Tài liệu Kết cấu bê tông cốt thép - Chương 7: Cấu kiện chịu nén

7.1. KHÁI NIỆM CHUNG:

Cấu kiện chịu nén là cấu kiện chịu tác dụng của lực nén N dọc theo trục của nó. Cấu kiện

chịu nén thường gặp là các cột của khung nhà nhiều tầng, thân vòm, trụ cầu hoặc các thanh

chịu nén trong vòm…

Tuỳ theo vị trí đặt lực trên tiết diện, cột được phân thành cấu kiện chịu nén đúng tâm

hoặc lệch tấm. Cấu kiện chịu nén đúng tâm chỉ chịu một mình lực dọc tại tâm mà không có

mô men uốn. Xét trên mỗi mặt cắt thì lực nén tác dụng đúng trọng tâm của nó. Nén đúng tâm

chỉ là trường hợp lý tưởng, ít gặp trong thực tế.

Cấu kiện chịu nén lệch tâm khi lực nén N đặt lệch so với trục của cấu kiện. Lúc này ngoài

lực nén, lực N còn gây ra uốn. Nó tương đương với lực N đặt đúng tâm và một mômen uốn

M = Ne.

Theo sự làm việc của cột, sự phá hỏng của cột có thể do vật liệu (cốt thép ở mép biên

chịu kéo bị chảy dẻo hoặc bê tông miền chịu nén bị nén vỡ) hoặc cột có thể bị mất ổn định

theo phương ngang. Trường hợp cột bị phá hoại do vật liệu được coi là cột ngắn hoặc cột

không thanh mảnh. Khi chiều dài cột tăng lên, khả năng phá hoại do mất ổn định tăng lên.

Giới hạn chuyển từ cột ngắn sang cột dài được xác định như sau: