - cần thùng rác tốt, thích hợp (nhất là cho kim tiêm, vật sắc nhọn, - bố trí thùng rác ở tất cả các điểm cần thiết Cơ sở hạ tầng - Thấp và chưa đảm bảo - - Cần làm nền cao ráo cho khu vực chứa rác tạm, nhà chờ - cần xử lý tốt mùi hôi - Che chắn tốt, cần vành đai cây xanh cho khu xử lý Điều kiện vệ sinh - chưa đảm bảo cho 1 số khu vực - Cần cải thiện điều kiện vệ sinh tốt hơn Vận chuyển - chưa có xe chuyên dụng - thời điểm làm vệ sinh chưa hợp lý, ảnh hưởng đến bệnh nhân - đầu tư xe chuyên chở rác - cần lịch trình thu gom thích hợp Trung chuyển, chứa tạm - có mùi hôi, côn trùng - chưa được che chắn cẩn thận - Cần che chắn kỹ - Xây nền cao ráo - Cần giải pháp xử lý sơ bộ cho một số loại đặc biệt Xử lý sơ bộ - một số loại rác chưa được xử lý sơ bộ khi phân loại - -cần xử lý sơ bộ cho một số loại đặc biệt - áp dụng triệt để các giải pháp phân loại để tránh tốn hóa chất, chi phí, Thiêu đốt - Chưa đảm bảo (ô nhiễm không khí, đốt không hoàn toàn), - Vận hành chưa hợp lý (nhiệt độ thấp) - kiểm soát tốt quá trình đốt - kiểm soát vận hành tốt hơn, tăng nhiệt độ buồng thứ cấp đến 1200°C. - phân loại chất thải khi đốt, tránh cháy không hoàn toàn (tiết kiệm nhiên liệu) - Nên dời lò đốt khỏi trung tâm thành phố - Cần lò đốt công suất lớn cho tất cả các bệnh viện nằm ngoài ngoại ô Giáo dục môi trường và sự tham gia cộng đồng - Giáo dục môi trường chưa hiệu quả - Nhân viên chưa chấp hành phân loại hoàn toàn - cải thiện giáo dục định kỳ - tập huấn phân loại cho nhân viên - III. Một số đề xuất cho quản lý và xử lý Một số các vấn đề & giải pháp Một số các giải pháp kỹ thuật đề xuất III. Một số đề xuất cho quản lý và xử lý - Quản lý nội vi - Quản lý môi trường - Xử lý nhiệt:  Tiệt trùng  Thiêu hủy - Xử lý hóa học - Chôn lấp IV. Câu hỏi thảo luận Một số câu hỏi được đặt ra trong quá trình tiếp cận nghiên cứu về CTR y tế như sau: - Nhiều người quan tâm hơn đến rác thải y tế, nhưng khó tiếp cận. Cần giấy phép! (Giấy phép hành nghề quản lý CTNH, giấy phép hành nghề vận chuyển CTNH, giấy phép hành nghề xử lý, tiêu hủy CTNH) Cơ quan nghiên cứu có cần giấy phép không? - Cần thiết bị nghiên cứu chuyên dụng! (Các máy móc thiết bị nghiên cứu? đầu tư và quản lý như thế nào?) - Qui mô xử lý (lớn/vừa/nhỏ)? (tập trung, phân tán) - Công nghệ nước ngoài/trong nước? Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của nhóm nghiên cứu: TS. Phạm Văn Toàn KS. Nguyễn Quốc Chinh KS. Nguyễn Thành Luân Trân trọng cảm ơn sự lắng nghe của Quý thầy cô và các bạn!