Giáo trình Chuẩn bị đất giống và phân bón nghề trồng và sơ chế gừng

oa dâu Ngoài ra có thể dùng các loại phế phẩm nông nghiệp để ủ tạo thành phân hữu cơ như vỏ trấu cà phê, vỏ trấu lúa, rơm rạ, thân lá ngô để bón cho gừng, nghệ. 4. Bảo quản phân trước khi bón lót Sau khi ủ phân xong mà chưa sử dụng thì cần bảo quản phân cho tốt để không làm giảm chất lượng phân. Khi bảo quản cần chú ý các yêu cầu sau: - Để phân thành đống lớn - Đậy kín đống phân, không cho nắng hoặc mưa trực tiếp lên đống phân - Không để nước chảy tràn qua đống phân. Khi phân được đưa ra ruộng như chưa bón vào đất cũng cần phải che đậy cẩn thận và trách nơi tạo dòng chảy để đảm bảo chất lượng phân. 50 Hình 2.5.13: Ủ phân và bảo quản ngoài đồng Hình 2.5.14: Bảo quản phân B. Câu hỏi và bài tập thực hành 1. Các câu hỏi 1.1. Phân bót lót thường dùng là a. Phân chuồng b. Phân lân c. Vôi d. cả a, b, c đều đúng 1.2. Phân chuồng bón cho gừng, nghệ có tác dụng: a. Làm cho đất xốp, cây cho củ to b. Cung cấp dinh dưỡng cho cây c. Cung cấp vi sinh vật có lợi cho đất. d. cả a, b, c đều đúng 51 1.3. Khi ủ phân chuồng nên trộn thêm phân a. Lân supe b. Lân nung chảy c. Vôi d. cả a, b, c đều đúng 1.4. Nên ủ phân chuồng với a. Lân supe b. Phân vi sinh c. Chế phẩm EM d. cả a, b, c đều đúng 1.5. Cắt ủ cây phân xanh vào lúc nào là hợp lý a. Khi cây mọc tốt b. Khi cây bắt đầu ra hoa c. Khi cây nở hoa nhiều d. cả a, b, c đều đúng 2. Bài tập thực hành 2.1. Bài thực hành số 2.5.1 Ủ phân chuồng bằng phương pháp ủ nổi - Nguồn lực cần thiết: 10 khối phân chuồng, 50kg lân suppe, rơm rạ, . - Cách tổ chức thực hiện: + Giáo viên gọi 1 -2 học viên trình bày cách ủ nổi. + Giáo viên chia lớp thành nhiều nhóm, nhóm mỗi nhóm 6-7 học viên, giao cho mỗi 2 khối và dụng cụ cần thiết. + Mỗi nhóm tổ chức thực hiện công việc. + Giáo viên nhận xét, kết luận và đánh giá kết quả của các nhóm. - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Địa điểm: Tại lớp học hoặc hộ gia đình -Tiêu chuẩn của sản phẩm: Ủ đúng cách Đống ủ kín 52 Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực. 2.2. Bài thực hành số 2.5.2. Chọn cây phân xanh, cắt, ủ phân xanh. - Nguồn lực cần thiết: Dao, dây buộc, phân supe lân 100kg. - Cách tổ chức thực hiện: + Giáo viên gọi 1 -2 học viên trình bày cách ủ phân xanh. + Giáo viên chia lớp thành nhiều nhóm, nhóm mỗi nhóm 6-7 học viên, giao nhiệm vụ mỗi nhóm cắt 1 tấn phân xanh và ủ. + Mỗi nhóm tổ chức thực hiện công việc. + Giáo viên nhận xét, kết luận và đánh giá kết quả của các nhóm. - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 8 giờ - Địa điểm: Ngoài thực địa -Tiêu chuẩn của sản phẩm: Đảm bảo khối lượng cây phân xanh Đúng loại cây phân xanh Ủ đúng cách Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực. C. Ghi nhớ: - Nên ủ phân chuồng với supe lân, không ủ với lân nung chảy - Bón phân hữu cơ càng nhiều càng tốt cho gừng, nghệ - Cắt cây phân xanh tốt nhất vào lúc cây sắp ra hoa. 53 Bài 06: CHUẨN BỊ BAO TRỒNG Mã bài: MĐ02-06 Mục tiêu: - Chọn được loại bao trồng rẻ tiền, số lượng lớn, ít co giãn - Chuẩn bị bao trồng đảm bảo tỷ lệ đất, phân và bao thoát nước tốt - Xếp luống tận dụng được diện tích, bao trong luống đứng A. Nội dung: 1. Chọn bao trồng Trồng gừng, nghệ trong bao đây là cách sản xuất có nhiều ưu điểm nhằm giúp cho nhiều bà con nông dân trong lúc nông nhàn, tạo thêm thu nhập cho nông dân nghèo thiếu đất sản xuất, góp phần xoá đói giảm nghèo tại các địa phương. Trồng gừng, nghệ trong bao không phụ thuộc vào đất trồng, tận dụng được không gian trong vườn hay ngoài đồng. Trồng gừng, nghệ trong bao có nhiều ưu điểm như độ ẩm cao, có thể di chuyển được vào chỗ râm mát và tưới nước khi gặp thời tiết nắng nên có thể trồng quanh năm. Những cây bị bệnh cũng dễ cách ly để giảm lay lan cho các cây khác. Có nhiều loại bao để làm bầu đất trồng gừng, nghệ như bao xi măng, bao tải, bao nilon đen, thùng xốp Tùy vào từng địa phương, từng hộ gia đình để chọn vật liệu nào cho tiện lợi và rẽ tiền. Tốt nhất có thể tận dụng bao đựng phân bón cũ (cắt làm hai) hoặc bao xi măng có thể mua ở nơi có công trình xây dựng. Các loại bao này có ưu điểm dễ di chuyển mà không ảnh hưởng đến sức sống của cây gừng. Hình 2.6.1: Bao xi măng 54 Hình 2.6.2: Bao ni lon 2. Chuẩn bị bao Người trồng chỉ cần dùng bao xi măng hoặc bao bì cũ cắt đôi, giặt sạch, bẻ góc, đục lỗ ở gần đáy bao 6-8 lỗ để thoát cho cây về mùa mưa. 3. Chuẩn bị đất Đất trồng nên trộn theo tỷ lệ: 4 trấu, 1 đất màu hoặc đất phù sa, 1 phân chuồng đã hoai mục (phân chuồng nên ủ với một ít phân lân super có kết hợp chế phẩm nấm Trichoderma là tốt nhất) Hình 2.6.3: Lấy vỏ trấu 55 Hình 2.6.4: Trộn hỗn hợp bầu Hình 2.6.5: Hỗn hợp đất đóng bầu 4. Vào đất, xếp luống Bẻ miệng bao xuống khoảng 10 -15cm, cho hỗn hợp đất khoảng 1/3 bao, xếp thành luống, mỗi luống có 4-5 hàng bao, chiều dài luống tùy vào khu đất. 56 Hình 2.6.6: Đóng bầu Trong thực tế trồng gừng, nghệ trong bao tận dụng nhiều không gian khác nhau nên không phải lúc nào cũng có thể xếp thành luống.Tùy theo không gian mà cách sắp xếp khác nhau sao cho tận dụng được không gian và tiện lợi cho việc chăm sóc. Thông thường mỗi mét vuông đất bố trí được khoảng 10 - 12 bao. Hình 2.6.7: Tận dụng không gian trồng gừng Chuẩn bị vật tư cho 1 gốc gừng trồng trong bao tải: - Bao tải cần giặt sạch, đục lỗ ở đấy bao để thoát nước 57 - Nguyên liệu làm nền để trồng 1 gốc gừng gồm có: + Đất màu tơi xốp, nhiều mùn: 2kg/gốc + Vỏ trấu: 1 xô to/gốc + Phân chuồng hoai mục, tốt nhất là phân ủ vi sinh 2kg/gốc, sau đó trộn đều, chia thành 3 phần và sử dụng vào 3 thời điểm như sau: - Khi trồng 1/3 số lượng - Chăm sóc lần 1 khi gừng trồng được 30 đến 45 ngày 1/3 - Chăm sóc lần 2 khi gừng được 60 ngày 1/3 - Tro bếp 1 bát ăn cơm/gốc. B. Câu hỏi và bài tập thực hành 1. Các câu hỏi 1.1. Vật liệu nào sau đây có thể dùng làm bầu đất trồng gừng, nghệ a. Bao xi măng, b. Bảo tải c. Bao nilon đen d. cả a, b, c đều đúng 1.2. Dùng bao xi măng cần phải a. Giặt sạch b. Cắt góc c. Đục lỗ ở gần đáy bao d. cả a, b, c đều đúng 1.3. Hỗn hợp đất dóng bầu là a. 4 trấu, 1 đất màu hoặc đất phù sa, 1 phân chuồng b. 1 trấu, 1 đất màu hoặc đất phù sa, 1 phân chuồng c. 1 trấu, 4 đất màu hoặc đất phù sa, 1 phân chuồng 2. Bài tập thực hành 2.1. Bài thực hành số 2.6.1 Chuẩn bị bao đóng bầu - Nguồn lực cần thiết: 1000 cái bao xi măng, dao, dùi đục lỗ - Cách tổ chức thực hiện: + Giáo viên gọi 1 -2 học viên trình bày tiêu chuẩn bao đóng bầu. 58 + Giáo viên chia lớp thành nhiều nhóm, nhóm mỗi nhóm 6-7 học viên, giao cho mỗi 200 cái bao và dụng cụ cần thiết. + Mỗi nhóm tổ chức thực hiện công việc. + Giáo viên nhận xét, kết luận và đánh giá kết quả của các nhóm. - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Địa điểm: Tại lớp học Tiêu chuẩn của sản phẩm: Bao sạch Đục lỗ đúng qua cách Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực. 2.2. Bài thực hành số 2.6.2 Trộn hỗn hợp ruột bầu và đóng bầu đất trồng gừng, nghệ. - Nguồn lực cần thiết: 1000 cái bao đã chuẩn bị xong, 5 khối đất tốt, 20 khối vỏ trấu, 5 khối phân hữu cơ - Cách tổ chức thực hiện: + Giáo viên chia lớp thành nhiều nhóm, nhóm mỗi nhóm 6-7 học viên, giao cho mỗi 200 cái bao và dụng cụ cần thiết. + Mỗi nhóm tổ chức thực hiện công việc. + Giáo viên nhận xét, kết luận và đánh giá kết quả của các nhóm. - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 8 giờ - Địa điểm: Tại cơ sở sản xuất -Tiêu chuẩn của sản phẩm: Trộn đúng tỷ lệ hỗn hợp bầu Đóng bầu chặt Đặt bầu đứng Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực. C. Ghi nhớ: - Đục lỗ ở đáy bao để dễ thoát nước 59 HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN I. Vị trí tính, chất của mô đun: - Vị trí : Mô đun Chuẩn bị đất, giống và phân bón là một mô đun chuyên môn nghề trong chương trình dạy nghề “Trồng và sơ chế gừng, nghệ” trình độ sơ cấp. Mô đun này nên học sau các mô đun Lập kế hoạch trồng gừng, nghệ và học trước mô đun Trồng và chăm sóc gừng; Trồng và chăm sóc nghệ; Thu hoạch, sơ chế và bảo quản. Cũng có thể giảng dạy độc lập theo yêu cầu của người học. - Tính chất: Mô đun Chuẩn bị đất, giống và phân bón là mô đun bắt buộc của nghề “Trồng và sơ chế gừng, nghệ” trình độ sơ cấp. II. Mục tiêu mô đun: Kiến thức: - Trình bày được tiêu chuẩn của củ giống và hom giống gừng, nghệ; - Nêu được kỹ thuật bẻ hom, xử lý hom và ươm hom gừng, nghệ; - Nêu được các cách ủ phân hữu cơ; - Mô tả được công việc lên luống trồng gừng, nghệ; - Trình bày được các bước công việc chuẩn bị bao trồng gừng, nghệ. Kỹ năng: - Chọn đất, làm đất và lên luống gừng, nghệ phù hợp với yêu cầu của cây gừng, nghệ; - Chọn củ giống, bẻ hom và ươm hom và chọn hom gừng, nghệ đảm bảo tiêu chuẩn trồng; - Chọn được loại phân hữu cơ, rẻ tiền, phù hợp với thực tế địa phương; - Ủ và bảo quản được phân hữu cơ; - Chọn được bao trồng và chuẩn bị bao trồng đúng kỹ thuật. Thái độ: - Ý thức bảo vệ môi trường; - Nhận thức được tầm quan trọng của chuẩn bị giống trong sản xuất gừng, nghệ; - An toàn lao động trong các thao tác thực hiện công việc. III. Nội dung chính của mô đun: Mã bài Tên bài Loại bài Địa Thời gian 60 dạy điểm Tổng số Lý thuyết Thực hành Kiểm tra MĐ02-01 Bài 01: Chọn đất Tích hợp Cơ sở sản xuất 12 2 10 MĐ01-02 Bài 02: Làm đất và lên luống Tích hợp Cơ sở sản xuất 12 2 9 1 MĐ02-03 Bài 03: Chuẩn bị hom Tích hợp Lớp học 12 4 8 MĐ02-04 Bài 04: Ươm hom Tích hợp Cơ sở sản xuất 20 4 15 1 MĐ02-05 Bài 05: Chuẩn bị phân bón Tích hợp Cơ sở sản xuất 16 4 11 1 MĐ02-06 Bài 06: Chuẩn bị bao trồng Tích hợp Cơ sở sản xuất 16 4 11 1 Kiểm tra kết thúc mô đun 4 4 Cộng 92 20 64 8 * Ghi chú: Kiểm tra tích hợp giữa lý thuyết và thực hành nên thời gian kiểm tra được tính trong tổng số giờ thực hành. IV. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập: Bài 01: Chọn đất Bài tập 1: Căn cứ vào bài trắc nghiệm để chấm điểm lý thuyết Bài tập 2: Thực hành chọn đất trồng gừng, nghệ Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Chọn được nơi đại diện Kiểm tra 2 Mô tả đầy đủ các chỉ tiêu quan sát Căn cứ vào sản phẩm 3 Kết luận phù hợp với thực tế Căn cứ vào sản phẩm 4 Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực Quan sát quá trình Bài 02: Làm đất và lên luống 61 Bài tập 1: Căn cứ vào bài trắc nghiệm để chấm điểm lý thuyết Bài tập 2: Thực hành xử lý tàn dư thực vật đất. Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Dọn sạch thực bì Kiểm tra 2 An toàn lao động Căn cứ vào kết quả 3 Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực Quan sát quá trình Bài tập 3: Thực hành cày, bừa/ đập đất để trồng gừng, nghệ. Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Cày/ cuốc đảm bảm độ sâu Kiểm tra 2 Cày/ cuốc không lõi Căn cứ vào sản phẩm 3 Đất nhỏ vụn Căn cứ vào sản phẩm 4 Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực Quan sát quá trình Bài tập 4: Thực hành lên luống trồng gừng, nghệ Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Luống đúng kích thước, đúng hướng Căn cứ vào sản phẩm 2 Mặt luống bằng phẳng, đất nhỏ mịn Căn cứ vào sản phẩm 3 Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực Quan sát quá trình Bài 03: Chuẩn bị hom Bài tập 1: Căn cứ vào bài trắc nghiệm để chấm điểm lý thuyết Bài tập 2: Thực hành chọn củ giống và bẻ hom gừng, nghệ Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Củ giống được chọn đảm bảo tiêu chuẩn làm giống Căn cứ vào sản phẩm 2 Hom đảm bảo tiêu chuẩn Căn cứ vào sản phẩm 62 3 Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực. Căn cứ vào sản phẩm Bài tập 3: Thực hành chọn hom và xử lý hom gừng bằng hóa chất Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Pha thuốc đúng nồng độ Kiểm tra 2 Xử lý đảm bảo thời gian Căn cứ vào sản phẩm 3 Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực Quan sát quá trình Bài tập 4: Thực hành chọn hom và xử lý hom nghệ bằng tro bếp. Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Tro bám đều vết bẻ Kiểm tra 2 Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực Quan sát quá trình Bài 04: Ươm hom Bài tập 1: Căn cứ vào bài trắc nghiệm để chấm điểm lý thuyết Bài tâp 2: Thực hành ủ hom gừng Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Thực hiện đúng các bước Theo dõi, quan sát 2 Đặt hom đúng cách Căn cứ vào sản phẩm 3 Đảm bảo độ ẩm Căn cứ vào sản phẩm 4 Hom nẩy mầm tốt Căn cứ vào sản phẩm 5 Thành viên nhóm gia đầy đủ, tích cực Quan sát quá trình Bài 05: Chuẩn bị phân bón Bài tập 1: Căn cứ vào bài trắc nghiệm để chấm điểm lý thuyết Bài tập 2: Thực hành ủ phân chuồng bằng phương pháp ủ nổi Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 63 1 Ủ đúng cách Kiểm tra, quan sát 2 Đống ủ kín Căn cứ vào sản phẩm 3 Thành viên nhóm gia đầy đủ, thảo luận tích cực Quan sát quá trình Bài tập 3: Thực hành chọn cây phân xanh, cắt, ủ phân xanh. Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Đảm bảo khối lượng cây phân xanh Kiểm tra 2 Đúng loại cây phân xanh Căn cứ vào sản phẩm 3 Ủ đúng cách Căn cứ vào sản phẩm 4 Thành viên nhóm gia đầy đủ, thảo luận tích cực Quan sát quá trình Bài 06: Chuẩn bị bao trồng Bài tập 1: Căn cứ vào bài trắc nghiệm để chấm điểm lý thuyết Bài tập 2: Thực hành chuẩn bị bao đóng bầu. Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Bao sạch Kiểm tra 2 Đục lỗ đúng qui cách Căn cứ vào sản phẩm 3 Thành viên nhóm gia đầy đủ, thảo luận tích cực Quan sát quá trình Bài tập 3: Thực hành trộn hỗn hợp ruột bầu và đóng bầu đất trồng gừng, nghệ Stt Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá 1 Trộn đúng tỷ lệ hỗn hợp bầu Kiểm tra 2 Đóng bầu chặt Căn cứ vào sản phẩm 3 Đặt bầu đứng Căn cứ vào sản phẩm 64 4 Thành viên nhóm gia đầy đủ, thảo luận tích cực Quan sát quá trình V. Tài liệu tham khảo 01. KS Nguyễn Văn Tuyến - Kỹ thuật trồng gừng, ớt - Giúp nhà nông làm giàu - Nhà xuất bản Thanh niên - 2012 02. KS Nguyễn Mạnh Chinh; TS Nguyễn Đăng Nghĩa – Trồng chăm- chăm sóc và phòng trừ sau bệnh rau gia vị - Nhà xuất bản Nông nghiệp - 2012. 03. Kỹ thuật trồng gừng - website Lào Cai 04. Trồng gừng trong bao – Chương trình khuyến nông VTV2 05. Kỹ thuật trồng gừng– Theo Báo Nông nghiệp, Khoa học KT nông nghiệp 06. Nguyễn Thị Nguyệt – Chi cục bảo vệ thực vật Bến Tre– Kỹ thuật trồng gừng đạt năng xuất cao – 2012 07. Kỹ thuật trồng cây gừng– Theo khoa học và đời sống – báo Nông nghiệp - 2005 08. Kỹ thuật trồng cây gừng – Mộc Hoa Lê (sưu tầm) - Nguồn 09. Kỹ thuật trồng gừng – Theo Báo Nông nghiệp, Khoa học KT nông nghiệp 10. Kỹ thuật trồng nghệ - Những cây rau gia vị phổ biến ở Việt Nam, 2000 11. BT. CN. Nghiêm Xuân Mạnh - Trung tâm TT KH-CN&TH - Quy trình trồng nghệ. 65 DANH SÁCH BAN CHỦ NHIỆM XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH, BIÊN SOẠN GIÁO TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP NGHỀ: TRỒNG VÀ SƠ CHẾ GỪNG, NGHỆ (Kèm theo Quết định số 874/QĐ-BNN-TCCB ngày 20 tháng 6 năm 2012 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) 1 Ông Trần Văn Chánh Chủ nhiệm 2 Ông Phùng Hữu Cần Phó Chủ nhiệm 3 Ông Nguyễn Quốc Khánh Thư ký 4 Bà Phạm Thị Bích Liễu Ủy viên 5 Bà Lê Thị Nga Ủy viên 6 Bà Trần Thị Thanh Bình Ủy viên 7 Ông Trịnh Quốc Việt Ủy viên DANH SÁCH HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU CHƯƠNG TRÌNH, GIÁO TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP NGHỀ: TRỒNG VÀ SƠ CHẾ GỪNG, NGHỆ (Kèm theo quyết định số 2034/QĐ-BNN-TCCB Ngày 24 tháng 8 năm 2012 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) 1 Ông Phạm Thanh Hải Chủ tịch 2 Bà Đào Thị Hương Lan Thư ký 3 Bà Trịnh Thị Vân Ủy viên 4 Ông Phạm Xuân Mạnh Ủy viên 5 Ông Phạm Cường Ủy viên