Tổng quan về mạng máy tính

Lêi më ®Çu §èi víi nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn, trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y, Tin häc ®· dÇn ph¸t triÓn nhanh vµ x©m nhËp m¹nh mÏ vµo hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng Kinh tÕ x· héi. Víi c¸c n­íc cã nÒn Kinh tÕ ph¸t triÓn lín m¹nh th× Tin häc ®· ®ãng gãp mét phÇn quan träng trong viÖc nghiªn cøu khoa häc phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ho¹t ®éng x· héi… ë ViÖt Nam, nÒn Kinh tÕ thÞ tr­êng ®ang trong thêi kú t¨ng tr­ëng nhanh ®Ó hoµ nhËp víi nÒn Kinh tÕ thÕ giíi. Do vËy viÖc sö dông m¸y tÝnh lµ ®iÒu tÊt yÕu, v× m¸y tÝnh ®· ®Èy nhanh c«ng viÖc mét c¸ch nhanh chãng, chÝnh x¸c, hoµn thiÖn h¬n. Ngµy nay, cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña C«ng nghÖ phÇn mÒm Tin häc, c«ng nghÖ Web còng ph¸t triÓn kh¸ m¹nh mÏ ®Ó gióp cho c¸c nhµ kinh doanh cã c¬ héi th«ng th­¬ng vµ giao l­u víi nhau thuËn tiÖn vµ nhanh chãng h¬n. §Ó hiÓu râ h¬n vµ còng ®Ó ph¸t huy kiÕn thøc ®· ®­îc häc trªn ghÕ nhµ tr­êng, em cïng víi c¸c b¹n nhãm thùc tËp t¹i c«ng ty T&V ®· t×m ®Õn ®Ò tµi “tæng quan vÒ m¹ng” . Em xin tr×nh bµy vÒ ®Ò tµi vµ nh÷ng ®iÒu ®· t×m hiÓu ®­îc trong thêi gian thùc tËp qua phÇn b¸o c¸o cña m×nh. Néi dung bµi b¸o c¸o cña em ®­îc chia thµnh phÇn chÝnh nh­ sau: PhÇn I – Tæng quan vÒ m¹ng m¸y tÝnh PhÇn II – Kü thuËt m¹ng côc bé Trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®Ò tµi, nhê sù h­íng dÉn chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy h­íng dÉn thùc tËp vµ c¸c anh chÞ c¸n bé trong c«ng ty, cïng víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n nh­ng ®Ò tµi hoµn thµnh còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai xãt. RÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña thÇy c« ®Ó ®Ò tµi cña chóng em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. PhÇn I §Æc ®iÓm vµ tæ chøc ho¹t ®éng cña c¬ së thùc tËp Vµi nÐt giíi thiÖu vÒ c¬ së thùc tËp: C«ng ty T & V (viÕt t¾t lµ T & V Co.,Ltd) tiÒn th©n lµ Trung t©m nghiªn cøu tin häc LATECIN trùc thuéc Héi tin häc ViÖt Nam, ®­îc thµnh lËp tõ n¨m 1990 vµ ®­îc UBND thµnh phè Hµ Néi cho phÐp thµnh lËp C«ng ty tõ ngµy 11/02/1993 theo QuyÕt ®Þnh sè 651/Q§UB (sau ®æi thµnh GiÊy phÐp thµnh lËp sè 459GP/UB) vµ Träng tµi kinh tÕ Hµ néi cÊp GiÊy chøng nhËn §¨ng ký kinh doanh sè 045737 ngµy 14/02/1990. M· sè thuÕ: 0100230688-1 Côc thuÕ Hµ Néi M· sè xuÊt nhËp khÈu: 0100230688-1 Côc H¶i quan Hµ Néi Trô së cña C«ng ty ®Æt t¹i: 39 Lý Th­êng KiÖt – Hoµn KiÕm – Hµ Néi –ViÖt Nam §iÖn tho¹i: 84 4 8241787 - Fax: 84 4 8267645 Email: [email protected] C«ng ty T & V lµ thµnh viªn kü thuËt cña Tæ chøc m· sè v¹ch ViÖt Nam (EAN-VN), thuéc Tæ chøc EAN quèc tÕ (HiÖp héi m· vËt phÈm quèc tÕ) C«ng ty T & V cã quan hÖ víi c¸c Nhµ s¶n xuÊt c«ng nghÖ th«ng tin sau: ThiÕt bÞ tin häc: INTEL; DELL; COMPAQ; IBM; HP; SAMSUNG; LG; IMV; PCOM ThiÕt bÞ m· v¹ch: INTERMEC; ZEBRA ThiÕt bÞ v¨n phßng: 3M; TOSHIBA; SHARP; XEROX; EIKI C¸c ho¹t ®éng chÝnh cña c«ng ty: C«ng ty T&V ho¹t ®éng trªn c¸c lÜnh vùc sau: Cung cÊp c¸c chñng lo¹i thiÕt bÞ tin häc; m¹ng; multidia; l­u tr÷ sè liÖu . ThiÕt kÕ; x©y dùng; t­ vÊn vµ cung cÊp thiÕt bÞ cho c¸c m¹ng qu¶n lý tin häc viÔn th«ng wireless tõ néi bé ®Õn diÖn réng. S¶n xuÊt c¸c phÇn mÒm chuyªn dông vÒ qu¶n lý, vÒ lü thuËt, vÒ c¬ së d÷ liÖu. Thùc hiÖn dÞch vô khoa häc kü thuËt ®iÖn tö tin häc nh­ b¶o tr×; b¶o d­ìng; söa ch÷a; l¾p ®Æt; thiÕt kÕ. ThiÕt kÕ, l¾p ®Æt, bu«n b¸n thiÕt bÞ viÔn th«ng nh­ tæng ®µi ®iÖn tho¹i cì nhá ®Õn cì trung; hÖ thèng antena thu vÖ tinh . Cung cÊp c¸c chñng lo¹i thiÕt bÞ qu¶n lý sè hiÖu tù ®éng b»ng m· v¹ch (bar-code), m· sè, POS vµ c¸c ho¹t ®éng gi¶i ph¸p qu¶n lý øng dông c«ng nghÖ m· v¹ch nh­: Qu¶n lý s¶n xuÊt, vËt t­, b¸n hµng, nh©n c«ng. C¬ cÊu tæ chøc ho¹t ®éng cña C«ng ty: C«ng ty T & V cã bé m¸y qu¶n lý dùa theo m« h×nh tËp trung ®Ó ban l·nh ®¹o cã thÓ n¾m b¾t t×nh h×nh c«ng ty mét c¸ch chÝnh x¸c vµ thùc tÕ nhÊt. S¬ ®å tæ chøc cña c«ng ty: Ban gi¸m ®èc Phßng Kinh doanh Phßng hµnh chÝnh Phßng KÕ to¸n Phßng Kü thuËt Kho Ngoµi ra, C«ng ty cßn cã mét hÖ thèng m¹ng l­íi kinh doanh trªn toµn quèc. V¨n phßng giao dÞch chÝnh: C«ng ty T&V §Þa chØ: 39 Lý Th­êng KiÖt – Hoµn KiÕm – Hµ Néi §iÖn tho¹i: (04) 8241787 (3 lines) – Fax: (04) 8267645 Email: [email protected] Gi¸m ®èc: K.S TrÇn Quang Vinh §¹i diÖn phÝa Nam: C«ng ty TNHH TÝn Hoµ (SINO Company Limited) §Þa chØ: 27 §Æng TÊt – QuËn 1 –TP Hå ChÝ Minh §iÖn tho¹i: (08) 8439734 – Fax: (08) 8437064 Email: [email protected] §¹i diÖn: K.S NguyÔn QuyÕt Th¾ng – Gi¸m ®èc C¸c Trung t©m b¶o hµnh hÖ thèng thiÕt bÞ: MiÒn B¾c: C«ng ty T&V – 39 Lý Th­êng KiÖt - HK- HN Ng­êi liªn hÖ: K.S NguyÔn Thanh S¬n - Tr­ëng phßng Kü thuËt hÖ thèng MiÒn Trung: C«ng ty TNHH §iÖn tö Tin häc §µ N½ng (DANANG COMPUTER Ltd.) §Þa chØ: 153-155 Hoµng DiÖu - §µ N½ng §iÖn tho¹i: (0511) 820771 – Fax: (0511) 816328 Email: [email protected] Ng­êi liªn hÖ: K.S Ng« Diªn ThuËt – Gi¸m ®èc MiÒn Nam: C«ng ty TNHH TÝn Hoµ (SINO COMPANY Ltd.) Ng­êi liªn hÖ: K.S TrÇn Anh §øc – Tr­ëng phßng Kü thuËt §éi ngò c¸n bé nh©n viªn trong c«ng ty: C«ng ty T&V qua nhiÒu n¨m ho¹t ®éng, tíi nay ®· cã mét ®éi ngò c¸n bé vµ nh©n viªn trÎ víi tinh thÇn nhiÖt huyÕt cao cïng víi tr×nh ®é kiÕn thøc kh¸ phï hîp víi tõng vÞ trÝ, néi dung c«ng viÖc (90% cã tr×nh ®é §¹i häc). Thµnh phÇn chÝnh cña Ban gi¸m ®èc C«ng Ty gåm cã: Gi¸m ®èc : K.S TrÇn Quang Vinh. Phã gi¸m ®èc : Cïng c¸c tr­ëng phßng ban : C¬ së vËt chÊt cña C«ng ty: V× cã chøc n¨ng kinh doanh trong lÜnh vùc Tin häc nh­ trªn nªn C«ng ty T&V cã mét hÖ thèng m¸y tÝnh (víi cÊu h×nh cao, mµn h×nh, bé nhí , vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c phôc vô cho viÖc häc vµ t×m hiÓu vÒ c«ng gnhÖ cho anh em ®ang lµm viÖc t¹i coong ty.) vµ c¸c thiÕt bÞ tin häc, v¨n phßng , , lu«n tèi ­u nhÊt, hiÖn ®¹i nhÊt. Sè l­îng m¸y tÝnh sö dông t¹i c«ng ty lµ 10 chiÕc. C«ng ty cã sö dông m¸y in laser, m¸y Fax,m¸y scanner,m¸y photocopy vµ cã mét hÖ thèng m¹ng vµ m¹ng ®iÖn tho¹i néi bé rÊt dÔ liªn l¹c khi cÇn thiÕt . C¸c phÇn mÒm th­êng ®­îc sö dông t¹i c«ng ty T&V th­êng lµ bé phÇn mÒm Office (Microsoft Word, Microsoft Excel, Microsoft Access, Microsoft Outlook), c¸c phÇn mÒm phôc vô lËp tr×nh nh­ : Pascal, Foxpro, Visual Basic, C, C++. Ngoµi ra, khi dïng ®Ó cµi ®Æt m¸y C«ng ty cßn sö dông mét sè phÇn mÒm kh¸c khi cµi ®Æt c¸c thiÕt bÞ hay b¶o d­ìng c¸c thiÕt bÞ tin häc nh­ Bkav (lu«n ®­îc cËp nhËp phiªn b¶n míi), Norton Antivius, §Ó qu¶n lý hÖ thèng m¸y tÝnh cña m×nh, c«ng ty cßn sö dông hÖ thèng m¹ng LAN. Ngoµi ra, C«ng ty còng nèi m¹ng Internet toµn cÇu ®Ó liªn kÕt, giao dÞch vµ cËp nhËt th«ng tin hµng ngµy. §¬n vÞ ®­îc bè trÝ thùc tËp: Lµ häc sinh n¨m cuèi ngµnh Tin häc Kü thuËt, nªn c«ng viÖc viÕt b¸o c¸o vµ lµm ®Ò tµi tèt nghiÖp chiÕm kh¸ nhiÒu thêi gian (®Æc biÖt lµ trong vßng 2 th¸ng ®ång thùc tËp t¹i c¬ së). HiÓu ®­îc ®iÒu ®ã, Ban l·nh ®¹o C«ng ty ®· t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho em ®­îc häc tËp vµ lµm c«ng t¸c thùc tËp ®óng chuyªn ngµnh ®­îc ®µo t¹o. Vµ phßng ban mµ em ®­îc bè trÝ thùc tËp lµ Phßng Kü thuËt. Phßng ban nµy cã chøc n¨ng chÝnh : §¶m b¶o mäi vÊn ®Ò vÒ kü thuËt vµ thiÕt kÕ, trong ®ã bao gåm 3 m¶ng lín : C«ng nghÖ øng dông, hÖ thèng m¹ng, phÇn cøng vµ ®iÒu khiÓn. b¶o hµnh phÇn cøng, b¶o tr× m¸y tÝnh ®Þnh kú cho c¸c c¬ së, phßng ban nhµ n­íc (theo hîp ®ång). PhÇn II Néi dung thùc tËp Ch­¬ng 1: Néi dung vÒ nghiÖp vô thùc tËp Nh÷ng c«ng viÖc ®­îc giao t¹i C«ng ty T & V : Nãi chung, ngay tõ tuÇn thùc tËp ®Çu tiªn, Ban l·nh ®¹o vµ c¸c c¸n bé nh©n viªn cña c¬ së tiÕp nhËn thùc tËp (C«ng ty T&V) ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó em cã thÓ nhanh chãng lµm quen víi m«i tr­êng lµm viÖc míi vµ cã thÓ tiÕp cËn ngay víi nh÷ng c«ng viÖc cÇn lµm. Bªn c¹nh viÖc hç trî, h­íng dÉn em thùc hiÖn ®Ò tµi tèt nghiÖp, Ban l·nh ®¹o C«ng ty còng sím coi em nh­ mét nh©n viªn thùc sù nªn tÝn nhiÖm giao phã cho em mét sè c«ng viÖc kh¸ quan träng. Ban l·nh ®¹o vµ c¸c anh, chÞ c¸n bé, kü thuËt viªn (n¬i trùc tiÕp qu¶n lý vµ h­íng dÉn em trong ®ît thùc tËp nµy) ®· ph©n c«ng cho em mét sè c«ng viÖc nh­ : L¾p ®Æt m¸y tÝnh Cµi ®Æt c¸c tr­¬ng tr×nh phÇn mÒm øng dông phæ biÕn. Cïng nh©n viªn c«ng ty ®i b¶o tr× m¸y cho c¸c c«ng ty, doanh ngiÖp nh­ :bÖnh viÖn Saint-paul, Côc l·nh sù, c«ng ty qu¶ng c¸o truyÒn h×nh BHD, Ph©n ban c¬ së h¹ tÇng. Cµi ®Æt vµ l¾p ®Æt cho phßng GAMES, INTERNET. Kh¶o s¸t ®­êng ®i m¹ng néi bé cña mét sè c«ng ty. Thanh to¸n c¸c ho¸ ®¬n . §i giao m¸y míi. Nghiªn cøu vµ sö dông c¸c lo¹i m¸y in chuyªn dïng cho ho¸ ®¬n vµ m· v¹ch. §©y míi chØ lµ nh÷ng c«ng viÖc rÊt ®¬n gi¶n cña mét Kü thuËt viªn Tin häc, nh­ng lµ mét thùc tËp sinh, em nhËn thÊy r»ng tÊt c¶ nh÷ng chuyªn m«n m×nh ®· häc trªn ghÕ nhµ tr­êng chØ lµ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó gióp em cã thÓ tiÕp cËn ®­îc víi nÒn Tin häc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. Cßn ®Ó thËt v÷ng h¬n n÷a khi ®øng trong thêi ®¹i tin häc, b¶n th©n em sÏ cßn ph¶i nç lùc nhiÒu h¬n. Tù ®¸nh gi¸ vÒ kÕt qu¶ thùc tËp t¹i C«ng ty T & V: Tù ®¸nh gi¸ vÒ chÊt l­îng hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña b¶n th©n: Sau thêi gian thùc tËp, nh×n nhËn l¹i phÇn viÖc m×nh ®· lµm ®­îc, em tù thÊy m×nh còng cã nh÷ng ®ãng gãp nhÊt ®Þnh cho c«ng ty. VÝ dô nh­ em ®· hoµn thµnh kh¸ tèt c¸c c«ng viÖc c¬ b¶n cña mét Kü thuËt viªn tin häc nh­: b¶o d­ìng, b¶o tr×, b¶o hµnh, hay l¾p r¸p, kÕt nèi c¸c thiÕt bÞ phÇn cøng vµ cµi ®Æt c¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm cho m¸y vi tÝnh. Tù ®¸nh gi¸ vÒ ­u, khuyÕt ®iÓm cña b¶n th©n vÒ kiÕn thøc, vÒ kü n¨ng nghiÖp vô vµ vÒ øng xö khi lµm viÖc, sinh ho¹t trong ®¬n vÞ thùc tËp : B¶n th©n em tù nhËn thÊy m×nh ®· cè g¾ng hoµn thµnh tèt c¸c c«ng viÖc ®­îc giao theo n¨ng lùc vµ kiÕn thøc ®· häc cña m×nh. Vµ ®«i khi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n vÊp ph¶i trong c«ng viÖc, v× dï sao, vÉn chØ lµ mét thùc tËp sinh cßn yÕu vÒ kiÕn thøc chuyªn m«n vµ kh¶ n¨ng tiÕp xóc víi c«ng viÖc. Dï vËy, qua lêi nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña c¸c c¸n bé phô tr¸ch, em tù nhËn thÊy m×nh cã nh÷ng ­u, khuyÕt ®iÓm sau: VÒ ­u ®iÓm, em tù thÊy nh÷ng kiÕn thøc vÒ tin häc c¬ b¶n nh­: cµi ®Æt m¸y tÝnh,sö dông mét sè phÇn mÒm c¬ b¶n,b¶o tr× m¸y tÝnh,thay thÕ c¸c bé phËn cña m¸y tÝnh, kiÓm tra vµ ph¸t hiÖn lçi trong case nh­ lçi main, lçi Ram, lçi CPU, nguån, HDD, FDD, CD-ROM. Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm, em còng nhËn thÊy m×nh vÉn cßn nh÷ng ®iÒu h¹n chÕ, ch­a ph¸t huy®­îc trong thêi gian thùc tËp, ch¼ng h¹n nh­: mét sè phÇn mÒm ch­a sö dông ®­îc nh­:flat, Microsoft Access, foxpro Ch­¬ng 2: PhÇn mÒm ®­îc häc trong ®ît thùc tËp: C¸c phÇn mÒm ®­îc sö dông trong øng dông phæ th«ng: l¹cviÖt 2002, Win 2000, Win me, Win XP, Photoshop 7.0, Auto Cad, Microsoft Word, Microsoft Excel , Ch­¬ng 3: Chuyªn ®Ò häc ®­îc trong ®ît thùc tËp M¹ng côc bé , sö dông m¸y scan, m¸y in m· v¹ch, m¸y in hé chiÕu, mét sè tiÖn Ých chuyªn dïng cho HDD. Ch­¬ng 4: §Ò ¸n thùc hiÖn trong ®ît thùc tËp Tæng quan vÒ m¹ng. Lêi kÕt Nh÷ng ®iÒu ®· t×m hiÓu vµ ®· lµm ®­îc trong suèt ®ît thùc tËp t¹i C«ng ty T & V cã thÓ vÉn ch­a ®Çy ®ñ nh­ng ®· gióp em t×m hiÓu vµ n¾m b¾t ®­îc nhiÒu ®iÒu trong thùc tÕ c«ng viÖc mµ tr­íc ®©y m×nh ch­a biÕt nh­: c«ng viÖc thùc sù cña mét Kü thuËt viªn m¸y tÝnh, c¸ch tiÕp xóc víi m«i tr­êng, vµ c«ng viÖc, c¸ch xö lý c¸c t×nh huèng m¸y tÝnh trªn thùc tÕ, vµ nh÷ng ®iÓm yÕu cña m×nh trong nghiÖp vô c«ng t¸c. Bªn c¹nh ®ã lµ viÖc vËn dông kiÕn thøc ®· häc sau hai n¨m häc ë tr­êng vµo thùc tÕ t¹i c¬ quan thùc tËp. T¹i ®©y, em cïng nhãm b¹n cña m×nh ®· ®­îc lµm quen víi c«ng viÖc vµ ®­îc häc hái thªm nhiÒu ®iÒu kh¸c. Tõ ®ã, chóng em ®· x©y dùng xong ®Ò tµi “ M¹ng côc bé” vµ hoµn thµnh phÇn b¸o c¸o tèt nghiÖp cña m×nh. §Ò tµi ®· hoµn thµnh nh­ng còng sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt, rÊt mong cã sù gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n. Em nhËn thÊy ®ît thùc tËp nµy thùc sù bæ Ých, ®©y lµ dÞp ®Ó chóng em cã thÓ cñng cè vµ trau dåi l¹i kiÕn thøc thËt v÷ng vµng h¬n c¶ trªn lý thuyÕt lÉn trªn thùc hµnh. Sau khi tèt nghiÖp, em sÏ cè g¾ng ®Ó trë thµnh mét Kü thuËt viªn tin häc giái nghiÖp vô trong t­¬ng lai. Hµ néi,ngµy 10 th¸ng 05 n¨m 2003. néi dung ChÝnh Më ®Çu Ngµy nay cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt nãi chung, chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín trong lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin ®¸p øng phÇn nµo nh÷ng yªu cÇu giao l­u v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt gi÷a c¸c n­íc trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi. ViÖc ghÐp nèi m¹ng c¸c m¸y tÝnh trë nªn phæ biÕn nh»m phôc vô trao ®æi th«ng tin, chia sÎ tµi nguyªn s½n cã .v.v. M¹ng m¸y tÝnh ®­îc sö dông réng r·i, ngµy cµng cã hiÖu qu¶ trong c¸c lÜnh vùc nghiªn cøu, gi¸o dôc còng nh­ trong th­¬ng m¹i. Nhê cã m¹ng m¸y tÝnh, thÕ giíi d­êng nh­ ngµy cµng thu nhá l¹i, kho¶ng c¸ch con ng­êi ngµy cµng gÇn h¬n vÒ mÆt ®Þa lý, thêi gian thu l­îm th«ng tin ®­îc rót ng¾n, do ®ã ta cã th«ng tin kÞp thêi vµ ngµy cµng chÝnh x¸c. Nèi m¹ng m¸y tÝnh ®· lµm thay ®æi c¸ch sèng, c¸ch lµm viÖc, c¸ch suy nghÜ cña con ng­êi trong thêi ®¹i ngµy nay. M¹ng m¸y tÝnh tuú theo ph¹m vi ho¹t ®éng mµ ta cã m« h×nh m¹ng côc bé LAN (Local Area Network) vµ m¹ng diÖn réng WAN (Wide Area Network). M¹ng LAN lµ tËp hîp c¸c m¸y tÝnh ®­îc kÕt nèi víi nhau trong mét ph¹m vi ®Þa lý nhá (cã thÓ lµ tËp hîp c¸c m¸y tÝnh trong mét toµ nhµ c«ng së kÕt nèi víi nhau). M¹ng WAN cã thÓ coi lµ tËp hîp c¸c m¹ng LAN kÕt nèi víi nhau trong vïng ®Þa lý réng lín. M¹ng INTERNET cã thÓ coi nh­ mét m¹ng WAN réng lín nhÊt liªn kÕt c¸c m¹ng LAN ë c¸c vïng ®Þa lý kh¸c nhau trªn kh¾p thÕ giíi. M¹ng INTERNET ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu trao ®æi th«ng tin kinh tÕ v¨n ho¸ khoa häc kü thuËt gi÷a c¸c n­íc trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi. Chóng ta ®· ®­îc tham kh¶o nhiÒu tµi liÖu kh¸c nhau vÒ m¹ng m¸y tÝnh th× ta sÏ thÊy kh«ng Ýt ®Þnh nghÜa vÒ LAN. MÆc dï kh«ng cã ®Þnh nghÜa nµo thùc sù næi bËt lµm tho¶ m·n nhu cÇu cña chóng ta còng dÔ dµng rót ra c¸c ®Æc tr­ng chñ chèt gi÷a m¹ng LAN vµ c¸c m¹ng kh¸c lµ: §Æc tr­ng ®Þa lý: M¹ng côc bé th­êng ®­îc cµi ®Æt trong ph¹m vi t­¬ng ®èi nhá, nh­ mét toµ nhµ, mét khu tr­êng häc .v.v. víi ®­êng kÝnh tõ vµi chôc mÐt ®Õn vµi chôc Km víi c«ng nghÖ nh­ hiÖn nay. §Æc tr­ng vÌ tèc ®é truyÒn: M¹ng côc bé cã tèc ®é truyÒn cao h¬n so víi m¹ng diÖn réng. Víi c«ng nghÖ m¹ng nh­ hiÖn nay th× tèc ®é truyÒn cña m¹ng côc bécã thÓ ®¹ tíi 100Mb/s. §Æc tr­ng vÒ ®é tin cËy: Tû suÊt l«ic trªn m¹ng côc béthÊp h¬n nhiÒu so víi m¹ng diÖn réng cã thÓ ®¹t tõ 10-8 ÷10-11. §Æc tr­ng qu¶n ký: M¹ng côc bé th­êng lµ së h÷u riªng cña mét tæ chøc nµo ®ã, do vËy viÖc qu¶n lý khai th¸c m¹ng hoµn toµn tËp trung vµ thèng nhÊt. KÕt luËn: Víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c«ng nghÖ m¹ng, sù ph©n biÖt gi÷a c¸c lo¹i m¹ng chØ lµ t­¬ng ®èi. Ch­¬ng 1. Tæng quan vÒ m¹ng m¸y tÝnh Cïng víi viÖc ghÐp nèi c¸c m¸y tÝnh thµnh m¹ng, cÇn thiÕt ph¶i cã hÖ ®iÒu hµnh trªn ph¹m vi toµn m¹ng cã chøc n¨ng qu¶n lý d÷ liÖu vµ tÝnh to¸n, xö lý mét c¸ch thèng nhÊt. C¸c hÖ thèng nh­ vËy gäi chung lµ hÖ ®iÒu hµnh m¹ng( Network Operating System – NOS ) hÖ ®iÒu hµnh m¹ng ®­îc chia ra lµm ba lo¹i chñ yÕu: M¹ng b×nh ®¼ng ( ngang quyÒn) peer to peer. M¹ng cã file server. M¹ng m« h×nh client\server Sù ph©n biÖt gi÷a c¸c lo¹i m¹ng nãi trªn lµ rÊt quan träng bëi lÏ mçi lo¹i cã nh÷ng kh¶ n¨ng kh¸c nhau vµ còng phô thuéc vµo c¸c yÕu tè : Qui m« cña tæ chøc (c«ng ty, v¨n phßng.v.v.). Møc ®é b¶o mËt cÇn cã. Lo¹i h×nh c«ng viÖc. Møc ®é hç trî cã s½n trong c«ng t¸c qu¶n trÞ. Nhu cÇu cña ng­êi dïng m¹ng. Ng©n s¸ch m¹ng. I. M¹ng ngang hµng : ë hÖ thèng m¹ng ngang hµng, kh«ng tån t¹i bÊt kú m¸y phôc vô chuyªn dông (dedicated server) hoÆc cÊu tróc ph©n cÊp gi÷a c¸c m¸y tÝnh. Mäi m¸y tÝnh ®Òu b×nh ®¼ng vµ cã vai trß nh­ nhau. V× vËy cÇn cã hai b­íc ®Ó chia sÎ th«ng tin: Read only. Read write ( full computer ). Nh­ vËy kh«ng cã m¸y nµo ®­îc chØ ®Þnh chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý toµn m¹ng. Ng­êi dïng ë tõng m¸y tÝnh tù quyÕt ®Þnh d÷ liÖu nµo trªn m¸y cña hä sÏ ®­îc dïng chung trªn m¹ng hay lµ kh«ng M¸y kh¸ch/m¸y phôc vô vô H×nh 1: M¹ng ngang hµng M¹ng ngang hµng cßn ®­îc gäi lµ nhãm lµm viÖc (Workgroup). ThuËt ng÷ nhãm lµm viÖc ngô ý mét nhãm Ýt ng­êi. Th«ng th­êng mçt hÖ thèng m¹ng ngang hµng cã 10 m¸y tÝnh trë l¹i. M¹ng ngang hµng t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n. V× mçi m¸y tÝnh kiªm c¶ hai chøc n¨ng m¸y phôc vô vµ m¸y kh¸ch nªn kh«ng cÇn ph¶i mét m¸y phôc vô trung t©m thËt m¹nh vµ còng kh«ng b¾t buéc ph¶i cã nh÷ng bé phËn cÇn thiÕt cho m¹ng m¸y tÝnh c«ng suÊt cao. M¹ng ngang hµng cã thÓ rÎ tiÒn h¬n m¹ng dùa trªn m¸y phôc vô. ViÖc b¶o mËt vµ an toµn cña m¹ng ngang hµng thÓ hiÖn qua viÖc ®Þnh râ mËt m· cho mét tµi nguyªn nµo ®ã, ch¼ng h¹n nh­ mét th­ môc ®­îc dïng chung trªn m¹ng. V× tÊt c¶ ng­êi dïng trong m¹ng ngang hµng tù m×nh thiÕt lËp hÖ thèng b¶o mËt m· riªng, vµ viÖc chia xÎ tµi nguyªn cã thÓ x¶y ra ë bÊt cø m¸y nµo chø kh«ng x¶y ra ë m¸y phôc vô tËp trung, nªn rÊt khã ®iÒu khiÓn tËp trung. §iÒu nµy t¸c ®éng ®Õn sù an toµn cña m¹ng, v× nhiÒu khi cã mét vµi ng­êi dïng kh«ng hÒ thi hµnh biÖn ph¸p b¶o mËt nµo c¶. NÕu xem tÝnh b¶o mËt lµ vÊn ®Ò quan träng, chóng ta nªn c©n nh¾c sö dông m¹ng dùa trªn m¸y phôc vô VÒ hÖ ®iÒu hµnh cña m¹ng ngang hµng, phÇn mÒm ®iÒu hµnh m¹ng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã kh¶ n¨ng thi hµnh vµ tÝnh b¶o mËt t­¬ng xøng víi phÇn mÒm ®iÒu hµnh m¹ng ®­îc thiÕt kÕ cho m¸y phôc vô chuyªn dông. M¸y phôc vô chuyªn dông chØ vËn hµnh nh­ mét m¸y phôc vô, chø kh«ng ®­îc dïng lµm m¸y kh¸ch hoÆc tr¹m lµm viÖc (Workstation). ë nh÷ng hÖ ®IÒu hµnh nh­ Microsoft Windows NT Workstation, Microsoft Windows for Workgroups, vµ Microsoft Windows 95, ho¹t ®éng m¹ng ngang hµng ®­îc tÝch hîp vµo hÖ ®iÒu hµnh. Kh«ng cÇn ph¶i thªm phÇn mÒm nµo kh¸c ®Ó thiÕt lËp mét m¹ng ngang hµng. ¦u ®iÓm: ®¬n gi¶n, kh«ng ®ßi hái gi¸ trÞ chung thÝch hîp cho v¨n phßng nhá. Nh­îc ®iÓm: kh«ng thÝch hîp cho m¹ng lín nhiÒu ng­êi dïng. II. M¹ng cã file server: M« h×nh theo ®ã trªn m¹ng cã Ýt nhÊt mét m¸y cã vµi ch­¬ng tr×nh ®Æc biÖt cña toµn bé m¹ng theo chÕ ®é chia sÎ, ®­îc gi¶i quyÕt bëi ng­êi qu¶n trÞ m¸y. Gåm bèn b­íc chÝnh ®Ó chia sÎ: Read only Exec only Read write Right control QuyÒn truy nhËp gåm tªn ng­êi dïng, mËt khÈu vµ vÞ trÝ truy nhËp cïng víi thêi gian truy nhËp. ¦u ®iÓm: tæ chíc qu¶n trÞ tËp trung v× thÕ ®¶m b¶o an toµn cho d÷ liÖu vµ t¨ng hiÖu suÊt ng­êi sö dông, tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian. Nh­îc ®iÓm: File server chØ cã nhiÖm vô l­u tr÷ vµ qu¶n lý d÷ liÖu phÇn mÒm. ViÖc tÝnh to¸n vµ xö lý d÷ liÖu t¹i c¸c m¸y kh¸c nhau gäi lµ m¸y tr¹m lµm viÖc. Khi mét ng­êi cã nhu cÇu thùc hiÖn mét ch­¬ng tr×nh tÝnh to¸n, xö lý d÷ liÖu th× toµn bé ch­¬ng tr×nh vµ d÷ liÖu ph¶i t¶i tõ file server vÒ tr¹m. Sau ®ã l¹i ®­îc cËp nhËt vÒ file server dÉn ®Õn vÊn ®Ò truyÒn phøc t¹p lµm dung l­îng th«ng tin trªn ®­êng truyÒn cao. III. M¹ng dùa trªn m¸y phôc vô : M¸y kh¸ch M¸y phôc vô H×nh 2: M¹ng dùa trªn m¸y phôc vô NÕu m«i tr­êng cã h¬n 10 ng­êi dïng, m¹ng ngang hµng ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tho¶ ®¸ng. V× thÕ, hÇu hÕt c¸c m¹ng ®Òu cã m¸y phôc vô chuyªn dông. M¸y phôc vô chuyªn dông lµ m¸y chØ ho¹t ®éng nh­ mét m¸y phôc vô chø kh«ng kiªm lu«n vai trß cña m¸y kh¸ch hay tr¹m lµm viÖc. M¸y phôc vô cã tÝnh chuyªn dông v× chóng ®­îc tèi ­u ho¸ ®Ó phôc vô nhanh nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng trªn m¹ng còng nh­ ®Ó b¶o ®¶m an toµn cho tËp tin vµ th­ môc. M¹ng dùa trªn m¸y phôc vô ®· trë thµnh m« h×nh chuÈn cho ho¹t ®éng m¹ng. M¹ng ph¸t triÓn qu¸ nhanh c¶ vÒ qui m« lÉn l­u l­îng nªn ph¶I cÇn ®Õn nhiÒu m¸y phôc vô, thay v× chØ cã mét. Ph©n phèi t¸c vô gi÷a nhiÒu m¸y phôc vô sÏ b¶o ®¶m mçi t¸c vô sÏ ®­îc thi hµnh theo c¸ch thøc hiÖu qu¶ nhÊt cã thÓ cã. Nh÷ng t¸c vô ®a d¹ng mµ m¸y phôc vô ph¶i thi hµnh trªn thùc tÕ rÊt phøc t¹p vµ hay thay ®æi. M¸y phôc vô dµnh cho c¸c m¹ng lín ®· ®­îc chuyªn m«n ho¸ (Specialized) nh»m ®¸p øng trän vÑn nh÷ng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña ng­êi dïng. LÊy vÝ dô, trong mét m¹ng Windows NT server, cã nhiÒu lo¹i m¸y phôc vô kh¸c nhau nh­: M¸y phôc vô tËp tin/in Ên (file/print server) M¸y phôc vô ch­¬ng tr×nh øng dông (application server) M¸y phôc vô th­ tÝn (mail server) M¸y phôc vô fax (fax server) M¸y phôc vô truyÒn th«ng (communication server) M¸y phôc vô ®­îc thiÕt kÕ ®Ó cung cÊp kh¶ n¨ng truy nhËp nhiÒu tËp tin vµ m¸y in, ®ång thêi duy tr× hiÖu suÊt thi hµnh vµ sù an toµn cho ng­êi dïng. Cã thÓ qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn tËp trung viÖc dïng chung d÷ liÖu ë m¹ng dùa trªn m¸y phôc vô. Tµi nguyªn th­êng ®­îc l¾p ®Æt tËp trung nªn dÔ t×m thÊy h¬n tµi nguyªn n»m r¶i r¸c cña c¸c m¸y. An toµn vµ b¶o mËt lu«n lu«n lµ lý do chñ yÕu khiÕn b¹n chän gi¶i ph¸p l¾p ®Æt kiÓu m¹ng dùa trªn m¸y phôc vô. Trong m«i tr­êng dùa trªn m¸y phôc vô, ch¼ng h¹n m¹ng Windows NT server, chÕ ®é b¶o mËt cã thÓ do mét ng­êi qu¶n trÞ m¹ng qu¶n lý b»ng c¸ch ®Æt ra chÝnh s¸chvµ ¸p dông chÝnh s¸ch ®ã cho tõng ng­êi dïng trªn m¹ng. Tuy nhiªn ngµy nay ®èi víi m¹ng m¸y tÝnh hiÖn ®¹i trong m«i tr­êng kinh doanh viÖc kÕt hîp c¸c ®Æc tÝnh ­u viÖt nhÊt cña hai lo¹i m¹ng: m¹ng ngang hµnh vµ m¹ng dùa trªn m¸y phôc vô. Trong m¹ng kÕt hîp, hai lo¹i hÖ ®iÒu hµnh ph¶i ho¹t ®éng phèi hîp víi nhau, nh»m t¹o c¶m gi¸c vÒ mét hÖ thèng hoµn chØnh n¬i ng­êi qu¶n trÞ. Do ®Ò tµi cña t«i lµ nghiªn cøu lý thuyÕt chung vÒ m¹ng m¸y tÝnh vµ ph­¬ng ph¸p tæ chøc øng dông client- server nªn tõ c¸c phÇn tiÕp theo t«i sÏ ®i s©u vµo nghiªn cøu m¹ng dùa trªn m¸y phôc vô. ¦u ®iÓm: t¨ng hiÖu suÊt lµm viÖc vµ kh¾c phôc ®­îc khã kh¨n do kh©u ®ång nhÊt cÊu tróc vËt lý. Nh­îc ®iÓm: gi¸ thµnh kh¸ cao, b¾t buéc ph¶i cã mét m¸y chñ vµ m¸y chñ (server) ph¶i bËt th× c¸c m¸y tr¹m (client) míi cã thÓ nh×n thÊy nhau. Ch­¬ng 2 Kü thuËt m¹ng côc bé I . TOPO m¹ng(topology). VÒ nguyªn t¾c,mäi Topology cña m¹ng m¸y tÝnh nãi chung ®Òu cã thÓ sö dông cho m¹ng côc bé.Song do ®Æc thï cña m¹ng côc bé nªn chØ cã ba lo¹i Topology ®­îc sö dông ®ã lµ: lo¹i h×nh sao(Star),m¹ng ®­êng vßng(Ring), ®­êng tuyÕn tÝnh (Bus). 1.Lo¹i h×nh sao: ë d¹ng nµy,tÊt c¶ c¸c tr¹m ®­îc nèi víi thiÕt bÞ trung t©m cã nhiÖm vô nhËn tÝn hiÖu tõ c¸c m¸y tr¹m vµ chuyÓn ®Õn tr¹m ®Ýc cña tÝn hiÖu nµy.Tuú theo yªu cÇu truyÒn th«ng trong m¹ng thiÕt bÞ trung t©m cã thÓ lµmét bé chuyÓn m¹ch (switch),mét bé chän ®­êng (Router) hoÆc ®¬n gi¶n lµ mét bé ph©n kªnh (hub). Topology star víi hub ë trung t©m. Vai trß chñ yÕu cña thiÕt bÞ trung t©m nµy chÝnh lµ viÖc b¾t tay gi÷a c¸c c¹p tr¹m cÇn trao ®æi th«ng tin víi nhau thiÕt lËp c¸c liªn kÕt ®iÓm - ®iÓm (Point to point). ¦u ®iÓm cña Topology star lµ: l¾p ®Æt ®¬n d¶n ,dÔ dµng thay ®æi l¹i cÊu h×nh nh­ thªm, bít tr¹m. DÔ dµng kiÓm so¸t vµ kh¸c phôc sù cè . §Æc biÖt do sö dông liªn kÕt ®iÓm- ®iÓm nªn lîi dông tèt tèc ®é ®­êng truyÒn vËt lý. Nh­îc ®iÓm: Chñ yÕu cña Topology nµy lµ: ®é dµi ®­êng truyÒn víi thiÕt bÞ trung t©m bÞ h¹n chÕ. 2. Lo¹i h×nh vßng: ë d¹ng nµy, tÝn hiÖu ®­îc l­u chuyÓn theo mét chiÒu nhÊt ®Þnh. Méi tr¹m m¹ng ®­îc nèi víi vßng qua mét bé chuyÓn tiÕp ( repeater) cã nhiÖm vô nhËn tÝn hiÖu råi chuyÓn ®Õn tr¹m kÕ tiÕp trªn vßng. V× vËy, tÝn hiÖu ®­îc l­u chuyÓn trªn vßng theo mét chuçi liªn tiÝep c¸c liªn kÕt ®iÓm - ®iÓm gi÷a c¸c repeater. CÇn thiÕt ph¶i cã giao thøc ®iÒu khiÓn viÖc cÊp ph¸t quyÒn ®­îc truyÒn trªn vßng cho c¸c tr¹m cã nhu cÇu. DATA Repeater CÊu h×nh vËt lý cho broadband §Ó t¨ng ®é tin cËy cña m¹ng, tuú tõng tr­êng hîp ng­êi ta l¾p ®Æt d­ thõa c¸c ®­êng truyÒn trªn vßng, t¹o thµnh mét dµng vßng dù phßng.Khi ®­êng truyÒn trªn vßng chÝnh bÞ sù cè th× vßng phô nµy dÏ ®­îc sö dông, víi chiÒu ®i cña tÝn hiÖu ng­îc víi chiÒu ®i cña m¹ng chÝnh.Liªn kÕt nèi m¹ng ®iÓm - víi nhiÒu ®iÓm qu¶ng b¸. ¦u ®iÓm: §¬n gi¶n, dÔ dang thay ®æi cÊu h×nh,dÔ kiÓm so¸t vµ kh¾c phôc sù cè. Nh­îc ®iÓm: Lo¹i nµy còng cã ®­êng truyÒn nèi m¹ng m¸y tÝnh víi trung t©m bÞ h¹n chÕ. Giao thøc truy nhËp ®­êng truyÒn phøc t¹p. 3. D¹ng tuyÕn tÝnh (Bus) : ë d¹ng nµy tÊt c¶ c¸c tr¹m ph©n chia mét ®­êng truyÒn chÝnh, ®­êng truyÒn nµy ®­îc giíi h¹n hai ®Çu bëi mét lo¹i ®Çu nèi ®Æc biÖt ®­îc gäi lµ terminator. Mçi tr¹m ®­îc nèi vµo Bus qua mét ®Çu nèi ch÷ T ( 7 connecton) hoÆc mét bé thu ph¸t. T - connector Tecrminator Bus D¹ng topology bus Khi mét tram truyÒn tÝn hiÖu ®­îc qu¶ng b¸ trªn hai chiÒu cña bus, cã nghÜa lµ mäi tr¹m cßn l¹i ®Òu cã thÓ nhËn tÝn hiÖu trùc tiÕp. §èi víi c¸c biÕn mét chiÒu th× tÝn hiÖu chØ ®i vÒ mét phÝa, lóc ®ã terminator ph¶i ®­îc thiÕt kÕ sao cho c¸c tÝn hiÖu ph¶i ®­îc dån l¹i trªn bus ®Ó cã thÓ ®Õn ®­îc c¸c tr¹m cßn l¹i ë phÝa bªn kia. ¦u ®iÓm: DÔ dµng l¾p ®Æt, gi¸ thµnh rÎ. Nh­îc ®iÓm: cã sù cè trªn ®­êng d©y th× mäi m¸y kh«ng thÓ sö dông m¹ng ®­îc n÷a,giao thøc trªn ®­êng truyÒn phøc t¹p. KÕt luËn: Trong thùc tÕ ng­êi ta th­êng chän kiÓu kÕt nèi lai lµ tæ hîp cña c¸c kÕt nèi trªn. Ch­¬ng 3 C¸c hä giao thøc I. Hä giao thøc Internet : Víi sù xuÊt hiÖn cña c¸c c«ng nghÖ m¹ng kh¸c nhau, nh­ lµ Ethernet, Packet Radio vµ Satellite, ®ßi hái mét ph­¬ng ph¸p ®Ó truyÒn th«ng tin mét c¸ch tin cËy. VÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt lµ viÖc cho phÐp mét tËp c¸c m¸y tÝnh vµ c¸c m¹ng kh«ng ®ång nhÊt truyÒn th«ng. V× vËy, hä giao thøc Internet ®· ®­îc sinh ra. §iÒu quan träng cèt yÕu cña hä Internet lµ viÖc liªn kÕt c¸c c«ng nghÖ m¹ng kh«ng ®ång nhÊt. Tõ ®©y, thuËt ng÷ Internet community dïng cho tÊt c¶ c¸c khu vùc trªn thÕ giíi sñ dông hä giao thøc Internet bÊt kÓ chóng cã ®­îc nèi víi Internet hay kh«ng. II. M« h×nh OSI : Trong OSI ng­êi ta dïng mét m« h×nh 7 møc ®Ó m« t¶ viÖc truyÒn trong m¸y tÝnh. 1. M« h×nh tham chiÕu cho viÖc kÕt nèi c¸c hÖ thèng më : M« h×nh ph©n chia nhiÖm vô truyÒn th«ng m¸y tÝnh thµnh 7 tÇng chøc n¨ng. C¸c tÇng chøc n¨ng nµy ®­îc ®¸nh dÊu tõ d­íi lªn: a.