Ôn thi đại học Môn hóa học - Bài 9: Các bài toán Este

GV. NGUYEÃN TAÁN TRUNG (Trung Taâm Luyeän Thi Chaát Löôïng Cao VÓNH VIEÃN) Baøi 9: Este Ñôn Chöùc Coù 3 CTTQ (coù theå gaëp): ‰ CTTQ este maïch C hôû ( thöôøng gaëp) R-COO-R’ ‰ CTTQ este maïch C Kín ‰ CTTQ este cuûa phenol hay ñoàng ñaúng R C =O O R-COO-R* Caùc pöù xaø phoøng hoaù Este Ñôn R-COO-R’+NaOH ‰ CTTQ este maïch C hôû ‰ CTTQ este maïch C Kín ‰ CTTQ este cuûa phenol hay ñoàng ñaúng R C =O + NaOH O R-COO-R*+NaOH to R-COO-Na + R’OH to R-COO-Na OH to R-COO-Na+R*ONa+H2O ™ Baøøi toaùùn 1: ( ÑHSP TP.HCM - 2000) Moät este ñôn chöùc X( chöùa C, H, O) vaø khoâng coù nhoùm chöùc khaùc ). Tæ khoái hôi cuûa X so vôùi oxi baèng 3,125. Xaùc ñònh CTCT cuûa X trong moãi tröôøng hôïp sau: 1. Cho 20 gam X taùc duïng vôùi 300ml ddNaOH 1M.Coâ caïn dd sau pöù thu ñöôïc 23,2 gam baõ raén. 2. Cho 0,15mol X taùc duïng vöøa ñuû vôùi ddNaOH. Coâ caïn dd sau pöù thu ñöôïc 21 gam muoái khan( X coù maïch C Khoâng phaân nhaùnh) ‰ Toùùm taéét yùù 1: Este ñôn (X) 20 gam (X): ? PP Tìm CTPTDöïa treân pöù 23,2 gam baõ raén 1) 300ml dd NaOH 1M 2) Coâ caïn Töø tæ khoái hôi ⇒ MA=100 ñvC B1.Ñaët CTTQ B2.Vieát pöù B3.Laäp pt (*) B4.Giaûi (*) ‰ Toùùm taéét yùù 1: Este ñôn (X) 20 gam (X): ? PP Tìm CTPTDöïa treân pöù 23,2 gam baõ raén 1) 300ml dd NaOH 1M 2) Coâ caïn Töø tæ khoái hôi ⇒ MA=100 ñvC B1.Ñaët CTTQ B2.Vieát pöù B3.Laäp pt (*) B4.Giaûi (*) Theo ñeà ta coù nA bñ =0,2 mol vaø nNaOH bñ =0,3 mol ‰ Toùùm taéét yùù 1: Este ñôn (X) 0,2 mol (X): ? PP Tìm CTPTDöïa treân pöù 23,2 gam baõ raén 1) 0,3mol NaOH 2) Coâ caïn MA=100 ñvC B1.Ñaët CTTQ B2.Vieát pöù B3.Laäp pt (*) B4.Giaûi (*)Theo ñeà ta ñaët (X):R-COO-R’ R-COO-R’+NaOH t o R-COO-Na + R’OH Bñ: Pöù: Sau: 0 0,2 0,2 0,1 0,2 0,3 0 (mol) (mol) (mol) O,20,2 ‰ Yùù 1: Este ñôn (X) 0,2 mol 23,2 gam baõ raén 1) 0,3mol NaOH 2) Coâ caïn MA=100 ñvC R-COO-R’+NaOH t o R-COO-Na + R’OH (1) Bñ: Pöù: Sau: 0 0,2 0,2 0,1 0,2 0,3 0 (mol) (mol) (mol) O,20,2 Theo (1), ñeà coù: MA= R + 44 + R’ = 100 mraén= (R+67).0,2 + 40.0,1 =23,2 ⇒ R =29 R’ =27 ‰ Yùù 1: Este ñôn (X) 0,2 mol 23,2 gam baõ raén 1) 0,3mol NaOH 2) Coâ caïn MA=100 ñvC R-COO-R’+NaOH t o R-COO-Na + R’OH (1) Ta coù: R =29 R’ =27 ⇒ R : C2H5 R’ : C2H3 Vaäy (X) : C2H5-COO-CH=CH2 ‰ Toùùm taéét yùù 2: Este ñôn (X) 0,15mol (X): ? PP Tìm CTPTDöïa treân pöù 21 gam Muoái dd NaOH Vöøa ñuû Töø tæ khoái hôi ⇒ MA=100 ñvC B1.Ñaët CTTQ B2.Vieát pöù B3.Laäp pt (*) B4.Giaûi (*) ‰ Toùùm taéét yùù 2: Este ñôn (X) 0,15mol (X): ? PP Tìm CTPTDöïa treân pöù 21 gam Muoái dd NaOH Vöøa ñuû Töø tæ khoái hôi ⇒ MA=100 ñvC B1.Ñaët CTTQ B2.Vieát pöù B3.Laäp pt (*) B4.Giaûi (*)Theo ñeà ta ñaët (X):R-COO-R’ R-COO-R’+NaOH t o R-COO-Na + R’OH 0,15 mol 0,15 mol Theo (1), ñeà coù: MA= R + 44 + R’ = 100 mraén= (R+67).0,15 =21 ⇒ R =73R’ < 0 ™Aùp duïng 2: (Theo ÑH K.Truùc HN – 2000) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 4,6 gam moät röôïu (A); Caàn 5,6 gam O2; thu ñöôïc 6,6 gam CO2 Xaùc ñònh CTPT – CTCT (A) PP Ñoát 1 ‰ Toùùm taéét aùùp duïïng 2: Röôïu (A) 4,6 gam CO2: H2O: (A): ? 6,6 gam ? gam PP Ñoát 1 mC = 1,8 gammH = 0,4 gam⇒mO = 2,4 gam B1 B2: Ñaët CTTQ (A) laø CxHyOz ñoát Caàn 5,6 g oxi ™Tính löôïng nöôùc( ñeå giaûi ñöôïc baèng pp ñoát I) -Theo ÑLBTKL ta deã daøng ⇒mnöôùc = 3,6 gam ™Tìm (A) Deã daøng ⇒ x: y : z = 3: 8 : 3 ⇒ CTNG(A): (C3H8O3)n ;n ∈Ζ Töø ñieàu kieän hoaù trò ta deã daøng ⇒ n = 1 (A): Glyxeârin ‰ Toùùm taéét aùùp duïïng 2: Röôïu (A) 4,6 gam CO2: H2O: 6,6 gam 3,6 gam (A): ? PP Ñoát 1 ñoát 5,6 gam oxi Ñaët CTTQ (A) laø CxHyOz ™Aùp duïng 3: ( Theo Caâu IV- Boä ñeà TSÑH) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 1,88 gam A(C,H,O) caàn 1,904 lit oxi (ñkc), thu ñöôïc CO2 vaø H2O vôùi tyû leä: V CO2 : V H2O (hôi) = 4 : 3 Xaùc ñònh CTPT X Bieát: MX < 200. ( i) PP Ñoát 1 ‰ Toùùm taéét aùùp duïïng 3: Chaát höõu cô (A) 1,88 gam MA<200 CO2 H2O V CO2: V H2O = 4:3 ←Löôïng CO2 , H2O(A): ? PP Ñoát 1 m (CO2,H2O) = 44.a + 18.b =4,6 Tæ leä mol CO2, H2O =x : y = 4: 3 ⇒a = 0,08 b = 0,06 ñoát 1,904 lit oxi (ÑKC) ™Tính löôïng CO2,H2O (ñeå giaûi ñöôïc baèng pp ñoát I) Goïi a, b (mol) laàn löôït laø soá mol CO2,H2O - Theo ÑLBTKL, ñeà ta coù: ‰ Khi tìm ñöôïïc löôïïng CO2,H2O , Ta coùù: Chaát höõu cô (A) 1,88 gam MA<200 CO2: 0,08 mol H2O: 0,06 mol (A): ? PP Ñoát 1 ñoát Giaûi gioáng aùp duïng 1 (A): C8H12O5 C8H12O5 ™Aùp duïng 4: ( Theo ÑHSP HN – 2000) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 1,7 gam moät este X caàn 2,52 lit oxi (ñkc), chæ sinh ra CO2 vaø H2O vôùi tyû leä: Soá mol CO2 : soá mol H2O = 2 Xaùc ñònh CTPT X Bieát: MX < 140. ä á á GIAÛI GIOÁNG AÙP DUÏNG 3 (X): C8H8O2 ™Aùp duïng 5: ( Caâu IV- boä ñeà Tsñh) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 5,8 gam chaát (A); thu ñöôïc 2,65 gam Na2CO3, 2,25 gam H2O vaø 12,1 gam CO2 Xaùc ñònh CTPT (A) Bieát: Moät phaân töû (A) chæ chöùa moät nguyeân töû oxi. á ( ) , Tính mC caån thaän( deã sai ! ) (A): C6H5O Na ™Aùp duïng 6: (ÑHQG TP.HCM – 1997) Ñoát chaùy hoaøn toaøn 7,3 gam moät chaát höõu cô A (C,H,O); thu ñöôïc 35,4 gam hhG goàm: CO2 vaø H2O. Phaàn traêm theo khoái löônïg cuûa oxi trong hhG laø 76,84% Xaùc ñònh CTPT A Bieát: MX < 160 ñvC. ø Tính löôïng CO2,H2O roái giaûi gioáng aùp duïng 1 (A): C6H10O4