Tin học đại cương - Chương 3: Viết và trình bày Báo cáo nghiên cứu ở dạng văn bản

Tin học đại cương Introduction to Information Technology Khoa Công Nghệ Thông Tin Email: ____________________ Website: ____________________ Bộ môn Kĩ Thuật Dạy Học Chương 3: Viết và trình bày báo cáo nghiên cứu ở dạng văn bản Nhóm tác giả Email: ___________________ Website: ___________________ Septemper 00, 2011 2 Viết và trình bày báo cáo nghiên cứu ở dạng văn bản Chương 3 3 Tin Học Đại Cương Nội dung chính Chương 1: Viết và trình bày báo cáo nghiên cứu ở dạng văn bản Giới thiệu một số phần mềm soạn thảo văn bản thông dụng Nguyên tắc soạn thảo văn bản tiếng Anh, tiếng Việt Các kỹ thuật định dạng cơ bản Các kỹ thuật định dạng nâng cao Kỹ năng đọc và viết một báo cáo khoa học 4 3.4 Các kỹ thuật định dạng nâng cao 3.4.1 Style & Heading: Style là kỹ thuật tạo các kiểu định dạng chung để có thể áp dụng cho nhiều vùng văn bản khác nhau. Các kiểu Style thường được gán vào Heading, là các định dạng chuẩn cho các cấp văn bản.  Ưu điểm: Tạo sự thống nhất và xuyên xuốt trong toàn văn bản. Dễ hiệu chỉnh: khi chỉnh sửa trên Style bất kỳ thì toàn bộ văn bản có dùng Style đó sẽ tự động thay đổi theo. Thích hợp cho việc tạo các cấp văn bản (Heading) và tạo mục lục. 5 3.4.1 Style & Heading: 6  Trong MsWord2003 [Format] /Styles and Formatting Tạo mới Style thông qua hộp thoại Style  Trong MsWord2007 [Home] /Styles 3.4.2 Bullets & Numbering  Các kỹ thuật tạo Bullets & Numbering Trong MsWord 2003 [Format]/Bullets & Numbering Trong MsWord 2007 [Home] /chọn Bullet hoặc Numbering 7 3.4.2 Bullets & Numbering  Các kỹ thuật tạo Bullets & Numbering Trong OpenOffice [Format]/Bullets & Numbering 8 3.4.2 Bullets & Numbering 9 3.4.2 Bullets & Numbering 10  Đánh số cho các Level (Heading) Kỹ thuật này cho phép đánh số và định dạng vùng đánh số cho từng cấp Heading. 3.4.3 Tạo mục lục tự động  Các bước tạo mục lục tự động Khai báo các kiểu Style cho các Heading. Gắn chỉ mục vào các Heading Ra lệnh tạo mục lục 11 3.5 Kỹ năng đọc và viết một báo cáo khoa học  Thế nào là một bài báo khoa học (paper)?  Kỹ năng đọc paper.  Kỹ năng trình bày paper. "Học kiến thức phải giỏi suy nghĩ, suy nghĩ, lại suy nghĩ. Chính nhờ cách ấy tôi đã trở thành nhà khoa học" EINSTEIN Hình -nguồn: thongtinphapluatdansu.wordpress.com 12 3.5.1 Thế nào là một bài báo khoa học? Bài báo khoa học (“scientific paper” hay “paper”) là bài báo có nội dung khoa học được công bố trên tập san khoa học (scientific journal) đã qua hệ thống bình duyệt (peer-review) của tập san.  Nội dung bài báo khoa học Giá trị khoa học của một bài báo tùy thuộc phần lớn vào nội dung của bài báo. Tùy vào nội dung và sự đóng góp cho khoa học: + Ý tưởng mới hay cũ + Công trình lớn hay phát hiện nhỏ + Phạm vi nghiên cứu rộng hay hẹp, mà bài báo được phân theo loại và thang đánh giá từ cao đến thấp. 13 Loại paper Nội dung Bình duyệt Original contributions (đóng góp nguyên thủy) - Kết quả một công trình nghiên cứu, hay đề ra một phương pháp mới, một ý tưởng mới, hay một cách diễn dịch mới. -Những phương pháp/ cách diễn dịch mới để tiếp cận một vấn đề cũ/phát hiện cũ. Có, mức cao nhất. Short communications (nghiên cứu ngắn) -Giải quyết một vấn đề rất hẹp hay báo cáo một phát hiện nhỏ nhưng quan trọng Có, mức độ không cao bằng original contributions. Reviews (bài điểm báo) -Để viết được điểm báo, tác giả phải đọc tất cả những bài báo liên quan, tóm lược lại cũng như đề ra định hướng nghiên cứu cho chuyên ngành. -Thường không bình duyệt hoặc có nhưng không chặt chẽ như original contribution. 14 Loại paper Nội dung Bình duyệt Bài xã luận (editorials) Bài do các chuyên gia viết để bình luận cho các original contribution - Thư cho tòa soạn (letters to the editor) Bài do bạn đọc phản hồi về các bài báo khoa học - Bài báo trong các kỉ yếu, hội nghị - Nhóm 1: bản tin khoa học (proceedings papers): nội dung là tóm tắt một công trình nghiên cứu - Nhóm 2: bản tóm lược (abstracts): báo cáo sơ bộ những phát hiện hay phương pháp nghiên cứu mới - 15 Tập san khoa học và hệ số ảnh hưởng Giá trị khoa học của một bài báo phụ thuộc vào: + Nội dung + Tập san công bố cũng đóng một vai trò quan trọng.  Uy tín và giá trị của một tập san thường được đánh giá qua hệ số ảnh hưởng (Impact Factor hay IF). IF được tính dựa vào số lượng bài báo công bố và tổng số lần những bài báo đó được tham khảo hay trích dẫn (citations).  IF cao cho biết tạp san có uy tín và ảnh hưởng cao. Công bố một bài báo trên tập san có hệ số IF cao có thể đồng nghĩa với mức độ quan trọng và tầm ảnh hưởng của bài báo cũng cao. ! Nhưng cũng có trường hợp ngoại lệ như: một bài báo viết về phương pháp phân tích thống kế trong di truyền học công bố trên tập san Behavior Genetics (với IF thấp hơn 2), nhưng được trích dẫn và tham khảo hơn 10.000 lần trong 20 năm sau đó! 16 Cơ chế bình duyệt  Mục đích chính là đánh giá và kiểm tra các bài báo khoa học trước khi chấp nhận cho công bố trên một tạp chí khoa học và còn được ứng dụng trong việc duyệt những đơn xin tài trợ cho nghiên cứu.  Sau khi tác giả gửi bản thảo, bài báo sẽ được bình duyệt bởi những chuyên gia, giáo sư có cùng chuyên môn với tác giả và am hiểu về vấn đề mà bài báo quan tâm. Kết quả bình duyệt được gửi về cho tổng biên tập tập san. 17 3.5.2 Kỹ năng đọc một bài báo khoa học  Một bài báo khoa học: Cung cấp những thông tin về công trình ta đang nghiên cứu. Biết được vấn đề đó đã được giải quyết đến đâu. Tránh nghiên cứu lại những vấn đề đã được nghiên cứu thành công.  Một số gợi ý khi đọc paper Đọc phần tóm tắt trước (abtract) để chọn paper có nội dung phù hợp với hướng nghiên cứu cá nhân. Nên chọn các paper được xuất bản bởi các tạp san uy tín. Khi có nhiều bài báo cùng hướng nghiên cứu ưu tiên chọn đọc các paper theo thứ tự tác giả có uy tín lớn đến nhỏ. Với cùng một tác giả, nên ưu tiên đọc các paper theo thứ tự thời gian xuất bản từ mới đến cũ. 18 3.5.3 Kỹ năng trình bày một bài báo khoa học.  Phần lớn các tạp chí khoa học ở Mỹ đều áp dụng một dạng thức chuẩn cho các bài báo khoa học bao gồm những mục sau:  Tựa bài (Title):  Tóm tắt (Summary or Abstract)  Giới thiệu (Introduction)  Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu (Materials and Methods)  Kết quả (Results)  Diễn giải và Phân tích kết quả (Discussion)  Phần cảm ơn (Acknowledgements) hay Tài liệu tham khảo (Reference) 19 3.5.3 Kỹ năng trình bày một bài báo khoa học.  Tựa bài (Title): Tựa bài thường từ 10 –15 từ, phản ánh nội dung chính của bài viết. (Một tựa bài tốt là đề cập thẳng vấn đề muốn giải quyết và dùng những từ chủ yếu (keywords) để những ai nghiên cứu trong cùng một lĩnh vực có thể nhận biết được). Sau tựa bài là tên tác giả (ghi chú chức danh, học hàm học vị, nơi làm việc, địa chỉ email và còn ghi tên người biên tập, ngày nhận bài và ngày chấp thuận đăng – tùy vào từng tạp chí). 20 3.5.3 Kỹ năng trình bày một bài báo khoa học.  Tóm tắt (Summary or Abstract) Mục đích của phần tóm tắt là giúp độc giả nhận biết bài viết có phù hợp với đề tài họ đang quan tâm không. Nội dung ngắn gọn (từ 100 đến 200 từ) nêu ra mục đích của bài viết, dữ liệu trình bày và kết luận chính của tác giả. Có tạp chí (Nature và Science) xem phần này như lời giới thiệu ngắn về bài viết. 21 3.5.3 Kỹ năng trình bày một bài báo khoa học.  Giới thiệu (Introduction) Trong phần này, tác giả xác định đề tài nghiên cứu, phác thảo mục tiêu nghiên cứu và cung cấp cho độc giả đầy đủ cơ sở khoa học để hiểu biết phần còn lại của bài viết. 22 3.5.3 Kỹ năng trình bày một bài báo khoa học.  Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu (Materials and Methods) Mục này còn được gọi là Experimental details (Dữ liệu thử nghiệm) hay Theoretical basis (Cơ sở lý thuyết). Dữ liệu thu thập được và phương pháp nghiên cứu của tác giả được trình bày ở đây. 23 3.5.3 Kỹ năng trình bày một bài báo khoa học.  Kết quả (Results) Mục này tóm tắt những kết quả thử nghiệm và không đề cập đến ý nghĩa của chúng. Dữ liệu được trình bày theo bảng biểu, đồ thị hình vẽ, hình ảnh v.v 24 3.5.3 Kỹ năng trình bày một bài báo khoa học.  Diễn giải và Phân tích kết quả (Discussion) trình bày một trong hai mục đích: Diễn giải phân tích kết quả, những ưu điểm và hạn chế, tách bạch rõ ràng dữ liệu và suy luận. Mối liên hệ giữa kết quả nghiên cứu của tác giả với những phát hiện khác trong các nghiên cứu trước đó. Điều này cho thấy đóng góp của tác giả bổ sung cho lý thuyết và kiến thức, hay điều chỉnh những sai sót của các đề tài nghiên cứu trước đó. 25 3.5.3 Kỹ năng trình bày một bài báo khoa học.  Phần cảm ơn (Acknowledgements) hay Tài liệu tham khảo (Reference) Người viết cảm ơn những người đã cộng tác nghiên cứu với mình và liệt kê tất cả tài liệu đã trích dẫn trong bài viết. Cách trình bày theo thứ tự, tên tác giả, tác phẩm, năm tháng, nơi xuất bản v.v.. có thể khác nhau giữa các tạp chí (trước sau, in nghiêng, in đậm v.v..). 26 27 THE END