Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n A.Më ®Çu Trong thêi ®¹i x· héi nµo, nh÷ng ng­êi lao ®éng s¶n xuÊt trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô c«ng nghiÖp hay nh÷ng ng­êi c«ng nh©n ®Òu cã vai trß s¸ng t¹o ch©n chÝnh ra lÞch sö vµ lµ nh÷ng ng­êi gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh s¸ng t¹o c«ng cô s¶n xuÊt, gÝa trÞ thÆng d­ vµ chÝnh trÞ x· héi. Chñ nghÜa x· héi khoa häc lµ mét trong ba bé phËn cÊu thµnh cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn vÒ c¸c quy luËt chÝnh trÞ x· héi cña qu¸ tr×nh ph¸t sinh, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi céng s¶n chñ nghÜa. Trong ®ã, chñ nghÜa x· héi khoa häc ®· tËp chung nghiªn c­ó nh÷ng nguyªn t¾c c¨n b¶n, nh÷ng ®iÒu kiÖn, con ®­êng, h×nh thøc, ph­¬ng ph¸p ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n ®Ó thùc hiÖn chuyÓn biÕn tõ chñ nghÜa t­ b¶n sang chñ nghÜa x· héi. Tõ vai trß to lín cña giai cÊp c«ng nh©n, viÖc kh¼ng ®Þnh sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n cã ý nghÜa quan träng c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc tiÔn. Tr­íc sù khñng ho¶ng vµ sôp ®æ cña chñ nghÜa x· héi ë §«ng ¢u vµ Liªn x«, nhiÒu ng­êi ®· béc lé sù dao ®éng vµ hoµi nghi vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n. Bän c¬ héi xÐt l¹i vµ c¸c thÕ lùc chèng céng cã c¬ héi míi ®Ó phñ nhËn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n, vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n vµ chñ nghÜa x· héi. Trong giai ®o¹n míi hiÖn nay, c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ang diÔn ra trªn toµn thÕ giíi, chñ nghÜa x· héi ®ang ë trong thêi kú tho¸i trµo, thêi ®¹i ngµy nay vÉn ®ang lµ thêi ®¹i qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t­ b¶n lªn chñ nghÜa x· héi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi cßn ®ang cã nhiÒu biÕn ®éng, tiªu cùc ... th× vÊn ®Ò lµm s¸ng tá sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n ®­îc ®Æt ra trë nªn bøc thiÕt h¬n bao giê hÕt, c¶ trªn hai ph­¬ng diÖn: lý luËn vµ thùc tiÔn. Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ mét ph¹m trï c¬ b¶n nhÊt cña chñ nghÜa x· héi khoa häc, do ®ã nã ®· ®­îc C.M¸c - Ph.¡ngghen vµ Lªnin nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn hÕt søc hoµn thiÖn trong trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö thÕ giíi. XÐt trªn ph­¬ng diÖn lÞch sö, nh÷ng nhËn ®Þnh vµ lý luËn cña c¸c «ng vÒ giai cÊp c«ng nh©n cã t¸c dông to lín vµ ®óng ®¾n.Cßn ®èi víi n­íc ta, vÊn ®Ò trªn ®­îc §¶ng ta rÊt chó träng. V× thÕ, sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n kh«ng chØ thÓ hiÖn râ trong c¸c v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc, mµ ®©y cßn lµ mét trong nh÷ng ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cña nhiÒu nhµ lý luËn, nhµ nghiªn cøu lÞch sö, vµ cña nhiÒu thÕ hÖ c«ng nh©n, sinh viªn. Sù t¸c ®éng cña sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n kh«ng chØ ¶nh h­ëng tíi sù chuyÓn biÕn cña lÞch sö thÕ giíi lµ thay ®æi tõ h×nh th¸i kinh tÕ nµy sang h×nh th¸i kinh tÕ kh¸c, thay ®æi tõ chÕ ®é kinh tÕ nµy sang chÕ ®é kinh tÕ kh¸c ... mµ cßn lµm thay ®æi t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi trªn toµn thÕ giíi, nã t¸c ®éng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cô thÓ, tíi bé mÆt ph¸t triÓn cña thÕ giíi. Nh­ vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ: sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ g×? Néi dung, ®iÒu kiÖn kh¸ch quan quy ®Þnh lµ g×? Trªn ph­¬ng diÖn lý luËn vµ thùc tiÔn, nã ®­îc thÓ hiÖn ra sao? Vµ ®Ó cñng cè vµ t¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n cÇn ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng biÖn ph¸p g×? B.Néi dung Ch¬ng I : LuËn cø lý luËn §Ó gi¶i quyÕt c¸c c©u hái trªn, ta xÐt nh÷ng luËn cø vÒ lý luËn . I. Kh¸i niÖm giai cÊp c«ng nh©n ChÝnh C.M¸c vµ Ph.¡ngghen chØ râ: “VÊn ®Ò lµ ë chç t×m hiÓu xem giai cÊp v« s¶n thùc ra lµ g× vµ phï hîp víi tån t¹i Êy cña b¶n th©n nã, giai cÊp v« s¶n buéc ph¶i lµm g× vÒ mÆt lÞch sö “. §Ó chØ giai cÊp c«ng nh©n, c¸c nhµ kinh ®iÓn dïng nhiÒu kh¸i niÖm nh­: giai cÊp v« s¶n, giai cÊp x· héi, giai cÊp c«ng nh©n ... hoµn toµn chØ dùa vµo viÖc b¸n søc lao ®éng cña m×nh vµ lao ®éng lµm thuª ë thÕ kû XIX, giai cÊp v« s¶n hiÖn ®¹i, giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i, giai cÊp c«ng nh©n ®¹i c«ng nghiÖp nh­ nh÷ng côm tõ ®ång nghÜa ®Ó biÓu thÞ mét kh¸i niÖm. Trong c¸c thuËt ng÷ nµy, tuú tõng ®iÒu kiÖn mµ ta sö dông. Tuy nhiªn, c¸c thuËt ng÷ ®ã ®Òu nãi lªn: Giai cÊp c«ng nh©n- con ®Î cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp t­ b¶n chñ nghÜa, giai cÊp ®¹i biÓu cho lùc l­îng s¶n xuÊt tiªn tiÕn, cho ph­¬ng thøc s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. Ngoµi c¸c thuËt ng÷ trªn, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen cßn dïng nh÷ng thuËt ng÷ cã néi dung hÑp h¬n ®Ó chØ c¸c lo¹i c«ng nh©n trong c¸c ngµnh kh¸c nhau, trong c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña c«ng nghiÖp nh­: c«ng nh©n c¬ khÝ lµ c«ng nh©n lµm trong ngµnh c¬ khÝ; c«ng nh©n dÖt lµ c«ng nh©n lµm trong ngµnh dÖt; c«ng nh©n c«ng tr­êng thñ c«ng lµ c«ng nh©n lµm trong c¸c c«ng tr­êng; c«ng nh©n n«ng nghiÖp lµ c«ng nh©n lµm trong ngµnh n«ng nghiÖp cã sö dông c¸c trang thiÕt bÞ cña c«ng nghiÖp ... MÆc dï c¸c thuËt ng÷ trªn cã nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau nh­ thÕ nµo ®i n÷a th× theo C.M¸c vµ Ph.¡ngghen chóng vÉn chØ mang hai thuéc tÝnh c¨n b¶n. Thø nhÊt, vÒ ph­¬ng thøc lao ®éng, ph­¬ng thøc s¶n xuÊt: Giai cÊp c«ng nh©n lµ lao ®éng trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp vËn hµnh c¸c c«ng cô s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp ngµy cµng hiÖn ®¹i vµ x· héi ho¸ cao. Thø hai, vÒ vÞ trÝ trong quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa: ®ã lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng kh«ng cã t­ liÖu s¶n xuÊt, ph¶i b¸n søc lao ®éng cho nhµ t­ b¶n vµ bÞ nhµ t­ b¶n bãc lét vÒ gi¸ trÞ thÆng d­. Trong hai tiªu trÝ nµy, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen tíi tiªu chÝ mét ®ã lµ c«ng nh©n c«ng x­ëng, ®îc coi lµ bé phËn tiªu biÓu cho giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i. Hai «ng cho r»ng: “C¸c giai cÊp kh¸c ®Òu suy tµn vµ tiªu vong cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®¹i c«ng nghiÖp, cßn giai cÊp v« s¶n l¹i lµ s¶n phÈm cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp”; “c«ng nh©n còng lµ mét ph¸t minh cña thêi ®¹i míi, gièng nh­ m¸y mãc còng vËy ... c«ng nh©n Anh lµ ®øa con ®Çu lßng cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i”. Víi tiªu chÝ thø hai, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen còng ®Æc biÖt nhÊn m¹nh v× chÝnh ®iÒu nµy khiÕn cho ng­êi c«ng nh©n trë thµnh giai cÊp ®èi kh¸ng víi giai cÊp t­ s¶n: “giai cÊp t­ s¶n, tøc lµ t­ b¶n, mµ lín lªn th× giai cÊp v« s¶n, giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i- tøc lµ giai cÊp chØ cã thÓ sèng víi ®iÒu kiÖn lµ kiÕm ®­îc viÖc lµm, vµ chØ kiÕm ®­îc viÖc lµm, nÕu lao ®éng cña hä lµm t¨ng thªm t­ b¶n- còng ph¸t triÓn theo. Nh÷ng c«ng nh©n Êy, buéc ph¶i tù b¸n m×nh ®Ó kiÕm ¨n tõng b÷a mét, lµ mét hµng hãa, tøc lµ mét mãn hµng ®em b¸n nh­ bÊt cø mét mãn hµng nµo kh¸c, v× thÕ hä ph¶i chÞu hÕt sù may rñi cña c¹nh tranh, mäi sù lªn xuèng cña thÞ tr­êng”. Tiªu chÝ nµy ®· nãi lªn mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n d­íi chÕ ®é t­ b¶n, do ®ã C.M¸c vµ Ph.¡ngghen cßn gäi giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp v« s¶n. T¹i sao C.M¸c vµ Ph.¡ngghen l¹i ®Æc biÖt nhÊn m¹nh hai tiªu chÝ trªn? Së dÜ nh­ vËy v× ®©y chÝnh lµ hai vÞ trÝ ph©n biÖt giai cÊp c«ng nh©n víi c¸c giai cÊp kh¸c trong x· héi. Hä ph¶i kiÕm ®­îc viÖc lµm vµ hä ph¶i kiÕm ®­îc viÖc lµm khi hä b¸n ®­îc søc lao ®éng. Gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp n«ng nh©n cã sù kh¸c nhau. Hai kh¸i niÖm vÒ hai giai cÊp nµy kh¸c nhau ë chç: N«ng d©n sö dông tÊt c¶ c¸c c«ng cô s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra mét s¶n phÈm hoµn chØnh; s¶n phÈm cña n«ng d©n mang tÝnh chÊt c¸ nh©n vµ c«ng cô s¶n xuÊt cña hä cßn th« s¬. Cßn giai cÊp c«ng nh©n cã kh¸c: c«ng cô s¶n xuÊt hiÖn ®¹i; mçi c«ng nh©n lµ mét m¾t kh©u cña c«ng viÖc s¶n xuÊt; s¶n phÈm cña hä mang tÝnh chÊt x· héi. Giai cÊp c«ng nh©n còng kh¸c víi v« s¶n l­u manh. §ã lµ giai cÊp c«ng nh©n kh«ng cã t­ liÖu s¶n xuÊt, hä tån t¹i ®­îc lµ nhê bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­. Cßn giai cÊp t­ s¶n, hä cã nhiÒu t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ng l¹i kh«ng cã søc lao ®éng, hä ph¶i thuª giai cÊp c«ng nh©n vµ bãc lét søc lao ®éng cña giai cÊp c«ng nh©n ®Ó tån t¹i. §©y chÝnh lµ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò. D­íi chÕ ®é chñ nghÜa t­ b¶n, giai cÊp c«ng nh©n l¹i lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng tù do, nh÷ng ng­êi b¸n søc lao ®éng ®Ó sèng, hä lµ nh÷ng ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng (hay lµm thuª), lµ lao ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp. Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n trong nöa sau cña thÕ kû XX, bé mÆt cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i cã nhiÒu thay ®æi kh¸c tr­íc. Tõ dù kiÕn cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen, giai cÊp c«ng nh©n xÐt vÒ diÖn m¹o cã nhiÒu biÕn ®æi. ChÝnh sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi hiÖn nay ®· v­ît xa tr×nh ®é v¨n minh c«ng nghiÖp tr­íc ®©y, sù x· héi ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi míi, c¬ cÊu cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i; c¸c h×nh thøc bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ ... ®· lµm cho diÖn m¹o cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i kh«ng cßn gièng víi nh÷ng m« t¶ cña C.M¸c trong thÕ kû XIX. Tuy thÕ nh­ng giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i vÉn tån t¹i, vÉn cã sø mÖnh lÞch sö cña m×nh trong x· héi t­ b¶n hiÖn ®¹i; nh÷ng thuéc tÝnh c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n mµ C.M¸c ®· ph¸t hiÖn ra vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ. HiÖn nay, c¬ cÊu ngµnh nghÒ cña giai cÊp c«ng nh©n ®· cã nhiÒu thay ®æi to lín. Bªn c¹nh lùc l­îng c«ng nh©n truyÒn thèng, xuÊt hiÖn c«ng nh©n tr×nh ®é tù ®éng ho¸ víi viÖc ¸p dông phæ biÕn c«ng nghÖ th«ng tin vµo s¶n xuÊt. Bªn c¹nh nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng, xuÊt hiÖn c«ng nh©n ho¹t ®éng ë lÜnh vùc dÞch vô. Thùc tÕ, ë c¸c n­íc t­ b¶n, c«ng nh©n trong c¸c ngµnh dÞch vô nµy chiÕm 50% ®Õn 70% lao ®éng.Tuy nhiªn, ®iÒu nµy kh«ng hÒ lµm gi¶m vai trß cña giai cÊp c«ng nh©n trong nÒn kinh tÕ vµ ngay c¶ tû träng cña giai cÊp c«ng nh©n trong d©n c­. Bëi v× nh÷ng ng­êi lµm thuª trong c¸c ngµnh dÞch vô g¾n liÒn víi c«ng nghiÖp vµ ho¹t ®éng theo lèi c«ng nghiÖp vÉn lµ c«ng nh©n xÐt c¶ trªn hai thuéc tÝnh vÒ giai cÊp c«ng nh©n. MÆt kh¸c, bªn c¹nh tr×nh ®é thÊp cña giai cÊp c«ng nh©n truyÒn thèng ®· xuÊt c«ng nh©n cã tr×nh ®é cao, cã xu h­íng “tri thøc ho¸” vµ còng ngµy cµng tiÕp thu thªm ®«ng ®¶o nh÷ng ng­êi thuéc tÇng líp trÝ thøc vµo hµng ngò cña m×nh. MÆc dï vËy, b¶n chÊt vÒ giai cÊp c«ng nh©n còng kh«ng hÒ thay ®æi. NÕu tr­íc kia, c«ng nh©n b¸n søc lao ®éng ch©n tay lµ chñ yÕu th× nay, hä b¸n c¶ søc lao ®éng ch©n tay vµ lao ®éng trÝ ãc, gi¸ trÞ ngµy cµng lín vµ do ®ã cµng bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ theo chiÒu s©u. Giai cÊp c«ng nh©n b¾t ®Çu cã sù thay ®æi vÒ tµi s¶n. PhÇn lín, hä kh«ng cßn lµ nh÷ng ng­êi v« s¶n trÇn trôi víi hai bµn tay tr¾ng, mµ hä ®· cã mét sè t­ liÖu s¶n xuÊt phô cã thÓ cïng gia ®×nh lµm thªm; mét sè c«ng nh©n ®· cã cæ phÇn, cæ phiÕu ë xÝ nghiÖp. Tuy vËy nh­ng nã còng kh«ng lµm thay ®æi toµn bé lùc l­îng s¶n xuÊt c¬ b¶n nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, hä vÉn bÞ bãc lét d­íi nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau. Giai cÊp c«ng nh©n hiÖn nay kh«ng nh÷ng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp mµ trong mäi ngµnh nghÒ kh¸c nhau, cã tr×nh ®é s¶n xuÊt kh¸c nhau cña nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. Hä lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp ®øng m¸y, kh«ng n»m trong d©y truyÒn s¶n xuÊt tù ®éng, kh«ng kiÓm tra ho¹t ®éng m¸y mãc ... mµ ®ã lµ nh÷ng chuyªn gia trùc tiÕp ch¨m lo nghiªn cøu, s¸ng chÕ ®Ó kh«ng ngõng c¶i tiÕn m¸y mãc nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, n¨ng suÊt lao ®éng. Hä lµ nh÷ng ng­êi ho¹t ®éng ë c¸c ngµnh dÞch vô trùc tiÕp phôc vô cho s¶n xuÊt nh­ b­u ®iÖn, viÔn th«ng, giao th«ng vËn t¶i,... Hä cßn lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng lµm thuª trong c¸c ngµnh dÞch vô ®ang trë thµnh nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp thùc sù nh­ du lÞch, ng©n hµng, th«ng tin ... §ã cßn lµ nh÷ng nh©n viªn thõa hµnh lµm c«ng ¨n l­¬ng phôc vô cho hÖ thèng qu¶n lý cña c¸c c«ng ty. §èi víi giai cÊp c«ng nh©n ë thêi kú ®Õ quèc ta cßn thÊy bé phËn lµm thuª trong c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. XÐt vÒ t­ c¸ch giai cÊp, hä cßn lµ nh÷ng ng­êi lµm chñ, nhng xÐt vÒ gãc ®é c¸ nh©n, nh÷ng ng­êi nµy vÉn bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­, do ®ã hä vÉn mang hai thuéc tÝnh c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n. Do vËy hä vÉn n»m trong giai cÊp c«ng nh©n. Tãm l¹i, c¨n cø vµo hai tiªu chÝ c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n, ta cã thÓ nãi: nh÷ng ng­êi lao ®éng trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô c«ng nghiÖp lµ c«ng nh©n, cßn nh÷ng ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng phôc vô trong c¸c ngµnh kh¸c nh­ y tÕ, gi¸o giôc, v¨n ho¸, dÞch vô( kh«ng liªn quan ®Õn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp) ... lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng nãi chung, hä ®ang ®­îc thu hót vµo c¸c tæ chøc c«ng ®oµn nghÒ nghiÖp nh­ng hä kh«ng ph¶i lµ c«ng nh©n. D­íi chñ nghÜa x· héi, giai cÊp c«ng nh©n trë thµnh giai cÊp n¾m chÝnh quyÒn, thµnh giai cÊp thèng trÞ nh­ng kh«ng thµnh giai cÊp bãc lét, hä cã nhiÖm vô l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh c¶i t¹o x· héi cò, x©y dùng x· héi míi, ®¹i biÓu cho toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng lµm chñ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt c¬ b¶n ®· ®­îc c«ng h÷u ho¸. Sau khi xo¸ bá ®­îc mäi giai cÊp, giai cÊp c«ng nh©n sÏ kh«ng cßn n÷a. Lóc ®ã, c«ng nh©n sÏ nh­ mäi lao ®éng ®­îc gi¶i phãng, ®Òu cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn. Cã thÓ nãi, nh÷ng quan ®iÓm cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vÒ hai tiªu chÝ c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n cho ®Õn nay vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ, vÉn lµ c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn ®Ó chóng ta nghiªn cøu giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt lµ ®Ó lµm s¸ng tá sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n trong thêi ®¹i ngµy nay. Tõ hai tiªu chÝ trªn ta cã thÓ ®Þnh nghÜa: “Giai cÊp c«ng nh©n lµ mét tËp ®oµn x· héi æn ®Þnh, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cïng víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, víi nhÞp ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi ho¸ ngµy cµng cao; lµ lùc l­îng s¶n xuÊt c¬ b¶n tiªn tiÕn, trùc tiÕp hoÆc tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¸i s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt vµ c¶i t¹o c¸c quan hÖ x· héi; lµ lùc l­îng chñ yÕu cña tiÕn tr×nh lÞch sö qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t­ b¶n lªn chñ nghÜa x· héi”. II. Néi dung vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan quy ®Þnh sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n 1. Néi dung LÞch sö ph¸t triÓn cña thÕ giíi chÝnh lµ lÞch sö ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi tõ thÊp ®Õn cao. Trong x· héi cã giai cÊp, ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é x· héi ho¸ cao víi quan hÖ s¶n xuÊt cò, gi÷a giai cÊp thèng trÞ víi giai cÊp lao ®éng ph¶i ph¸t triÓn tõ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi thÊp ®Õn cao. C.M¸c vµ Ph.¡ngghen ®· kh¼ng ®Þnh vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng: lµ ng­êi s¸ng t¹o ch©n chÝnh ra lÞch sö; lµ ng­êi cã vai trß quyÕt ®Þnh s¸ng t¹o c«ng cô s¶n xuÊt, gi¸ trÞ thÆng d­, chÝnh trÞ x· héi. Khi trong x· héi cßn tån t¹i giai cÊp bãc lét trong mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt víi ®iÒu kiÖn ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã cßn gi÷ vÞ trÝ tiªn tiÕn, do ®ã ph¶i ®¶m b¶o quy luËt lÞch sö. Trong sù chuyÓn biÕn cña h×nh th¸i kinh tÕ trong x· héi, lµ giai cÊp trung t©m, cã nhiÖm vô ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn nh­: lµ giai cÊp ®¹i diÖn cho mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn; lµ giai cÊp cã hÖ t­ t­ëng ®éc lËp; giai cÊp nµy ph¶i tiÕn hµnh thuyÕt phôc tËp hîp vµ tæ chøc quÇn chóng lµm c¸ch m¹ng. Vµ hai nhiÖm vô quan träng lµ: tiÕn hµnh xo¸ bá chÕ ®é x· héi cò; x©y dùng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi míi tiÕn bé h¬n. Khi nghiªn cøu vÒ c¸c giai cÊp, tÇng líp trong h×nh th¸i kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen ®· rót ra c¸c kÕt luËn: Mét lµ: giai cÊp t­ s¶n trong ch­a ®Çy mét thÕ kû ®· t¹o ra mét lùc l­îng s¶n xuÊt nhiÒu h¬n vµ ®å sé h¬n, víi lùc l­îng s¶n xuÊt b»ng tÊt c¶ c¸c x· héi tr­íc ®Ó l¹i, t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng cao h¬n nhiÒu. Do ®ã giai cÊp t­ s¶n ®· tõng ®ãng vai trß tÝch cùc trong lÞch sö lµ t¹o n¨ng suÊt lao ®éng cao. Hai lµ: khi lùc l­îng s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é x· héi ho¸ cao, xuÊt hiÖn m©u thuÉn vÒ quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa mµ tËp trung lµ së h÷u t­ b¶n chñ nghÜa, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, quan hÖ s¶n xuÊt nh­ cò th× xuÊt hiÖn giai cÊp míi ®Ó gi¶i phãng quan hÖ s¶n xuÊt cò, ®ã chÝnh lµ giai cÊp c«ng nh©n. Ba lµ: viÖc giai cÊp c«ng nh©n ®øng lªn ®Êu tranh ®Ó gi¶i phãng giai cÊp, ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa chØ gi¶i phãng giai cÊp mµ tËp trung gi¶i phãng x· héi vµ gi¶i phãng con ng­êi v× giai cÊp c«ng nh©n cã lîi Ých phï hîp víi nh©n d©n lao ®éng, víi d©n téc vµ víi nh©n lo¹i. Tõ nh÷ng kÕt luËn cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vµ nh÷ng kh¼ng ®Þnh vÒ giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i lµ giai cÊp cã tinh thÇn c¸ch m¹ng triÖt ®Ó, cã kh¶ n¨ng tæ chøc vµ l·nh ®¹o toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng tiÕn hµnh cuéc c¶i biÕn c¸ch m¹ng, tõ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi t­ b¶n sang h×nh th¸i kinh tÕ x· héi céng s¶n chñ nghÜa, gi¶i phãng nh©n lo¹i khái ¸ch ¸p bøc, bÊt c«ng vµ mäi h×nh thøc bãc lét. Hay nãi c¸ch kh¸c, néi dung tæng qu¸t sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ: xo¸ bá chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa, xo¸ bá chÕ ®é ng­êi bãc lét ng­êi, gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng vµ toµn thÓ nh©n lo¹i khái sù ¸p bøc bãc lét, nghÌo nµn l¹c hËu, x©y dùng x· héi céng s¶n v¨n minh. Ph.¡ngghen viÕt:” Thùc hiÖn sù nghiÖp gi¶i phãng thÕ giíi Êy- ®ã lµ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp v« s¶n hiÖn ®¹i ”. Cßn Lªnin ®· chØ râ:” §iÓm chñ yÕu trong häc thuyÕt cña C.M¸c lµ ë chç nã lµm s¸ng tá vai trß lÞch sö thÕ giíi cña giai cÊp v« s¶n lµ ng­êi x©y dùng x· héi chñ nghÜa”. Néi dung thùc chÊt cña sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n ë ®©y chÝnh lµ: Trong lÜnh vùc kinh tÕ: giai cÊp c«ng nh©n tiÕn hµnh xo¸ bá chÕ ®é t­ h÷u t­ nh©n t­ liÖu s¶n xuÊt, x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng tho¶ m·n tõng b­íc nhu cÇu ph¸t triÓn cña nh©n d©n. Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n trong lÜnh vùc nµy chØ râ môc tiªu cuèi cïng cña giai cÊp c«ng nh©n, tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng ®Çy ®ñ h¬n: lµm theo n¨ng lùc, h­ëng theo nhu cÇu. Do ®ã nã cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch l©u dµi, gian khæ, tr¶i qua tõng b­íc cô thÓ. Xo¸ bá chÕ ®é chiÕm h÷u t­ nh©n t­ liÖu s¶n xuÊt; x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u lµ qu¸ tr×nh phï hîp nh­ng ph¶i dÇn dÇn tõ tõ. T¹i sao ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t­ h÷u? Së dÜ nh­ vËy v× ®©y lµ c¬ së cña chÕ ®é ng­êi bãc lét ng­êi; biÓu hiÖn cao nhÊt cña chÕ ®é chiÕm h÷u t­ nh©n t­ liÖu s¶n xuÊt lµ së h÷u t­ b¶n chñ nghÜa do ®ã ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t­ h÷u; sau khi xo¸ bá chÕ ®é t­ h÷u th× míi thiÕt lËp chÕ ®é c«ng h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt; ®©y còng lµ c¬ së kinh tÕ cho sù tån t¹i chÕ ®é x· héi míi v× thÕ còng rÊt cÇn ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t­ h÷u nµy. ChÝnh C.M¸c ®· nãi: ”nh÷ng ng­êi céng s¶n cã thÓ tãm t¾t lùc l­îng cña m×nh b»ng mét c«ng thøc lµ xo¸ bá chÕ ®é t­ h÷u”. Trong lÜnh vùc chÝnh trÞ: giai cÊp c«ng nh©n ph¶i trë thµnh giai cÊp thèng trÞ trong x· héi. §ã lµ ph¶i ®Ëp tan chÝnh quyÒn t­ s¶n; x©y dùng chÝnh quyÒn nhµ n­íc(nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n): thùc chÊt lµ ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lùc chÝnh trÞ thuéc vÒ nh©n d©n, gi÷ vai trß quan träng lµ c«ng cô x©y dùng x· héi míi, lµ kiÓu nhµ n­íc: nhµ n­íc nöa nhµ n­íc vµ nhµ n­íc tù tiªu vong. Trong lÜnh vùc x· héi ®ã lµ: ph¶i tiÕn hµnh xo¸ bá giai cÊp bãc lét; ph¶i tiÕn hµnh xo¸ bá giai cÊp nãi chung, t¹o ra sù b×nh ®¼ng trong quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi. ë ®©y xo¸ bá giai cÊp bãc lét víi t­ c¸ch lµ giai cÊp chø kh«ng xo¸ bá c¸c c¸ nh©n v× hä cã thÓ lµ nh÷ng c¸ nh©n cã Ých trong x· héi míi. Cã thÓ nãi néi dung sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n bao gåm bèn sù nghiÖp. §ã lµ sù nghiÖp gi¶i phãng giai cÊp; sù nghiÖp gi¶i phãng x· héi, d©n téc; sù nghiÖp gi¶i phãng ng­êi lao ®éng; vµ sù nghiÖp gi¶i phãng con ng­êi. §©y chÝnh lµ nÊc thang ph¸t triÓn trong sù ph¸t triÓn cña h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ®­îc thùc hiÖn trªn toµn thÕ giíi.Vµ ®Ó thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi, gian khæ, phøc t¹p, nªn nh÷ng ng­êi céng s¶n ph¶i kiªn tr×, kh«ng nãng véi, nã ph¶i ®îc tiÕn hµnh hai giai ®o¹n: tËp trung lùc l­îng ®Ó giµnh chÝnh quyÒn vµ tËp trung lùc l­îng ®Ó x©y dùng chÕ ®é x· héi míi. Trong giai ®o¹n ®Çu, giai cÊp c«ng nh©n vµ chÝnh ®¶ng cña m×nh tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn cña c¸ch m¹ng v« s¶n. C¸c b­íc ®Êu tranh ®ã gåm: thiÕt lËp mét chÝnh ®¶ng céng s¶n, ®Ò ra c­¬ng lÜnh chÝnh trÞ, ®­êng lèi chiÕn l­îc, s¸ch l­îc, môc tiªu, ph­¬ng h­íng, biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p…;liªn minh giai cÊp c«ng nh©n, n«ng d©n, x¸c ®Þnh giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng; t¹o t×nh thÕ nh­ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan trªn thÕ giíi vµ trong n­íc…Khi c¸ch m¹ng v« s¶n th¾ng lîi sÏ ®Ëp tan nhµ n­íc t­ s¶n, x©y dùng nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n; xo¸ bá ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa (b¶n chÊt lµ chÕ ®é t­ h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt); kÕ thõa cã chän läc tri thøc v¨n ho¸ truyÒn thèng d©n téc vµ tri thøc v¨n ho¸ thêi ®¹i. Trong giai ®o¹n hai, khi ®· giµnh ®­îc chÝnh quyÒn – thêi kú qu¸ ®é x©y dùng chñ nghÜa x· héi: §¶ng céng s¶n vµ giai cÊp c«ng nh©n ph¶i tiÕp tôc ®Êu tranh giai cÊp trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, víi môc ®Ých lµ gi÷ v÷ng chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng (x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc x· héi chñ nghÜa):VÒ chÝnh trÞ, quyÒn lùc nhµ n­íc thÓ hiÖn ý chÝ cña d©n. Nhµ n­íc v« s¶n cã hÖ thèng chÝnh trÞ gåm §¶ng céng s¶n, nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng. Trong c«ng t¸c ®èi néi vµ ®èi ngo¹i sÏ sö dông b¹o lùc trÊn ¸p thï trong giÆc ngoµi. VÒ kinh tÕ, môc ®Ých lµ ®¹t ®­îc n¨ng suÊt lao ®éng cao, nguyªn t¾c ph©n phèi lµ lµm theo n¨ng lùc, h­ëng theo lao ®éng; sö dông c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c h×nh thøc së h÷u: së h÷u toµn d©n (së h÷u nhµ n­íc), së h÷u tËp thÓ, së h÷u c¸ thÓ, së h÷u t­ b¶n nhµ níc, së h÷u t­ nh©n. Do ®ã cÇn n¾m v÷ng c¬ chÕ §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o, nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa qu¶n lý, nh©n d©n lao ®éng lµm chñ dùa trªn ph¸p luËt cña nÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa (nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ). VÒ v¨n ho¸ t­ t­ëng: kÕ thõa cã chän läc tri thøc v¨n ho¸ truyÒn thèng d©n téc, kÕt hîp víi tri thøc v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i (khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ cña nÒn kinh tÕ tri thøc), vµ ®Þnh h­íng x· héi lµ ®Þnh h­íng t­ t­ëng c¸ nh©n. VÒ qu©n sù, x©y dùng chiÕn l­îc quèc phßng toµn d©n vµ an ninh quèc gia. VÒ ngo¹i giao, ph¸t triÓn quan hÖ song ph­¬ng, ®Æt vÊn ®Ò d©n téc vµ lîi Ých lµ trªn hÕt V× vËy ®­êng lèi ®Æt ra ph¶i phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan, hîp lßng d©n, chèng thï trong giÆc ngoµi vµ mäi ©m m­u diÔn biÕn hoµ b×nh cña ®Õ quèc. 2. Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan Häc thuyÕt C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ luËn chøng khoa häc vÒ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi vµ vai trß lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n, vÒ môc tiªu vµ con ®­êng ®Ó giai cÊp ®ã hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö cña m×nh. Häc thuyÕt ®· chøng minh sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n ®­îc quy ®Þnh bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi kh¸ch quan. a.VÒ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi: Díi chñ nghÜa t­ b¶n, giai cÊp c«ng nh©n lµ s¶n phÈm cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp t­ b¶n chñ nghÜa, nã ra ®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi sù h×nh thµnh ph¸t triÓn cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp t­ b¶n chñ nghÜa, ®­îc nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i rÌn ròa tæ chøc l¹i thµnh mét lùc l­îng x· héi hïng m¹nh. §¹i c«ng nghiÖp cµng ph¸t triÓn, tËp trung lµm ph¸ s¶n nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, bæ xung lùc l­îng cho giai cÊp c«ng nh©n. MÆt kh¸c, ®¹i c«ng nghiÖp ph¸t triÓn tiÕp tôc bæ xung lùc l­îng cho giai cÊp c«ng nh©n, thu hót lùc l­îng lao ®éng tõ nhiÒu ngµnh, nhiÒu nghÒ kh¸c nhau t¹o nªn tËp ®oµn hïng m¹nh. B¶n th©n sù ph¸t triÓn nÒn ®¹i c«ng nghiÖp còng yªu cÇu cao víi tõng ng­êi lao ®éng, tËp thÓ lao ®éng vÒ t¸c phong lao ®éng, kû luËt lao ®éng… D­íi chñ nghÜa t­ b¶n, giai cÊp c«ng nh©n lµ bé phËn quan träng nhÊt trong c¸c bé phËn tiªu biÓu cÊu thµnh cña lùc l­îng s¶n xuÊt cña x· héi t­ b¶n. Hä ®¹i diÖn cho lùc l­îng s¶n xuÊt tiªn tiÕn nhÊt víi tr×nh ®é x· héi ho¸ ngµy cµng cao. Nh­ng chñ nghÜa t­ b¶n l¹i ®­îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng cña chÕ ®é chiÕm h÷u t­ nh©n vÒ t­ lÖu s¶n xuÊt mµ giai cÊp t­ s¶n lµ ®¹i diÖn. Bëi thÕ, ë ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa lu«n lu«n tån t¹i m©u thuÉn gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi ho¸ ngµy cµng cao (mµ giai cÊp c«ng nh©n lµ ®¹i diÖn) víi quan hÖ s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt chiÕm h÷u t­ nh©n (mµ giai cÊp t­ s¶n lµ ®¹i diÖn). §©y lµ m©u thuÉn c¬ b¶n vèn cã vµ kh«ng thÓ kh¾c phôc ®­îc nÕu kh«ng xo¸ bá ®îc chÕ ®é t­ b¶n. BiÓu hiÖn vÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi cña m©u thuÉn c¬ b¶n ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp t­ s¶n. Sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña nh÷ng m©u thuÉn tÊt yÕu trªn dÉn ®Õn c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, dÉn tíi sù sôp ®æ cña chñ nghÜa t­ b¶n vµ th¾ng lîi cña chñ nghÜa x· héi. Nh­ vËy giai cÊp c«ng nh©n g¾n liÒn víi nÒn lao ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt, ®i liÒn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp ngµy cµng hiÖn ®¹i kÓ c¶ khi xuÊt hiÖn nÒn kinh tÕ tri thøc. Do kh«ng cã t­ liÖu s¶n xuÊt, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i b¸n søc lao ®éng lµm thuª, bÞ nhµ t­ b¶n chiÕm ®o¹t gi¸ trÞ thÆng d­, bÞ lÖ thuéc hoµn toµn vµo qu¸ tr×nh ph©n phèi c¸c kÕt qu¶ lao ®éng cña chÝnh hä. Trong nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, giai cÊp c«ng nh©n bÞ toµn bé giai cÊp t­ s¶n bãc lét, lµ giai cÊp trùc tiÕp ®èi kh¸ng víi giai cÊp t­ s¶n, kh«ng cã quyÒn trong tæ chøc, ®iÒu hµnh lao ®éng, ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng. Do ®ã giai cÊp c«ng nh©n kh«ng ®­îc lµm chñ trong x· héi t­ b¶n chñ nghÜa. Hä bÞ bÇn cïng ho¸ so víi giai cÊp t­ s¶n (bÞ bãc lét trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ngoµi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ bÞ bãc lét theo chiÒu s©u). Giai cÊp c«ng nh©n hiÖn nay ë c¸c níc t­ b¶n cã ®êi sèng vËt chÊt cao vÉn bÞ bãc lét, bÇn cïng ho¸ theo ®óng nghÜa cña nã. C«ng nh©n cã cæ phÇn, tøc lµ ®· ra nhËp vµ