Bài giảng Lý thuyết tài chính-Tiền tệ - Bài 6: Lạm phát tiền tệ

1CHƯƠNG 6 LẠM PHÁT TIỀN TỆ 2I. Các nguyên nhân gây ra lạm phát 1.1 Khái niệm về lạm phát Lạm phát là hiện tượng tiền trong lưu thông vượt quá nhu cầu cần thiết làm cho chúng bị mất giá, giá của các hàng hoá tăng lên đồng loạt * Đặc trưng của lạm phát: - Lượng tiền có trong lưu thông gia tăng quá mức dẫn đến việc đồng tiền bị mất giá - Mức giá chung tăng lên 31.2 Phân loại lạm phát a. Lạm phát vừa phải Là lạm phát dưới mức 10% (lạm phát một con số) b. Lạm phát cao Là lạm phát ở mức độ hai con số (từ 10% đến 100%); còn gọi là lạm phát phi mã c. Siêu lạm phát Là lạm phát ở mức độ 3 con số trở lên 41.3 Nguyên nhân gây ra lạm phát a. Cung ứng tiền tệ và lạm phát P A AS1 AD1 Yn AD2 Y1 B AS2 C P1 P3 D E AD3 AS3 P5 Cung tiền tăng lạm phát tăng P2 P4 51.3 Nguyên nhân gây ra lạm phát (tiếp) b. Lạm phát do chi phí đẩy P A AS1 AD1 Yn AD2 Y1 B AS2 C P1 P2 D E AD3 AS3 P5 P3 Chi phí tăng AS giảm AD tăng (do CP muốn duy trì Y và TN ko đổi) lạm phát tăng P4 61.3 Nguyên nhân gây ra lạm phát (tiếp) c. Lạm phát do cầu kéo P A AS1 AD1 Yn AD2 Y1 B AS2 C P1 P2 D E AD3 AS3 P4 P3 AD tăng (do CP muốn duy trì TN thấp hơn TN tự nhiên) AS giảm P tăng P5 71.3 Nguyên nhân gây ra lạm phát (tiếp) d. Lạm phát do thâm hụt ngân sách Hai biện pháp tài trợ cho việc thâm hụt ngân sách: (1) Phát hành trái phiếu: Không gây ra lạm phát trong ngắn hạn. (2) Phát hành tiền: Tăng cơ sở tiền tệ Tăng cung tiền tăng tổng cầu lạm phát Chú ý: Phát hành trái phiếu để tài trợ cho thâm hụt NS liên tục trong thời gian dài tăng cầu vốn vay lãi suất tăng NHTƯ mua số lượng lớn trái phiếu để hạ lãi suất cung tiền tăng lạm phát 81.3 Nguyên nhân gây ra lạm phát (tiếp) e. Lạm phát theo tỉ giá hối đoái
Nguyên nhân 1: Tỉ giá tăng nội tệmất giá người sản xuất muốn tăng giá
Nguyên nhân 2: Tỉ giá tăng hàng hoá, nguyên liệu nhập khẩu tăng giá lạm phát chi phí đẩy 9II. Tác động của lạm phát 2.1 Lạm phát và lãi suất Lãi suất thực tế = Lãi suất danh nghĩa - Tỷ lệ lạm phát Lạm phát tăng lãi suất danh nghĩa tăng đầu tư và sản xuất suy giảm suy thoái kinh tế thất nghiệp tăng. 10 II. Tác động của lạm phát (tiếp) 2.2 Lạm phát và thu nhập thực tế - Mức giá chung tăng khi thu nhập danh nghĩa không đổi thu nhập thực tế giảm - Lạm phát còn làm giảm giá trị của tài sản có lãi (làm tăng gánh nặng thuế của người nắm giữ tài sản) 11 II. Tác động của lạm phát (tiếp) 2.3 Lạm phát và phân phối thu nhập không bình đẳng Khi lạm phát tăng cao: - Người cho vay sẽ là người chịu thiệt còn người đi vay được lợi - Người giàu có sẽ thu gom hàng hoá làm mất cân đối nghiêm trọng quan hệ cung – cầu trên thị trường 2.4 Lạm phát và nợ quốc gia - Lạm phát cao làm chính phủ được lợi từ việc đánh thuế thu nhập - Nhưng lạm phát lại khiến các khoản nợ nước ngoài trở nên trầm trọng hơn 12 II. Tác động của lạm phát tới nền kinh tế (tiếp) 2.5 Làm xuất hiện chi phí thực đơn 2.6 Làm biến dạng thuế 2.7 Gây ra nhầm lẫn và bất tiện 2.8 Làm tăng tỷ giá hối đoái gây bất lợi cho nhập khẩu 2.9 Hệ thống tín dụng khủng hoảng, nguồn tiền gửi sụt giảm, tổ chức tín dụng mất khả năng thanh toán 13 III. Những biện pháp khắc phục lạm phát 3.1 Những biện pháp tình thế: Là những biện pháp đưa ra để giảm tức thời cơn sốt về giá cả *Thứ nhất: - Ngừng phát hành tiền vào lưu thông: ngừng các nghiệp vụ chiết khấu và tái chiết khấu đối với NHTM, dừng mua chứng khoán ngắn hạn trên thị trường tiền tệ, không phát hành tiền bù đắp thâm hụt NS - Áp dụng các biện pháp làm giảm lượng tiền: NHTƯ bán chứng khoán ngắn hạn trên thị trường tiền tệ; bán ngoại tệ, phát hành công cụ nợ của chính phủ để vay tiền bù đắp bội chi NS, tăng lãi suất tiền gửi của dân cư. 14 3.1 Những biện pháp tình thế (tiếp) *Thứ hai: Thi hành chính sách tài khoá thắt chặt *Thứ ba: Tăng quỹ hàng hoá tiêu dùng để cân đối với số lượng tiền có trong lưu thông *Thứ tư: Đi vay và xin viện trợ từ nước ngoài *Thứ năm: Cải cách tiền tệ 15 III. Những biện pháp khắc phục lạm phát (tiếp) 3.1 Những biện pháp chiến lược Là những biện pháp có tác động lâu dài đến nền kinh tế như: - Thúc đẩy phát triển sản xuất và lưu thông hàng hoá - Giảm mức độ thâm hụt ngân sách nhà nước: chống thất thu, nâng cao hiệu quả của các khoản chi