Bài giảng Miễn dịch ung thư - Nguyễn Văn Đô

Miễn dịch ung thư Nguyễn Văn Đô Bộ môn Miễn dịch-Sinh lý bệnh Đại học Y Hà nội Mục tiêu ■  Nêu được nguyên nhân và các loại ung thư ■  Trình bày được các cơ chế hệ miễn dịch nhận diện khối u. ■  Giải thích được cơ chế thoát khỏi hệ miễn dịch của khối u ■  Trình bày được các cách sử dụng miễn dịch tiêu diệt các khối u: liệu pháp miễn dịch Khối u ■  Các tế bào vẫn phân chia nhưng không biệt hóa thành các tế bào đặc biệt và trở nên bất tử. 1.  Ác tính: Một khối u phát triển vô hạn và lan tràn (di căn), còn gọi là ung thư: giết cơ thể chủ 2.  Lành tính: Một khối u không thể có di căn: không giết cơ thể chủ FIGURE 5-4 invasive carcinoma of the cervix FIGURE 5-5. Metastatic breast cancer. FIGURE 5-6. Liver with multiple metastatic tumors FIGURE 5-7. Ovarian cancer spread by seeding throughout the peritoneal cavity. Các loại ung thư ■  Carcinoma: phát triển từ biểu mô như tuyến, vú, da và lớp đáy của hệ thống niệu sinh dục, tiêu hóa và hô hấp (89.3% của tất cả các loai ung thư) ■  Sarcoma: Khối u rắn của cơ, xương và sụn phát sinh từ trung bì phôi thai (1.9% tất cả các ung thư) Leukemia: bệnh của tủy xương gây sản xuất quá mức của bạch cầu (3.4% của tất cả ung thư) Lymphoma, Myeloma: những bệnh của hạch lympho và lách gây sản xuất nhiều bạch cầu (5.4% của tất cả ung thư) Các loại ung thư (tiếp) Nguyên nhân sinh ung thư 1.  Các yếu tố di truyền: Đột biến, chuyển đoạn, khuếch đại 2.  Các yếu tố môi trường: UV, chất hóa học, nhiễm virút ■  Chuyển các tiền gen sinh ung thư (có khả năng chuyển dạng tế bào) thành gen sinh ung thư (chuyển dạng) ■  Biến đổi gen ức chế ung thư Sự phát triển tế bào Kiểm soát sự phát triển tế bào Thúc đẩy tăng trưởng Tiền gen sinh ung thư Hạn chế sự phát triển Gen ức chế ung thư Cơ sở phân tử của ung thư Sự phát triển không kiểm soát được Tiền gen sinh ung thư Gen ức chế ung thư •  amplification of c-erbB2 in breast cancer •  point mutation of c-ras in kidney and bladder cancers •  chromosome translocation of c-myc in Burkitt’s lymphoma •  P53 mutation in prostate cancer: failure in cell cycle arrest or apoptosis of prostate tumors •  Rb mutation: fail to prevent mitosis Các yếu tố ngoại di truyền Các yếu tố di truyền Ung thư do UV ■  Tổn thương hay đột biến DNA: ■  Melanoma: di căn, sinh miễn dịch cao, loai bỏ tự phát (spontaneous rejection) ■  Ung thư không melanoma: 1.  Basal cell carcinoma: Hiếm di căn 2.  Squamous cell carcinoma: có thể di căn Ung thư do hóa chất ■  Gốc tự do và các chất oxy hóa khác lấy điện tử của DNA và sinh ung thư: Chống oxy hóa (vitamins A, C) Ung thư do virut Virut DNA: papova (papilloma, SV40), hepatitis, EBV Virut RNA : retroviruses---> Human T- lymphotropic viruses (HTLV-I and HTLV-II) gây leukemia tế bào T Sinh miễn dịch cao vì kháng nguyên virut FIGURE 5-8. Multistage carcinogenesis. Bằng chứng về miễn dịch ung thư ■  Thoái lui tự nhiên: melanoma, lymphoma ■  Giảm di căn sau khi lấy đi u nguyên phát: ung thư biểu mô thận di căn phổi ■  Thâm nhiễm lympho và đại thực bào tại khối u: melanoma và ung thư vú §  Tế bào lympho tăng sinh trong hạch §  Tỷ lệ mắc bệnh ung thư cao hơn sau ức chế miễn dịch / suy giảm miễn dịch (AIDS, trẻ sơ sinh, người già, bệnh nhân cấy ghép) Bằng chứng về miễn dịch ung thư (tiếp) Đáp ứng miễn dịch đặc hiệu khối u Tumor killing Non-specific: NK cells, γδ T cells (NKG2D), macrophages, NK T cells Antigen-specific: Antibody (ADCC, opsinization); T cells (cytokines, Fas-L, perforin/granzyme) Xin trân trọng cảm ơn