Bài giảng Kinh tế học vi mô 1 - Chương VI: Cạnh tranh và độc quyền - Nguyễn Hồng Quân

n biệt giá 7.3. Phân biệt giá cấp 3 Nhà độc quyền đặt giá khác nhau cho các nhóm khách hàng khác nhau căn cứ vào nhu cầu của họ với sản phẩm. CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN III. Thị trường độc quyền thuần túy 7. Phân biệt giá 7.3. Phân biệt giá cấp 3 CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN III. Thị trường độc quyền thuần túy 7. Phân biệt giá 7.4. Phân biệt giá theo thời kỳ - Nhà độc quyền đặt giá khác nhau cho các khách hàng căn cứ vào nhu cầu của họ về thời gian dùng sản phẩm - Đường MC song song với trục hoành CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN III. Thị trường độc quyền thuần túy 7. Phân biệt giá 7.5. Phân biệt giá theo thời điểm - Nhà độc quyền đặt giá khác nhau cho người tiêu dùng tùy theo đó là lúc thông thường hay lúc cao điểm: đặt giá thấp lúc thông thường và đặt giá cao lúc cao điểm. - VD: Giá vé xem phim ban ngày và buổi tối, ngày thường với T7, CN, ngày lễ. CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN III. Thị trường độc quyền thuần túy 7. Phân biệt giá 7.6. Phân biệt giá hai phần Nhà độc quyền chia phần thanh toán của khách hàng làm 2 phần: - Phí mua quyền sử dụng hàng hóa - Phí sử dụng hàng hóa VD: Vào công viên, khách hàng phải mua vé vào cửa và chơi trò chơi gì phải trả tiền cho trò chơi đó. CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN III. Thị trường độc quyền thuần túy 7. Phân biệt giá 7.7. Bán kèm Nhà độc quyền bán kèm một hàng hóa có chất lượng tốt với một hàng hóa có chất lượng không tốt sao cho tổng giá của hai hàng hóa nhỏ hơn giá của hai thành phần. VD: Tiger Cup 98 tổ chức tại Việt Nam, BTC biết chắc chắn khán giả sẽ đến cổ vũ đội tuyển VN rất đông nhưng những trận khác thì sẽ ít. Do đó, tại vòng bảng, BTC quyết định xếp cho VN đá trận sau và bán kèm vé trận đấu trước trận VN với trận VN. Như vậy, doanh thu của BTC vừa tăng lên và khán giả đến sân cũng đông hơn. CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN III. Thị trường độc quyền thuần túy 7. Phân biệt giá 7.8. Bán trói buộc Là hình thức bán kèm nhưng bắt buộc người tiêu dùng phải mua. VD: Điện cung cấp điện cho các hộ gia đình và bắt buộc các hộ gia đình phải dùng đồng hồ chỉ số công tơ và dây điện của hãng. CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 1. Thị trường cạnh tranh độc quyền 1.1. Khái niệm Thị trường cạnh tranh độc quyền là thị trường trong đó có nhiều người bán những sản phẩm có thể thay thế gần gũi, nhưng không phải là hoàn hảo và được phân biệt bằng sự dị biệt hoá sản phẩm, mỗi hãng chỉ có khả năng kiểm soát được giá cả, sản phẩm của hãng mình. VD: đồ uống, mỹ phẩm, nước gội đầu,... CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 1. Thị trường cạnh tranh độc quyền 1.2. Đặc điểm - Đặc điểm giống cạnh tranh * Có nhiều người mua và bán * Rào cản gia nhập thị trường thấp, việc ra nhập hay rút khỏi thị trường là tương đối dễ. - Đặc điểm giống độc quyền * Sản phẩm có sự dị biệt hóa, hình thức cạnh tranh chủ yếu là quảng cáo để dị biệt hoá sản phẩm của mình, hậu mãi,... => chút ít sức mạnh thị trường => P > MC * Đường cầu nghiêng xuống về phía phải * MR < D (trừ điểm đầu tiên) * P=aQ+b=>MR=2aQ+b CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 1. Thị trường cạnh tranh độc quyền 1.3. Giá, sản lượng và lợi nhuận của hãng cạnh tranh độc quyền 1.3.1. Đường cầu của hãng cạnh tranh độc quyền Đường cầu về sản phẩm của hãng cạnh tranh độc quyền khác đường cầu của hãng cạnh tranh hoàn hảo và hãng độc quyền thuần túy ở hệ số co giãn ở các điểm khác nhau trên đường cầu. CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 1. Thị trường cạnh tranh độc quyền 1.3. Giá, sản lượng và lợi nhuận của hãng cạnh tranh độc quyền 1.3.1. Đường cầu của hãng cạnh tranh độc quyền CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 1. Thị trường cạnh tranh độc quyền 1.3. Giá, sản lượng và lợi nhuận của hãng cạnh tranh độc quyền 1.3.2. Lợi nhuận của doanh nghiệp cạnh tranh độc quyền Điều kiện tối đa hóa lợi nhuận là MR = MC. Doanh nghiệp sẽ đóng cửa khi giá thấp hơn chi phí trung bình. Do sản phẩm có sự khác biệt nên hãng cạnh tranh độc quyền có đường cầu dốc xuống – Mức giá bán của hãng lớn hơn chi phí cận biên – Nguyên tắc đặt giá tương tự như đối với độc quyền thuần túy CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 1. Thị trường cạnh tranh độc quyền 1.3. Giá, sản lượng và lợi nhuận của hãng cạnh tranh độc quyền 1.3.2. Lợi nhuận của doanh nghiệp cạnh tranh độc quyền CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 1. Thị trường cạnh tranh độc quyền 1.3. Giá, sản lượng và lợi nhuận của hãng cạnh tranh độc quyền 1.3.3. Quyết định sản xuất CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 1. Thị trường cạnh tranh độc quyền 1.4. Cạnh tranh độc quyền và hiệu quả kinh tế + Với thị trường cạnh tranh hoàn hảo: – Mức giá bằng chi phí cận biên – Trạng thái cân bằng dài hạn đạt được ở mức chi phí tối thiểu P = LACmin + Với thị trường cạnh tranh độc quyền: – Mức giá lớn hơn chi phí cận biên nên gây ra tổn thất xã hội (phúc lợi xã hội bị giảm) – Các hãng cạnh tranh độc quyền hoạt động với công suất thừa CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 1. Thị trường cạnh tranh độc quyền 1.4. Cạnh tranh độc quyền và hiệu quả kinh tế CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 1. Thị trường cạnh tranh độc quyền 1.4. Cạnh tranh độc quyền và hiệu quả kinh tế + Sản lượng thấp hơn mức sản lượng có chi phí bình quân nhỏ nhất – Ưu điểm: đa dạng hóa sản phẩm Do đường cầu dốc xuống nên điểm cân bằng dài hạn nằm phía bên trái điểm LACmin, mức chi phí chưa phải thấp nhất. CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 2. Thị trường độc quyền tập đoàn 2.1. Khái niệm Độc quyền tập đoàn là thị trường chỉ có một số hãng sản xuất và bán sản phẩm. Các sản phẩm giống nhau gọi là độc quyền tập đoàn thuần tuý, sản phẩm khác nhau gọi là độc quyền tập đoàn phân biệt. Phân loại: + Độc quyền tập đoàn thuần tuý: sản xuất sản phẩm giống nhau. VD: điện thắp sáng, dịch vụ chuyển phát thư của bưu điện,... + Độc quyền tập đoàn phân biệt: sản xuất sản phẩm khác nhau VD: ô tô, xe máy,... CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 2. Thị trường độc quyền tập đoàn 2.2. Đặc điểm * Có 1 số hãng trên thị trường nhưng có qui mô rất lớn; * Các hãng phụ thuộc lẫn nhau, một hãng ra quyết định phải cân nhắc phản ứng của các đối thủ (phản ứng nhanh qua giá hoặc phản ứng chậm bằng việc đưa ra sản phẩm mới; * Hàng rào ra nhập rất cao nên sự gia nhập ngành là rất khó thông qua: tính kinh tế theo qui mô, bản quyền hoặc bị các hãng cũ liên kết “trả đũa”; * Thông tin thiếu nhiều. CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 2. Thị trường độc quyền tập đoàn 2.3. Quyết định sản xuất – Cân bằng NASH Nguyên tắc + Cân bằng Nash là cân bằng không hợp tác; + Mỗi hãng luôn chọn cho mình hành động tốt nhất có thể; + Mỗi khi ra quyết định luôn tính đến hành động của đối phương; + Coi đối thủ cũng thông minh như mình và hành động như mình. CHƯƠNG VI. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo 2. Thị trường độc quyền tập đoàn 2.4. Lý thuyết trò chơi 2.5. Thị trường độc quyền có liên minh 2.6. Thị trường độc quyền không có liên minh - Cạnh tranh qua giá: - Mô hình dẫn đạo giá: - Mô hình đường cầu gãy: