Giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất muối của diêm dân ở Cần Giờ, Thành phố Hồ Chí Minh

ác yếu tố: “Diện tích”, “Rủi ro thời tiết”, “Tiếp cận tín dụng”, “Năng suất”, “Kinh nghiệm” đều đạt yêu cầu là Sig < 0,05 cho thấy nó có ý nghĩa trong mô hình, nghĩa là sự biến thiên tăng hay giảm hệ số của từng biến này đều có ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất muối của diêm dân ở Cần Giờ. Như vậy, kết quả cho thấy có năm biến độc lập tác động đến biến phụ thuộc hiệu quả sản xuất muối của diêm dân ở Cần Giờ. Phương trình hồi quy chuẩn hóa thể hiện như sau: Hiệu quả sản xuất muối của diêm dân ở Cần Giờ = 0.333*diện tích + 0.227* năng suất + 0.210*rủi ro thời tiết + 0.150*kinh nghiệm + 0.099*tiếp cận tín dụng. Từ các kết quả phân tích cho thấy, hiệu quả sản xuất muối của diêm dân Bảng 5. Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính của diêm hộ STT Chỉ tiêu Ký hiệu Hệ số hồi quy chuẩn hóa Giá trị (t) VIF 1 Hằng số -.541 -- 2 Lao động nhà X1 .005 .131 1.131 3 Rủi ro thời tiết X2 .210 4.654 1.625 4 Diện tích X3 .333 7.832 1.448 5 Tiếp cận tín dụng X4 .099 2.460 1.300 6 Học vấn X5 .052 1.387 1.132 7 Năng suất X6 .227 5.181 1.541 8 Kinh nghiệm X7 .150 4.110 1.067 9 Hệ số Sig.F: 0,000 10 Hệ số R2 = 0,502 Nguồn: Nhóm tác giả, năm 2020. TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 7 (275) 2021 41 ở Cần Giờ chịu ảnh hưởng bới 5 yếu tố chi phối trong trong mô hình hồi quy đến hoạt động sản xuất muối như: Diện tích, năng suất, rủi ro thời tiết, kinh nghiệm và tiếp cận tín dụng. Kết quả từ phỏng vấn sâu cho thấy, hoạt động sản xuất muối của diêm dân phụ thuộc rất lớn vào thời tiết và chất lượng nước biển, nên người làm muối chỉ sản xuất muối vào mùa khô từ cuối tháng 11 đến đầu tháng 5 năm sau. Vùng sản xuất muối thường là những khu vực gần biển để thuận tiện đưa nước vào bể lắng, nếu thời tiết ổn định tức nắng suốt mùa thì diêm dân có thể an tâm với kỹ thuật sản xuất và thu hoạch (Đoàn Xuân Sơn, 1998). Những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, dù mùa nắng nhưng vẫn xuất hiện những cơn mưa trái mùa, gây không ít khó khăn cho hoạt động sản xuất muối của diêm dân ở huyện Cần Giờ. Kết quả khảo sát cho thấy, đa số diêm dân cho rằng, nghề muối có chi phí đầu tư thấp nhưng công lao động thì cao, diện tích sản xuất lớn thì sản lượng tăng, năng suất tăng (diện tích rộng thì tạo các ô chạt và hồ phơi kết tinh nhanh). Ngoài ra, kinh nghiệm sản xuất cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất của diêm dân huyện Cần Giờ. Những hộ sản xuất lâu năm có nhiều kinh nghiệm thì hiệu quả sản xuất sẽ cao, sản phẩm tiêu thụ tốt hơn, quy trình sản xuất tiết kiệm được nhiều công đoạn không cần thiết, và cũng có thể tiên lượng được sự thay đổi thời tiết để dự trữ muối, chuẩn bị trước các hồ chứa nước ót. Về tiếp cận nguồn vốn, nếu việc tiếp cận thuận lợi cũng sẽ giúp cho diêm dân sản xuất hiệu quả hơn cho vụ mùa kế tiếp và giải quyết khó khăn khi thời tiết bất thường. Nguồn vốn vay cũng giúp họ có đủ chi phí xây dựng kho dự trữ để chủ động được giá bán, hoặc xây dựng hồ chứa nước ót kiên cố để tái sử dụng cho mùa sau, rút ngắn được thời gian thu hoạch và tăng vụ sản xuất. 5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ GIẢI PHÁP Nhìn chung, diêm dân ở Cần Giờ đang gặp nhiều khó khăn, thách thức như: hạn chế về trình độ học vấn, hạn chế về kỹ thuật sản xuất, khó khăn về thị trường tiêu thụ và những thách thức của biến đổi khí hậu... Từ đó, hiệu quả tài chính đạt được là chưa cao, chưa tương xứng với công sức đầu tư, không ít diêm dân còn chịu lỗ trong sản xuất. Lợi nhuận của diêm dân tương quan thuận với các yếu tố: diện tích sản xuất muối, trình độ học vấn và tiếp cận tín dụng. Ngược lại, yếu tố lao động gia đình tương quan nghịch với lợi nhuận có được của diêm dân. Hiệu quả sản xuất muối của diêm dân ở Cần Giờ chịu tác động lớn nhất bởi nhân tố “Diện tích (B = 0.333)”, kế đến là “Năng suất (b = 0.227)”, tiếp nữa là “Rủi ro thời tiết (b = 0.210)” và “Kinh nghiệm (b = 0.150)”; cuối cùng là “Tiếp cận tín dụng (b = 0.099)”. Các kết quả phân tích trên đây sẽ là cơ sở LÊ THANH HÒA VÀ NHIỀU TÁC GIẢ – GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ 42 để nhóm tác giả đưa ra những giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất muối của diêm dân ở huyện Cần Giờ. Với kết quả nghiên cứu này, nhóm tác giả đề xuất một số giải pháp khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế cho diêm dân ở vùng biển Cần Giờ như sau: (1) Chính quyền cần có chính sách mở rộng quy mô sản xuất hoặc liên kết sản xuất theo mô hình cánh đồng muối lớn để nâng cao hiệu quả sản xuất theo quy mô công nghiệp, áp dụng công nghệ cao; (2) Hỗ trợ diêm dân tiếp cận thông tin thị trường, thông tin kỹ thuật, các chính sách hỗ trợ của chính quyền địa phương; (3) Trong nghề làm muối cần hướng tới giảm chi phí lao động gia đình, tận dụng công nhàn rỗi để đa dạng hóa sinh kế, tăng thu nhập qua việc lồng ghép nghề làm muối với du lịch, nông nghiệp nuôi trồng thủy sản (tôm thẻ chân trắng, cua, cá); (4) Cần tạo điều kiện để diêm dân chủ động tiếp cận nguồn tín dụng/tài chính chính thức nâng cao khả năng tài lực, cải thiện khả năng đàm phán trong thương lượng mua các yếu tố đầu vào, tránh tình trạng ép giá của thương lái. Thời gian tới, biến đổi khí hậu tiếp tục diễn biến khó lường và những tác động bất lợi sẽ ngày càng nghiêm trọng. Chính quyền huyện Cần Giờ cần xác định các rủi ro ảnh hưởng đến sinh kế làm muối, đồng thời quy hoạch các vùng làm muối và các nhà máy sản xuất đảm bảo việc sản xuất, khai thác muối bền vững, cũng chính là tạo điều kiện để diêm dân gắn bó lâu dài với nghề truyền thống.  CHÚ THÍCH Bài viết thuộc đề tài Nghiên cứu đề xuất mô hình sinh kế phục vụ mục tiêu phát triển bền vững Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ (87/2019/HĐ-QPTKHCN) do Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM tài trợ. TÀI LIỆU TRÍCH DẪN 1. Bùi Văn Mỵ. 2014. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu trong sản xuất muối tại huyện Cần Giờ, đề tài cấp TPHCM, do Chi cục Phát triển Nông thôn TPHCM chủ trì. 2. Chi cục Thống kê huyện Cần Giờ. Niên giám thống kê huyện Cần Giờ năm 2015, 2016, 2017 và 2018. Hà Nội: Nxb. Thống kê. 3. Đoàn Xuân Sơn. 1998. “Thuyết minh đề tài nghiên cứu công nghệ nâng cao chất lượng và năng suất sản xuất muối tại Cần Giờ”. Công ty Phát triển Kỹ thuật TPHCM. 4. Hồ Thị Thiên Kim, Lê Thanh Hải. 2017. “Đề xuất mô hình bảo vệ môi trường gắn với du lịch sinh thái và sinh kế bền vững cho làng nghề muối xã Lý Nhơn, huyện Cần Giờ”. Tạp chí Phát triển Khoa học và Công nghệ, tập 20, số M1-2017, tr. 48. 5. Mai Văn Nam, Nguyễn Quốc Nghi. 2016. “Phân tích hiệu quả tài chính sản xuất muối của diêm dân ở vùng ven biển Đồng bằng sông Cửu Long”. Tạp chí Khoa học - Trường TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 7 (275) 2021 43 Đại học Cần Thơ, tr. 112-117. 6. Ngô Thị Phương Lan. 2016. “Các dạng thức sinh kế của cư dân huyện Cần Giờ, TPHCM: sự tương tác của yếu tố chính sách, thị trường và môi trường”. Tạp chí Phát triển Khoa học và Công nghệ, tập 19, số X3-2016, tr. 95-110. 7. Nguyễn Thị Thu An, Võ Thị Thanh Lộc. 2017. “Phân tích hiệu quả tài chính của nông hộ trồng ớt vùng Đồng bằng sông Cửu Long”. Tạp chí Khoa học - Trường Đại học Cần Thơ, tr. 87-95. 8. Ủy ban nhân dân huyện Cần Giờ. 2018. Báo cáo Số 7973/BC-UBND ban hành ngày 19/12/2018 về tình hình kinh tế - văn hóa - xã hội, ngân sách, quốc phòng - an ninh tháng 11 và nhiệm vụ trọng tâm tháng 12 năm 2018. Ủy ban nhân dân huyện Cần Giờ. 9. Ủy ban nhân dân huyện Cần Giờ. 2015. Báo các biến động diện tích theo mục đích sử dụng đất năm 2015 so với năm 2010. 10. Ủy ban nhân dân huyện Cần Giờ. 2020. Báo cáo tình hình sản xuất và tiêu thụ muối niên vụ năm 2020 của Ủy ban nhân dân huyện Cần Giờ.