Phân tích chính sách giới - Cách tiếp cận lồng ghép giới trong hoạch định chính sách

Trung tâm Bồi dưỡng đại biểu dân cử 2-3/7/07**Phân tích chính sách giới- Cách tiếp cận lồng ghép giới trong hoạch định chính sáchNguyễn Chí DũngI. “CEDAW” tóm tắt1. Bình đẳng về cơ hội do Nhà nước tạo ra (PL-CS)Chính sách trung tính giới ?Cách làm có thể tạo PBĐX thực tế2. Bảo đảm bằng biện pháp xóa bỏ Phân biệt đối xử CLPNLinh hoạt hơn luật thành văn, thực tế hơn, thích hợp với cơ chế hành chính, áp dụng luật trên thực tếCơ sở đề xuất biện pháp đặc biệt tạm thời hoặc PBĐX tích cực qua chính sách thi hành.3. Nguyên tắc trách nhiệm quốc giaKhông phải xin quyền bình đẳngNhà nước chủ động:Thống kê, ban hành luật và hướng dẫn xã hội4. Tích hợp trên mọi lĩnh vực hoạch định CS  **Phân biệt đối xử về giới là gì? Bất kỳ sự phân biệt, loại trừ hoặc hạn chế nào trên cơ sở giới (hành động, bất hành động)Tác động tới hoặc nhằm mục đích cản trở hoặc làm vô hiệu việc phụ nữ thụ hưởng hoặc thực hiện các quyền và tự do cơ bản của con người trong mọi lĩnh vực,Không phụ thuộc vào tình trạng hôn nhân của họ và Trên cơ sở bình đẳng với nam giới. **Khái lược nội dung chú ý khi lồng ghép giới trong hoạch định CS CEDAWPhát hiện “hành vi PBĐX” trong CS-PLCác biện pháp bảo đảm: loại trừ PBĐX; biện pháp đặc biệt, biện pháp tạm thời;Một số “vấn đề”nóng: mua bán phụ nữ, bạo lực; phụ nữ nông thôn, phụ nữ dân tộc thiểu số; Phân tích chính sách Tác động của quy phạm đối với các nhóm lợi ích, Quan tâm tới nhóm yếu thế do hoàn cảnh, lý do giới; Năng lực thi hành luật, chính sách: Thủ tục và cơ chế thi hành: Biện pháp phạt, Hình phạt, chế tài; Chống bệnh thành tích, chủ quan, duy ý chí; **Phân biệt đối xử Chống lại phụ nữ có thể tìm thấy ở đâu?.**PBĐX trên thực tếTình huốngCơ hội không bình đẳngHành vi Đối xử phân biệtPBĐX pháp lýCó quy phạm PBĐXCó quy phạm gây tác động PBĐXKhuyến nghị của UB về xoá bỏ PBĐX chống lại phụ nữ - 2001Thành tựu: Bình đẳng và Không phân biệt đối xử được ghi nhận trong HP và PLChiến lược quốc gia vì sự TB của phụ nữ (2001-2010) + Kế hoạch hành động quốc gia vì sự tiến bộ của phụ nữ (2001-2005); đưa yếu tố giới vào kế hoạch phát triển KT-XH (1991-2000)Uỷ ban quốc gia về sự tiến bộ của phụ nữVN xếp hạng cao về chỉ số phát triển (Chỉ số tiến bộ giới tăng lên 72,18 trong năm 2007 so với 70,57 của năm trước – duy nhất ĐNA**Khuyến nghị..: Khó khăn, thách thứcTrở ngại chung: Tỉ lệ thất nghiệp, phân hoá giàu nghèo, tệ nạn xã hội, bạo lực gia đình, định kiến giớiThách thức về BĐG: Việc làm, giáo dục, Chuơng trình phát triển kt-xã hội, Chính trị; Văn hoá gia trưởng và vai trò truyền thống của nam-nữ trong xã hội**II. Phân tích chính sách- lồng ghép giớiVai trò của PTCS trong quá trình đề xuất, ban hành quyết định và giám sátKỹ thuật PTCS theo các bướcÁp dụng PTCS trong thẩm traThông tin, số liệu, điều tra trong PTCSCâu hỏi giới/ lăng kính giới**Vai trò của PTCSThông điệp/tiêu chí của CS: Chính sách đặt ra nhằm mục đích gì? Phục vụ ai? Những người hưởng lợi và những người bị ảnh hưởng?Một chính sách có thể được thể hiện bằng hình thức, ngôn ngữ khác nhau nhưng thông điệp phải rõPTCS đối với người soạn thảo: biện luận thông điệp, biện pháp và thể hiệnPTCS đối với người thẩm tra: Xem xét tính hợp lý, hợp pháp, khả thi của thông điệp, biện pháp, các vấn đề lợi ích, chi phí, tổ chức thực hiện.**Kỹ thuật PTCS theo bướcXác định vấn đề: Một thực trạng, một câu chuyện có tới mức một VẤN ĐỀ?Thu thập thông tin: Tính nghiêm trọng của vấn đề dẫn tới phải giải quyết bằng chính sách, Hình thành các phương án , lựa chọn để giải quyết vấn đềCân nhắc các phương án, lựa chọn phương án tối ưu, biện pháp thực hiệnThẩm định, thẩm tra chính sáchTổ chức, bố trí nguồn lực thực hiệnQuyết định**PTCS trong thẩm traPTCS đối với người thẩm tra: Xem xét tính hợp lý, hợp pháp, khả thi của thông điệp soạn thảo, biện pháp, các vấn đề lợi ích, chi phí, tổ chức thực hiệnCác câu hỏi qua nghiên cứu thông điệpCS này nhằm giải quyết “vấn đề” gì? ở mức độ điều chỉnh nào?Vấn đề này có nan giải tới mức phải đặt vấn đề như thế không, điều traTác động mong muốn của CS là gì? Đối tượng là ai? Lợi ích nào là trọng tâm, lợi ích nào bị ảnh hưởngTác động không mong muốn là gì? Có thể giảm tác động này hay không?Phân tích chi phí-lợi ích và biện pháp tổ chức để cân nhắc tổng thể sự cần thiết và các phương ánMột số tiêu chí quan trọng đối với cơ quan thẩm tra (bảng PTCS)**Một số câu hỏi về giớiCơ hội hưởng lợi, tham gia vào chính sách: có ai ở vào thế yếu? Vì sao? phương án giải quyết (vấn đề cũ hay trở thành vấn đề mới)Trong thực hiện, những điều kiện đặc biệt gì làm cho một giới không thể bình đẳng trong thụ hưởng CS hoặc bị tác động ngược lạiVề chiến lược, mục tiêu của CS có nhằm bình đẳng giới?**Cách nhìn: “Công bằng trong thế giới nghiêng”- Ví dụ Giảm nghèo ở VN (UNDP 2004: Vn và Xoá đói giảm nghèo)**Tỉ lệ số dân thoát nghèoNghiên cứu chính sách theo cách tiếp cận xã hội Ngưỡng nghèo TG: 2 USD/ngày theo thời giáTrong 5 năm, dân số nghèo giảm một nửa.Mức giảm nghèo khác biệt :Phổ biến 24-37% Tây nguyên và Bắc trung bộ (1-8%)Duyên hải Bắc T.bộ: 13% dân số +di dân; Tây nguyên 5.5% dân số + nhập cư là người thiểu số vấn đề DT thiểu số?  giải pháp phân bổ lợi ích phát triển?Đầu tư giảm nghèo/GĐP? 5 ĐV đầu tư/1 ĐV tăng trưởng**Thảo luậnLuật đất đai có những qui phạm nào bất lợi (so với nam giới) cho:Nữ trong hôn nhânNữ trong sản xuất nông-lâm-nghề muốiNữ doanh nghiệpTrong tiếp cận vốnKhi có chồng là doanh nghiệp?Khi ly hôn?.....**Tiếp cận thống kê xã hội**Lồng ghép giới trong ngân sáchTình huống: một tỉnh 5 triệu dân, thu 5000 tỉ, HĐND thẩm tra dự toán ngân sách năm theo các lĩnh vực ưu tiên. Dự toán chi phát triển Hạ tầng cơ sở 39% chủ yếu trung tính giới, hưởng lợi là nữ bị hạn chế, chưa thống nhất một số hạng mục ưu tiên đầu tư trên cơ sở giới (việc làm?).Thống kê: GDP 11%: Tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc: 8% (40% nữ); dân số ngưỡng nghèo: 16% (nữ 60%, Bền vững, nghề?) Thảo luận, nêu vấn đề BBĐ giới trong phân bổ, cần làm gì để thể hiện vai trò lãnh đạo ?**Bảng phân tích chính sách Tác độngChính sáchXã hộiKinh tếRủi ro/ ngoại ý Khả thiTiêu chuẩn ưu đãi trong tham chính đối với nữ - biện pháp đặc biệt ttCoi thường , thiếu tin cậy, cộng tác không bình đẳng; xúc phạm nữKhông phát sinh thêmẢnh hưởng xấu tới việc chọn các ứng viên trong bầu cửNghi ngờNghĩa vụ bảo đảm dịch vu coi trẻ dưới 72 tháng để nữ lao động tham gia vào bồi dưỡng nâng cao năng lực- biện pháp hỗ trợ- điều chỉnhCó thể gây khó khăn cho tổ chức;Thể hiện sự cảm thông đối với chức năng sinh sản của nữThêm chi phí tổ chức các lớp học, bồi dưỡngTổ chức đào tạo ngại triệu tập nữ có con nhỏKhả thiQuy định đăng ký đồng sở hữu bất động sản của vợ và chồng Hợp đạo lýCó thể gây phản ứng “phòng vệ” của chồngKhông phát sinh thêmKhông thấyKhả thiQuy định hạn tuổi bổ nhiệm nữ công chức không quá 40 tuổiRút năm năm cơ hội so với Nam giới, trong khi nữ còn lo sinh sản, chăm lo gia dình Không phát sinh thêmPBĐX bất lợi cho nữXem lại mục đích**Ví dụ Lập Bảng phân tích một chính sách Tác độngChương trìnhXã hộiKinh tếRủi ro/ ngoại ý Khả thiPhân bổ NS- đầu tư phát triển từ NSĐF chủ yếu cho hạ tầng cơ sở, trong đó có SVĐ Chi Lăng- ĐNPhúc lợi công cộng gia tăng cho mọi người, làm nền phát triển chungĐầu tư động lực phát triển chung, mong chờ hiệu quả trung và dài hạnCó thể bớt cơ hội đầu tư dành cho các chương trình hỗ trợ nữ lẽ ra cần ưu tiên?KT- chú ý hơn những tác động vô tình có thể dẫn đến PBĐX Chương trình cấp vốn xây nhà đại đòan kết cho người nghèo, hỗ trợ 5 tr./ còn lại tự góp côngBất lợi cho gia đình không nhân lực namNữ không tiếp cận đượcDành vốn đầu tư cho các trường tiểu học hay xây Đại học địa phương? Đầu tư cho trạm xá Xã hay Bệnh viện Tỉnh?????Lập vốn XĐGN tổ chức tín dụng cho hộ nghèoNữ hưởng lợi nhiều hơn mặc dù khôgn có ưu tiên, do phân bổ dân cư và đặc thùChồng không đồng ý**Phân bổ ngân sách Xóa đói giảm nghèo- Quy Nhơn