Bài giảng Pháp luật - Vi phạm pháp luật trách nhiệm pháp lý

CHƯƠNG 5 VI PHAẽM PHAÙP LUAÄT TRÁCH NHIỆM PHÁP Lí MUẽC TIEÂU Sau khi hoùc xong chửụng naứy, sinh vieõn sẽ nắm vững những vấn đề sau: ] Xaực ủũnh ủửụùc nhửừng haứnh vi ủửụùc thửùc hieọn trong xaừ hoọi, haứnh vi naứo laứ hụùp phaựp vaứ haứnh vi naứo laứ vi phaùm Phaựp luaọt. ] Bieỏt phaõn loaùi caực haứnh vi vi phaùm Phaựp luaọt. ] Phaõn bieọt caực loaùi traựch nhieọm phaỷi chũu tửụng ửựng vụựi haứnh vi vi phaùm Phaựp luaọt. ] Moỏi quan heọ giửừa traựch nhieọm phaựp lyự vaứ vi phaùm Phaựp luaọt. ] Traựch nhieọm cuỷa chuỷ theồ khi thửùc hieọn haứnh vi vi phaùm Phaựp luaọt. NỘI DUNG 1. Khỏi niệm vi phạm phỏp luật 2. Cỏc yếu tố cấu thành của vi phạm phỏp luật 3. Phõn lọai vi phạm phỏp luật 4. Trỏch nhiệm phỏp lý Khaựi nieọm vi phaùm phaựp luaọt Laứ haứnh vi (haứnh ủoọng hay khoõng haứnh ủoọng), traựi phaựp luaọt, coự loói, do chuỷ theồ coự naờng lửùc traựch nhieọm phaựp lyự thửùc hieọn, xaõm haùi hoaởc ủe doùa xaõm haùi caực quan heọ xaừ hoọi ủửụùc phaựp luaọt baỷo veọ. Daỏu hieọu cuỷa vi phaùm phaựp luaọt Laứ haứnh vi xaực ủũnh cuỷa con ngửụứi; Traựi phaựp luaọt; Coự loói; Do chuỷ theồ coự naờng lửùc traựch nhieọm phaựp lyự thửùc hieọn. CAÁU THAỉNH CUÛA VI PHAẽM PHAÙP LUAÄT 1. Maởt khaựch quan cuỷa vi phaùm phaựp luaọt Laứ nhửừng bieồu hieọn ra beõn ngoaứi cuỷa vi phaùm phaựp luaọt maứ con ngửụứi coự theồ nhaọn thửực ủửụùc baống trửùc quan sinh ủoọng, maởt khaựch quan laứ cuỷa vi phaùm phaựp luaọt goàm: Haứnh vi traựi phaựp luaọt Sửù thieọt haùi cuỷa xaừ hoọi. Moỏi quan heọ nhaõn quaỷ giửừa haứnh vi traựi phaựp luaọt vaứ sửù thieọt haùi cho xaừ hoọi Ngoaứi ra coứn coự caực yeỏu toỏ khaực nhử: coõng cuù thửùc hieọn haứnh vi vi phaùm (dao, suựng…), thụứi gian, ủũa ủieồm thửùc hieọn haứnh vi vi phaùm…vv.. 2. Maởt chuỷ quan cuỷa vi phaùm phaựp luaọt Laứ traùng thaựi taõm lyự beõn trong cuỷa chuỷ theồ vi phaùm phaựp luaọt. Maởt chuỷ quan cuỷa vi phaùm phaựp luaọt bao goàm caực yeỏu toỏ sau ủaõy: -Lỗi - Động cơ -Mục đớch Loói: laứ traùng thaựi taõm lyự phaỷn aựnh thaựi ủoọ tieõu cửùc cuỷa chuỷ theồ ủoỏi vụựi haứnh vi traựi phaựp luaọt cuỷa mỡnh vaứ haọu quaỷ do haứnh vi ủoự gaõy ra. Coự caực hỡnh thửực sau: Z Loói coỏ yự trửùc tieỏp Z Lỗi cố ý giỏn tiếp Z Lỗi vụ ý vỡ quỏ tự tin Z Lỗi vụ ý do khinh suất cẩu thả Loói coỏ yự trửùc tieỏp: chuỷ theồ vi phaùm phaựp luaọt nhaọn thửực ủửụùc haứnh vi cuỷa mỡnh laứ nguy hieồm cho xaừ hoọi, thaỏy trửụực thieọt haùi cho xaừ hoọi do haứnh vi cuỷa mỡnh gaõy ra nhửng mong muoỏn haọu quaỷ xaỷy ra. Coỏ yự giaựn tieỏp: chuỷ theồ vi phaùm nhaọn thửực ủửụùc haứnh vi cuỷa mỡnh laứ nguy hieồm cho xaừ hoọi, thaỏy trửụực thieọt haùi cho xaừ hoọi do haứnh vi cuỷa haứnh vi cuỷa mỡnh gaõy ra, tuy khoõng mong muoỏn nhửng coự yự thửực ủeồ maởc cho haọu quaỷ ủoự xaỷy ra. Voõ yự do caồu thaỷ: chuỷ theồ vi phaùm do khinh suaỏt, caồu thaỷ neõn khoõng nhaọn thaỏy trửụực thieọt haùi cho xaừ hoọi do haứnh vi cuỷa mỡnh gaõy ra, maởc duứ coự theồ hoaởc caàn phaỷi thaỏy trửụực haọu quaỷ ủoự. Voõ yự vỡ quaự tửù tin: chuỷ theồ cuỷa vi phaùm nhaọn thaỏy trửụực haọu quaỷ thieọt haùi cho xaừ hoọi do haứnh vi cuỷa mỡnh gaõy ra, nhửng hy voùng, tin tửụỷng haọu quaỷ ủoự khoõng xaỷy ra hoaởc coự theồ ngaờn chaởn ủửụùc. 3. Khaựch theồ cuỷa vi phaùm phaựp luaọt Laứ nhửừng quan heọ xaừ hoọi ủửụùc phaựp luaọt baỷo veọ bũ haứnh vi vi phaùm phaựp luaọt xaõm haùi tụựi. Tớnh chaỏt cuỷa khaựch theồ bũ xaõm haùi phaỷn aựnh mửực ủoọ nguy hieồm cuỷa haứnh vi vi phaùm phaựp luaọt. 4. Chuỷ theồ cuỷa vi phaùm phaựp luaọt Laứ caực caự nhaõn, toồ chửực coự naờng lửùc traựch nhieọm phaựp lyự. Naờng lửùc traựch nhieọm phaựp lyự: laứ khaỷ naờng cuỷa chuỷ theồ tửù chũu traựch nhieọm veà haứnh vi cuỷa mỡnh trửụực Nhaứ nửụực. PHAÂN LOAẽI VI PHAẽM PHAÙP LUAÄT Caờn cửự vaứo tớnh chaỏt vaứ mửực ủoọ nguy hieồm cho xaừ hoọi, vi phaùm phaựp luaọt ủửụùc chia thaứnh boỏn loaùi: Vi phaùm hỡnh sửù (coứn goùi laứ toọi phaùm) Vi phạm hành chớnh Vi phạm dõn sự Vi phạm kỷ luật Vi phạm cụng vụ Vi phaùm hỡnh sửù (toọi phaùm) Laứ haứnh vi nguy hieồm cho xaừ hoọi ủửụùc quy ủũnh trong boọ Luaọt Hỡnh sửù , do ngửụứi coự naờng lửùc traựch nhieọm thửùc hieọn moọt caựch coỏ yự hoaởc voõ yự caực quan heọ xaừ hoọi ủửụùc Nhaứ nửụực baỷo veọ. Chuỷ theồ vi phaùm hỡnh sửù (toọi phaùm) laứ caực caự nhaõn. Vi phaùm daõn sửù Laứ nhửừng haứnh vi nguy haùi cho xaừ hoọi, xaõm haùi tụựi nhửừng quan heọ taứi saỷn, nhửừng quan heọ nhaõn thaõn phi taứi saỷn coự lieõn quan vụựi caực chuỷ theồ khaực trong lúnh vửùc hụùp ủoàng hoaởc ngoaứi hụùp ủoàng. Chuỷ theồ vi phaùm daõn sửù laứ caự nhaõn hoaởc toồ chửực. Vi phaùm haứnh chớnh Laứ nhửừng haứnh vi nguy haùi cho xaừ hoọi, nhửng khaực vụựi toọi phaùm ụỷ mửực ủoọ nguy hieồm, thieọt haùi cho xaừ hoọi do noự gaõy ra. Chuỷ theồ vi phaùm haứnh chớnh laứ caự nhaõn hoaởc toồ chửực. Vi phaùm kyỷ luaọt Laứ nhửừng haứnh vi xaõm haùi tụựi cheỏ ủoọ kyỷ luaọt lao ủoọng, noọi quy, quy cheỏ cuỷa cụ quan, toồ chửực vaứ gaõy thieọt haùi ủoỏi vụựi hoaùt ủoọng bỡnh thửụứng cuỷa cụ quan, toồ chửực ủoự. Chuỷ theồ vi phaùm kyỷ luaọt laứ caự nhaõn laứm vieọc trong cụ quan, toồ chửực. Vi phaùm coõng vụ Laứ haứnh vi vi phaùm Phaựp luaọt cuỷa coõng chửực, vieõn chửực, cụ quan Nhaứ nửụực gaõy ra trong hoùat ủoọng coõng vuù laứm thieọt haùi ủeỏn quyeàn vaứ lụùi ớch hụùp phaựp cuỷa coõng daõn hay toồ chửực trong xaừ hoọi. TRAÙCH NHIEÄM PHAÙP LYÙ Khaựi nieọm: laứ moọt loaùi quan heọ phaựp luaọt ủaởc bieọt giửừa Nhaứ nửụực (thoõng qua nhaứ chửực traựch, cụ quan Nhaứ nửụực coự thaồm quyeàn) vaứ chuỷ theồ vi phaùm phaựp luaọt, trong ủoự, Nhaứ nửụực coự quyeàn aựp duùng caực bieọn phaựp cửụừng cheỏ coự tớnh chaỏt trửứng phaùt ủửụùc quy ủũnh trong cheỏ taứi cuỷa quy phaùm phaựp luaọt ủoỏi vụựi chuỷ theồ vi phaùm vaứ chuỷ theồ ủoự coự nghúa vuù phaỷi gaựnh chũu haọu quaỷ baỏt lụùi do haứnh vi cuỷa mỡnh gaõy ra. ẹaởc ủieồm cuỷa traựch nhieọm phaựp lyự Cụ sụỷ thửùc teỏ cuỷa traựch nhieọm phaựp lyự laứ vi phaùm phaựp luaọt. Cụ sụỷ phaựp lyự cuỷa traựch nhieọm phaựp lyự laứ vaờn baỷn aựp duùng phaựp luaọt coự hieọu lửùc cuỷa cụ quan Nhaứ nửụực coự thaồm quyeàn. Traựch nhieọm phaựp lyự lieõn quan maọt thieỏt vụựi cửụừng cheỏ Nhaứ nửụực. PHAÂN LOAẽI TRAÙCH NHIEÄM PHAÙP Lí Caờn cửự vaứo vieọc phaõn loaùi vi phaùm phaựp luaọt, coự boỏn loaùi traựch nhieọm phaựp lyự: Traựch nhieọm hỡnh sửù; Traựch nhieọm daõn sửù; Traựch nhieọm haứnh chớnh; Traựch nhieọm kyỷ luaọt; Trỏch nhiệm cụng vụ Traựch nhieọm hỡnh sự Traựch nhieọm naứy chổ ủửụùc xaực ủũnh khi Toứa aựn aựp duùng ủoỏi vụựi chuỷ theồ coự haứnh vi vi phaùm Phaựp luaọt ủửụùc quy ủũnh trong Luaọt Hỡnh sửù do Quoỏc hoọi ban haứnh. Cheỏ taứi ủoỏi vụựi traựch nhieọm hỡnh sửù laứ cheỏ taứi nghieõm khaộc nhaỏt (cheỏ taứi hỡnh sửù). Vớ duù: Toứa aựn tuyeõn phaùt moọt ngửụứi thửùc hieọn haứnh vi troọm caộp vụựi mửực hỡnh phaùt laứ 3 naờm tuứ giam.(toọi danh troọm caộp taứi saỷn ủửụùc quy ủũnh trong boọ Luaọt Hỡnh sửù). Traựch nhieọm haứnh chớnh Traựch nhieọm naứy do caực cụ quan Nhaứ nửụực aựp duùng ủoỏi vụựi caự nhaõn hoaởc toồ chửực thửùc hieọn haứnh vi vi phaùm Phaựp luaọt haứnh chớnh. Cheỏ taứi ủoỏi vụựi traựch nhieọm haứnh chớnh ớt nghieõm khaộc so vụựi cheỏ taứi hỡnh sửù. Vớ duù: Caỷnh saựt giao thoõng aựp duùng phaùt haứnh chớnh ủoỏi vụựi ngửụứi vi phaùm Phaựp luaọt “ủua xe traựi pheựp”. Traựch nhieọm kyỷ luaọt Laứ loaùi traựch nhieọm do caực cụ quan Nhaứ nửụực aựp duùng ủoỏi vụựi caực chuỷ theồ (caựn boọ, nhaõn vieõn, ngửụứi lao ủoọng) khi hoù coự haứnh vi vi phaùm kyỷ luaọt (kyỷ luaọt lao ủoọng, kyỷ luaọt Nhaứ nửụực). Cheỏ taứi kyỷ luaọt thửụứng ủửụùc aựp duùng nhử: khieồn traựch, caỷnh caựo, haù baọc lửụng, buoọc thoõi vieọc Vớ duù: Doanh nghieọp aựp duùng traựch nhieọm kyỷ luaọt ủoỏi vụựi ngửụứi lao ủoọng trong doanh nghieọp vi phaùm noọi quy lao ủoọng cuỷa doanh nghieọp. Traựch nhieọm daõn sự Traựch nhieọm naứy ủửụùc Toứa aựn aựp duùng ủoỏi vụựi caực chuỷ theồ coự haứnh vi vi phaùm Phaựp luaọt daõn sửù. Chuỷ theồ chũu traựch nhieọn daõn sửù phaỷi duứng taứi saỷn hoaởc coõng sửực cuỷa mỡnh boài thửụứng thieọt haùi ủaừ gaõy ra cho beõn bũ thieọt haùi (thieọt haùi do vi phaùm hụùp ủoàng vaứ thieọt haùi ngoaứi hụùp ủoàng). Vớ duù: Moọt beõn trong quan heọ hụùp ủoàng khoõng thửùc hieọn ủuựng nghúa vuù ủaừ cam keỏt bũ Toứa aựn tuyeõn boài thửụứng thieọt haùi cho beõn bũ vi phaùm. Traựch nhieọm coõng vuù Laứ loaùi traựch nhieọm do cụ quan Nhaứ nửụực coự thaồm quyeàn aựp duùng ủoỏi vụựi chuỷ theồ (coõng chửực, vieõn chửực Nhaứ nửụực vaứ cụ quan coõng quyeàn) trong khi thi haứnh coõng vuù coự haứnh vi hoaởc quyeỏt ủũnh haứnh chớnh gaõy thieọt haùi ủeỏn quyeàn vaứ lụùi ớch hụùp phaựp cuỷa coõng daõn, toồ chửực trong xaừ hoọi, bũ khieỏu naùi, khieỏu kieọn ủoứi boài thửụứng. Vớ duù: Toứa aựn tuyeõn phaùt ủoỏi vụựi cụ quan Nhaứ nửụực coự quyeỏt ủũnh haứnh chớnh traựi luaọt laứm thieọt haùi ủeỏn taứi saỷn coõng daõn bũ khieỏu kieọn. Moỏi quan heọ giửừa traựch nhieọm phaựp lyự vaứ vi phaùm Phaựp luaọt Traựch nhieọm phaựp lyự coự moỏi quan heọ chaởt cheừ vaứ maọt thieỏt vụựi vi phaùm Phaựp luaọt ủửụùc theồ hieọn nhử sau: Vi phaùm Phaựp luaọt laứ cụ sụỷ ủeồ xaực ủũnh traựch nhieọm phaựp lyự ệÙng vụựi moói haứnh vi vi phaùm phaựp luaọt, chuỷ theồ coự theồ chũu moọt hay nhieàu traựch nhieọm phaựp lyự. Khi vi phaùm Phaựp luaọt chuỷ theồ phaỷi chũu traựch nhieọm phaựp lyự nhửng trong quan heọ daõn sửù, haứnh chớnh chuỷ theồ coự theồ phaỷi gaựnh chũu traựch nhieọm phaựp lyự khi khoõng coự haứnh vi vi phaùm Phaựp luaọt CÂU HỎI 1.Moọt haứnh vi ủửụùc caự nhaõn dửù tớnh laứ laỏy caộp taứi saỷn cuỷa ngửụứi khaực coự bũ xem laứ vi phaùm Phaựp luaọt khoõng? Giaỷi thớch? 2. Theo baùn moọt toồ chửực coự theồ thửùc hieọn haứnh vi vi phaùm hỡnh sửù hay khoõng? 3. Theo yự kieỏn cuỷa baùn, hỡnh thửực cheỏ taứi trong loaùi traựch nhieọm phaựp lyự naứo laứ nghieõm khaộc nhaỏt? Taùi sao?