Văn hóa đặc trưng của vùng Trung Bộ

Cơ sở văn hóa Việt Nam Văn hóa đặc trưng của vùng Trung Bộ DHTM_TMU Đặc trưng văn hóa vùng Trung Bộ • 1. Đặc điểm tự nhiên và xã hội • 2. Đặc điểm văn hóa DHTM_TMU Văn hóa vùng Trung Bộ 1. Đặc điểm tự nhiên và xã hội. DHTM_TMU 1. Đặc điểm tự nhiên và xã hội. Nhìn từ góc độ hành chính, Thanh Nghệ Tĩnh thuộc Trung Bộ coi là Bắc Trung Bộ Về mặt văn hóa , từ trước- sau công nguyên, Thanh Nghệ Tĩnh thuộc không gian văn hóa Đông Sơn. Giới địa học, dân tộc học và văn hóa học cho rằng Thanh Nghệ Tĩnh đã là không gian văn hóa Việt Cổ DHTM_TMU 1. Đặc điểm tự nhiên và xã hội. Do vậy vùng văn hóa Trung Bộ là vùng đất thuộc lãnh thổ các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận và Đà Nẵng. DHTM_TMU 1. Đặc điểm tự nhiên và xã hội. •Miền Trung có 3 đặc điểm cơ bản. Thứ nhất, địa hình hẹp theo chiều ngang Đông Tây. Phía đông là biển Đông, phía tây là dãy Trường Sơn. DHTM_TMU Thứ hai, địa hình chia cắt theo chiều dọc Bắc Nam, các đèo là các dãy núi đồi tách từ Trường Sơn đâm ra biển. •Dưới chân đèo là các sông lớn nhỏ,chảy ngang theo chiều Đông Tây ra biển. •Vận động tạo sơn “nêm” ra biển xa các đảo và quần đảo. •Suốt dải đất miền Trung, bờ biển VN “ưỡn” cong và lồi ra sau biển Đông. •Sát bờ biển có các dải cồn cát chạy dọc Bắc Nam. DHTM_TMU Thứ ba, khí hậu có mùa mưa lệch pha với hai đầu Bắc Nam đất nước, có gió tây rất khô nóng thổi từ lào sang. 1. Đặc điểm tự nhiên và xã hội. •Miền Trung có 3 đặc điểm cơ bản. DHTM_TMU Ngoài ra, Trung Bộ còn có những đặc điểm sau. •Từ năm 1059, sự nghiệp khai phá miền Trung được đẩy lên một bước mới. •Miền Trung đã có một thời ít nhất với ba vương triều: các chúa Nguyễn, nhà Tây Sơn, nhà Nguyễn. •Miền Trung là trạm trung chuyển , đất dừng chân để người Việt tiến về phía Nam, mở bờ cõi, là nơi diễn ra sự giao lưu trực tiếp giữa người Việt và người Chăm. Những đặc điểm tự nhiên, xã hội, lịch sử của Trung Bộ tạo ra cho vùng văn hóa Trung Bộ những đặc điểm riêng. DHTM_TMU 2. Đặc điểm văn hóa. Đặc điểm chung của vùng văn hóa Trung Bộ •Trung Bộ là vùng đất chứa nhiều dấu tích văn hóa Chăm-pa •Trung Bộ là vùng đất được người Việt khai phá theo kiểu tiệm tiến. •Trung Bộ phản ánh thiên nhiên đa dạng DHTM_TMU Trung Bộ là vùng đất chứa nhiều dấu tích văn hóa Chăm-pa Các di sản hữu thể còn tồn tại trên mặt đất, đó là các tháp Chăm. Tháp Đôi Liễu (Huế) Tháp Nhạn (Phú Yên) Tháp Pô Đam (Bình Thuận) Tháp Hòa Lai (Ninh Thuận) DHTM_TMU Trung Bộ là vùng đất chứa nhiều dấu tích văn hóa Chăm-pa Di sản văn hóa hữu thể trong lòng đất. Tượng Linga Yoni. DHTM_TMU Trung bộ là vùng đất được người Việt khai phá theo kiểu tiệm tiến. •Trước hết người Việt tiếp nhận những di sản văn hóa của người Chăm, Việt hóa biến thành di tích của mình. Tiêu biểu là tiếp thu tín ngưỡng thờ Bà mẹ xứ sở ( Po Yan Ina Nagar) của người Chăm chuyển thành Bà Chúa Ngọc. DHTM_TMU So sánh với thiên nhiên Bắc Bộ và Nam Bộ, Trung Bộ là vùng đệm mang tính chất trung gian. Vì thế sự phản ánh thiên nhiên đa dạng của vùng đất là đặc điểm thứ ba của vùng văn hóa này. Tóm lại, vùng văn hóa Trung Bộ có những đặc điểm riêng của mình khi đặt trong tương quan với các vùng văn hóa khác. DHTM_TMU Tiểu vùng văn hóa xứ Huế Văn hóa vật thể: •Văn hóa vật thể xứ Huế thể hiện một phong cách kiến trúc của xứ Huế vừa đa dạng, vừa giàu có, thích ứng một cách kì lạ với thiên nhiên thơ mộng nơi đây. • Nói tới xứ Huế là nói tới một hệ kinh thành còn giữ được tương đối hoàn chỉnh với hoàng thành, tử cấm thành, điện Thái Hòa, Long An, Ngọ Môn DHTM_TMU Hoàng Thành DHTM_TMU Tử Cấm Thành DHTM_TMU Điện Thái Hòa DHTM_TMU Điện Long An DHTM_TMU Ngọ Môn DHTM_TMU Lăng Gia Long DHTM_TMU Tiểu vùng văn hoá xứ Huế Văn hóa phi vật thể •Văn hóa phi vật thể của xứ Huế là một kho tàng phong phú và quý giá: những điệu hò, hát li, hát trò, những bài ca trên sông nước Hương Giang Các lễ hội dân gian, văn hóa đời thường, trang phục xứ Huế mang nét đặc trưng riêng của một vùng văn hóa xứ sở DHTM_TMU Tiểu vùng văn hoá xứ Huế •Tóm lại xứ Huế là một tiểu vùng văn hóa nằm trong vùng văn hóa Trung Bộ nhưng có một sắc thái riêng, tiêu biểu cho văn hóa Việt Nam thế kỉ XIX DHTM_TMU 1. Hiện trạng các đặc trưng văn hóa Trung Bộ. 2. Biện pháp giữ gìn di sản văn hóa Trung Bộ. DHTM_TMU 1. Hiện trạng các đặc trưng văn hóa Trung Bộ Mức độ và chất lượng bảo tồn di sản văn hóa có tác động lớn đến giá trị của cuộc sống. Nếu di sản được bảo tồn tốt, thì giá trị của di sản sẽ được nâng lên, và ngược lại. •Trước đây bảo tồn theo phương châm: “cất giấu” kĩ các di tích, cấm mọi người tiếp cận. DHTM_TMU 1. Hiện trạng các đặc trưng văn hóa Trung Bộ Ngày nay các nhà khoa học đã đưa ra khái niệm mới về bảo tồn di sản gọi là: ”bảo tồn tích cực”. • Di sản văn hóa không chỉ được bảo vệ mà còn được tôn tạo và giới thiệu rộng rãi cho công chúng chiêm ngưỡng, nghiên cứu. • Hơn hết, du lịch là phương thức đưa di sản đến với công chúng DHTM_TMU 1. Hiện trạng các đặc trưng văn hóa Trung Bộ Vấn đề tiêu cực:Có nhiều quan niệm sai lầm về nhu cầu của du lịch đối với di sản văn hóa. Nhiều địa phương huy động nguồn kinh phí “xã hội hóa”để tôn tạo, khôi phục di sản Chất lượng không đảm bảo, các chi tiết thiếu sự chau chuốt Một số địa phương muốn khuếch trương du lịch nên gấp rút tổ chức những lễ hội văn hóa theo phương thức sân khấu hóa các lễ hội dân gian •Sơ sài, thiếu sáng tạo, dễ gây nhàm chán. •Không phản ánh đúng tinh thần của di sản văn hóa truyền thống DHTM_TMU •Tôn trọng sự đa dạng văn hóa •Bảo vệ tôn vinh bản sắc văn hóa •Việc bảo tồn di sản văn hóa không được cản chở, phải tạo ra động lực cho sự phát triển. DHTM_TMU • Di sản văn hóa gắn với con người và cộng đồng cư dân địa phương. • Bảo tồn và trùng tu di tích là việc giữ gìn ngọn lửa truyền thống văn hóa. • Yếu tố nguyên gốc và yếu tố chân xác lịch sử quyết định các mặt của di tích. DHTM_TMU •Các chiến lược cụ thể mô hình nguyên tắc mang tính chất lí thuyết phải được vận dụng linh hoạt. •Thực hiện các nguyên tắc trong chiến lược bảo tồn và phát huy di sản văn hóa. DHTM_TMU Các vấn đề cần được quan tâm Di sản văn hóa dễ bị biến dạng -Di sản là tài sản quý giá không thể tái sinh, -Dễ bị biến dạng do tác động ngoại cảnh ( khí hậu, chiến tranh.) Yếu tố hiện đại trong bảo tồn -Là sáng tạo dựa trên cơ sở truyền thống có tiếp thu chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại -Bảo tồn và trùng tu => giữ ngọn lửa truyền thống văn hóa => đem đến ý nghĩa sinh động cho khái niệm truyền thống -“Giữ lửa và tiếp lửa “ là thổi sinh khí văn hóa cổ truyền vào hiện đại DHTM_TMU