Sự phát triển các tiểu vùng kinh tế tỉnh Quảng Bình

18 Sù PH¸T TRIÓN C¸C TIÓU VïNG KINH TÕ TØNH QU¶NG B×NH §inh Träng Thu rong nh÷ng n¨m võa qua, nÒn kinh tÕ cña tØnh Qu¶ng B×nh ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc theo h­íng c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa víi sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ gi¶m dÇn tû träng c¸c ngµnh n«ng - l©m - ng­ nghiÖp vµ t¨ng tû träng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i, dÞch vô. VÒ mÆt l·nh thæ s¶n xuÊt, dùa trªn vÞ trÝ ®Þa lý, sù ph©n hãa vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ vÒ ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cña c¸c huyÖn miÒn nói vµ c¸c huyÖn ven biÓn trªn ®Þa bµn tØnh Qu¶ng B×nh ®· h×nh thµnh c¸c tiÓu vïng kinh tÕ. - TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c gåm: thµnh phè §ång Híi vµ c¸c huyÖn Qu¶ng Tr¹ch, Bè Tr¹ch. - TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam gåm: huyÖn Qu¶ng Ninh vµ huyÖn LÖ Thñy. - TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y gåm: huyÖn Tuyªn Hãa vµ huyÖn Minh Hãa. 1. TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c cã diÖn tÝch 2.894 km2, chiÕm 35,9% tæng diÖn tÝch tù nhiªn cña toµn tØnh vµ d©n sè n¨m 2010 lµ 497.116 ng­êi chiÕm 58,5% tæng d©n sè cña tØnh Qu¶ng B×nh. TiÓu vïng gåm thµnh phè §ång Híi, huyÖn Qu¶ng Tr¹ch vµ huyÖn Bè Tr¹ch. Thµnh phè §ång Híi cã chøc n¨ng lµ ®« thÞ h¹t nh©n cña tiÓu vïng. TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c cã ®iÒu kiÖn giao th«ng rÊt thuËn lîi. VÒ ®­êng bé cã quèc lé 1A, quèc lé 12A, nèi tiÓu vïng víi c¶ n­íc, quèc lé 15 nèi tiÓu vïng víi huyÖn Tuyªn Hãa, Minh Hãa sang n­íc Céng hoµ d©n chñ nh©n d©n Lµo. VÒ ®­êng s¾t, cã ®­êng s¾t B¾c - Nam ch¹y qua víi ga chÝnh lµ ga §ång Híi vµ nhiÒu ga phô. VÒ ®­êng biÓn, tiÓu vïng gi¸p biÓn §«ng víi c¶ng Gianh. VÒ ®­êng s«ng, cã s«ng Roßn, s«ng Lý, s«ng Dinh. VÒ ®­êng hµng kh«ng, cã s©n bay §ång Híi. Ngoµi ra, cßn cã c¸c ®­êng tØnh lé, huyÖn lé, ®­êng liªn x·, liªn th«n. Tµi nguyªn ®Êt kh¸ tèt so víi c¸c khu vùc kh¸c trong tØnh, cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®­îc c¶ c©y l­¬ng thùc, c©y thùc phÈm, c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy, ng¾n ngµy. TiÓu vïng cã ®­êng bê biÓn kh¸ dµi víi ng­ tr­êng réng hµng tr¨m h¶i lý víi nguån h¶i s¶n phong phó cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. TiÓu vïng lµ n¬i tËp trung nhiÒu c¬ së c«ng nghiÖp lín cña tØnh nh­ nhµ m¸y xi m¨ng Thanh §­êng, g¹ch tuynel Ba §ån, ph©n bãn s«ng Gianh, nhµ m¸y ®­êng, cã c¸c danh th¾ng næi tiÕng nh­ Phong Nha - KÎ Bµng, b·i t¾m §¸ Nh¶y...thuËn lîi cho ph¸t triÓn du lÞch. Nhê cã nh÷ng lîi thÕ ®ã nªn nÒn kinh tÕ tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c kh¸ ph¸t triÓn so víi c¸c tiÓu vïng kh¸c trong tØnh. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt (GTSX) cña tiÓu vïng liªn tôc t¨ng, n¨m 2000 lµ 2.885 tû ®ång (69,9% GTSX cña c¶ tØnh), n¨m 2005 lµ 6.251,5 tû ®ång (72% GTSX cña c¶ tØnh) vµ n¨m 2010 lµ 16.435,9 tû ®ång (66% GTSX cña c¶ tØnh). Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh¸, c¬ cÊu kinh tÕ dÞch chuyÓn theo xu h­íng gi¶m dÇn tû träng ngµnh n«ng - l©m - nghiÖp, t¨ng tû träng ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. C¬ cÊu kinh tÕ theo gi¸ trÞ s¶n xuÊt tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c Ngµnh §¬n vÞ 2000 2005 2010 N«ng - l©m - ng­ nghiÖp % 25,1 19,8 20,6 C«ng nghiÖp - x©y dùng % 38,7 46,2 34,0 Th­¬ng m¹i - dÞch vô % 36,2 34,0 45,4 §inh Träng Thu. ThS., ViÖn §Þa lÝ nh©n v¨n. T Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/2013 19 TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c lµ tiÓu vïng träng ®iÓm s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng­ nghiÖp cña tØnh. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n¨m 2000 lµ 723 tû ®ång (59 % GTSX n«ng nghiÖp cña tØnh), n¨m 2005 lµ 1.237,8 tû ®ång (59 % GTSX n«ng nghiÖp cña tØnh) vµ n¨m 2010 lµ 3.390,5 tû ®ång (56,6 % GTSX n«ng nghiÖp cña tØnh). - N«ng nghiÖp GTSX n«ng nghiÖp n¨m 2000 lµ 419,7 tû ®ång, n¨m 2005 lµ 713,7 tû ®ång vµ n¨m 2010 lµ 3.390,5 tû ®ång. VÒ trång trät, s¶n xuÊt l­¬ng thùc lµ thÕ m¹nh cña tiÓu vïng. DiÖn tÝch c©y l­¬ng thùc kho¶ng 23.280 ha, chiÕm 43,1% diÖn tÝch c©y l­¬ng thùc c¶ tØnh. C©y l­¬ng thùc chÝnh vÉn lµ lóa víi diÖn tÝch kho¶ng 21.090 ha, ng«, khoai, s¾n kho¶ng 2.170 ha. Ngoµi ra, cßn cã mét sè c©y thùc phÈm kh¸c nh­ rau, ®Ëu c¸c lo¹i. DiÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng 55,7% tæng diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp cña c¶ tØnh. C©y c«ng nghiÖp gåm mÝa chiÕm 69,9%, l¹c chiÕm 40%, võng chiÕm 53,8%, cao su chiÕm 75%, hå tiªu chiÕm 41% s¶n l­îng cña c¶ tØnh, chñ yÕu trång ë vïng nói phÝa t©y huyÖn Bè Tr¹ch vïng cã kho¶ng 1.594,5 ha chiÕm 57,3% diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ cña c¶ tØnh. C¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ chÝnh gåm cam, chanh, dõa, æi, døa. Víi c¸c lîi thÕ vÒ diÖn tÝch ch¨n th¶, nguån thøc ¨n, c¬ së chÕ biÕn, thÞ tr­êng tiªu thô ngµnh ch¨n nu«i cña tiÓu vïng kh¸ ph¸t triÓn. - L©m nghiÖp S¶n xuÊt l©m nghiÖp cña tiÓu vïng tËp trung chñ yÕu ë vïng nói phÝa t©y huyÖn Bè Tr¹ch. Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt l©m nghiÖp cña tiÓu vïng ®¹t 82,1 tû ®ång n¨m 2000, 108,9 tû ®ång n¨m 2005 vµ 241,2 tû ®ång n¨m 2010. L©m nghiÖp cña tiÓu vïng chñ yÕu tËp trung vµo viÖc khoanh nu«i, b¶o vÖ, t¸i t¹o rõng. C«ng t¸c giao ®Êt, giao rõng ®¹t kÕt qu¶ kh¶ quan, diÖn tÝch rõng trång kh«ng ngõng t¨ng. - Thñy s¶n TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c cã ®­êng bê biÓn t­¬ng ®èi dµi, nhiÒu cöa l¹ch, ng­ tr­êng ®¸nh b¾t réng lín, ng­ d©n cã truyÒn thèng ®¸nh b¾t c¸ l©u ®êi, ®ã lµ nh÷ng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn ngµnh ng­ nghiÖp. S¶n l­îng khai th¸c cña tiÓu vïng ®¹t kho¶ng trªn 25.000 tÊn, chiÕm 85% s¶n l­îng cña c¶ tØnh. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng nu«i trång thñy s¶n cña tiÓu vïng ph¸t triÓn kh¸ m¹nh. N¨m 2010, diÖn tÝch mÆt n­íc nu«i trång thñy s¶n ®¹t kho¶ng 2.000 ha víi s¶n l­îng trªn 3.200 tÊn. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh thñy s¶n cña tiÓu vïng n¨m 2000 lµ 221,4 tû ®ång, n¨m 2005 lµ 415,2 tû ®ång vµ n¨m 2010 lµ 1.206,6tû ®ång. + C«ng nghiÖp - x©y dùng: TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c còng lµ khu vùc träng ®iÓm vÒ c«ng nghiÖp - x©y dùng cña tØnh Qu¶ng B×nh. Trong 10 n¨m qua, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp - x©y dùng cã chiÒu h­íng ph¸t triÓn tèt. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh c«ng nghiÖp - x©y dùng n¨m 2000 lµ 1.117,1 tû ®ång (80% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp - x©y dùng cña tØnh), n¨m 2005 lµ 2.887,8 tû ®ång (77% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp - x©y dùng cña tØnh) vµ n¨m 2010 t¨ng lªn 5.595,6 tû ®ång (60% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp - x©y dùng cña tØnh). Víi lîi thÕ vÒ tµi nguyªn vËt liÖu x©y dùng (cao lanh, ®¸ èp l¸t, c¸t thñy tinh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng ph¸t triÓn víi nh÷ng s¶n phÈm nh­ g¹ch tuynel, g¹ch Ceramic, g¹ch ngãi nung, cao lanh, xi m¨ng. C¸c c¬ së s¶n xuÊt chÝnh nh­: c¬ khÝ, bia, n­íc gi¶i kh¸t, vËt liÖu x©y dùng, chÕ biÕn thùc phÈm, chÕ biÕn gç. Mét sè nhµ m¸y míi ®­îc x©y dùng nh­ s¶n xuÊt bao b×, g¹ch èp t­êng, l¸t nÒn, nh«m ®Þnh h×nh...b­íc ®Çu tiÕp cËn mét sè c«ng nghÖ míi víi c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. C¸c ngµnh tiÓu thñ c«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh, ®Æc biÖt trong c¸c lÜnh vùc chÕ biÕn n«ng-l©m-thñy s¶n, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng phôc vô s¶n xuÊt ®êi sèng nh©n d©n nh­ng quy m« nhá bÐ, s¶n xuÊt thñ c«ng lµ chñ yÕu, do vËy n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, hiÖu qu¶ kinh tÕ cßn h¹n chÕ. S¶n phÈm chñ yÕu ë d¹ng th«, nguyªn liÖu tiªu thô t¹i chç lµ chÝnh. C¸c c¬ së c«ng nghiÖp tËp trung chñ yÕu ë thµnh phè §ång Híi, huyÖn Qu¶ng Tr¹ch vµ däc theo quèc lé 1A cña huyÖn Bè Tr¹ch, nh­ nhµ m¸y ph©n vi sinh s«ng Gianh, xi m¨ng Th¹ch T­êng, g¹ch tuynel xuÊt chñ yÕu khai th¸c t¹i ®Þa bµn ®Þa ph­¬ng. C¸c ngµnh nh­ söa ch÷a tµu thuyÒn, s¶n xuÊt s¾t x©y dùng, khai th¸c c¸t, khai th¸c than bïn Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/201320 + Th­¬ng m¹i - dÞch vô: TiÓu vïng lµ khu vùc cã ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, dÞch vô ph¸t triÓn h¬n h¼n so víi tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam vµ tiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y, víi thµnh phè §ång Híi lµ trung t©m th­¬ng m¹i, dÞch vô lín nhÊt tØnh Qu¶ng B×nh. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh cña tiÓu vïng lµ 1.044,7 tû n¨m 2000 t¨ng lªn 2.125,9 tû n¨m 2005 vµ 7.449,8 tû n¨m 2010, chiÕm kho¶ng 70-80% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh dÞch vô, th­¬ng m¹i cña tØnh. HÖ thèng chî kh¸ ph¸t triÓn víi nh÷ng trung t©m th­¬ng m¹i, siªu thÞ lín ë thµnh phè §ång Híi, víi c¸c chî næi tiÕng sÇm uÊt nh­ Ba §ån. Ngµnh du lÞch kh¸ ph¸t triÓn do cã lîi thÕ vÒ di s¶n thiªn nhiªn Phong Nha - KÎ Bµng, khu §¸ Nh¶y, vµ c¸c di tÝch lÞch sö. Mét sè chØ tiªu cña tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c TT ChØ tiªu §¬n vÞ 2000 2005 2010 1 DiÖn tÝch tù nhiªn km 2 2.894,0 2.894,0 2.894.0 So víi toµn tØnh % 35,9 35,9 35,9 2 D©n sè ng­êi 455.819,0 481.192,0 497.116,0So víi toµn tØnh % 56,8 58,0 58,5 3 MËt ®é d©n sè ng­êi/ km2 56,5 59,7 171,8 4 GTSX CN-XD theo gi¸ hiÖn hµnh tû ®ång 1.117,1 2.887,8 5.595,6So víi toµn tØnh % 80,0 77,0 60,0 5 GTSX n«ng-l©m-ng­ theo gi¸ hiÖn hµnh tû ®ång 723,2 1.237,8 3.390,5 So víi toµn tØnh % 59,0 59,0 56,6 GTSX NN (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 419,7 713,7 1.942,7 GTSX l©m nghiÖp (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 82,1 108,9 241,2 GTSX thñy s¶n (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 221,4 415,2 1.206,6 6 DÞch vô tû ®ång 1.044,7 2.125,9 7.449,8So víi toµn tØnh % 69,0 75,0 77,9 7 Tæng GTSX tû ®ång 2.885,0 6.251,5 16.435,9So víi toµn tØnh % 69,9 72,0 66,0 2. TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam gåm huyÖn Qu¶ng Ninh vµ huyÖn LÖ Thñy víi diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn 2.601 km2, chiÕm 32,3% diÖn tÝch toµn tØnh; d©n sè n¨m 2010 lµ 227.372 ng­êi, chiÕm 26,8% d©n sè toµn tØnh. TiÓu vïng cã vÞ trÝ phÝa b¾c gi¸p thµnh phè §ång Híi, phÝa nam gi¸p tØnh Qu¶ng TrÞ, phÝa t©y gi¸p Céng hoµ d©n chñ nh©n d©n Lµo vµ phÝa ®«ng gi¸p biÓn §«ng. ThÞ trÊn Qu¸n Hµu thuéc huyÖn Qu¶ng Ninh trong t­¬ng lai sÏ trë thµnh thÞ x· thuéc tØnh vµ cã thÓ xem lµ ®« thÞ h¹t nh©n cña tiÓu vïng. Giao th«ng cña tiÓu vïng còng thuËn lîi víi viÖc cã quèc lé 1A, ®­êng s¾t B¾c - Nam ch¹y qua, quèc lé 15. TiÓu vïng cã 3 lo¹i ®Þa h×nh râ rÖt: phÝa t©y lµ nói, tiÕp ®ã lµ vïng ®åi tho¶i vµ sau lµ d¶i ®ång b»ng nhá hÑp ven biÓn vµ gi¸p biÓn lµ c¸c cån c¸t. Tuy cã vÞ trÝ ven biÓn t­¬ng tù nh­ tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c nh­ng tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam l¹i cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn h¬n. §iÒu kiÖn tù nhiªn cña tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam kh«ng thuËn lîi b»ng tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c (®Êt b¹c mµu), c¬ së h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña tiÓu vïng n¨m 2010 lµ 4.497,9 tû ®ång vµ chØ chiÕm 18,1% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn tØnh. N«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt chÝnh cña tiÓu vïng. N¨m 2010, gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña tiÓu vïng chiÕm tíi 44,1 % tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn vïng. Tû träng c«ng nghiÖp - x©y dùng, dÞch vô - th­¬ng m¹i vÉn ë møc thÊp. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ diÔn ra chËm ch¹p. Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/2013 21 C¬ cÊu kinh tÕ theo gi¸ trÞ s¶n xuÊt, tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam Ngµnh §¬n vÞ 2000 2005 2010 N«ng - l©m - ng­ nghiÖp % 47,3 38,9 44,1 C«ng nghiÖp - x©y dùng % 22,4 33,0 25,1 Th­¬ng m¹i - dÞch vô % 30,3 28,1 30,8 + N«ng nghiÖp: Lóa lµ c©y trång chñ yÕu cña tiÓu vïng. DiÖn tÝch lóa n¨m 2010 kho¶ng 21.000 ha, chiÕm 26% diÖn tÝch lóa toµn tØnh. S¶n l­îng lóa h»ng n¨m ­íc ®¹t 90.000 tÊn. DiÖn tÝch lóa cã xu h­íng gi¶m do chuyÓn sang trång c©y thùc phÈm vµ c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy nh­ l¹c, võng, mÝa, thuèc l¸. C©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nh­ cao su, hå tiªu, chÌ, cµ phª ®­îc trång chñ yÕu ë khu vùc phÝa t©y tiÓu vïng. NhiÒu m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i tèt, cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. HÖ thèng thñy lîi (hÖ thèng thñy lîi Th­îng Mü Trung) ®ang ®­îc ®Çu t­ x©y dùng sÏ lµ mét ®éng lùc míi thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp. Ch¨n nu«i liªn tôc ph¸t triÓn, tæng ®µn gia sóc, gia cÇm t¨ng trung b×nh tõ 3% - 5 %/n¨m. TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam cïng víi tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c lµ 2 khu vùc träng ®iÓm ch¨n nu«i cña tØnh Qu¶ng B×nh. C«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc rõng phßng hé ch¾n c¸t ven biÓn ®­îc chó träng. DiÖn tÝch rõng trång tËp trung ®¹t kho¶ng 1.000 ha/n¨m. ViÖc b¶o vÖ ch¨m sãc ph¸t triÓn rõng ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc chèng sa m¹c hãa do hiÖn t­îng c¸t bay, gi÷ v÷ng diÖn tÝch n«ng nghiÖp hiÖn cã. MÆc dï cã vïng ven biÓn t­¬ng tù nh­ tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c nh­ng ngµnh thñy s¶n cña tiÓu vïng kÐm ph¸t triÓn h¬n, víi s¶n l­îng thñy s¶n n¨m 2010 kho¶ng 7.700 tÊn vµ chØ b»ng 1/4 s¶n l­îng thñy s¶n cña tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c. ViÖc thiÕu c¸c ph­¬ng tiÖn ®¸nh b¾t xa bê, trang thiÕt bÞ ®¸nh b¾t cßn l¹c hËu ®· lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ cña khai th¸c h¶i s¶n xa bê. S¶n l­îng nu«i trång thñy s¶n h»ng n¨m ®Òu t¨ng, n¨m 2000 lµ 620 tÊn, n¨m 2005 lµ 1.470 tÊn, n¨m 2010 lµ 2.720 tÊn. N«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt chñ yÕu cña tiÓu vïng nh­ng t¨ng tr­ëng h»ng n¨m vÉn cßn chËm c¶ vÒ s¶n l­îng lÉn gi¸ trÞ do cã nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn còng nh­ ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi. ViÖc ®Çu t­ n©ng cÊp hÖ thèng thñy lîi chñ ®éng t­íi tiªu h¹n chÕ nh÷ng bÊt lîi cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn, n©ng cÊp ph­¬ng tiÖn ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê sÏ gióp tiÓu vïng khai th¸c ®­îc thÕ m¹nh ven biÓn sÏ lµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn ngµnh n«ng nghiÖp cña tiÓu vïng. Mét sè chØ tiªu cña tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam TT ChØ tiªu §¬n vÞ 2000 2005 2010 1 DiÖn tÝch tù nhiªn km 2 2.607,0 2.607,0 2.607,0 So víi toµn tØnh % 32,3 32,3 32,3 2 D©n sè ng­êi 227.868,0 227.269,0 227.372,0So víi toµn tØnh % 28,4 27,4 26,8 3 MËt ®é d©n sè ng­êi/km2 87,4 87,2 87,2 4 GTSX n«ng-l©m-ng­ tû ®ång 384,7 656,5 1.985,4 So víi toµn tØnh % 31,3 31,4 33,2 4.1. GTSX NN (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 318,4 533,8 1.618,8 4.2. GTSX l©m nghiÖp (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 31,4 40,2 116,1 4.3. GTSX thñy s¶n (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 34,9 82,5 250,5 5 GTSX CN-XD (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 182,6 557,7 1.128,4So víi toµn tØnh % 13,1 14,9 12,1 6 DÞch vô tû ®ång 246,6 474,9 1.384,1So víi toµn tØnh % 16,4 16,7 14,5 7 Tæng GTSX tû ®ång 813,9 1.689,1 4.497,9So víi toµn tØnh % 19,7 19,5 18,1 Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/201322 + C«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp: C«ng nghiÖp cña tiÓu vïng tËp trung chñ yÕu ë huyÖn Qu¶ng Ninh víi c¸c xÝ nghiÖp nh­ xi m¨ng nh S¬n, xÝ nghiÖp chÕ biÕn gç Nam Long, xÝ nghiÖp ®ãng tµu NhËt LÖ. C¸c s¶n phÈm tiÓu thñ c«ng nghiÖp gåm cã chiÕu cãi, méc d©n dông... + DÞch vô - th­¬ng m¹i: Tæng møc b¸n lÎ hµng hãa vµ doanh thu dÞch vô tiªu dïng cã b­íc ph¸t triÓn kh¸ trong giai ®o¹n 2000 - 2010, n¨m 2000 lµ 813,9 tû ®ång, n¨m 2005 lµ 1.690 tû ®ång vµ n¨m 2010 lµ 3.775 tû ®ång. 3. TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y gåm 2 huyÖn Tuyªn Hãa vµ Minh Hãa víi diÖn tÝch tù nhiªn lµ 2.564 km2, b»ng 31,8% diÖn tÝch cña tØnh Qu¶ng B×nh. D©n sè n¨m 2010 lµ 124.783 ng­êi, b»ng 14,7% d©n sè cña tØnh. TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y lµ n¬i cã mËt ®é d©n sè thÊp nhÊt tØnh, n¨m 2010 lµ 48,7 ng­êi/km2. TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y cã phÝa t©y gi¸p n­íc Céng hoµ d©n chñ nh©n d©n Lµo, phÝa b¾c gi¸p tØnh Hµ TÜnh, phÝa nam gi¸p huyÖn Bè Tr¹ch, phÝa ®«ng gi¸p huyÖn Qu¶ng Tr¹ch vµ lµ tiÓu vïng duy nhÊt kh«ng gi¸p biÓn. TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y cã ®Þa h×nh chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp, ®é cao trung b×nh tõ 900 ®Õn 1.000 m. C¸c nhãm ®Êt chñ yÕu cña tiÓu vïng lµ nhãm ®Êt ®á vµng, nhãm ®Êt x¸m ph¸t triÓn trªn nÒn ®¸ v«i, ®¸ bazan. KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, m­a nhiÒu, cã mïa ®«ng l¹nh, ng¾n thÝch hîp víi c¸c lo¹i c©y trång dµi ngµy nh­ c©y cao su, c©y ¨n qu¶. TiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y lµ n¬i tËp trung ®ång bµo d©n téc thiÓu sè. C¬ së h¹ tÇng cña tiÓu vïng kÐm ph¸t triÓn, nhiÒu n¬i vÉn ch­a cã ®­êng « t« ®Õn x·. §i qua tiÓu vïng cã quèc lé 12A nèi víi Lµo t¹i cöa khÈu Cha Lo, quèc lé 15. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña tiÓu vïng cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc, nÕu n¨m 2000, gi¸ trÞ s¶n xuÊt chØ ®¹t 429,7 tû ®ång, n¨m 2005 lµ 740,1 tû ®ång vµ n¨m 2010 ®· t¨ng 7,7 lÇn lªn 3.970,2 tû ®ång. §ãng gãp vµo sù t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ gi¸ trÞ s¶n xuÊt chñ yÕu do ngµnh c«ng nghiÖp. Mét sè xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp míi ®i vµo ho¹t ®éng ®· lµm thay ®æi h¼n c¬ cÊu kinh tÕ cña tiÓu vïng, ®iÒu ®ã nãi lªn r»ng quy m« cña nÒn kinh tÕ qu¸ nhá bÐ. B¶ng 5: C¬ cÊu kinh tÕ theo gi¸ trÞ s¶n xuÊt, tiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y Ngµnh §¬n vÞ 2000 2005 2010 N«ng - l©m - ng­ nghiÖp % 28,6 26,3 15,4 C«ng nghiÖp - x©y dùng % 21,8 39,9 66,2 Th­¬ng m¹i - dÞch vô % 49,6 33,8 18,4 + N«ng nghiÖp: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp liªn tôc t¨ng, n¨m 2000 lµ 122,7 tû ®ång, n¨m 2005 lµ 195,2 tû ®ång vµ n¨m 2010 lµ 611,2 tû ®ång. So víi toµn tØnh, gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña tiÓu vïng chØ b»ng kho¶ng 10%. Tæng s¶n l­îng l­¬ng thùc cña tiÓu vïng n¨m 2010 lµ 27.050 tÊn, míi chØ ®¸p øng ®­îc kho¶ng 80% nhu cÇu l­¬ng thùc cña ng­êi d©n. Kinh tÕ trang tr¹i kÐm ph¸t triÓn, n¨m 2010, tiÓu vïng míi cã 17 trang tr¹i, chñ yÕu lµ trang tr¹i ch¨n nu«i. N¨ng suÊt vËt nu«i c©y trång cña tiÓu vïng lu«n ë møc thÊp nhÊt trong toµn tØnh. ThÕ m¹nh cña tiÓu vïng lµ c©y c«ng nghiÖp. DiÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp h»ng n¨m cña tiÓu vïng n¨m 2010 lµ 2.747 ha, cao nhÊt trong 3 tiÓu vïng. DiÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m, n¨m 2010 lµ 1.051,3 ha, ®øng thø 2 sau tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c. Ch¨n nu«i ®¹i gia sóc nh­ tr©u, bß lµ thÕ m¹nh cña tiÓu vïng. Tæng ®µn tr©u, bß n¨m 2010 cña tiÓu vïng lµ 48.123 con, ®øng thø 2 sau tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c. MÆc dï cã thÕ m¹nh vÒ ®Êt rõng nh­ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt l©m nghiÖp cña tiÓu vïng vÉn cßn rÊt nhá bÐ. N¨m 2000, gi¸ trÞ s¶n xuÊt l©m nghiÖp lµ 14,2 tû ®ång, n¨m 2005 lµ 23,9 tû ®ång vµ n¨m 2010 lµ 76,9 tû ®ång. Thñy s¶n kh«ng ph¶i lµ thÕ m¹nh cña tiÓu vïng. S¶n l­îng thñy s¶n h»ng n¨m rÊt Ýt, Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/2013 23 n¨m 2010 chØ vµo kho¶ng 446 tÊn, thÊp nhÊt so víi 2 tiÓu vïng cßn l¹i. + C«ng nghiÖp - x©y dùng: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. N¨m 2000, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ 17,7 tû ®ång, n¨m 2005 lµ 69,1 tû ®ång, n¨m 2010 lµ 2.629,9 tû ®ång, gÊp 148,6 lÇn so víi n¨m 2000. C¸c c¬ së c«ng nghiÖp chñ yÕu tËp trung ë huyÖn Tuyªn Hãa. C¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÝnh gåm vËt liÖu x©y dùng, chÕ biÕn gç...ViÖc nhµ m¸y xi m¨ng s«ng Gianh víi c«ng xuÊt 1,5 triÖu tÊn/n¨m, ®i vµo ho¹t ®éng tõ n¨m 2006 ®· lµm thay ®æi h¼n tû träng c«ng nghiÖp - x©y dùng. + DÞch vô - th­¬ng m¹i: Th­¬ng m¹i - dÞch vô cña tiÓu vïng trong 5 n¨m trë l¹i ®©y cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn rÊt m¹nh. Tæng doanh thu b¸n lÎ hµng hãa vµ doanh thu dÞch vô tiªu dïng n¨m 2005 lµ 249,8 tû ®ång, ®Õn n¨m 2010 lµ 561,6 tû ®ång, t¨ng 2,2 lÇn. B¶ng 6: Mét sè chØ tiªu cña tiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y TT ChØ tiªu §¬n vÞ 2000 2005 2010 1 DiÖn tÝch tù nhiªn km2 2.564,0 2.564,0 2.564,0 So víi toµn tØnh % 31,8 31,8 31,8 2 D©n sè ng­êi 118.396,0 121.805,0 124.783,0 So víi toµn tØnh % 14,8 14,7 14,7 3 MËt ®é d©n sè ng­êi/km2 46,2 47,5 48,7 4 GTSX n«ng-l©m-ng­ tû ®ång 122,7 195,2 611,2 So víi toµn tØnh % 10,0 9,3 10,2 4.1. GTSX NN (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 103,2 164,0 519,7 4.2. GTSX l©m nghiÖp (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 14,2 23,9 76,9 4.3. GTSX lhñy s¶n (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 5,3 7,3 14,6 5 GTSX CN-XD (gi¸ hiÖn hµnh) tû ®ång 93,8 295,1 2.629,9 So víi toµn tØnh % 6,7 7,9 28,2 6 DÞch vô tû ®ång 213,2 249,8 729,1 So víi toµn tØnh % 14,2 8,8 7,6 7 Tæng GTSX tû ®ång 429,7 740,1 3.970,2 So víi toµn tØnh % 10,4 8,5 15,9    Sù ph©n hãa l·nh thæ kinh tÕ cña tØnh Qu¶ng B×nh thµnh c¸c tiÓu vïng kinh tÕ gióp cho tØnh Qu¶ng B×nh cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña tõng vïng tõ ®ã cã c¸c ®Þnh h­íng ph¸t triÓn nh»m khai th¸c tèi ®a c¸c lîi thÕ cña tõng vïng, sö dông hîp lý vµ bÒn v÷ng c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn h­íng tíi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho tØnh. - §Þnh h­íng ph¸t triÓn tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c TiÓu vïng duyªn h¶i phÝa B¾c ®­îc coi lµ vïng l·nh thæ ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña tØnh. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña tiÓu vïng lµ ®Èy m¹nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp, dÞch vô vµ n«ng, ng­ vµ l©m nghiÖp. VÒ n«ng nghiÖp, ph¸t huy tiÒm n¨ng ®Êt ®ai, hÖ thèng thñy lîi s½n cã h×nh thµnh vïng lóa cao s¶n. C¸c vïng gß, ®åi thÝch hîp cho viÖc ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp ng¾n, dµi ngµy. X©y dùng vïng s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp nh­ mÝa, l¹c, ít, hå tiªu, cao su. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm. Chó träng trång rõng phßng hé, rõng ven biÓn chèng c¸t, rõng kinh doanh kÕt hîp víi viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng. Ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ thñy s¶n gåm c¶ ®¸nh b¾t, nu«i trång vµ chÕ biÕn. VÒ c«ng nghiÖp, cïng víi viÖc tiÕp tôc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thñy s¶n dùa trªn thÕ m¹nh cña tiÓu vïng, Nghiªn cøu §Þa lÝ nh©n v¨n, sè 1 (1) - Th¸ng 6/201324 ph¸t triÓn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, c«ng nghiÖp söa ch÷a, ®ãng míi tµu thuyÒn, c«ng nghiÖp c¬ khÝ, ®iÖn tö. Phôc håi vµ më réng s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp truyÒn thèng nh­ méc d©n dông, mü nghÖ, m©y tre ®an,..Ph­¬ng ch©m ph¸t triÓn cña tiÓu vïng lµ ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt h­íng vµo nh÷ng s¶n phÈm cã thÞ tr­êng tiªu thô æn ®Þnh. VÒ th­¬ng m¹i, dÞch vô ph¸t triÓn m¹ng l­íi chî réng kh¾p, x©y dùng siªu thÞ, trung t©m th­¬ng m¹i t¹i thµnh phè §ång Híi, c¶i t¹o c¸c chî Ba §ån, chî Hoµn L·o, chî Roßn thµnh c¸c trung t©m th­¬ng m¹i lín. TÝch cùc tu bæ, t«n t¹o, ph¸t triÓn c¸c ®iÓm du lÞch, nghØ m¸t, danh lam th¾ng c¶nh nh­ Phong Nha - KÎ Bµng, § ¸Nh¶y. - §Þnh h­íng ph¸t triÓn tiÓu vïng duyªn h¶i phÝa Nam Lîi thÕ cña tiÓu vïng lµ ®Êt l©m nghiÖp nhiÒu, bê biÓn dµi, tr÷ l­îng c¸t thñy tinh, ®¸ v«i, sÐt g¹ch ngãi lín. VÒ n«ng nghiÖp, x©y dùng c¸c vïng chuyªn canh lóa, vïng mµu, vïng c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶. C©y l­¬ng thùc, tËp trung vµo 3 lo¹i c©y trång chÝnh lµ lóa, ng« vµ khoai lang; c©y c«ng nghiÖp lµ l¹c, mÝa, ®Ëu xanh, cao su, hå tiªu. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i ®¹i gia sóc ë c¸c vïng ®ång cá, ch¨n nu«i lîn, gia cÇm. VÒ l©m nghiÖp, chó träng trång rõng ®Çu nguån, rõng ch¾n c¸t ven biÓn. Thùc hiÖn n«ng l©m kÕt hîp, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh theo m« h×nh trang tr¹i. Ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt thñy s¶n c¶ vÒ nu«i trång, ®¸nh b¾t, chÕ biÕn thñy s¶n n­íc mÆn, n­íc lî, n­íc ngät. VÒ c«ng nghiÖp, ph¸t triÓn theo h­íng chÝnh lµ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng nh­ g¹ch, ngãi, c«ng nghiÖp khai kho¸ng (®¸, c¸t, sái), s¶n xuÊt ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, chÕ biÕn l­¬ng thùc thùc phÈm, chÕ biÕn gç. Ph­¬ng ch©m ph¸t triÓn cña tiÓu vïng lµ c¶i t¹o c¸c c¬ së c«ng nghiÖp hiÖn cã ®ång thêi ®æi míi c«ng nghÖ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. VÒ th­¬ng m¹i - dÞch vô, ph¸t triÓn m¹ng l­íi b¸n lÎ, x©y dùng c¸c trung t©m th­¬ng m¹i nh­ Qu¸n Hµu, Nam Long - ng S¬n, Kiªn Giang. - §Þnh h­íng ph¸t triÓn tiÓu vïng miÒn nói phÝa T©y Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña tiÓu vïng lµ ph¸t triÓn kinh tÕ theo h­íng n«ng - l©m - ng­ nghiÖp, ®­a gièng lóa míi vµo s¶n xuÊt, æn ®Þnh diÖn tÝch trång mµu, t¨ng diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy nh­ l¹c, mÝa; c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nh­ cao su, hå tiªu. Ph¸t triÓn c¸c m« h×nh v­ên ®åi, v­ên rõng nh»m t¹o ra c¸c s¶n phÈm hµng hãa. Môc tiªu tr­íc m¾t lµ xãa ®ãi, gi¶m nghÌo, ®Þnh canh, ®Þnh c­ cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè. VÒ l©m nghiÖp, h­íng ph¸t triÓn chñ yÕu lµ khoanh nu«i, b¶o vÖ, tu bæ vµ trång rõng kÕt hîp víi khai th¸c mét c¸ch hîp lÝ. KÕt hîp tèt viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn vèn rõng víi viÖc kinh doanh d­íi t¸n rõng theo h­íng l©m n«ng kÕt hîp. §Þnh canh, ®inh c­ vµ chÊm døt ph¸ rõng lµm n­¬ng rÉy. VÒ c«ng nghiÖp, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m s¶n, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, c¬ khÝ nhá. VÒ th­¬ng m¹i, dÞch vô, du lÞch cÇn cñng cè m¹ng l­íi b¸n lÎ ®Õn tËn c¸c x·, x©y dùng m¹ng l­íi chî n«ng th«n./. 1. NguyÔn B¸ ¢n vµ nnk (2007), Quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi hµnh lang quèc lé 12A tØnh Qu¶ng B×nh, ViÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn, Hµ Néi. 2. L¹i VÜnh CÈm, TrÇn V¨n vµ nnk (2002), X©y dùng luËn cø khoa häc phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi miÒn t©y Qu¶ng B×nh sau khi hoµn thµnh ®­êng Hå ChÝ Minh, ViÖn §Þa lÝ – ViÖn Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ quèc gia, Hµ Néi. 3. Vò §×nh Hßa (2007), Tæ chøc l·nh thæ tØnh Qu¶ng B×nh trong thêi k× c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, luËn v¨n th¹c sü, §HSP Hµ Néi. 4. UBND tØnh Qu¶ng B×nh (2003), B¸o c¸o tãm t¾t quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt tØnh Qu¶ng B×nh thê k× 2000 - 2010, §ång Híi. 5. UBND tØnh Qu¶ng B×nh (2009), B¸o c¸o tæng hîp quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tØnh Qu¶ng B×nh ®Õn n¨m 2020, §ång Híi.