Sản phụ khoa - Chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh ngà y đầu sau đẻ

SẢN PHỤ KHOA - CHĂM SÓC BÀ MẸ VÀ TRẺ SƠ SINH NGÀY ĐẦU SAU ĐẺ CHĂM SÓC BÀ MẸ VÀ TRẺ SƠ SINH NGÀY ĐẦU SAU ĐẺ 1. Theo dõi - chăm sóc trong hai giờ đầu sau đẻ Giờ sau đẻ 15 phút đầu 30 phút 45 phút 60 phút 90 phút 120 phút Mẹ Thể trạng Mạch Huyết áp Co tử cung Ra máu Con Thở (khóc) Da (hồng ấm) Bú mẹ Chảy máu rốn Phát hiện Xử trí Mẹ Mạch nhanh (trên 90 lần/phút) Kiểm tra ngay huyết áp, cầu an toàn Huyết áp hạ (Tối đa ưới 90mmHg) Xử trí choáng sản khoa Huyết áp cao (huyết áp tối đa trên 140mmHg hoặc tăng 30mmHg so với trước; Huyết áp tối thiểu tăng trên 90mmHg hoặc tăng 15mmHg so với trước) Xử trí tiền sản giật Tử cung mềm, cao trên rốn Xử trí đờ tử cung Chảy máu trên 250ml - máu vẫn tiếp tục ra Xử trí băng huyết sau đẻ Rách âm đạo, tầng sinh môn Khâu vết rách Khối máu tụ Chuyển viện Phát hiện Xử trí Con Khó thở, tím tái, các cơ mềm nhẽo Hồi sức thở, hồi sức tim, ủ ấm, chuyển viện Bé lạnh hoặc phòng lạnh Ủ ấm bằng phương pháp chuột túi - sưởi ấm với phương tiện sẵn có Chảy máu rốn Làm rốn lại Cần hướng dẫn bà mẹ cách cho con bú ngay trong giờ đầu. 2. Theo dõi, chăm sóc từ giờ thứ 3 đến hết ngày đầu Sau theo dõi tích cực 2 giờ đầu, nếu bình thường - Đưa bà mẹ và bé về phòng, theo dõi 1 giờ/lần đến 6 giờ, tiếp theo 6 giờ/lần. - Đặt bé nằm cạnh mẹ. - Ủ ấm cho bé. - Người mẹ có băng vệ sinh sạch, đủ thấm. - Giúp người mẹ ăn uống, nghỉ yên. - Vận động nhẹ sau 6 giờ. - Khuyến khích cho con bú sớm. - Hướng dẫn bà mẹ chăm sóc con, theo õi chảy máu rốn. - Yêu cầu bà mẹ và người nhà gọi ngay nhân viên y tế khi bé không bú, không thở, tím tái, chảy máu rốn. - Yêu cầu gọi ngay nhân viên y tế khi sản phô chảy máu nhiều, đau bụng tăng, nhức đầu, chóng mặt hoặc có bất cứ vấn đề nào khác. Mẹ: - Thể trạng - Co tử cung (cứng - tròn) - Băng vệ sinh (kiểm tra lượng máu mất) Con: - Thở (Nếu khó thở, đếm nhịp thở) - Da: nếu lạnh đo nhiệt độ - Rốn (có chảy máu) - Đã bú mẹ chưa? Phát hiện Xử trí Mẹ: - Tử cung mềm, cao trên rốn - Băng vệ sinh thấm ướt máu sau 1 giờ - Xoa bóp tử cung, ấn đáy tử cung lấy máu cục - Tiêm nhắc lại vào bắp 10 đơn vị Oxytocin - Kiểm tra xử trí theo bài "Chảy máu sau đẻ" Phát hiện Xử trí Con: - Chưa bú mẹ - Khuyến khích và hướng dẫn bà mẹ cho con bú ngay - Bị lạnh - Ủ ấm hoặc sưởi ấm - Khó thở, tím tái - Hồi sức thở, hồi sức tim, chuyển viện - Chảy máu rốn - Làm rốn lại - Phân su - Nếu không có phân su phải khám ngay xem có hậu môn không? - Nước tiểu - Nếu không đi tiểu cần gửi khám chuyên khoa 3. Theo dõi - Chăm sóc ngày đầu sau mổ đẻ 3.1. Hai giờ đầu Như mục 1, thêm: - Theo dõi nhịp thở. - Theo dõi: + Hồi tỉnh (sau gây mê toàn thân). + Vận động chi ưới (sau gây tê tủy sống). - Theo dõi bụng: có trướng, có chảy máu vết mổ? - Theo dõi con: có bị ảnh hưởng của thuốc mê? - Chăm sóc: + Truyền dịch. + Kháng sinh. + Nếu chưa tỉnh đặt đầu nghiêng trái (để tránh nguy cơ hít phải dịch trào ngược). 3.2. Giờ thứ 3 - 6 Như mục 2, và: - Theo dõi các dấu hiệu sống: 1 giờ/lần (mạch, nhiệt độ, huyết áp, thở). - Theo dõi hồi tỉnh. - Theo dõi các dấu hiệu chảy máu trong và ngoài. - Tiếp tục truyền dịch, kháng sinh. 3.3. Từ giờ thứ 7 đến hết ngày đầu - Theo dõi các dấu hiệu sống: 6 giờ/lần. - Theo dõi hồi phôc chức năng: vận động, tiểu tiện... - Cho thuốc giảm đau nếu cần.