Bài giảng Nghiệp vụ kinh doanh vàng và ngoại tệ

NGHIỆP VỤ KINH DOANH VÀNG VÀ NGOẠI TỆ I. Tổng quan về nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ II. Kinh doanh ngoại tệ trên thị trường quốc tế III. Kinh doanh ngoại tệ với khách hàng nội địa IV. Nghiệp vụ kinh doanh vàng 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 1 I. Tổng quan về nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ 1. Tỷ giá hối đoái 1.1. Khái niệm Ngoại tệ: là đồng tiền của các quốc gia được lưu thông trên thị trường quốc tế. Ngoại hối: bao gồm ngoại tệ và các phương tiện có giá trị như ngoại tệ được sử dụng trong thanh toán giữa các nước với nhau. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 2 Tỷ giá hối đoái: là giá cả của một đơn vị tiền tệ nước này thể hiện bằng số lượng đơn vị tiền tệ nước khác. Hoặc: Tỷ giá hối đoái là tỷ giá để đổi tiền một nước này lấy tiền của một nước khác. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 3 1.2. Một số quy định về tỷ giá hối đoái 1.2.1. Tên gọi và ký hiệu tiền tệ - Tên gọi: mỗi nước có tên gọi tiền tệ riêng nhằm phân biệt giữa tiền tệ nước này với nước khác. - Theo quy định, ký hiệu tiền tệ gồm ba chữ: hai chữ đầu phản ánh tên quốc gia, một chữ cuối phản ánh tên gọi tiền tệ của quốc gia đó. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 4 1.2.2. Các thuật ngữ liên quan đến tỷ giá hối đoái USD / SGD: 1,7870 Đồng tiền hàng hóa / Đồng tiền định giá Đồng tiền cơ sở / Đồng tiền đối ứng 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 5 - Đồng tiền hàng hóa còn gọi là đồng tiền cơ sở hay đồng tiền yết giá bởi vì đồng tiền này được coi như là hàng hóa, ngoại tệ được mua vào hoặc bán ra trên thị trường so với ngoại tệ khác. - Đồng tiền định giá còn được gọi là đồng tiền đối ứng dùng để xác định giá trị của đồng tiền hàng hóa trên thị trường. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 6 1.2.3. Phương pháp yết giá Hiện nay trên thế giới có hai phương pháp yết giá: trực tiếp và gián tiếp. - Yết giá trực tiếp (kiểu Châu Âu): 1 đơn vị ngoại tệ có thể được đổi lấy một số lượng nội tệ. Tại Tokyo: USD/JPY: 112,56 Tại Singapore: USD/SGD: 1,4560 Tại TPHCM: USD/VND: 16.350 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 7 - Yết giá gián tiếp (kiểu Mỹ): 1 đơn vị nội tệ có thể đổi lấy một số lượng ngoại tệ. Tại London: GBP/USD: 1,5897 Tại Newyork: USD/JPY: 112,56 USD/SGD: 1, 4560 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 8 1.3. Các loại tỷ giá 1.3.1. Căn cứ vào phương tiện chuyển ngoại hối - Tỷ giá điện hối. - Tỷ giá thư hối. 1.3.2. Căn cứ vào việc quản lý ngoại hối - Tỷ giá chính thức. - Tỷ giá cố định. - Tỷ giá thả nổi. - Tỷ giá thả nổi có quản lý. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 9 1.3.3. Căn cứ vào phương tiện thanh toán quốc tế - Tỷ giá séc. - Tỷ giá hối phiếu. - Tỷ giá chuyển khoản. - Tỷ giá tiền mặt. 1.3.4. Căn cứ vào thời điểm mua bán ngoại hối - Tỷ giá mở cửa. - Tỷ giá đóng cửa. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 10 1.3.5. Căn cứ vào nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối - Tỷ giá giao ngay. - Tỷ giá kỳ hạn. Trong tỷ giá giao ngay và tỷ giá kỳ hạn bao gồm tỷ giá mua và tỷ giá bán. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 11 1.4. Tỷ giá chéo 1.4.1. Khái niệm Là tỷ giá một cặp tiền được tính toán dựa vào đồng tiền thứ ba (đồng tiền trung gian). 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 12 1.4.2. Cách tính tỷ giá chéo - Hai đồng tiền yết giá trực tiếp. Currency pairs Bid Ask (1) USD/Currency1 Bid1 Ask1 (2) USD/Currency2 Bid2 Ask2 Cross rates Bid2/Ask1 Ask2/Bid1 Currency1/Currency2 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 13 - Hai đồng tiền yết giá gián tiếp. Currency pairs Bid Ask (1) Currency1/USD Bid1 Ask1 (2) Currency2/USD Bid2 Ask2 Cross rates Bid1/Ask2 Ask1/Bid2 Currency1/Currency2 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 14 - Hai đồng tiền yết giá khác nhau. Currency pairs Bid Ask (1) Currency1/USD Bid1 Ask1 (2) USD/Currency2 Bid2 Ask2 Cross rates Bid1xBid2 Ask1xAsk2 Currency1/Currency2 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 15 2. Các giao dịch trên thị trường hối đoái 2.1. Giao dịch hối đoái giao ngay 2.1.1. Khái niệm Giao dịch hối đoái giao ngay là một giao dịch mà trong đó hai bên trao đổi hai đồng tiền khác nhau theo tỷ giá thỏa thuận vào một ngày cụ thể, nhưng việc thanh toán được thực hiện trong thời gian hai ngày làm việc. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 16 2.1.2. Đặc điểm - Thuật ngữ “Spot” phát xuất từ các giao dịch được thực hiện ngay, nhưng thực tế việc chuyển giao ngoại tệ chỉ diễn ra sau đó hai ngày. - Tỷ giá áp dụng trong nghiệp vụ này là tỷ giá điện hối trên thị trường. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 17 - Một hợp đồng giao dịch giao ngay bao gồm các yếu tố sau: + Các bên đối tác tham gia: bên mua và bên bán. + Các đồng tiền. + Tỷ giá giao ngay. + Số tiền được trao đổi. + Ngày giao dịch. + Ngày giá trị. + Các chỉ thị thanh toán. + Các chi phí. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 18 2.1.3. Tác dụng - Đáp ứng nhanh chóng nhu cầu ngoại tệ của các đối tượng tham gia trên thị trường khi cần mua hoặc cần bán ngoại tệ. - Không chỉ tạo điều kiện cho ngân hàng thu được lợi nhuận thông qua chênh lệch giữa tỷ giá bán so với tỷ giá mua và phí mà còn cân đối ngoại tệ đảm bảo kiểm soát được trạng thái ngoại hối theo quy định của NHTW. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 19 2.2. Giao dịch kỳ hạn 2.2.1. Khái niệm Là giao dịch hối đoái giữa hai bên để trao đổi hai đồng tiền khác nhau ở một tỷ giá được thỏa thuận vào ngày hôm nay cho việc chuyển giao tiền vào một ngày được thỏa thuận trong tương lai. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 20 2.2.2. Đặc điểm - Mua bán ngoại tệ có kỳ hạn được tiến hành tại một thời điểm theo tỷ giá xác định do hai bên thỏa thuận nhưng việc giao nhận ngoại tệ được thực hiện trong tương lai. - Giao dịch kỳ hạn có hai tập quán: theo kiểu Châu Âu và theo kiểu Mỹ. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 21 - Hợp đồng giao dịch kỳ hạn bao gồm các yếu tố sau: + Ngày giao dịch. + Các bên đối tác tham gia. + Các đồng tiền. + Tỷ giá kỳ hạn. + Số tiền được trao đổi. + Ngày đáo hạn. + Ngày giá trị. + Các chỉ thị thanh toán. + Các chi phí. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 22 - Tỷ giá Forward được tính toán như sau: Forward rate = Spot rate + Forward points. Rf = Rs (1+I2.t)/(1+I1t) Rf = Rs + Rs (I2 – I1)t 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 23 2.2.3. Tác dụng + Là công cụ phòng chống rủi ro do biến động của tỷ giá. + Cho phép những người tham gia mua, bán có thể xác định thu nhập, chi phí cũng như lợi nhuận trước khi đưa ra quyết định kinh doanh của mình. Tuy nhiên, giao dịch kỳ hạn cũng là công cụ đầu cơ trên thị trường hối đoái nhằm để kiếm lợi nhuận thông qua chênh lệch tỷ giá. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 24 2.3. Giao dịch hoán đổi ngoại tệ 2.3.1. Khái niệm Hoán đổi ngoại tệ là một cặp giao dịch tiền tệ, một mua, một bán có 2 ngày giá trị khác nhau, trong đó có một giao dịch giao ngay và một giao dịch là giao dịch kỳ hạn. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 25 2.3.2. Đặc điểm - Hoán đổi ngoại tệ cho phép kết hợp đối ngược nhau giữa giao dịch giao ngay với giao dịch kỳ hạn. - Swap gồm 2 chiều giao dịch: có thể bán giao ngay và mua kỳ hạn hoặc có thể mua giao ngay và bán kỳ hạn. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 26 - Một hợp đồng hoán đổi bao gồm những nội dung sau: + Ngày giao dịch, Loại giao dịch. + Các bên đối tác tham gia. + Hướng giao dịch, Các đồng tiền. + Tỷ giá giao ngay, Điểm kỳ hạn. + Số tiền được trao đổi. + Ngày đáo hạn, Ngày giá trị. + Các chỉ thị thanh toán. + Phí. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 27 - Tỷ giá swap được tính toán như sau: Swap rate = Forward rate – Spot rate. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 28 2.3.3. Tác dụng - Các đối tượng tham gia trên thị trường sử dụng Swap như kỹ thuật phòng chống rủi ro khá hoàn hảo khi tỷ giá hối đoái biến động. - Các ngân hàng khi thực hiện nghiệp vụ Swap vừa giải quyết được yêu cầu ngoại tệ trong kinh doanh, vừa đảm bảo có lời. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 29 2.4. Giao dịch kinh doanh chênh lệch giá 2.4.1. Khái niệm Arbitrage là nghiệp vụ kết hợp việc mua (bán) ngoại tệ với thực hiện bán (mua) ngoại tệ lại nhằm thu lợi nhuận do chênh lệch tỷ giá giữa các thị trường. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 30 2.4.2. Nguyên tắc - Arbitrage được áp dụng dựa vào nguyên tắc là mua ngoại tệ ở nơi giá thấp và bán ngoại tệ ở nơi giá cao. - Giao dịch mua bán ngoại tệ tất cả đều được thanh toán qua hệ thống ngân hàng nên phát sinh chi phí bao gồm: chi phí giao dịch mua bán qua nhà môi giới, chuyển tiền, điện phí ... 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 31 2.4.3. Phân loại - Căn cứ vào tính chất giao dịch: + Arbitrage giao ngay. + Arbitrage kỳ hạn. - Căn cứ vào số lượng thị trường giao dịch: + Arbitrage đơn giản. + Arbitrage phức tạp. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 32 2.4.4. Một số giao dịch Arbitrage - Mua bán ngoại tệ trên thị trường hối đoái quốc tế: + Giao dịch qua hai thị trường. + Giao dịch từ 3 thị trường trở lên. - Mua bán ngoại tệ theo yêu cầu kinh doanh của khách hàng: + Giao dịch trực tiếp với ngoại tệ. + Giao dịch qua đồng tiền trong nước. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 33 2.5. Giao dịch quyền chọn ngoại tệ 2.5.1. Khái niệm Quyền chọn ngoại tệ (mua hoặc bán) là một sự thỏa thuận giữa hai đối tượng mà trong đó người mua thanh toán cho người bán một số tiền để được quyền chọn mua hoặc chọn bán ngoại tệ đó theo một tỷ giá đã được thỏa thuận nhưng không mang tính bắt buộc để mua hoặc bán số lượng ngoại tệ vào một ngày đã thỏa thuận trong tương lai. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 34 2.5.2. Đặc điểm - Trong nghiệp vụ này người mua đóng vai trò chủ động, có thể không thực hiện quyền chọn khi biến động giá cả trên thị trường bất lợi cho mình. - Giao dịch option cũng có hai tập quán như giao dịch kỳ hạn: theo kiểu Châu Âu và theo kiểu Mỹ. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 35 - Hợp đồng Option bao gồm các yếu tố sau: + Ngày giao dịch. + Loại giao dịch. + Các bên đối tác tham gia. + Hướng giao dịch. + Các đồng tiền. + Số tiền được trao đổi. + Tỷ giá thực hiện. + Chi phí cho quyền chọn. + Ngày đáo hạn, ngày giá trị. + Các chỉ thị thanh toán. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 36 2.5.3. Các loại quyền chọn - Quyền chọn mua: Người mua quyền chọn mua ngoại tệ vào một kỳ hạn trong tương lai phải trả một khoản chi phí cho mỗi quyền chọn mua để được quyền chọn mua một số ngoại tệ nhất định theo tỷ giá quy định (lúc ký hợp đồng) nhưng không bắt buộc vào ngày đến hạn thanh toán. + Người mua quyền chọn mua. + Người bán quyền chọn mua. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 37 - Quyền chọn bán: Người mua quyền chọn bán ngoại tệ được quyền bán một số lượng ngoại tệ nhất định theo giá cả quy định (tại thời điểm ký kết hợp đồng) vào ngày đến hạn thanh toán nhưng không bắt buộc. + Người mua quyền chọn bán. + Người bán quyền chọn bán. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 38 2.6. Giao dịch tương lai 2.6.1. Khái niệm Giao dịch tương lai là giao dịch mua hoặc bán số lượng ngoại tệ theo tỷ giá được xác định do hai bên thỏa thuận, việc chuyển giao ngoại tệ được thực hiện vào một ngày xác định trong tương lai thông qua sở giao dịch hối đoái. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 39 2.6.2. Đặc điểm + Các hợp đồng tương lai chỉ thực hiện với 6 loại ngoại tệ với quy định số lượng cho từng loại ngoại tệ cho mỗi đơn vị giao dịch. + Khi bắt đầu tham gia nghiệp vụ này, các nhà giao dịch đều phải thực hiện số tiền ký quỹ ban đầu được tính theo tỷ lệ phần trăm trên giá trị hợp đồng tại phòng thanh toán bù trừ. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 40 + Hợp đồng giao sau có tính thanh khoản khá cao. + Hầu hết các hợp đồng giao sau yết giá theo kiểu Mỹ. + So với hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng quyền chọn thì hợp đồng giao sau có tính linh động khá cao. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 41 3. Cơ cấu tổ chức kinh doanh hối đoái của ngân hàng thương mại 3.1. Cơ cấu tổ chức - Front office. - Middle office. - Back office. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 42 3.2. Cơ chế giao dịch Phiếu giao dịch gồm các chi tiết sau: - Ngày giao dịch. - Loại giao dịch. - Các bên tham gia, đối tác. - Các đồng tiền được giao dịch. - Tỷ giá trao đổi. - Số tiền. - Chỉ thị thanh toán. - Ngày giá trị. - Thông qua. - Hướng giao dịch. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 43 II. Kinh doanh ngoại tệ trên thị trường quốc tế 1. Các loại lệnh giao dịch - Market orders. - Limit orders (GTC và GFD). - Stop orders. - Lệnh OCO 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 44 2. Phương tiện giao dịch - Giao dịch qua điện thoại - Giao dịch qua Internet 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 45 III. Kinh doanh ngoại tệ với khách hàng nội địa 1. Giao dịch giao ngay 2. Giao dịch kỳ hạn 3. Giao dịch hoán đổi 4. Giao dịch quyền chọn 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 46 IV. Nghiệp vụ kinh doanh vàng bạc, đá quý 1. Gia công chế tác vàng bạc, đá quý NHTM thực hiện nghiệp vụ này phải có đủ những điều kiện nhất định về vốn, trang thiết bị, đội ngũ cán bộ kỹ thuật am hiểu về vàng bạc, đá quý theo sự xác nhận của NHTW. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 47 2. Mua bán vàng bạc, đá quý Được thực hiện dưới các hình thức như mua bán ngoại tệ: trao ngay, kỳ hạn, quyền chọn 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 48 3. Cho vay kim loại quý Lãi được trả dưới hình thức kim loại quý hoặc có thể được trả bằng tiền theo giá cả trung bình của kim loại quý được đem cho vay. 12/24/2010 B01002 - NV KD vàng & NT 49