Bài giảng Giới thiệu hiệu ứng doppler trong siêu âm - Bùi Phú Quang

BỆNH VIỆN CHỢ RẪY KHOA SIÊU ÂM GIỚI THIỆU HIỆU ỨNG DOPPLER TRONG SIÊU ÂM BS.Bùi Phú Quang LỊCH SỬ HIỆU ỨNG DOPPLER ĐƯỢC CHRISIAN DOPPLER PHÁT HIỆN NĂM 1845 KHI NGHIÊN CỨU SỰ KHÁC BIỆT VỀ MÀU SẮC CÁC SAO TRONG VŨ TRỤ HIỆU ỨNG DOPPLER NHẬN XÉT: HIỆN TƯỢNG THAY ĐỔI TẦN SỐ GIỮA NGUỒN SIÊU ÂM PHÁT RA VÀ ÂM PHẢN XẠ KHI NGUỒN SIÊU ÂM ĐÓ PHÁT TỚI MỘT VẬT DI ĐỘNG. HIỆU ỨNG DOPPLER HIỆU ỨNG DOPPLER HIỆU ỨNG DOPPLER KHI KHOẢNG CÁCH GIỮA NGUỒN PHÁT SIÊU ÂM LÊN BỀ MẶT CỦA VẬT QUAN SÁT ĐANG CHUYỂN ĐỘNG TĂNG LÊN THÌ TẦN SỐ CỦA ÂM PHẢN XẠ GIẢM XUỐNG VÀ NGƯỢC LẠI PHƯƠNG TRÌNH DOPPLER 2f.v.cos f : TẦN SỐ CỦA SIÊU ÂM PHÁT RA f = f: SỰ THAY ĐỔI TẦN SỐ GIỮA NGUỒN PHÁT VÀ ÂM C PHẢN XẠ v: TỐC ĐỘ CỦA VẬT DI CHUYỂN C. f : GÓC GIỮA NGUỒN SIÊU ÂM PHÁT RA VÀ ĐƯỜNG ĐI V= CỦA VẬT QUAN SÁT C: TỐC ĐỘ CỦA SIÊU ÂM 2f. cos TRONG MÔI TRƯỜNG HIỂN THỊ TÍN HIỆU DOPPLER -ÂM THANH -ĐỒ THỊ -BẢN ĐỒ MÃ HOÁ (KẾT HỢP VỚI HÌNH ẢNH 2D : DUPLEX ) CÁC LOẠI DOPPLER  : DOPPLER PHỔ: - DOPPLER LIÊN TỤC (CONTINUOUS WAVE) - DOPLER XUNG (PULSE WAVE)  DOPPLER MÀU  DOPPLER NĂNG LƯỢNG  DOPPLER MÔ (TDI: Tissue Doppler Imaging) DOPPLER LIÊN TỤC (CW)  : ĐẶC ĐIỂM - NGUỒN PHÁT VÀ NGUỒN THU HOẠT ĐỘNG LIÊN TỤC - KHÔNG BỊ GIỚI HẠN VỀ VẬN TỐC - KHÔNG CÓ TÍNH ĐỊNH VỊ VỀ KHOẢNG CÁCH  ỨNG DỤNG - KHẢO SÁT CÁC DÒNG CÓ VẬN TỐC CAO DOPPLER XUNG (PW)  : ĐẶC ĐIỂM - NGUỒN PHÁT VÀ NGUỒN THU HOẠT ĐỘNG THEO CHU KỲ - BỊ GIỚI HẠN VỀ VẬN TỐC - CÓ TÍNH CHẤT ĐỊNH VỊ  ỨNG DỤNG - KHẢO SÁT CÁC DÒNG CÓ VẬN TỐC THẤP PHỔ DOPPLER  : HƯỚNG CỦA PHỔ DOPPLER - DƯƠNG : DÒNG CHẢY NGƯỢC HƯỚNG PHÁT TIA DOPPLER - ÂM : DÒNG CHẢY CÙNG HƯỚNG PHÁT TIA DOPPLER DOPPLER MÀU  : ĐẶC ĐIỂM - LÀ SỰ MÃ HOÁ CỦA DOPPLER XUNG TRONG VÙNG KHẢO SÁT - QUI ƯỚC: + DI CHUYỂN VỀ PHÍA ĐẦU DÒ: MÀU ĐỎ + DI CHUYỂN ĐI XA ĐẦU DÒ: MÀU XANH  ỨNG DỤNG - KHẢO SÁT CÁC DÒNG CÓ VẬN TỐC THẤP DOPPLER MÀU  THANG MÀU  HIỆN TƯỢNG ALIASING (VƯỢT NGƯỠNG) KHI VẬN TỐC VƯỢT QUÁ GIỚI HẠN KHẢO SÁT: THƯỜNG ĐƯỢC MÃ HOÁ BẰNG MÀU XANH LÁ MẠ POWER DOPPLER  : ĐẶC ĐIỂM - BẢN ĐỒ MÀU LÀ SỰ MÃ HÓA THỂ HIỆN BIÊN ĐỘ CỦA TÍN HIỆU DOPPLER - CHỈ CÓ 1 MÀU - ÍT BỊ NHIỄU  ỨNG DỤNG - KHẢO SÁT CÁC DÒNG CÓ VẬN TỐC RẤT THẤP TISSUE DOPPLER IMAGING  : ĐẶC ĐIỂM - ĐỒ THỊ - BẢN ĐỒ MÀU LÀ SỰ MÃ HÓA THỂ HIỆN VẬN ĐỘNG THÀNH TIM, CHỦ YẾU LÀ THẤT TRÁI DÒNG CHẢY / MẠCH MÁU BÌNH THUỜNG: DÒNG CHẢY LỚP DÒNG CHẢY / MẠCH MÁU BẤT THUỜNG: DÒNG CHẢY RỐI DOPPLER XUNG (PW)  : CÁC ĐIỂM CẦN CHÚ Ý - BIỂU ĐỒ VẬN TỐC-THỜI GIAN (PHỔ) - CỬA SỔ KHẢO SÁT - CỬA SỔ CỦA PHỔ DOPPLER XUNG (PW)  THAY ĐỔI KÍCH THƯỚC CỬA SỔ KHẢO SÁT DOPPLER XUNG (PW)  MỘT SỐ PHỔ ĐIỂN HÌNH: - PHỔ ĐỘNG MẠCH NGỌAI VI - PHỔ ĐỘNG MẠCH CẢNH TRONG - PHỔ TĨNH MẠCH DOPPLER XUNG (PW)  CÁC CHỈ SỐ THƯỜNG DÙNG: 1. CHỈ SỐ XUNG PULSILITY INDEX 2. CHỈ SỐ TRỞ KHÁNG RESISTANCE INDEX DOPPLER XUNG (PW)  THƯỜNG DÙNG NHẤT: CHỈ SỐ TRỞ KHÁNG RI (RESISTANCE INDEX) KHÁNG LỰC CAO: PHỔ ĐỘNG MẠCH NGỌAI VI KHÁNG LỰC THẤP: PHỔ ĐỘNG MẠCH THẬN CHẨN ĐÓAN HẸP MẠCH MÁU S1.V1 = S2.V2  CÁC ĐẶC ĐIỂM CHÍNH / PHỔ DOPPLER: -TRUỚC HẸP: TĂNG TRỞ KHÁNG -TẠI CHỖ HẸP: TĂNG VẬN TỐC -SAU HẸP: GIẢM TRỞ KHÁNG CHẨN ĐÓAN HẸP MẠCH MÁU  PHƯƠNG TRÌNH LIÊN TỤC CHẨN ĐÓAN HẸP MẠCH MÁU  HUYẾT ĐỘNG HỌC BỆNH LÝ: GÍA TRỊ HẸP TỚI HẠN: CHỈ SỐ HẸP SId > 75% ỨNG DỤNG  MỘT SỐ THIẾT BỊ ỨNG DỤNG / Y HỌC: - DOPPLER TIM THAI - DOPPLER LIÊN TỤC KHẢO SÁT MẠCH MÁU NGỌAI VI MÁY SIÊU ÂM MÀU ỨNG DỤNG  MỘT SỐ THIẾT BỊ ỨNG DỤNG NGOÀI Y HỌC: ĐO TỐC ĐỘ XE RADAR DOPPLER VÀ BẢN ĐỒ THỜI TIẾT DÒ CÁ Xin Chân Thành Cảm ơn