Bài viết nêu ra một số đề xuất đối với việc xây dựng giáo trình các môn học ở đại học nhằm
nâng cao chất lượng, đáp ứng những đòi hỏi của xã hội hiện đại. Những phân tích lý luận về
quá trình dạy học và khảo sát các giáo trình môn học đang được sử dụng trong các trường
đại học nước ta thời gian gần đây cho phép nhận định rằng nên và phải bắt đầu đổi mới giáo
dục đại học từ việc đổi mới biên soạn giáo trình. Xuất phát từ những yêu cầu về việc thể hiện
nội dung và phương pháp dạy học hiện đại, và những tồn tại trong các giáo trình đang sử
dụng, tác giả đề xuất những thay đổi cần có trong việc xây dựng các giáo trình môn học ở đại
học.
7 trang |
Chia sẻ: phuongt97 | Lượt xem: 494 | Lượt tải: 0
Nội dung tài liệu Mấy suy nghĩ về giáo trình đại học, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
MẤY SUY NGHĨ VỀ GIÁO TRÌNH ĐẠI HỌC
SOME IDEAS ABOUT UNIVERSITY COURSE BOOKS
LÊ QUANG SƠN
Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng
TÓM TẮT
Bài viết nêu ra một số đề xuất đối với việc xây dựng giáo trình các môn học ở đại học nhằm
nâng cao chất lượng, đáp ứng những đòi hỏi của xã hội hiện đại. Những phân tích lý luận về
quá trình dạy học và khảo sát các giáo trình môn học đang được sử dụng trong các trường
đại học nước ta thời gian gần đây cho phép nhận định rằng nên và phải bắt đầu đổi mới giáo
dục đại học từ việc đổi mới biên soạn giáo trình. Xuất phát từ những yêu cầu về việc thể hiện
nội dung và phương pháp dạy học hiện đại, và những tồn tại trong các giáo trình đang sử
dụng, tác giả đề xuất những thay đổi cần có trong việc xây dựng các giáo trình môn học ở đại
học.
ABSTRACT
This article presents some suggestions for building and renovating university course books to
enhance the quality and meet the requirements of a modern society. Theoretical analyses of
the teaching process and surveys on the university course books currently used in Vietnam
allow us to conclude that the renovation should start from the materials production. Based on
the requirements for delivering the content and using modern teaching methodology as well as
the shortcomings of the current course materials, the author makes some suggestions to
improve the course books production.
1. Giaïo trçnh män hoüc - yãúu täú cäút loîi trong giaïo duûc âaûi hoüc
Giaïo duûc âaûi hoüc âæåüc hiãûn thæûc hoaï, vãö cå baín, thäng qua quaï trçnh daûy hoüc. Chênh
thäng qua quaï trçnh daûy hoüc maì caïc nàng læûc trê tuãû, khaí nàng chuyãn män vaì caïc pháøm cháút
nghãö nghiãûp, nhán caïch cuía ngæåìi chuyãn gia tæång lai âæåüc hçnh thaình. Quaï trçnh daûy hoüc
âæåüc hiãøu laì quaï trçnh trong âoï dæåïi taïc âäûng chè âaûo (täø chæïc, âiãöu khiãøn, laînh âaûo) cuía ngæåìi
daûy, ngæåìi hoüc tæû giaïc, têch cæûc tæû täø chæïc, tæû âiãöu khiãøn hoaût âäüng nháûn thæïc, nhàòm thæûc hiãûn
täút caïc nhiãûm vuû daûy hoüc.
Coï nhiãöu caïch nhçn nháûn vãö caïc yãúu täú cáúu thaình quaï trçnh daûy hoüc. Tuy nhiãn, táút caí
caïc taïc giaí âãöu nhçn nháûn ba thaình täú cå baín: ngæåìi daûy vaì hoaût âäüng daûy; ngæåìi hoüc vaì hoaût
âäüng hoüc; vaì näüi dung daûy hoüc - thãø hiãûn trong taìi liãûu hoüc táûp. Ba thaình täú naìy nàòm trong caïc
quan hãû tæång taïc våïi nhau taûo thaình tam giaïc sæ phaûm. Mäùi caïch tiãúp cáûn laì mäüt caïch thæïc
âàûc thuì nhàòm täø chæïc caïc mäúi liãn hãû giæîa ba thaình täú naìy. Caïc caïch tiãúp cáûn khaïc nhau coï thãø
nháún maûnh âãún thaình täú naìy hay thaình täú khaïc, quan hãû naìy hay quan hãû khaïc, nhæng âãöu
thæìa nháûn täøng thãø caí ba thaình täú måïi taûo thaình quaï trçnh daûy hoüc.
Trong quaï trçnh daûy hoüc hai nhán täú hoaût âäüng laì hoaût âäüng daûy cuía ngæåìi daûy vaì hoaût
âäüng hoüc cuía ngæåìi hoüc. Hai hoaût âäüng naìy thäúng nháút våïi nhau vaì phaín aïnh tênh cháút hai màût
cuía quaï trçnh daûy hoüc - chuïng ta noïi âãún mäüt hãû thäúng thäúng nháút giæîa daûy vaì hoüc. Trong hãû
thäúng daûy hoüc, sæû taïc âäüng qua laûi, nháút laì taïc âäüng cuía daûy, xeït cho cuìng, laì nhàòm thæûc hiãûn
täút sæû taïc âäüng qua laûi trong hãû thäúng con "ngæåìi hoüc - taìi liãûu hoüc táûp". Nhæ váûy, baín cháút cuía
quaï trçnh daûy hoüc nàòm trong mäúi quan hãû giæîa ngæåìi hoüc vaì taìi liãûu hoüc táûp. Coï thãø nháûn tháúy,
trong quaï trçnh daûy hoüc, taìi liãûu hoüc táûp xuáút hiãûn nhæ yãúu täú cäút loîi, moüi hoaût âäüng cuía ngæåìi
daûy vaì ngæåìi hoüc âãöu xoay xung quanh nhán täú haût nhán naìy.
Taìi liãûu hoüc táûp cå baín cuía mäùi män hoüc trong træåìng âaûi hoüc laì giaïo trçnh män hoüc.
Giaïo trçnh khäng âån thuáön laì sæû ghi cheïp hoàûc liãût kã caïc näüi dung kiãún thæïc hay kyî nàng maì
ngæåìi hoüc cáön nàõm. Traïi laûi, âoï laì sæû kãút tinh cuía toaìn bäü näüi dung daûy hoüc vaì phæång phaïp
daûy hoüc. Noï chè cho ngæåìi daûy, ngæåìi hoüc vaì nhaì quaín lyï, maì træåïc hãút laì ngæåìi hoüc, caïi ngæåìi
hoüc cáön lénh häüi, caïch thæïc, con âæåìng lénh häüi vaì tiãu chê lénh häüi thaình cäng. Noï laì caïi
khung logich trong âoï diãùn ra háöu nhæ toaìn bäü hoaût âäüng cuía ngæåìi daûy vaì ngæåìi hoüc. Moüi
hoaût âäüng cuía ngæåìi daûy vaì ngæåìi hoüc seî xoay quanh truûc giaïo trçnh. Mäüt giaïo trçnh män hoüc
âæåüc thiãút kãú täút seî laì mäüt baío âaím quan troüng cho hiãûu quaí cuía quaï trçnh daûy hoüc män hoüc
âoï. Vaì sæû âäøi måïi giaïo trçnh táút yãúu seî keïo theo âäøi måïi caïch daûy, caïch hoüc, caïch quaín lyï quaï
trçnh daûy hoüc, vaì toaìn bäü caïc yãúu täú khaïc cuía quaï trçnh daûy hoüc âaûi hoüc. Coï thãø nháûn tháúy
kháu âäüt phaï cho mäüt sæû "chuyãøn biãún cå baín vaì toaìn diãûn"1
viãûc daûy hoüc trong træåìng âaûi
hoüc, nhæ Chiãún læåüc phaït triãøn giaïo duûc 2001-2010 yãu cáöu, laì åí viãûc âäøi måïi kháu giaïo trçnh
caïc män hoüc.
2. Máúy yãu cáöu täúi thiãøu âäúi våïi mäüt giaïo trçnh män hoüc
Neït âàûc træng cå baín cuía thåìi kyì hiãûn taûi laì sæû chuyãøn âäøi caïc xaî häüi tæì nãön kinh tãú
cäng nghiãûp sang nãön kinh tãú tri thæïc. Xu thãú naìy âoìi hoíi cháút læåüng måïi cuía con ngæåìi âæåüc
âaìo taûo, do âoï coï taïc âäüng ngaìy caìng maûnh meî vaì træûc tiãúp âãún giaïo duûc. Nãön giaïo duûc âaûi
hoüc âæåüc âaûi chuïng hoaï vaì "ngaìy caìng coï tênh cháút phäø quaït, vai troì cuía træåìng âaûi hoüc trong
xaî häüi ngaìy caìng cao"2. Âäúi våïi næåïc ta, trong âiãöu kiãûn toaìn cáöu hoaï vaì häüi nháûp quäúc tãú âaî
laì xu thãú khäng traïnh khoíi, vaì khi maì viãûc chuáøn bë nguäön nhán læûc cho cäng cuäüc cäng
nghiãûp hoaï, hiãûn âaûi hoaï âáút næåïc âaî thæûc sæû tråí thaình mäüt thaïch thæïc âäúi våïi hãû thäúng giaïo
duûc âaûi hoüc, chuïng ta khäng thãø khäng suy xeït mäüt caïch tháúu âaïo viãûc âiãöu chènh nãön giaïo
duûc âaûi hoüc cuía chuïng ta. Nhæîng âënh hæåïng chung cuía viãûc âiãöu chènh naìy âaî âæåüc vaûch roî
trong caïc vàn kiãûn cuía Âaíng, Nhaì næåïc vaì Bäü chuí quaín. Nghë quyãút 02-NQ/HNTÆ Häüi nghë
láön hai BCH TÆ Âaíng khoïa VIII ngaìy 24/12/1996 yãu cáöu “Âäøi måïi maûnh meî phæång phaïp
giaïo duûc âaìo taûo, khàõc phuûc läúi truyãön thuû mäüt chiãöu, reìn luyãûn thaình nãúp tæ duy saïng taûo cuía
ngæåìi hoüc. Tæìng bæåïc aïp duûng caïc phæång phaïp tiãn tiãún vaì phæång tiãûn hiãûn âaûi vaìo quaï
trçnh daûy hoüc, âaím baío âiãöu kiãûn vaì thåìi gian tæû hoüc, tæû nghiãn cæïu cho hoüc sinh, nháút laì sinh
viãn âaûi hoüc, tæû âaìo taûo thæåìng xuyãn vaì räüng khàõp trong toaìn dán, nháút laì thanh niãn”. Âiãöu 4
Luáût Giaïo duûc 1998 cuîng nãu roî "näüi dung giaïo duûc phaíi baío âaím tênh cå baín, toaìn diãûn, thiãút
thæûc, hiãûn âaûi vaì coï hãû thäúng", vaì phaíi “phaït huy tênh têch cæûc, tæû giaïc, chuí âäüng, tæ duy saïng
taûo cuía ngæåìi hoüc; bäöi dæåîng nàng læûc tæû hoüc, loìng say mã hoüc táûp vaì yï chê væån lãn”3
1 Chiãún læåüc phaït triãøn giaïo duûc 2001-2010, Nxb GD, 2000, tr. 22.
. Chiãún
2 Higher Education in the XXI century - Vision and Action, World conference on higher education, UNESCO,
Paris, Oct., 1998 (taìi liãûu phuûc vuû häüi thaío, Bäü GD&ÂT, 2000).
3 Luáût giaïo duûc, Nxb CTQG, HN., 1998, tr. 9.
læåüc phaït triãøn giaïo duûc quäúc gia 2001-2010 âàût nhiãûm vuû cho caïc træåìng âaûi hoüc "phaíi âi âáöu
trong viãûc âäøi måïi muûc tiãu, näüi dung, chæång trçnh vaì phæång phaïp giaïo duûc... tàng cå häüi
hoüc âaûi hoüc cho moüi ngæåìi"4. Chiãún læåüc phaït triãøn giaïo duûc cuîng nháún maûnh viãûc "daûy ngæåìi
hoüc phæång phaïp tæû hoüc, tæû thu nháûn thäng tin mäüt caïch coï hãû thäúng vaì coï tæ duy phán têch,
täøng håüp, tàng cæåìng tênh chuí âäüng, tênh tæû chuí cuía sinh viãn trong hoüc táûp"5
• Baío âaím tênh khoa hoüc cuía näüi dung tri thæïc cuía män hoüc: ngæåìi hoüc âæåüc tiãúp cáûn
våïi nhæîng tri thæïc hiãûn âaûi, chuáøn xaïc, coï hãû thäúng, âæåüc tiãúp cáûn caïc váún âãö tæì
nhiãöu goïc âäü.
. Âãø âaïp æïng
nhæîng âoìi hoíi naìy, näüi dung daûy hoüc phaíi phaín aïnh nhæîng thaình tæûu måïi nháút vãö caïc lénh væûc
khoa hoüc tæû nhiãn, xaî häüi vaì tæ duy; phaín aïnh xu thãú phaït triãøn cuía thåìi âaûi vaì phaíi phuì håüp
våïi chán lyï khaïch quan. Phæång phaïp daûy hoüc âaûi hoüc phaíi âàût trãn nãön taíng hoaût âäüng têch
cæûc, tæû giaïc, tæû chuí cuía ngæåìi hoüc, láúy phæång phaïp nghiãn cæïu khoa hoüc laìm càn baín, hæåïng
dáùn ngæåìi hoüc caïch tæû hoüc. Nhæ váûy, giaïo trçnh män hoüc, våïi tæ caïch laì sæû cuû thãø hoaï näüi dung
vaì phæång phaïp giaïo duûc, âãø thæûc sæû coï âæåüc vai troì yãúu täú cäút loîi, yãúu täú hæåïng dáùn toaìn bäü
quaï trçnh giaïo duûc âaûi hoüc, phaíi thoaí maîn træåïc hãút nhæîng yãu cáöu sau:
• Baío âaím dung læåüng tri thæïc håüp lyï trãn tæìng âån vë hoüc trçnh.
• Thãø hiãûn âæåüc phæång phaïp daûy hoüc, coï sæû hæåïng dáùn caïch hoüc, caïch nghiãn cæïu
caïc näüi dung daûy hoüc.
• Coï chè dáùn cuû thãø nguäön thäng tin, taìi liãûu tham khaío âäúi våïi tæìng näüi dung âæåüc
trçnh baìy, vaì âäúi våïi caïc näüi dung thaío luáûn, nghiãn cæïu måí räüng.
• Coï caïc tiãu chê âaïnh giaï hoüc táûp thaình cäng.
• Coï sæû cam kãút tham dæû têch cæûc cuía ngæåìi hoüc.
Khaío saït mäüt loaût giaïo trçnh män hoüc6
Thæï nháút, vãö dung læåüng kiãún thæïc, hiãûn khäng coï quy âënh roî raìng naìo vãö dung læåüng
tri thæïc cho mäùi âån vë tiãút hoüc. Tuy nhiãn, nãúu so saïnh våïi giaïo trçnh cuía caïc næåïc coï nãön
giaïo duûc âaûi hoüc tiãn tiãún, (chàóng haûn, giaïo trçnh Tám lyï hoüc xaî häüi cuía Âaûi hoüc California,
Myî, cuía T.Sibutany, 1998 våïi 544 tr./03 âån vë hoüc trçnh, giaïo trçnh Statistics for the
behavioral sciences, 3rd ed. cuía F.J.Gravetter vaì L.B.Wallnau, West Pub. Company, 1992 våïi
630 tr. chæa kãø phuû luûc, hay Tám lyï hoüc âaûi cæång cuía Âaûi hoüc Rostov, Nga, cuía
R.X.Nhemov, 1995 våïi 576 tr./03 âvht - tæïc khoaíng 13 trang giaïo trçnh/01 âån vë tiãút hoüc) thç
coï thãø nháûn tháúy dung læåüng kiãún thæïc âæa vaìo giaïo trçnh cuía ta laì tháúp, âoï laì chæa kãø âãún hãû
thäúng taìi liãûu tham khaío âäö säü âæåüc chè dáùn âoüc thãm trong giaïo trçnh cuía caïc næåïc.
(kãút quaí khaío saït xin xem Baíng 1) âang âæåüc sæí
duûng trong caïc træåìng âaûi hoüc næåïc ta trong thåìi gian gáön âáy theo nhæîng tiãu chê væìa nãu
(chuïng täi khäng khaío saït näüi dung tri thæïc khoa hoüc maì chè khaío saït cáúu truïc giaïo trçnh), coï
thãø tháúy ngay mäüt säú âiãöu báút cáûp.
4 Sâd, tr. 29.
5 Sâd, tr. 30.
6 Caïc giaïo trçnh âæåüc khaío saït bao gäöm mäüt säú giaïo trçnh caïc män Khoa hoüc Mac-Lãnin, Tám lyï hoüc, Giaïo duûc
hoüc, Xaî häüi hoüc, Myî hoüc, Dán täüc hoüc, Tiãúng Viãût, Lëch sæí, Âëa lyï, Váût lyï, Sinh hoüc, Cå hoüc, Tin hoüc xuáút baín
trong khoaíng thåìi gian 1996-2003.
Thæï hai, phæång phaïp daûy-hoüc âæåüc thãø hiãûn trong caïc giaïo trçnh, vãö cå baín, váùn mang
tênh thuû âäüng: chè coï 25% säú giaïo trçnh âæåüc khaío saït coï hãû thäúng baìi táûp thæûc haình; 5% coï
cáu hoíi thaío luáûn nhoïm. Viãûc hoüc vaì tæû hoüc, tæû nghiãn cæïu chæa âæåüc hæåïng dáùn: 0% säú giaïo
trçnh âæåüc xem xeït coï hæåïng dáùn caïch hoüc; 0% nãu ra caïc tiãu chê âaïnh giaï hoüc táûp thaình
cäng; 5% coï toïm tàõt näüi dung chênh cáön nàõm; 30% coï hãû thäúng cáu hoíi än táûp. Khäng giaïo
trçnh naìo thãø hiãûn sæû cam kãút tham dæû cuía ngæåìi hoüc.
Baíng 1. Giaïo trçnh män hoüc qua caïc tiãu chê xem xeït
Stt Caïc tiãu chê xem xeït
Säú giaïo trçnh coï thãø hiãûn caïc
tiãu chê (n = 20)
Säú læåüng Tyí lãû %
1 Coï hãû thäúng baìi táûp thæûc haình 5 25
2 Coï hãû thäúng cáu hoíi än táûp 6 30
3 Coï hãû thäúng cáu hoíi thaío luáûn 1 5
4 Coï hãû thäúng baìi táûp nghiãn cæïu måí räüng (laìm baïo
caïo khoa hoüc, âãö cæång nghiãn cæïu, tiãøu luáûn...)
0 0
5 Coï hæåïng dáùn caïch hoüc 0 0
6 Coï hæåïng dáùn chi tiãút taìi liãûu tham khaío theo tæìng
näüi dung hoüc táûp
0 0
7 Coï danh muûc taìi liãûu tham khaío 10 50
8 Coï toïm tàõt näüi dung chênh cáön nàõm 1 5
9 Coï caïc tiãu chê âaïnh giaï hoüc táûp thaình cäng 0 0
10 Trung bçnh säú trang giaïo trçnh/tiãút hoüc ≅ 6 trang/tiãút lyï thuyãút
Thæï ba, viãûc hæåïng dáùn hoüc kiãøu nghiãn cæïu khoa hoüc vaì hæåïng dáùn nghiãn cæïu måí
räüng caïc näüi dung hoüc táûp chæa âæåüc thãø hiãûn: chè coï 50% giaïo trçnh âæåüc xem xeït coï dáùn ra
danh muûc taìi liãûu tham khaío; khäng giaïo trçnh naìo coï hæåïng dáùn chi tiãút taìi liãûu tham khaío
theo tæìng näüi dung hoüc táûp; khäng giaïo trçnh naìo coï hãû thäúng baìi táûp nghiãn cæïu måí räüng (laìm
baïo caïo, âãö cæång nghiãn cæïu, tiãøu luáûn).
Nhæîng phán têch trãn cho tháúy roî raìng pháön låïn giaïo trçnh chuïng ta âang sæí duûng chæa
âaïp æïng nhæîng âoìi hoíi cuía chiãún læåüc âäøi måïi giaïo duûc âaûi hoüc. Âäøi måïi caïch biãn soaûn giaïo
trçnh thæûc sæû âang laì mäüt âoìi hoíi cáúp thiãút âuïng nhæ yãu cáöu cuía Luáût giaïo duûc 1998: “Näüi
dung, phæång phaïp giaïo duûc hiãûn âaûi – (laìm roî cuía TG) phaíi âæåüc thãø hiãûn thaình chæång
trçnh giaïo duûc; chæång trçnh giaïo duûc phaíi âæåüc cuû thãø hoaï thaình saïch giaïo khoa, giaïo trçnh"7
.
3. Nhæîng âãö xuáút vãö viãûc xáy dæûng giaïo trçnh män hoüc
Våïi nhæîng yãu cáöu vãö viãûc thãø hiãûn näüi dung vaì phæång phaïp daûy hoüc hiãûn âaûi (nhæ âaî
phán têch åí muûc 2) vaì nhæîng täön taûi âaî phán têch (xin nhàõc laûi laì åí âáy khäng noïi âãún màût näüi
7 Luáût giaïo duûc, Nxb CTQG, HN., 1998, âiãöu 4, tr. 9.
dung khoa hoüc cuía caïc giaïo trçnh) giaïo trçnh män hoüc åí âaûi hoüc phaíi âæåüc cáúu truïc laûi. Coï thãø
hçnh dung toïm tàõt nhæîng yãu cáöu âäúi våïi giaïo trçnh män hoüc nhæ sau:
Thæï nháút, vãö näüi dung tri thæïc: caïc tri thæïc âæåüc âæa vaìo giaïo trçnh, bãn caûnh caïc yãu
cáöu vãö tæ tæåíng vaì vàn hoaï, phaíi baío âaím tênh hiãûn âaûi, phaït triãøn, hãû thäúng, cho pheïp ngæåìi
hoüc âæåüc tiãúp cáûn caïc váún âãö âàût ra tæì nhiãöu goïc âäü, quan âiãøm nghiãn cæïu, traïnh aïp âàût mäüt
hæåïng nghiãn cæïu vaì giaíi quyãút duy nháút (cho duì âæåüc thæìa nháûn räüng raîi). Âiãöu naìy baío âaím
tênh toaìn diãûn, hãû thäúng, saïng taûo vaì linh hoaût cuía tæ duy ngæåìi hoüc.
Thæï hai, baío âaím dung læåüng tri thæïc håüp lyï trãn tæìng âån vë hoüc trçnh theo hæåïng gia
tàng coï mæïc âäü dung læåüng tri thæïc, âaím baío cung cáúp âuí thäng tin (nháút laì thäng tin nguäön -
tæïc laì nhæîng thäng tin tæì nguäön khåíi âáöu chæï khäng phaíi âæåüc noïi laûi theo mäüt caïch hiãøu naìo
âoï, bë khuïc xaû qua làng kênh chuí quan cuía mäüt hoüc giaí naìo âoï) cho caïc hoaût âäüng xæí lyï saïng
taûo, baío âaím cho hoaût âäüng trê tuãû cuía ngæåìi hoüc khäng bë "âoïi" thäng tin.
Thæï ba, thãø hiãûn âæåüc phæång phaïp daûy hoüc tiïch cæûc, coï sæû hæåïng dáùn caïch hoüc, caïch
nghiãn cæïu caïc näüi dung, tiãu chê âaïnh giaï hoüc táûp thaình cäng. Phæång phaïp daûy hoüc thãø hiãûn
ngay trong caïch thæïc trçnh baìy caïc näüi dung män hoüc. Våïi xu thãú âæa phæång phaïp nghiãn
cæïu khoa hoüc thaình phæång phaïp daûy hoüc âaûi hoüc, caïc chuí âãö âæa ra nghiãn cæïu phaíi âæåüc
khai triãøn nhæ mäüt âãö taìi nghiãn cæïu khoa hoüc. Âáy laì caïch hæîu hiãûu âãø tiãúp cáûn caïc näüi dung
nghiãn cæïu mäüt caïch khoa hoüc, âäöng thåìi laûi giuïp ngæåìi hoüc tiãúp cáûn våïi phæång phaïp nghiãn
cæïu khoa hoüc mäüt caïch tæû nhiãn nháút. Ngoaìi ra, pháön hæåïng dáùn caïch hoüc, caïch nghiãn cæïu
caïc näüi dung cuû thãø laì khäng thãø thiãúu. E.Carbone8
Thæï tæ, giaïo trçnh phaíi hæåïng tåïi phaït huy tênh têch cæûc, tênh yï thæïc cuía ngæåìi hoüc âäúi
våïi viãûc hoüc. Bàòng caïch âæa vaìo giaïo trçnh nhæîng pháön nhæ hãû thäúng baìi táûp thæûc haình hay hãû
thäúng cáu hoíi thaío luáûn nhoïm chuïng ta seî thuïc âáøy âæåüc caí ngæåìi daûy vaì ngæåìi hoüc têch cæûc
tham dæû vaìo quaï trçnh daûy hoüc. Viãûc mä taí khaïi quaït nhæîng chuí âãö âæåüc âãö cáûp vaì yãu cáöu cuû
thãø âäúi våïi tæìng váún âãö nghiãn cæïu seî giuïp ngæåìi hoüc coï âæåüc caïi nhçn toaìn diãûn âäúi quaï trçnh
hoüc táûp. Âiãöu naìy laìm tàng tênh yï thæïc cuía ngæåìi hoüc. Hamilton vaì E.Carbone
, chuyãn gia giaïo duûc âaûi hoüc thuäüc Âaûi
hoüc Maryland, khàóng âënh ràòng cáön thiãút phaíi âæa vaìo giaïo trçnh pháön "Laìm thãú naìo âãø thaình
cäng trong män hoüc naìy", trong âoï trçnh baìy cuû thãø sinh viãn nãn âáöu tæ bao nhiãu thåìi gian
cho män hoüc, sæû coï màût åí låïp quan troüng nhæ thãú naìo âäúi våïi viãûc hoüc män hoüc vaì âiãøm säú
cuía hoü, laìm thãú naìo âãø tiãúp cáûn våïi nhæîng baìi táûp åí nhaì, laìm thãú naìo âãø hiãøu, hoüc thãú naìo âãø
thi âæåüc... Âoï seî laì sæû hæåïng dáùn caïch hoüc thiãút thæûc nháút âäúi våïi sinh viãn.
9
8 Carbone E.: Giaíng daûy låïp âäng sinh viãn - nhæîng cäng cuû vaì chiãún læåüc, Sage Publications, Internation and
Professional publics, ThousandOaks-Lodon-NewDelhi, 1998 (baín dëch cuía Lã Thë Kim Anh).
noïi âãún mäüt
kinh nghiãûm biãn soaûn giaïo trçnh âaûi hoüc sao cho giaïo trçnh giuïp sinh viãn xaïc âënh âæåüc yãu
cáöu cuía cäng viãûc maì giaïo trçnh män hoüc âàût ra cho hoü - âoï laì âãø daình nhæîng khoaíng tràõng
trong giaïo trçnh âãø sinh viãn âiãön tãn cuía hoü vaìo. Âiãöu âoï, vãö màût tám lyï, noïi lãn ràòng "viãûc
âoüc, laìm baìi táûp, kiãøm tra maì giaïo trçnh âoìi hoíi laì bäøn pháûn cuía täi", vaì cuîng laì sæû cam kãút
tham dæû cuía baín thán ngæåìi hoüc . Noïi mäüt caïch khaïc, âiãöu naìy laìm tàng tênh yï thæïc cuía ngæåìi
9 Sâd.
hoüc trong quaï trçnh hoüc táûp. Caïc khoaíng träúng cuîng âæåüc daình âãø sinh viãn viãút caïc cáu traí låìi
cuía mçnh vaìo âoï. Nhæ váûy caïc cáu traí låìi naìy khäng bë råi ruûng khi sinh viãn cáön xem laûi.
Cuäúi cuìng, thæï nàm, giaïo trçnh phaíi âæåüc thiãút kãú sao cho ngæåìi hoüc coï thãø tæû hoüc vaì
nghiãn cæïu måí räüng theo giaïo trçnh âæåüc. Trong thåìi âaûi måïi, xu thãúú chung cuía giaïo duûc âaûi
hoüc trãn thãú giåïi laì giaím säú giåì hoüc trãn låïp. Âãø hoaìn thaình báûc hoüc âaûi hoüc 4 nàm, chàóng
haûn, sinh viãn Myî (bachelor) cáön hoüc 120-136 âvht; sinh viãn Nháût - 120-135; Thaïi Lan -
120-150; Trung Quäúc - 150 cho âaûi hoüc 4 nàm vaì 190 cho âaûi hoüc 5 nàm (chæång trçnh âaûi
hoüc 4 nàm åí Viãût Nam gäöm 210 âvht). Våïi viãûc giaím giåì hoüc trãn låïp nhæng váùn baío âaím
mäüt haìm læåüng tri thæïc cao trong caïc chæång trçnh âaìo taûo, yãu cáöu âàût ra laì phaíi tàng cæåìng
viãûc tæû hoüc, tæû nghiãn cæïu cuía sinh viãn. Yãu cáöu naìy buäüc giaïo trçnh phaíi bao haìm nhæîng
pháön: mä taí muûc âêch, yãu cáöu cuía män hoüc; tiãu chê âaïnh giaï hoüc táûp thaình cäng; mä taí
phæång phaïp hoüc; vaì âàûc biãût - hãû thäúng taìi liãûu tham khaío. Hãû thäúng mä taí taìi liãûu tham khaío
trong giaïo trçnh, êt nháút, phaíi chè ra âæåüc: 1) caïc taìi liãûu chuí yãúu âæåüc sæí duûng trong viãûc xáy
dæûng vaì biãn soaûn näüi dung giaïo trçnh; 2) caïc taìi liãûu cáön âoüc âãø hiãøu roî caïc näüi dung hay chuí
âãö âaî trçnh baìy; 3) caïc taìi liãûu cáön âoüc âãø hoaìn thaình pháön thaío luáûn, giaíi quyãút caïc baìi táûp vaì
tæû âaïnh giaï; 4) caïc taìi liãûu gåüi yï nghiãn cæïu thãm theo caïc chuí âãö viãút âãö cæång nghiãn cæïu,
baïo caïo khoa hoüc, tiãøu luáûn, nghiãn cæïu måí räüng. Trong hãû thäúng mä taí taìi liãûu tham khaío cáön
chè ra mäüt caïch tháût cuû thãø, chi tiãút tãn taìi liãûu, taïc giaí, nàm xuáút baín, pháön, muûc liãn quan, caïc
trang liãn quan âãún tæìng näüi dung/chuí âãö cuû thãø. Âiãöu naìy seî giuïp ngæåìi hoüc âënh hæåïng
nhanh choïng trong ráút nhiãöu caïc taìi liãûu sàôn coï, tiãút kiãûm thåìi gian daình cho caïc cäng viãûc
thuáön tuyï kyî thuáût âån giaín, âäöng thåìi cuîng laì mäüt caïch buäüc ngæåìi hoüc phaíi âoüc vaì nghiãn
cæïu.
Kãút luáûn
Nhæ váûy, yãúu täú cäút loîi, truûc chênh cuía giaïo duûc âaûi hoüc chênh laì giaïo trçnh caïc män
hoüc. Âäøi måïi giaïo duûc âaûi hoüc nãn vaì phaíi bàõt âáöu chênh tæì kháu xáy dæûng giaïo trçnh caïc män
hoüc. Viãûc biãn soaûn giaïo trçnh, taìi liãûu hoüc táûp phuûc vuû giaïo duûc âaûi hoüc chæa bao giåì laì mäüt
cäng viãûc dãù daìng. Våïi âënh hæåïng tàng cæåìng tênh âäüc láûp vaì tæû chuí cho caïc træåìng âaûi
hoüc10
- càn cæï vaìo chæång trçnh khung âãø xaïc âënh chæång trçnh, kãú hoaûch giaïo duûc, biãn soaûn
giaïo trçnh, - viãûc suy xeït vaì nàõm bàõt nhæîng âoìi hoíi âäúi våïi giaïo trçnh män hoüc âãø xáy dæûng,
biãn soaûn vaì quaín lyï daûy hoüc âaûi hoüc laì mäüt táút yãúu khaïch quan âäúi våïi caïc træåìng âaûi hoüc vaì
cå såí âaìo taûo âaûi hoüc. Våïi mong muäún goïp tiãúng noïi vaìo cäng viãûc quan troüng naìy, xin nãu ra
mäüt säú âãö xuáút âäúi våïi viãûc xáy dæûng, biãn soaûn giaïo trçnh. Hy voüng seî âæåüc chia seí cuìng
nhæîng ngæåìi quan tám.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Carbone E., Giảng dạy lớp đông sinh viên - những công cụ và chiến lược, Sage
Publications, Internation and Professional publics, ThousandOaks-London-NewDelhi,
1998 (bản dịch của Lê Thị Kim Anh).
10 Luáût giaïo duûc vaì vàn baín hæåïng dáùn thi haình, Nxb CTQG, HN., 2000.
2. Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010, Nxb GD, 2000.
3. Gravetter F.J. và Wallnau L.B., Statistics for the behavioral sciences, 3rd ed., West Pub.
Company, 1992.
4. Higher Education in the XXI century - Vision and Action, World conference on higher
education, UNESCO, Paris, Oct., 1998 (tài liệu phục vụ hội thảo, Bộ GD&ĐT, 2000).
5. Luật Giáo dục, Nxb CTQG, HN., 1998.
6. Luật Giáo dục và văn bản hướng dẫn thi hành, Nxb CTQG, HN., 2000.
7. Nhemov R.X., Tâm lý học T.1, M., Nxb GD, 1995 (tiếng Nga).
8. Sibutany T., Tâm lý học xã hội, Rostov-na-Donu, 1998 (tiếng Nga, bản dịch từ tiếng Anh
của V.B.Olshanxkij).
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- may_suy_nghi_ve_giao_trinh_dai_hoc.pdf