Với tư cách là một khoa học độc lập, PTKD có đối tượng riêng:
“Đối tượng của phân tích hoạt động kinh doanh là quá trình và kết quả của hoạt
động kinh doanh cùng với sự tác động của các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình và kết
quả đó, được biểu hiện thông qua các chỉ tiêu kinh tế”
Kết quả kinh doanh mà ta nghiên cứu có thể là kết quả của từng giai đoạn riêng
biệt như kết quả mua hàng, kết quả sản xuất, kết quả bán hàng. hay có thể là kết quả
tổng hợp của quá trình kinh doanh, kết quả tài chính.v.v6
Khi phân tích kết quả kinh doanh, người ta hướng vào kết quả thực hiện các định
hướng mục tiêu kế hoạch, phương án đặt ra.
Kết quả kinh doanh thông thường được biểu hiện dưới các chỉ tiêu kinh tế. Chỉ
tiêu là sự xác định về nội dung và phạm vi của các kết quả kinh doanh. Nội dung chủ
yếu của phân tích kết quả là phân tích các chỉ tiêu kết quả kinh doanh mà DN đã đạt
được trong kỳ, như doanh thu bán hàng, giá trị sản xuất, giá thành, lợi nhuận.Tuy
nhiên, khi phân tích các chỉ tiêu kết quả kinh doanh chúng ta phải luôn luôn đặt trong
mối quan hệ với các điều kiện (yếu tố) của quá trình kinh doanh như lao động, vật tư,
tiền vốn, diện tích đất đai.vv. Ngược lại, chỉ tiêu chất lượng phản ánh lên hiệu quả
kinh doanh hoặc hiệu suất sử dụng các yếu tố kinh doanh như giá thành, tỷ suất chi
phí, doanh lợi, năng suất lao động.vv.
Dựa vào mục đích phân tích mà chúng ta cần sử dụng các loại chỉ tiêu khác
nhau, cụ thể: Chỉ tiêu số tuyệt đối, chỉ tiêu số tương đối, chỉ tiêu bình quân. Chỉ tiêu
số tuyệt đối dùng để đánh giá quy mô kết quả kinh doanh hay điều kiện kinh doanh.
Chỉ tiêu số tương đối dùng trong phân tích các mối quan hệ giữa các bộ phận, các
quan hệ kết cấu, quan hệ tỷ lệ và xu hướng phát triển. Chỉ tiêu bình quân phản ánh
trình độ phổ biến của các hiện tượng.
Tuỳ mục đích, nội dung và đối tượng phân tích để có thể sử dụng các chỉ tiêu
hiện vật, giá trị, hay chỉ tiêu thời gian. Ngày nay, trong kinh tế thị trường các DN
thường dùng chỉ tiêu giá trị. Tuy nhiên, các DN sản xuất, DN chuyên kinh doanh một
hoặc một số mặt hàng có quy mô lớn vẫn sử dụng kết hợp chỉ tiêu hiện vật bên cạnh
chỉ tiêu giá trị. Trong phân tích cũng cần phân biệt chỉ tiêu và trị số chỉ tiêu. Chỉ tiêu
có nội dung kinh tế tương đối ổn định, còn trị số chỉ tiêu luôn luôn thay đổi theo thời
gian và địa điểm cụ thể.
Phân tích kinh doanh không chỉ dừng lại ở việc đánh giá kết quả kinh doanh
thông các chỉ tiêu kinh tế mà còn đi sâu nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến kết
quả kinh doanh biểu hiện trên các chỉ tiêu đó. Một cách chung nhất, nhân tố là những
yếu tố bên trong của mỗi hiện tượng, quá trình.và mỗi biến động của nó tác động
trực tiếp hoặc gián tiếp ở một mức độ và xu hướng xác định đến các kết quả biểu hiện
các chỉ tiêu.
82 trang |
Chia sẻ: Thục Anh | Ngày: 23/05/2022 | Lượt xem: 280 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang nội dung tài liệu Giáo trình Phân tích hoạt động kinh doanh - Nghề: Kế toán doanh nghiệp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp, nguyªn vËt liÖu chÝnh cßn gi¸ thµnh thùc tÕ cña 4 kho¶n môc l¹i t¨ng so víi
dù kiÕn nh- tiÒn l-¬ng, nhiªn liÖu, b¶o hiÓm. §Æc biÖt lµ kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt,
thùc tÕ ®· ph¸t sinh lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm. NÕu h¹n chÕ ®-îc c¸c mÆt tiªu cùc
nãi trªn, gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm sÏ cßn h¹ h¬n n÷a so víi nhiÖm vô
®Æt ra.
3. Phân tích các khoản mục chi phí
3.1 Ph©n tÝch kho¶n môc chi phÝ nguyÖn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp:
ChØ tiªu ph©n tÝch:
Trong tæng sè gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm còng nh- cña tõng lo¹i s¶n phÈm,
kho¶n môc nguyªn vËt liÖu th-êng chiÕm tØ träng lín nhÊt. Do ®ã tiÕt kiÖm kho¶n chi phÝ
nguyªn vËt liÖu trong gi¸ thµnh sÏ lµ biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Nh- ta ®· biÕt, mçi lo¹i s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt tõ nh÷ng lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau,
víi møc tiªu hao kh¸c nhau vµ gi¸ cña tõng lo¹i vËt liÖu còng kh¸c nhau, do ®ã ph¶i x¸c
®Þnh ®-îc chi phÝ vËt liÖu trong gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm sau ®ã míi tæng hîp
toµn bé kho¶n chi vËt liÖu trong gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm.
Chi phÝ vËt liÖu trong gi¸ thµnh kÝ hiÖu lµ Cv cã thÓ ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc
tæng qu¸t sau:
CV = SL.mi.gi - F
55
Trong ®ã: SL lµ s¶n l-îng s¶n xuÊt cña 1 lo¹i s¶n phÈm
mi lµ møc tiªu hao b×nh qu©n cña tõng lo¹i vËt liÖu
gi lµ gi¸ b×nh qu©n cña tõng lo¹i vËt liÖu xuÊt dïng
F lµ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã)
Tõ c«ng thøc trªn ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc chi phÝ vËt liÖu ë kú kÕ ho¹ch nh- sau:
CVk = SLk.mki.gki - Fk
Nh-ng ®Ó ®¶m b¶o tÝnh so s¸nh ®-îc ta ph¶i x¸c ®Þnh chi phÝ nµy trªn c¬ së ®·
®iÒu chØnh theo s¶n l-îng thùc tÕ – ký hiÖu lµ Cvk
® nh- sau:
CVk
® = SL1.mki.gki - Fk
®
Trong ®ã: Fk
® = x SL1
Cßn kho¶n chi thùc tÕ ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau:
CV1 = SL1.m1i.g1i – F1
Tõ c¸c c«ng thøc trªn ta cã thÓ thÊy, ®Ó ph©n tÝch kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt
liÖu trùc tiÕp th-êng sö dông 2 chØ tiªu:
- ¶nh h-ëng cña l-îng tiªu hao vËt liÖu thay ®æi
- ¶nh h-ëng cña gi¸ c¶ vËt liÖu thay ®æi.
- ¶nh h-ëng cña gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã)
Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch
¸p dông ph-¬ng ph¸p so s¸nh theo m« h×nh sau ta x¸c ®Þnh ®-îc møc chªnh lÖch
trong chi phÝ nguyªn vËt liÖu gi÷a thùc tÕ vµ kÕ ho¹ch nh- sau:
Cv1 – C
®
vk = Cv = SL1.m1i.g1i – F1 - SL1.mki.gki + Fk
®
=> Cv = SL1.m1i.g1i - SL1.mki.gki - (F1 - Fk
®)
Tõ c«ng thøc trªn ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè nh- sau:
- Do ¶nh h-ëng cña møc tiªu hao vËt liÖu:
m = SL1.(m1i – mki).gki
- Do ¶nh h-ëng cña gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng:
g = SL1.m1i.(g1i – gki)
- Do ¶nh h-ëng cña gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi:
f = - (F1 - Fk
®)
Trªn c¬ së tÝnh ®-îc møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè ®Õn kho¶n chi gi¸ thµnh
cña tõng lo¹i s¶n phÈm nh- trªn, tæng hîp l¹i ta sÏ x¸c ®Þnh ®-îc møc ®é ¶nh h-ëng cña
tõng nh©n tè ®Õn kho¶n chi vËt liÖu trong gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm. Tr-êng hîp
Fk
SLk
56
doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng ta chØ nªn ph©n tÝch chØ tiªu nµy víi mét sè mÆt
hµng chñ yÕu cña doanh nghiÖp.
X¸c ®Þnh ®-îc møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt, song
trong c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu, vÊn ®Ò quan träng h¬n lµ cÇn nhËn thøc ®-îc thùc chÊt
¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè ®Ó cã t¸c ®éng qu¶n lý cÇn thiÕt nh»m tiÕt kiÖm hîp lý chi
phÝ vËt liÖu, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm:
- Víi nh©n tè møc tiªu hao b×nh qu©n cña tõng lo¹i vËt liÖu, ¶nh h-ëng cña nh©n tè
nµy ®Õn kho¶n chi vËt liÖu lµ tØ lÖ thuËn do ®ã møc tiªu hao t¨ng, chi phÝ vËt liÖu
còng t¨ng. ViÖc t¨ng møc tiªu hao cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n nh- do thay ®æi
thiÕt kÕ mÉu, hoÆc do c«ng t¸c qu¶n lý sö dông.
- §èi víi nh©n tè gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng, ®©y lµ 1 nh©n tè phøc t¹p vµ chÞu ¶nh h-ëng
cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nh- gi¸ mua vËt liÖu, chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ thu mua,
chi phÝ b¶o qu¶n, chi phÝ xÕp dì, chi phÝ thuª kho b·i, do ®ã ph¶i cã tµi liÖu h¹ch
to¸n chi tiÕt míi cã thÓ rót ra kÕt luËn chÝnh x¸c vÒ t¸c ®éng cña nh©n tè nµy.
- §èi víi nh©n tè gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi: ¶nh h-ëng cña nh©n tè nµy ng-îc chiÒu víi
chi phÝ vËt liÖu trong gi¸ thµnh nghÜa lµ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi t¨ng th× chi phÝ vËt
liÖu trong gi¸ thµnh gi¶m vµ ng-îc l¹i. Dõng ë ®©y vÉn ch-a cã kÕt luËn chÝnh x¸c
vÒ viÖc tiÕt kiÖm hay kh«ng trong c«ng t¸c thu håi phÕ liÖu. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c
c«ng t¸c nµy ta ph¶i dùa vµo chØ tiªu tØ lÖ thu håi, x¸c ®Þnh dùa vµo mèi t-¬ng quan
gi÷a gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi víi gi¸ trÞ phÕ liÖu th¶i lo¹i (dù tÝnh theo møc gi¸ hîp
lý), nÕu tØ lÖ t¨ng nghÜa lµ doanh nghiÖp lµm tèt c«ng t¸c thu håi phÕ liÖu vµ ng-îc
l¹i.
VÝ dô: Gi¶ ®Þnh t¹i doanh nghiÖp X ta cã tµi liÖu sau:
- S¶n l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt theo dù kiÕn 400sp, thùc tÕ s¶n xuÊt ®-îc 420sp
- Gi¸ trÞ phÕ liÖu th¶i lo¹i dù kiÕn 12.600n®, thùc tÕ ®-îc ®¸nh gi¸ lµ 16.000n®
- Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi dù kiÕn 7560n®, thùc tÕ thu ®-îc 6400n®.
- T×nh h×nh xuÊt dïng vµ sö dông lo¹i vËt liÖu cho s¶n xuÊt nh- sau:
Tªn c¸c lo¹i vËt
liÖu xuÊt dïng
cho s¶n xuÊt
Møc tiªu hao b×nh qu©n ®Ó s¶n
xuÊt 1sp (kg)
Gi¸ b×nh qu©n cña 1 ®¬n vÞ vËt
liÖu xuÊt dïng (1000®)
KÕ ho¹ch Thùc tÕ KÕ ho¹ch Thùc tÕ
A 10 9.5 100 120
B 4 3.5 20 18
C 6 6 50 45
57
3.2 Ph©n tÝch kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:
§¸nh gi¸ chung t×nh h×nh thùc hiÖn quü l-¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt:
Quü l-¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt th-êng bao gåm quü l-¬ng theo h×nh thøc l-¬ng thêi
gian vµ quü l-¬ng theo h×nh thøc l-¬ng s¶n phÈm. Tr-íc khi nghiªn cøu s©u tõng quü
l-¬ng, chóng ta cÇn kh¸i qu¸t ®¸nh gi¸ chung t×nh h×nh thùc hiÖn quü l-¬ng cña doanh
nghiÖp.
Quü l-¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ký hiÖu lµ QL cã thÓ ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc
sau:
QL = CN.T1
Trong ®ã: CN lµ sè c«ng nh©n s¶n xuÊt b×nh qu©n trong danh s¸ch
T1 lµ tiÒn l-¬ng b×nh qu©n mét ng-êi
L-¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt cßn liªn quan mËt thiÕt víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh,
nh-ng c«ng thøc trªn vÉn ch-a ph¶n ¸nh ®-îc mèi quan hÖ ®ã v× vËy ng-êi ta cßn x¸c
®Þnh quü l-¬ng theo c«ng thøc:
QL = x T1
Trong ®ã: GTS lµ gi¸ trÞ s¶n l-îng s¶n phÇm (gi¸ trÞ khèi l-îng c«ng viÖc ®·
hoµn thµnh)
NSCN lµ n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n cña mét c«ng nh©n.
Tõ c«ng thøc trªn ta nhËn thÊy kÕt qu¶ s¶n xuÊt, n¨ng suÊt lao ®éng, tiÒn l-¬ng b×nh qu©n
vµ quü l-¬ng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, trong ®ã kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ tiÒn l-¬ng
b×nh qu©n cã ¶nh h-ëng tØ lÖ thuËn, cßn n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n cã ¶nh h-ëng tØ lÖ
nghÞch ®Õn quü l-¬ng.
§Ó ®¸nh gi¸ chung vÒ quü l-¬ng, tr-íc hÕt cÇn so s¸nh quü l-¬ng thùc tÕ víi quü l-¬ng
kÕ ho¹ch ®Ó x¸c ®Þnh chªnh lÖch tuyÖt ®èi, tõ ®ã x¸c ®Þnh tØ lÖ t¨ng (gi¶m) cña quü l-¬ng,
so s¸nh gi÷a tØ lÖ t¨ng (gi¶m) cña quü l-¬ng víi tØ lÖ t¨ng (gi¶m) cña gi¸ trÞ s¶n l-îng s¶n
phÈm, gi÷a tØ lÖ t¨ng (gi¶m) cña tiÒn l-¬ng b×nh qu©n víi tØ lÖ t¨ng (gi¶m) n¨ng suÊt lao
®éng b×nh qu©n vµ sau ®ã, b»ng ph-¬ng ph¸p thÝch hîp, tÝnh ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè
®Õn quü l-¬ng. Cã thÓ kh¸i qu¸t theo m« h×nh sau ®©y:
QL1 – QLk = QL
% = x 100
Sö dông ph-¬ng ph¸p liªn hoµn, møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè lÇn l-ît ®-îc x¸c
®Þnh nh- sau:
- Do ¶nh h-ëng cña gi¸ trÞ s¶n l-îng s¶n phÈm:
GTS
NSCN
QL
QLk
GTS1
NSCNk
58
GTS = x T1k - QLk
- Do ¶nh h-ëng cña n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n:
NSCN = x T1k - x T1k
- Do ¶nh h-ëng cña tiÒn l-¬ng b×nh qu©n:
T1 = QL1 - x T1k
Tõ c¸ch x¸c ®Þnh trªn ta nhËn thÊy r»ng ®Ó gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng hîp lý trong gi¸
thµnh s¶n phÈm th× biÖn ph¸p c¬ b¶n chØ cã thÓ lµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
VÝ dô: Gi¶ ®Þnh t¹i doanh nghiÖp X cã tµi liÖu sau:
ChØ tiªu KÕ ho¹ch Thùc tÕ
1. Gi¸ trÞ s¶n l-îng s¶n phÈm
(1000®)
800.000 729.000
2. Sè c«ng nh©n s¶n xuÊt b×nh qu©n 200 205
3. Tæng quü l-¬ng (1000®) 120.000 118.080
Tõ sè liÖu trªn ta cã thÓ tÝnh vµ x¸c lËp b¶ng sè liÖu ®Ó ph©n tÝch nh- sau:
ChØ tiªu KÕ ho¹ch Thùc tÕ
Chªnh lÖch
Sè tuyÖt
®èi
Sè t-¬ng
®èi
1. Gi¸ trÞ s¶n l-îng s¶n phÈm
(1000®)
800.000 729.000 -71.000 -8,87
2. Sè c«ng nh©n s¶n xuÊt b×nh qu©n 200 205 +5 +2,5
3. N¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n
(1000®)
4.000 3.556 -444 -11,1
4. TiÒn l-¬ng b×nh qu©n (1000®) 600 576 -24 -4
5. Quü l-¬ng (1000®) 120.000 118.080 -1920 -1,6
Tõ c¸c sè liÖu trªn ta cã thÓ rót ra c¸c kÕt luËn sau:
- So víi dù tÝnh quü l-¬ng thùc tÕ ®· gi¶m 1920n®, víi tØ lÖ gi¶m 1,6%, trong khi ®ã gi¸
trÞ s¶n l-îng s¶n phÈm gi¶m 71.000n® víi tØ lÖ gi¶m 6,7%. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ tèc ®é
gi¶m cña s¶n l-îng s¶n phÈm nhanh h¬n tèc ®é gi¶m cña quü l-¬ng, ®iÒu nµy dÉn ®Õn
chi phÝ thùc tÕ chi phÝ tiÒn l-¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng mÆc dï tæng s¶n l-îng
gi¶m. NÕu ®i s©u nghiªn cøu ta còng nhËn thÊy tèc ®é gi¶m cña n¨ng suÊt lao ®éng
b×nh qu©n (5%) nhanh h¬n so víi tèc ®é gi¶m cña tiÒn l-¬ng b×nh qu©n (4%). Víi kÕt
qu¶ cña viÖc so s¸nh nãi trªn ta cã thÓ kÕt luËn r»ng, viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh
nãi chung, qu¶n lý quü l-¬ng nãi riªng cña doanh nghiÖp lµ ch-a hîp lý.
GTS1
NSCN1
GTS1
NSCNk
GTS1
NSCN1
59
- §Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ chi tiÕt t×nh h×nh thùc hiÖn quü l-¬ng cña doanh nghiÖp, ta nghiªn
cøu møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè ®Õn quü l-¬ng. B»ng ph-¬ng ph¸p thay thÕ
liªn hoµn, møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè lÇn l-ît ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau:
+ Do ¶nh h-ëng cña gi¸ trÞ s¶n l-îng s¶n phÈm:
GTS = x 600 – 120.000 = -10.650n®
+ Do ¶nh h-ëng cña n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n:
NSCN = x 600 - x 600
= +13.653
+ Do ¶nh h-ëng cña tiÒn l-¬ng b×nh qu©n:
T1 = 118.080 - x 600 = -4.923
Tæng hîp ¶nh h-ëng cña 3 nh©n tè:
118.080 – 120.000 = QL = -10.650 + 13.653 – 4.923 = -1.920n®
Dùa vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch trªn ta thÊy r»ng quü l-¬ng thùc tÕ gi¶m so víi dù tÝnh
lµ do kh«ng thùc hiÖn ®-îc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ do tiÒn l-¬ng b×nh qu©n gi¶m. Gi÷a 2
nh©n tè nµy cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. V× s¶n xuÊt kh«ng ®¹t môc tiªu ®· ¶nh
h-ëng tiªu cùc ®Õn tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, tr-êng hîp quü l-¬ng t¨ng
13.650n® do ¶nh h-ëng cña viÖc gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n, ta thÊy ®©y lµ ¶nh
h-ëng tiªu cùc, viÖc gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng sÏ lµm t¨ng chi phÝ tiÒn l-¬ng tõ ®ã lµm
t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Nh- vËy ta cã thÓ kÕt luËn r»ng viÖc quü l-¬ng thùc tÕ gi¶m 1920n® kh«ng ph¶i lµ
xu h-íng tÝch cùc, bëi v× thùc tÕ chi phÝ tiÒn l-¬ng ®· t¨ng, nh- vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm
còng sÏ t¨ng t-¬ng øng vµ lµm gi¶m thu nhËp cña c«ng nh©n, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt còng sÏ
gi¶m. Thùc tÕ nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i t×m ra c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc ®Ó c¶i tiÕn
c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ qu¶n lý quü tiÒn l-¬ng nãi riªng trong
kú tíi.
Ph©n tÝch quü l-¬ng theo h×nh thøc l-¬ng thêi gian
§èi víi h×nh thøc tr¶ l-¬ng theo thêi gian, doanh nghiÖp c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc
trong th¸ng vµ bËc l-¬ng cña tõng ng-êi ®Ó tÝnh vµ tr¶ l-¬ng cho c«ng nh©n s¶n xuÊt. Nh-
vËy quü l-¬ng theo h×nh thøc l-¬ng thêi gian, ký hiÖu lµ QLt cã thÓ kh¸i qu¸t b»ng c«ng
thøc sau:
QLt = CNt . N . tn
Trong ®ã: CNt lµ sè c«ng nh©n b×nh qu©n trong danh s¸ch h-ëng l-¬ng thêi
gian
729.000
4.000
729.000
3.800
729.000
4.000
729.000
3.800
60
N lµ sè ngµy lµm viÖc b×nh qu©n cña 1 c«ng nh©n
tn lµ tiÒn l-¬ng b×nh qu©n ngµy cña 1 c«ng nh©n
Tõ c¸ch x¸c ®Þnh nãi trªn ta thÊy quü l-¬ng thêi gian chÞu ¶nh h-ëng bëi 3 nh©n tè lµ sè
c«ng nh©n b×nh qu©n, sè ngµy lµm viÖc 1 c«ng nh©n vµ tiÒn l-¬ng b×nh qu©n ngµy cña 1
c«ng nh©n, nh-ng trªn gãc ®é qu¶n lý ng-êi ta chØ quan t©m nhiÒu ®Õn sè ngµy lµm viÖc
vµ tiÒn l-¬ng b×nh qu©n ngµy cña 1 c«ng nh©n.
Nh©n tè sè ngµy lµm viÖc b×nh qu©n ¶nh h-ëng tØ lÖ thuËn víi quü l-¬ng, th«ng qua sù
biÕn ®éng cña nh©n tè nµy ta biÕt ®-îc kÕt qu¶ cña viÖc qu¶n lý, sö dông thêi gian lao
®éng cña doanh nghiÖp.
Nh©n tè tiÒn l-¬ng b×nh qu©n ngµy còng cã ¶nh h-ëng tØ lÖ thuËn víi quü l-¬ng, th«ng
qua sù biÕn ®éng cña nh©n tè nµy ta biÕt ®-îc sù biÕn ®éng vÒ cÊu thµnh cña c«ng nh©n
s¶n xuÊt. Cô thÓ lµ nÕu tiÒn l-¬ng b×nh qu©n ngµy t¨ng lªn trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè
kh¸ch kh«ng thay ®æi, chøng tá r»ng trong kú tØ träng c«ng nh©n cã bËc thî cao t¨ng lªn
vµ ng-îc l¹i.
§Ó x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h-ëng cña mçi nh©n tè ta sö dông ph-¬ng ph¸p thay thÕ liªn
hoµn hoÆc sè chªnh lÖch.
Ph©n tÝch quü l-¬ng theo h×nh thøc l-¬ng s¶n phÈm
L-¬ng s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l-¬ng g¾n liÒn víi chÕ ®é ph©n phèi theo lao ®éng. Theo
h×nh thøc nµy doanh nghiÖp tr¶ l-¬ng cho ng-êi lao ®éng theo khèi l-îng s¶n phÈm (c«ng
viÖc) ®· hoµn thµnh vµ ®¹t tiªu chuÈn chÊt l-îng quy ®Þnh, vµ c¨n cø vµo ®¬n gi¸ tiÒn
l-¬ng cho tõng lo¹i s¶n phÈm. Mçi s¶n phÈm ®Òu cã ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng riªng, do vËy quü
tiÒn l-¬ng theo h×nh thøc l-¬ng s¶n phÈm, ký hiÖu lµ QLs, cã thÓ ®-îc x¸c ®Þnh b»ng
c«ng thøc sau:
QLs = SLi x ®zi
Trong ®ã: SLi lµ sè l-îng s¶n phÈm nhËp kho tõng mÆt hµng (hay lµ khèi l-îng
tõng lo¹i c«ng viÖc ®· hoµn thµnh)
®zi ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng b×nh qu©n cña tõng lo¹i s¶n phÈm (c«ng viÖc)
Tõ c«ng thøc tæng qu¸t nãi trªn, ta thÊy quü l-¬ng theo h×nh thøc l-¬ng s¶n phÈm kh«ng
chØ tuú thuéc vµo sè l-îng s¶n phÈm nhËp kho, ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng mµ cßn phô thuéc vµo
kÕt cÊu mÆt hµng. V× mçi c«ng viÖc (s¶n phÈm) cã ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng riªng, do ®ã nÕu
trong thùc tÕ t¨ng tØ träng s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm cã ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cao, gi¶m tØ träng
s¶n xuÊt mÆt hµng cã ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng thÊp th× tæng quü l-¬ng s¶n phÈm sÏ t¨ng vµ
ng-îc l¹i. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®ã cã quan hÖ tÝch sè víi chØ tiªu, do ®ã khi sö dông
61
ph-¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n
tè.
Cô thÓ, b»ng ph-¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè lÇn l-ît
®-îc x¸c ®Þnh nh- sau:
- Do ¶nh h-ëng cña s¶n l-îng s¶n phÈm nhËp kho:
SL = QLsk - QLsk
- Do ¶nh h-ëng cña kÕt cÊu mÆt hµng:
k = SL1i .®zki - QLsk
- Do ¶nh h-ëng cña ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cña tõng lo¹i s¶n phÈm:
®z = QLs1 - SL1i x ®zki
§èi víi nh©n tè s¶n l-îng, nh©n tè nµy ¶nh h-ëng tØ lÖ thuËn ®Õn quü l-¬ng, khi
s¶n l-îng s¶n phÈm nhËp kho t¨ng lªn sÏ lµm quü l-¬ng t¨ng lªn t-¬ng øng vµ ng-îc l¹i.
Quü l-¬ng t¨ng (gi¶m) trong tr-êng hîp nµy ®-îc coi lµ hîp lý v× nã g¾n liªn víi kÕt qu¶
cña ng-êi lao ®éng.
§èi víi nh©n tè kÕt cÊu mÆt hµng, do viÖc t¨ng gi¶m tØ träng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng
cã ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng kh¸c nhau sÏ kh«ng lµm thay ®æi gi¸ trÞ khèi l-îng toµn bé s¶n
phÈm nhËp kho nh-ng l¹i cã thÓ lµm cho quü l-¬ng biÕn ®éng. ViÖc thay ®æi s¶n xuÊt mÆt
hµng tr-íc hÕt lµ do sù biÕn ®éng cña nhu cÇu thÞ tr-êng t¸c ®éng, nãi c¸ch kh¸c nã
kh«ng phô thuéc vµo ý muèn chñ quan cña ng-êi s¶n xuÊt. Do vËy cÇn ph¶i x¸c ®Þnh hîp
lý ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cho tõng lo¹i s¶n phÈm sao cho thu nhËp cña ng-êi lao ®éng t-¬ng
xøng víi kÕt qu¶ lao ®éng mµ hä ®· t¹o ra, ®¶m b¶o sù c«ng b»ng trong néi bé doanh
nghiÖp.
§èi víi ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng, ®¬n gi¸ l-¬ng ®-îc coi lµ mét lo¹i ®Þnh møc kinh tÕ kü
thuËt vµ do ®ã nã th-êng æn ®Þnh trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn ®Ó
®¶m b¶o tÝnh hîp lý c«ng b»ng, sau mét thêi gian cÇn thiÕt ph¶i rµ so¸t l¹i ®¬n gi¸ l-¬ng,
söa ®æi nÕu cÇn thiÕt, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ hîp lý, kÝch thÝch ng-êi lao ®éng trong
viÖc n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l-îng võa t¨ng ®-îc lîi Ých cho doanh nghiÖp võa ®¶m b¶o
lîi Ých cho ng-êi lao ®éng.
3.3 Ph©n tÝch kho¶n môc chi phÝ chung:
Kho¶n môc chi phÝ chung lµ toµn bé c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc phôc vô, qu¶n
lý s¶n xuÊt, chÕ t¹o thö s¶n phÈm trong c¸c ph©n x-ëng, bé phËn, nã bao gåm:
- Chi phÝ qu¶n lý ph©n x-ëng
- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
SL1i .gki
SLki .gki
SL1i .gki
SLki .gki
62
- Chi phÝ khÊu hao TSC§
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
- Chi khÝ kh¸c b»ng tiÒn
Ph-¬ng ph¸p chñ yÕu lµ so s¸nh gi÷a kho¶n chi thùc tÕ víi kÕ ho¹ch, so s¸nh tØ träng
cña tõng lo¹i chiÕm trong tæng gi¸ thµnh, c¨n cø vµo néi dung cÊu thµnh vµ tÝnh chÊt tõng
lo¹i kho¶n chi ®Ó rót ra kÕt luËn cô thÓ vÒ kÕt qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp. Tõ ®ã
®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt nh»m c¶i tiÕn c«ng t¸c, ®éng viªn vµ khai th¸c kh¶ n¨ng
tiÒm tµng, phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
4. Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kế hoạch h¹ gi¸ thấp giá thành của SP so sánh
được.
4.1 ChØ tiªu ph©n tÝch:
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm so s¸nh ®-îc th«ng th-êng chiÕm mét tØ träng
rÊt lín trong tæng sè s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. ViÖc h¹ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm nµy cã mét ý
nghÜa quyÕt ®Þnh trong viÖc phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña toµn bé s¶n phÈm.
Víi s¶n phÈm so s¸nh ®-îc, ngoµi viÖc x¸c ®Þnh chØ tiªu kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, doanh
nghiÖp cßn ph¶i x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch vÒ nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh. Trong ®ã lÊy gi¸ thµnh thùc
tÕ b×nh qu©n n¨m tr-íc lµm gèc so s¸nh (®èi víi c¸c DN x©y l¾p lµ gi¸ thµnh dù to¸n)
NhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh ®-îc ph¶n ¸nh th«ng qua 2 chØ tiªu lµ møc h¹ gi¸ thµnh vµ tØ lÖ h¹
gi¸ thµnh. C¸c chØ tiªu nµy ®-îc x¸c ®Þnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm, vµ gäi lµ møc h¹ vµ tØ
lÖ h¹ c¸ biÖt vµ cho toµn bé s¶n phÈm gäi lµ møc h¹ toµn bé vµ tØ lÖ h¹ b×nh qu©n. ChØ khi
nµo hoµn thµnh ®ång thêi c¶ 2 chØ tiªu nµy th× doanh nghiÖp míi ®-îc x¸c nhËn lµ hoµn
thµnh nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh do chÝnh doanh nghiÖp tù ®Æt ra ®Ó phÊn ®Êu.
4.2 Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch:
B-íc 1: X¸c ®Þnh nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh:
Hai chØ tiªu møc h¹ vµ tØ lÖ h¹ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lÇn l-ît ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau:
- Møc h¹ kÕ ho¹ch cña tõng lo¹i s¶n phÈm ký hiÖu lµ mhk ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
mhk = Zk – Z0
Trong ®ã: Zk lµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ b×nh qu©n kú kÕ ho¹ch
Z0 lµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ b×nh qu©n n¨m tr-íc
- TØ lÖ h¹ kÕ ho¹ch ®¬n vÞ s¶n phÈm – ký hiÖu lµ thk t-¬ng øng ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau:
thk = x 100
- Møc h¹ kÕ ho¹ch cña toµn bé s¶n phÈm ký hiÖu lµ Mhk ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
Mhk = SLki x mhki = SLki x (Zki – Z0i) = SLki x Zki - SLki x Z0i
mhk
Z0
63
Trong ®ã: SLki lµ s¶n l-îng (sè l-îng) SP kÕ ho¹ch cña tõng lo¹i s¶n phÈm (mÆt hµng)
- T-¬ng øng víi nã tØ lÖ h¹ b×nh qu©n kú kÕ ho¹ch ký hiÖu Thk cã thÓ ®-îc x¸c ®Þnh nh-
sau:
Thk = x 100
HoÆc: Thk = ttki x thki
Trong ®ã: ttki lµ tØ träng kÕ ho¹ch cña tõng mÆt hµng (s¶n phÈm) chiÕm trong tæng sè,
®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së s¶n l-îng kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh thùc tÕ b×nh qu©n n¨m tr-íc.
B-íc 2: X¸c ®Þnh t×nh h×nh thùc tÕ thùc hiÖn nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh:
- Trong thùc tÕ møc h¹ vµ tØ lÖ h¹ c¸ biÖt lÇn l-ît ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau:
mh1 = Z1– Z0
th1 = x 100
Trong ®ã: mh1 lµ møc h¹ thùc tÕ tõng s¶n phÈm
Z1 lµ gi¸ thµnh b×nh qu©n thùc tÕ cña tõng s¶n phÈm
th1 lµ tû lÖ h¹ thùc tÕ cña tõng s¶n phÈm.
- Møc h¹ thùc tÕ cña toµn bé s¶n phÈm (Mh1) vµ tØ lÖ h¹ b×nh qu©n thùc tÕ (Th1) ®-îc x¸c
®Þnh nh- sau:
Mh1 = SL1i x mh1i = SL1i x (Z1i – Z0i) = SL1i x Z1i - SL1i x Z0i
Th1 = x 100
HoÆc: Th1 = tt1i x th1i
Trong ®ã: SL1i lµ s¶n l-îng (sè l-îng) s¶n phÈm s¶n xuÊt ®-îc nhËp kho kú thùc tÕ
cña tõng lo¹i s¶n phÈm (mÆt hµng)
tt1i lµ tØ träng thùc tÕ cña tõng mÆt hµng chiÕm trong tæng sè
B-íc 3: So s¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn víi nhiÖm vô ®Æt ra
§Ó biÕt ®-îc doanh nghiÖp cã thùc hiÖn ®-îc nhiÖm vô ®Æt ra hay kh«ng, cÇn ph¶i so
s¸nh gi÷a thùc tÕ víi kÕ ho¹ch cña c¸c chØ tiªu møc h¹ toµn bé vµ tØ lÖ h¹ b×nh qu©n, cã
thÓ kh¸i qu¸t theo m« h×nh sau:
Mh1 – Mhk = Mh
Th1 – Thk = Th
Khi ®· lo¹i trõ ¶nh h-ëng cña nh©n tè kh¸ch quan, nÕu mét trong c¸c chªnh lÖch nãi
trªn lµ d-¬ng (+) th× cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· kh«ng thùc hiÖn ®-îc môc tiªu ®·
®-îc x¸c ®Þnh; cßn c¸c chªnh lÖch ®ã b»ng kh«ng (Mh=0; Th=0) hoÆc lµ sè ©m (-),
chøng tá doanh nghiÖp ®· hoµn thµnh vµ hoµn thµnh v-ît møc môc tiªu ®· ®Ò ra.
Mhk
SLki x Z0i
mh1
Z0
Mh1
SL1i x Z0i
64
C¸c kÕt qu¶ nãi trªn chØ cã thÓ ®-îc gi¶i thÝch bëi ¶nh h-ëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c
nhau. §Ó cã thÓ kÕt luËn chÝnh x¸c vÒ c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp cÇn
ph¶i biÕt sè l-îng c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng cô thÓ ®Õn tõng chØ tiªu, møc ®é ¶nh h-ëng vµ
tÝnh chÊt ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè ®ã.
- §èi víi møc h¹ gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm: Tõ c«ng thøc x¸c ®Þnh chØ tiªu nµy
ta thÊy nã biÕn ®éng lµ do t¸c ®éng cña 3 nh©n tè:
+ S¶n l-îng (sè l-îng) s¶n xuÊt vµ nhËp kho;
+ KÕt cÊu mÆt hµng s¶n xuÊt (tØ träng tõng mÆt hµng chiÕm trong tæng sè);
+ Møc h¹ gi¸ thµnh cña tõng s¶n phÈm, thùc chÊt lµ ¶nh h-ëng cña gi¸ thµnh ®¬n vÞ
thay ®æi.
- §èi víi tØ lÖ h¹ b×nh qu©n: BiÕn ®éng cña chØ tiªu nµy chØ tuú thuéc vµo sù biÕn ®éng
cña 2 nh©n tè:
+ KÕt cÊu mÆt hµng s¶n xuÊt;
+ Møc h¹ gi¸ thµnh c¸ biÖt.
B-íc 4: X¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h-ëng cña c¸c nh©n tè: Trong ®iÒu kiÖn kÕt cÊu mÆt hµng
kh«ng thay ®æi vµ møc h¹ gi¸ thµnh c¸ biÖt kh«ng thay ®æi, nh©n tè tè s¶n l-îng s¶n
phÈm thay ®æi chØ lµm thay ®æi møc h¹ gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm, trong khi ®ã
kh«ng lµm biÕn ®éng tØ lÖ h¹ b×nh qu©n. B»ng c¸c ph-¬ng ph¸p thÝch hîp cã thÓ x¸c ®Þnh
®-îc møc ®é ¶nh h-ëng cña c¸c nh©n tè nh- sau:
- Do ¶nh h-ëng cña nh©n tè s¶n l-îng:
SL = (SL1i x Z0i – SLki x Z0i) x Thk
- Do ¶nh h-ëng cña kÕt cÊu mÆt hµng:
+ ¶nh h-ëng ®Õn møc h¹ toµn bé:
Mhk = SL1i x Z0i (Thk
R – Thk)
Trong ®ã: Thk
R = tt1i x thki x
+ ¶nh h-ëng ®Õn tØ lÖ h¹ b×nh qu©n:
Thk = Thk
R - Thk
- Do ¶nh h-ëng cña tØ lÖ h¹ c¸ biÖt:
+ ¶nh h-ëng ®Õn møc h¹ toµn bé:
Mhmh = SL1i x Z1i (Th1 – Thk
R)
+ ¶nh h-ëng ®Õn tØ lÖ h¹ b×nh qu©n:
Thmh = Th1 - Thk
R
1
100
65
Ch-¬ng 5: Ph©n tÝch kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
1. Ph©n tÝch kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
1.1 Ph©n tÝch t×nh h×nh lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
ChØ tiªu ph©n tÝch:
Lîi nhuËn lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, nã
bao gåm lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh vµ lîi nhuËn kh¸c.
Khi ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, cÇn sö dông th«ng tin cña b¸o
c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. So s¸nh kú nµy víi kú tr-íc c¶ vÒ tæng lîi nhuËn tr-íc
thuÕ còng nh- cña tõng bé phËn cÊu thµnh sÏ thÊy ®-îc sù biÕn ®éng cña chØ tiªu nµy.
Trªn c¬ së ®ã t×m biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó kh«ng ngõng t¨ng lîi nhuËn.
Trong tæng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh th-êng
chiÕm tû träng lín nhÊt. V× vËy sau khi ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t kÕt qu¶ n¨ng suÊt lao ®éng
kinh doanh, cÇn tiÕp tôc ®i s©u nghiªn cøu lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh.
Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cã thÓ ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau:
Ln = Dt - Z – T
Trong ®ã: Dt lµ doanh thu tõ tiªu thô s¶n phÈm
Z lµ gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô
T lµ thuÕ ph¶i nép (kh«ng kÓ thuÕ lîi tøc)
Nh- ta ®· biÕt, toµn bé doanh thu, gi¸ thµnh toµn bé vµ thuÕ ®Òu ®-îc x¸c ®Þnh dùa
trªn c¬ së cña khèi l-îng (sè l-îng) s¶n phÈm tiªu thô, gi¸ b¸n ®¬n vÞ, gi¸ thµnh ®¬n bÞ
vµ møc thuÕ ®¬n vÞ s¶n phÈm tiªu thô. Do ®ã tæng sè lîi nhuËn tiªu thô cßn cã thÓ ®-îc
x¸c ®Þnh nh- sau:
Ln = SLi gi - SLi zi - SLi ti
Ln = SLi (gi - zi - ti) = SLi lni
Trong ®ã: SLi lµ s¶n l-îng tiªu thô cña s¶n phÈm thø i (s¶n l-îng tiªu thô tõng
mÆt hµng)
gi lµ gi¸ b¸n b×nh qu©n s¶n phÈm thø i (gi¸ b¸n b×nh qu©n tõng mÆt hµng)
zi lµ gi¸ thµnh b×nh qu©n cña s¶n phÈm thø i gåm gi¸ thµnh c«ng x-ëng, chi
phÝ l-u th«ng cña s¶n phÈm tiªu thô (gi¸ thµnh b×nh qu©n tõng mÆt
hµng)
ti lµ møc thuÕ b×nh qu©n cña s¶n phÈm thø i (møc thuÕ b×nh qu©n tõng mÆt
hµng)
lni lµ møc lîi nhuËn ®¬n vÞ s¶n phÈm.
66
Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch
Khi ph©n tÝch lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh cÇn so s¸nh gi÷a thùc tÕ vµ kÕ ho¹ch,
®ång thêi x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè ®Õn chØ tiªu nµy. Néi dung
ph-¬ng ph¸p cã thÓ kh¸i qu¸t nh- sau:
Ln1 – Lnk = Ln
KÕt qu¶ so s¸nh cã thÓ x¶y ra mét trong 3 tr-êng hîp sau:
- Ln > 0 KÕt luËn lîi nhuËn t¨ng.
- Ln = 0 KÕt luËn lîi nhuËn kh«ng thay ®æi.
- Ln < 0 KÕt luËn lîi nhuËn gi¶m.
ViÖc hoµn thµnh hay kh«ng hoµn thµnh chØ tiªu kÕ ho¹ch cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n vµ
nh©n tè ¶nh h-ëng kh¸c nhau. XÐt vÒ nh©n tè ¶nh h-ëng cô thÓ, dùa vµo c«ng thøc x¸c
®Þnh lîi nhuËn ta thÊy cã 3 nh©n tè lµ: Khèi l-îng (s¶n l-îng) s¶n phÈm tiªu thô; kÕt cÊu
mÆt hµng tiªu thô vµ møc lîi nhuËn ®¬n vÞ (hoÆc møc l·i, lç). MÆt kh¸c, b¶n th©n møc lîi
nhuËn ®¬n vÞ l¹i tuú thuéc vµo gi¸ b¸n ®¬n vÞ, gi¸ thµnh toµn bé ®¬n vÞ vµ møc thuÕ ®¬n
vÞ s¶n phÈm tiªu thô – tõ ®ã suy ra tæng sè lîi nhuËn thùc tÕ t¨ng (gi¶m) so víi kÕ ho¹ch
lµ tïy thuéc vµo 5 nh©n tè ¶nh h-ëng cô thÓ sau ®©y:
- Khèi l-îng s¶n phÈm tiªu thô;
- KÕt cÊu mÆt hµng tiªu thô;
- Gi¸ b¸n s¶n phÈm tiªu thô;
- Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô;
- Møc thuÕ ph¶i nép cña s¶n phÈm tiªu thô (kh«ng kÓ thuÕ lîi tøc)
C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng nãi trªn cã quan hÖ kh¸c nhau ®Õn chØ tiªu ph©n tÝch do ®ã ph¶i
kÕt hîp c¸c ph-¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè. Cô
thÓ lÇn l-ît møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau:
Do ¶nh h-ëng cña s¶n l-îng s¶n phÈm tiªu thô:
SL = Lnk x - Lnk
Do ¶nh h-ëng cña kÕt cÊu mÆt hµng tiªu thô:
k = SL1i . lnki - Lnki x
Do
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- giao_trinh_phan_tich_hoat_dong_kinh_doanh_nghe_ke_toan_doanh.pdf