Luật học - Chương III: Pháp luật về hợp đồng trong kinh doanh. (theo luật thương mại năm 2005 và bộ luật dân sự 2005)

ác bên cũng có thể thoả thuận về việc bên bảo lãnh chỉ phải thực hiện nghĩa vụ khi bên được bảo lãnh không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình. Monday, November 11, 2013 71 Đặc điểm - Bên bảo lãnh phải đáp ứng điều kiện là người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, có tài sản. - Bên bảo lãnh phải dùng tài sản thuộc sở hữu của mình hoặc tự mình thực hiện một công việc để chịu trách nhiệm thay cho người được bảo lãnh nếu người này không thực hiện. - Khi bên bảo lãnh đã hoàn thành nghĩa vụ thì có quyền yêu cầu bên được bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ đối với mình trong phạm vi bảo lãnh, nếu không có thoả thuận khác. Monday, November 11, 2013 72 - Hình thức bảo lãnh Việc bảo lãnh phải được lập thành văn bản, có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp đồng chính. - Phạm vi bảo lãnh Bên bảo lãnh có thể cam kết bảo lãnh một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ cho bên được bảo lãnh. Nghĩa vụ bảo lãnh bao gồm cả tiền lãi trên nợ gốc, tiền phạt, tiền bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp có thoả thuận khác. Monday, November 11, 2013 73 - Nhiều người cùng bảo lãnh Khi nhiều người cùng bảo lãnh một nghĩa vụ thì họ phải liên đới thực hiện việc bảo lãnh, trừ trường hợp có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định bảo lãnh theo các phần độc lập; bên có quyền có thể yêu cầu bất cứ ai trong số những người bảo lãnh liên đới phải thực hiện toàn bộ nghĩa vụ. Khi một người trong số những người bảo lãnh liên đới đã thực hiện toàn bộ nghĩa vụ thay cho bên được bảo lãnh thì có quyền yêu cầu những người bảo lãnh còn lại phải thực hiện phần nghĩa vụ của họ đối với mình. Monday, November 11, 2013 74 - Xử lý tài sản của bên bảo lãnh Trong trường hợp đã đến hạn thực hiện nghĩa vụ thay cho bên được bảo lãnh, mà bên bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên bảo lãnh phải đưa tài sản thuộc sở hữu của mình để thanh toán cho bên nhận bảo lãnh. - Huỷ bỏ việc bảo lãnh Việc bảo lãnh có thể được huỷ bỏ nếu được bên nhận bảo lãnh đồng ý, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Monday, November 11, 2013 75 - Chấm dứt việc bảo lãnh 1. Nghĩa vụ được bảo đảm bằng bảo lãnh chấm dứt; 2. Việc bảo lãnh được huỷ bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác; 3. Bên bảo lãnh đã thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh; 4. Theo thoả thuận của các bên Monday, November 11, 2013 76 d. Đặt cọc Đặt cọc là việc một bên giao cho bên kia một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác (Tài sản đặc cọc) trong một thời hạn để đảm bảo giao kết hoặc thực hiện nghĩa vụ. - Việc đặt cọc phải được lập thành văn bản. - Trong trường hợp hợp đồng được giao kết, thực hiện thì tài sản đặt cọc được trả lại cho bên đặt cọc hoặc được trừ để thực hiện nghĩa vụ trả tiền. Monday, November 11, 2013 77 - Nếu bên đặt cọc từ chối việc gia kết, thực hiện hợp đồng thì tài sản đặt cọc thuộc về bên nhận đặt cọc. + Nếu bên nhận đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì phải trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền tương đương giá trị tài sản đặt cọc, trừ trường hợp có thoả thuận khác. Monday, November 11, 2013 78 e. Ký cược - Ký cược là việc bên thuê tài sản là động sản giao cho bên thuê một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác (Tài sản ký cược) trong một thời hạn để bảo đảm trả lại tài sản thuê. + Trong trường hợp tài sản thuê được trả lại thì bên thuê được nhận lại tài sản ký cược sau khi trừ tiền thuê. + Nếu bên thuê không trả lại tài sản thuê thì bên cho thuê có quyền đòi lại tài sản thuê. Nếu tài sản thuê không còn để trả lại thì tài sản ký cược thuộc về bên cho thuê. Monday, November 11, 2013 79 f. Ký quỹ - Ký quỹ là việc bên có nghĩa vụ gửi một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá khác vào tài khoản phong tỏa vào một ngân hàng để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ. - Trong trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên có quyền được ngân hàng nơi ký quỹ thanh toán, bồi thường thiệt hại do bên có nghĩa vụ gây ra sau khi trừ chi phí dịch vụ ngân hàng. Monday, November 11, 2013 80 g) Tín chấp. Monday, November 11, 2013 81 4. Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng a. Trách nhiệm pháp lý do giao kết hợp đồng trái pháp luật Trách nhiệm pháp lý do giao kết hợp đồng trái pháp luật được hiểu là những hậu quả bất lợi đối với các chủ thể đã ký kết hoặc thực hiện hợp đồng trái pháp luật, thể hiện sự phê phán của nhà nước và xã hội đối với các hành vi đó. Hợp đồng trái pháp luật là những hợp đồng vi phạm các quy định của pháp luật, và hợp đồng đó không có hiệu lực pháp luật. Monday, November 11, 2013 82 Hợp đồng vô hiệu trong các trường hợp sau: + Người tham gia giao dịch không có năng lực hành vi dân sự; + Mục đích và nội dung của hợp đồng vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội; + Người tham gia giao dịch bị lừa dối, đe dọa hoặc ép buộc. + Hình thức hợp đồng không tuân thủ quy định của pháp luật. Monday, November 11, 2013 83 - Thời hiệu yêu cầu tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu: + Không quy định thời hiệu đối với: - Hợp đồng vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội - Hợp đồng vô hiệu do giả tạo Monday, November 11, 2013 84 + Thời hiệu là 2 năm đối với: - Hợp đồng vô hiệu do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện - Hợp đồng vô hiệu do bị nhầm lẫn - Hợp đồng vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa - Hợp đồng vô hiệu do người xác lập không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình - Hợp đồng vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức. Monday, November 11, 2013 85 b. Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng Khái niệm: Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng là một loại trách nhiệm pháp lý, là trách nhiệm của một bên vi phạm hợp đồng phải gánh chịu hậu quả bất lợi về vật chất do các bên thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật. Monday, November 11, 2013 86 Căn cứ làm phát sinh trách nhiệm - Có sự vi phạm hợp đồng: Là hành vi không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ những nội dung đã thỏa thuận trong hợp đồng. Ví dụ: + Vi phạm về số lượng hàng hóa: giao hàng thiếu, giao hàng không đồng bộ. + Giao hàng không đúng chất lượng mà các bên đã thỏa thuận. + Giao hàng chậm, nhận hàng chậm hoặc thanh toán chậm... Monday, November 11, 2013 87 - Có sự thiệt hại thực tế: Là những thiệt hại vật chất có thể tính toán được, không phải là những thiệt hại phi vật chất. - Có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm hợp đồng và thiệ hại thực tế: Hành vi vi phạm hợp đồng là nguyên nhân trực tiếp, tất yếu gây ra thiệt hại. Monday, November 11, 2013 88 - Hành vi có lỗi: Lỗi để áp dụng trách nhiệm khi vi phạm hợp đồng là lỗi suy đoán, nghĩa là khi một bên không chấp hành hoặc chấp hành không đầy đủ trong khi có điều kiện thực hiện thì đương nhiên bị coi là có lỗi. Như vậy bên bị vi phạm không cần chứng minh lỗi của bên vi phạm mà chỉ cần chứng minh có hành vi thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ và thiệt đã xảy ra trên thực tế. Monday, November 11, 2013 89 Một số trƣờng hợp miễn trách nhiệm đối với hành vi vi phạm hợp đồng và bên vi phạm hợp đồng có nghĩa vụ chứng minh các trường hợp miễn trách nhiệm (Điều 294/ LTM 2005) + Xảy ra trường hợp miễn trách nhiệm mà các bên đã thỏa thuận. + Xảy ra sự kiện bất khả kháng. + Hành vi vi phạm của một bên là hoàn toàn do lỗi của bên kia. + Hành vi vi phạm của một bên do thực hiện quyết định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền mà các bên không thể biết được vào thời điểm giao kết hợp đồng. Monday, November 11, 2013 90 * Các loại chế tài hợp đồng: 1. Buộc thực hiện đúng hợp đồng (Đ297/LTM 2005): Là loại trách nhiệm mà bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm thực hiện đúng hoặc dùng các biện pháp khác để hợp đồng được thực hiện và bên vi phạm phải chịu chi phí phát sinh. Monday, November 11, 2013 91 2. Phạt vi phạm (Đ300 – Đ301/LTM 2005): Là loại trách nhiệm mà bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm trả một khoản tiền phạt do vi phạm hợp đồng nếu các bên có thỏa thuận, trừ các trường hợp miễn trách nhiệm. Các bên được thỏa thuận mức phạt nhưng không quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm. Monday, November 11, 2013 92 3. Bồi thường thiệt hại (Đ302– Đ305/LTM 2005): Là loại trách nhiệm mà bên vi phạm bồi thường những tổn thất do hành vi vi phạm hợp đồng gây ra cho bên bị vi phạm. Giá trị bồi thường thiệt hại bao gồm giá trị tổn thất thực tế, trực tiếp mà bên bị vi phạm phải chịu mà bên vi phạm gây ra và khoản lợi trực tiếp mà bên bị vi phạm đáng lẽ được hưởng nếu không có hành vi vi phạm. Monday, November 11, 2013 93 4. Tạm ngừng thực hiện hợp đồng (Đ308 – Đ309/LTM 2005): Là việc một bên tạm thời không thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng khi thuộc một trong các trường hợp sau: + Xảy ra hành vi vi phạm mà các bên đã thỏa thuận là điều kiện để tạm ngừng thực hiện hợp đồng. + Một bên vi phạm cơ bản nghĩa vụ hợp đồng: là sự vi phạm hợp đồng của một bên gây thiệt hại cho bên kia đến mức làm cho bên kia không đạt được mục đích của việc giao kết HĐ. Monday, November 11, 2013 94 5. Đình chỉ thực hiện hợp đồng (Đ. 310 – Đ. 311/LTM 2005): Là việc một bên chấm dứt thực hiện nghĩa vụ hợp đồng khi thuộc một trong các trường hợp sau: + Xảy ra hành vi vi phạm mà các bên thỏa thuận là điều kiện để đình chỉ hợp đồng. + Một bên vi phạm cơ bản nghĩa vụ hợp đồng. Monday, November 11, 2013 95 6. Hủy bỏ hợp đồng (Đ. 312 – Đ. 314/LTM 2005): + Huỷ bỏ toàn bộ hợp đồng: là việc bãi bỏ hoàn toàn việc thực hiện tất cả các nghĩa vụ đối với toàn bộ hợp đồng. + Huỷ bỏ một phần hợp đồng: là việc bãi bỏ thực hiện một phần nghĩa vụ hợp đồng, các phần còn lại trong hợp đồng vẫn còn hiệu lực. - Các biện pháp khác: do các bên thỏa thuận nhưng không trái pháp luật Việt Nam, không trái đạo đức xã hội và không trái với Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.