Bài giảng Kinh tế học đại cương - Chương 1: Khái quát chung về kinh tế học và nền kinh tế - Hoàng Thu Hương

KINH TẾ HỌC ĐẠI CƢƠNG GV: CN HOÀNG THU HƢƠNG KHOA KINH TẾ – BỘ MÔN QUẢN TRỊ TRƢỜNG ĐH CÔNG NGHIỆP QUẢNG NINH Email: [email protected] Hoàng Thu Hương - QUI 2 KINH TẾ HỌC ĐẠI CƢƠNG  Mục đích: Nghiên cứu hành vi của các tác nhân trong nền kinh tế (Người tiêu dùng, người sx, Chính phủ, ngân hàng, người nước ngoài)  Điều kiện tiên quyết: Toán cao cấp, tiếng anh  Số giờ học: 45 tiết + 90 giờ tự học Hoàng Thu Hương - QUI 3 KINH TẾ HỌC ĐẠI CƢƠNG  Tài liệu học tập  Tài liệu tham khảo:  Kinh tế học vi mô, GS – TSKH Ngô Đình Giao, NXB Giáo dục  Kinh tế học vĩ mô, TS. Nguyễn Văn Dần, NXB Học viện Tài chính  Đánh giá:  Thi kết thúc học phần: Hoàng Thu Hương - QUI 4 KẾT CẤU  CHƢƠNG 1:Khái quát chung về kinh tế học và nền kinh tế  CHƢƠNG 2: Cung cầu và thị trƣờng hàng hóa  CHƢƠNG 3: Lý thuyết về sự lựa chọn của ngƣời tiêu dùng và của doanh nghiệp  CHƢƠNG 4: Thị trƣờng  CHƢƠNG 5: Một số chỉ tiêu kinh tế vĩ mô  CHƢƠNG 6: Tổng cung – Tổng cầu của nền kinh tế và các chính sách kinh tế vĩ mô  CHƢƠNG 7: Tiền tệ – Thất nghiệp – Lạm phát – Thƣơng mại quốc tế Hoàng Thu Hương - QUI 5 CHƢƠNG 1 KHÁI QUÁT VỀ KINH TẾ HỌC VÀ NỀN KINH TẾ Hoàng Thu Hương - QUI 6 1.1 Một số khái niệm  Sự khan hiếm (Scarcity)  Nguồn lực (Resources)  Tài nguyên thiên nhiên (Land)  Lao động (Labour)  Vốn (Capital)  Khả năng làm doanh nghiệp (Enterpreneuship)  Các nguồn lực là khan hiếm Hoàng Thu Hương - QUI 7 1. Kinh tế học  Nghiên cứu vấn đề con người và xã hội lựa chọn như thế nào để sử dụng những nguồn tài nguyên hiếm hoi một cách khác nhau, nhằm sản xuất ra các hàng hóa và phân phối cho tiêu dùng hiện nay hoặc trong tương lai của những người và nhóm người trong xã hội.  Kinh tế học là khoa học về sự lựa chọn  Kinh tế học là khoa học về thị trường  Kinh tế học là một cách tư duy về thế giới Hoàng Thu Hương - QUI 8 2. Kinh tế học vi mô & Kinh tế học vĩ mô  Kinh tế học vi mô (Microeconomics): nghiên cứu hành vi ra quyết định của các tác nhân (individuals), đó là doanh nghiệp và người tiêu dùng/hộ gia đình liên quan đến một hàng hóa dịch vụ cụ thể.  Kinh tế học vĩ mô (Macroeconomics): là nghiên cứu, phân tích và lựa chọn của quốc gia trước những vấn đề kinh tế xã hội tổng hợp của toàn bộ nền kinh tế Hoàng Thu Hương - QUI 9 2. Kinh tế học vi mô & Kinh tế học vĩ mô Sản xuất Giá cả Thu nhập Việc làm Kinh tế học vi mô (Microeconomics) Hoạt động sản xuất/sản lƣợng trong từng ngành hoặc từng doanh nghiệp Mức giá riêng lẻ của từng sản phẩm Phân phối thu nhập và của cải Tiền lƣơng trong từng ngành cụ thể Tiền lƣơng tối thiểu Việc làm trong từng ngành hoặc doanh nghiệp Số lao động trong một hãng Kinh tế học vĩ mô (Macroeconomics) Sản xuất/Sản lƣợng quốc gia Tổng sản lƣợng quốc gia. Tăng trƣởng Mức giá tổng quát trong nền kinh tế Giá tiêu dùng/Giá sản xuất Tỷ lệ lạm phát Thu nhập quốc gia Tổng lợi nhuận của các doanh nghiệp Việc làm và thất nghiệp trong tòan bộ nền kinh tế Tỷ lệ thất nghiệp Hoàng Thu Hương - QUI 10 Phân biệt vấn đề quan tâm của kinh tế học vi mô và kinh tế học vĩ mô  Do suy thoái của nền kinh tế toàn cầu đã làm cho ngành công nghiệp du lịch sụt giảm rõ rệt trong thời gian gần đây.  Trợ cấp của chính phủ cho các nhà sản xuất thép trong nước.  Xuất khẩu tăng trưởng chậm lại do có sự suy thoái của các nước bạn hàng chủ yếu.  Ngân hàng trung ương quyết định tăng lãi suất nhằm kiềm chế áp lực lạm phát.  Suy thoái của ngành công nghiệp dệt do cạnh tranh và công nghệ thay đổi nhanh chóng.  Quyết định của một doanh nghiệp về việc thuê bao nhiêu công nhân Hoàng Thu Hương - QUI 11 3. Kinh tế học thực chứng & kinh tế học chuẩn tắc  Kinh tế học thực chứng: mô tả các sự kiện, các hoàn cảnh và các mối quan hệ trong nền kinh tế một cách khách quan.  VD: Thâm hụt ngân sách lớn trong những năm 1980 đã gây ra thâm hụt cán cân thương mại.  Kinh tế học chuẩn tắc: đưa ra các chỉ dẫn hoặc khuyến nghị liên quan đến đạo lý và đánh giá về giá trị.  VD: Phải giảm lãi suất để kích thích đầu tư Hoàng Thu Hương - QUI 12 1.2 Một số khái niệm và quy luật kinh tế cơ bản  Quy luật khan hiếm “Mọi hoạt động của con người, trong đó có hoạt động kinh tế đều sử dụng các nguồn lực. Các nguồn lực đều khan hiếm, có giới hạn đặc biệt là nguồn lực tự nhiên khó hoặc không thể tái sinh” Hoàng Thu Hương - QUI 13 1.2 Một số khái niệm và quy luật kinh tế cơ bản  Quy luật lợi suất giảm dần “Khi ta liên tiếp bỏ thêm những đơn vị bằng nhau của một đầu vào cùng với một đầu vào khác cố định, thì khối lượng đầu ra có thêm ngày càng giảm dần” Hoàng Thu Hương - QUI 14 1.2 Một số khái niệm và quy luật kinh tế cơ bản  Quy luật chi phí cơ hội ngày một tăng  Chi phí cơ hội là lợi ích lớn nhất phải hi sinh khi lựa chọn và đưa ra quyết định.  Quy luật chi phí cơ hội ngày một tăng: “Để có thêm một số lượng bằng nhau về một mặt hàng, xã hội phải hi sinh ngày càng nhiều số lượng mặt hàng khác” Hoàng Thu Hương - QUI 15 Đƣờng giới hạn năng lực sản xuất (PPF) Lƣợng ô tô Lƣợng máy tính D A C 1000 B 300 0 600 700 2000 2200 Đƣờng PPF Hoàng Thu Hương - QUI 16 1.2 Một số khái niệm và quy luật kinh tế cơ bản  Hiệu quả kinh tế “Hiệu quả là khái niệm dùng để chỉ việc xã hội thu được kết quả cao nhất từ các nguồn lực khan hiếm hiện có của mình” Hoàng Thu Hương - QUI 17 1.3 Ba vấn đề kinh tế cơ bản của một nền kinh tế  Sản xuất cái gì?  Sản xuất như thế nào?  Sản xuất cho ai? Kinh tế kế hoạch Kinh tế thị trường hoàn toàn tự do Kinh tế hỗn hợp Hoàng Thu Hương - QUI 18 1.4 Các hình thức tổ chức nền kinh tế  Nền kinh tế tập quán truyền thống  Nền kinh tế chỉ huy  Nền kinh tế thị trường  Nền kinh tế hỗn hợp