Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo CHƯƠNG I TIÊU CHUẨN VỀ CÁCH TRÌNH BÀY BẢN VẼ KỸ THUẬT 1. KHỔ GIẤY: Mỗi bản vẽ được thực hiện trên một khổ giấy có kích thước được quy định trong tiêu chuẩn “TCVN 2-74”, có 5 loại khổ giấy : Kí hiệu Ao A1 A2 A3 A4 Kích thước (mm) 1189x841 594x841 594x420 297x420 297x210 2. KHUNG BẢN VẼ VÀ KHUNG TÊN: Mỗi bản vẽ phải có khung vẽ và khung tên riêng , nội dung và kích thước của chúng được quy định trong TCVN 3821-83 - Khung bản vẽ : được vẽ bằng nét liền đậm , kẻ cách mép khổ giấy 5mm. Nếu cần đóng bản vẽ thành tập thì ở phía trái, khung bản vẽ cách mép tờ giấy 25mm hoặc 30mm - Khung tên : có thể đặt theo cạnh dài hay cạnh ngắn của bản vẽ và được đặt ở góc phải , phía bên dưới bản vẽ TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo 3. TỶ LỆ: - Tỷ lệ bản vẽ: là tỷ số giữa kích thước đo được trên bản vẽ và kích thước tương ứng đo được trên vật thật - Trị số kích thước ghi trên hình biểu diễn không phụ thuộc vào tỉ lệ của hình biểu diễn đó - Các tỉ lệ được quy định trong TCVN 3-74 Tỉ lệ thu nhỏ 1:2 1:50 1:2.5 1:75 1:4 1:100 1:5 1:200 1:10 1:400 1:15 1:500 1:20 1:800 1:40 1:1000 Tỉ lệ nguyên hình 1:1 Tỉ lệ phóng to 2:1 2.5:1 4:1 5:1 10:1 20:1 40:1 50:1 - Kí hiệu tỉ lệ được ghi ở ô dành riêng trong khung tên của bản vẽ và viết theo kiểu 1:1, 1:2, 2:1 … Ngoài ra trong mọi trường hợp khác phải ghi theo kiểu TL 1:1, TL 1:2, TL 2:1 … 4. CHỮ SỐ: Khổ chữ và chữ số được gọi theo chiều cao h của chữ hoa. Có các khổ chữ sau: 2,5 ; 3,5 ; 5 ; 7 ; 10 ; 14 TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo 5. CÁC NÉT VẼ: 5.1 Các loại nét vẽ: - Nét liền đậm:(A)  Dùng để vẽ cạnh thấy, đường bao thấy (A1)  Khung bản vẽ, khung tên - Nét liền mảnh: (B)  Dùng để vẽ đường gióng (B1)  đường kích thước (B2)  đường dẫn (B3)  đường gạch gạch trên mặt cắt (B4) - Nét đứt : (C)  dùng để vẽ cạnh khuất  đường bao khuất - Nét gạch chấm mảnh : (D)  dùng để vẽ trục đối xứng  đường tâm của vòng tròn - Nét lượn sóng (E):  Dùng để vẽ đường giới hạn hình cắt - Dích dắt (F):  đường cắt lìa hình biểu diễn - Nét cắt: (G) TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo  dùng để đánh dấu vị trí của mặt phẳng cắt 5.2 Chiều rộng các nét vẽ: - Trên bản vẽ chỉ dùng hai loại chiều rộng nét vẽ, một là chiều rộng của nét liền đậm và một là chiều rộng của nét liền mảnh. Tỉ số chiều rộng giữa nét liền đậm và nét liền mảnh không được nhỏ hơn 2:1 - Chiều rộng của nét liền đậm được chọn cho phù hợp với kích thước và loại bàn vẽ. Căn cứ vào dãy kích thước sau: 0,18 ; 0,25 ; 0,35 ; 0,5 ; 0,7 ; 1 ; 1,4 ; 2mm 5.3 Nguyên tắc vẽ: TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo - Khoảng cách giữa hai nét kề nhau không nhỏ hơn 1mm - Cùng một loại nét phải có độ đậm bằng nhau - Khi hai hay nhiều nét khác loại trùng nhau thì phải vẽ theo thứ tự ưu tiên như sau:  Đường bao thấy, cạnh thấy (nét liền đậm )  Đường bao khuất, cạnh khuất (nét đứt )  Mặt phẳng cắt (nét gạch chấm mảnh) (Nét cắt)  Trục đối xứng, đường tâm (nét chấm gạch mảnh)  Đường gióng (nét liền mảnh) - Đường trục và đường trục đối xứng bắt đầu và kết thúc bằng một đoạn gạch - Đường trục giao nhau phải vẽ các nét gạch cắt nhau - Tâm vòng tròn được xác địng bằng giao điểm của hai gạch trong nét gạch chấm mảnh - Các nét đứt phải vẽ chạm vào đường bao của hình biểu diễn. Chỗ gặp nhau của hai nét đứt phải vẽ các nét gạch cắt nhau. Nếu nét đứt là phần kéo dài của nét liền đậm thì tại chỗ tiếp giáp của hai loại nét này phải để hở 6. GHI KÍCH THƯỚC: 6.1 Quy ước chung: - Mỗi kích thước chỉ ghi một lần trên bản vẽ và ghi ở hình biểu diễn nào để phần tử đó rõ nhất - Kích thước ghi trên bản vẽ phải đủ để chế tạo, thi công và kiểm tra chi tiết đó - Kích thước tính bằng mm, không cần ghi đơn vị mm. Các đơn vị khác mm ta phải ghi 6.2 Ghi kích thước: a. Đường gióng: - Đường gióng vẽ bằng nét liền mảnh - Đường gióng được vẽ quá đường kích thước một đoạng khoảng 2-3mm và được vẽ vuông góc với đường kích thước. Khi cần thiết chúng được kẻ xiên góc,khi đó hai đường gióng của một kích thước phải song song với nhau. TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo - Cho phép dùng đường trục, đường tâm, đường bao thay cho đường gióng b. Đường kích thước: - Đường kích thước dùng để biểu thị đoạn hoặc góc cần ghi kích thước. - Đường kích thước được vẽ bằng nét liền mảnh, hai đầu có mũi tên chạm sát vào các đường gióng. Mũi tên phải thuôn , nhọn, dài khoảng 4 đến 6 lần bề rộng nét liền đậm. - Đường kích thước của đoạn thẳng được kẻ song song với đoạn thẳng đó và cách khoảng 5-7mm - Đường kích thước của góc là cung tròn có tâm ở đỉnh góc TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo - Không dùng bất cứ đường nào thay đường kích thước - Khi đường kích thước quá ngắn, không đủ chổ vẽ mũi tên thì cho phép đưa các mũi tên ra ngoài 2 đường gióng Hoặc thay thế mũi tên bằng các chấm tròn hay gạch chéo 5 - Nếu có nhiều đường kích thước song song thì kích thước ngắn đặt ở trong, kích thước dài đặt ở ngoài. Các kích thước cách nhau 5-7mm TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo - Trong trường hợp hình vẽ đối xứng nhưng không vẽ đầy đủ hoặc khi phối hợp hình cắt và hình chiếu thì đường kích thước được kẻ quá trục đối xứng của hình một đoạn nhỏ và chỉ vẽ một mũi tên ở đầu  - Trong trường hợp hình vẽ được cắt lìa thì đường kích thước vẫn được vẽ liền nét và số đo kích thước là số đo toàn bộ chiều dài TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo c. Chữ số kích thước: - Con số kích thước thông thường là khổ chữ 3:5 và được ghi không phụ thuộc vào tỷ lệ bản vẽ - Con số kích thước phải ghi phía trên và nằm giữa hai đường gióng. Nếu khoảng cách giữa hai đường gióng <=10mm, con số kích thước được ghi trên đường kéo dài về phái bên phải - Hướng ghi con số phụ thuộc vào độ nghiêng của đường kích thước so với hướng nằm ngang của bản vẽ - Không cho phép bất kỳ đường nào chia cắt con số kích thước - Để chỉ đường kính của đường tròn, trước con số kích thước ta ký hiệu Ф. TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo  - Để chỉ bán kính của cung tròn, trước con số kích thước ta ký hiệu R R32  Một số kiểu kích thước tiêu biểu trong xây dựng: 10 10 TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo 10 R5 Ø10 Ø10 7. Ký hiệu vật liệu: - Các đường gạch gạch của các ký hiệu vật liệu được vẽ bằng nét mảnh , liên tục hoặc ngắt quãng và nghiêng một góc thích hợp, tốt nhất là 450 với đường bao quanh chính hoặc với trục đối xứng của mặt cắt - Khoảng cách giữa các đường gạch gạch tùy thuộc vào độ lớn của miền gạch và tỷ lệ bản vẽ nhưng không nhỏ hơn hai lần chiều rộng của nét đậm và không được nhỏ hơn 0,7mm 10 TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Hình Họa Vẽ Kỹ Thuật KS. Nguyễn Bá Ngọc Thảo