Vận dụng rubric và công cụ Quick Rubric trong đánh giá kiểm tra quá trình & đánh giá thi học phần Thực hành tin học cơ sở

30 VẬN DỤNG RUBRIC VÀ CÔNG CỤ QUICK RUBRIC TRONG ĐÁNH GIÁ KIỂM TRA QUÁ TRÌNH & ĐÁNH GIÁ THI HỌC PHẦN TH. TIN HỌC CƠ SỞ Nguyễn Thanh Quỳnh Châu I. Tóm tắt: Rubric đang ngày càng được sử dụng rộng rãi trong thực tiễn giáo dục với vai trò chính như một công cụ nhằm giúp cho hoạt động đánh giá trở nên minh bạch, cụ thể và hướng đến các mục tiêu, tiêu chí mong muốn. Rubric giúp công khai công cụ đánh giá của GV, với các tiêu chí cụ thể để phân biệt các mức độ thành tích trong học tập. Rubric giúp SV biết được những kỳ vọng của GV về học tập; nhận ra các điểm mạnh, điểm yếu trong quá trình học tập, từ đó xây dựng cách thức học tập và kế hoạch cải tiến. II. Đặt vấn đề : Môn TH THCS là một trong những môn học cơ sở mà SV nào cũng phải hoàn thành trong 2 năm đầu của chương trình bậc ĐH. Môn này đòi hỏi kỹ năng thực hành (kỹ năng nghề nghiệp) thành thạo, kỹ thuật chính xác và nhanh, gọn. Qua nhiều năm giảng dạy môn học này, đi sâu đi sát cùng với SV, đã sử dụng nhiều phương pháp đánh giá việc học tập của SV. Để từ đó thấy được kết quả và chất lượng của SV sau khi học môn học này, và cũng rút ra một kinh nghiệm cho việc giảng dạy tốt hơn. Được tập huấn phương pháp đánh giá Rubric, tôi cũng mạnh dạn vận dụng thử phương pháp này để đánh giá sự chuyên cần, kỹ năng thực hành, năng lực của SV qua các bài kiểm tra quá trình, bài thi môn học TH THCS, góp phần nâng cao chất lượng đầu ra của SV. Và nhờ công cụ Quick Rubric – công cụ miễn phí trên giao diện Web, giúp tạo mới, chỉnh sửa và in các phiếu đánh giá một cách nhanh chóng. Mẫu phiếu đánh giá này sẽ công bố cho SV biết các tiêu chí đánh giá, tạo động lực cho SV học tốt hơn và nâng cao kỹ năng thực hành môn học. III. Tổng quan vấn đề - Đánh giá Rubric: 1. Tổng quan Rubric: 31 - Rubric là bảng mô tả chi tiết có tính hệ thống (theo chuẩn, tiêu chí và mức) những kết quả (kiến thức, kỹ năng, thái độ) mà SV nên làm và cần phải làm để đạt được mục tiêu cuối cùng khi thực hiện một nhiệm vụ cụ thể. - Có 2 loại Rubric chính: • Rubric định lượng / phân tích: cung cấp các mô tả chi tiết của mỗi tiết của mỗi tiêu chí ở mỗi mức trên thang đánh giá. • Rubric định tính / tổng hợp: cung cấp mô tả tổng hợp với mỗi mức trên thang đánh giá. - Qui trình thiết kế Rubric: 2. Vai trò của đánh giá Rubric: 2.1. Đối với GV: - Rubric giúp GV có thể h́ình dung được các yêu cầu về chất lượng cụ thể ở từng bài học, từng môn học, từng chuyên đề để từ đó GV có thể thiết kế bài giảng, tổ chức giảng dạy và hướng dẫn SV một cách hiệu quả. - Rubric làm cho việc đánh giá trở nên khoa học, minh bạch và thuyết phục hơn. Việc chấm bài trở nên nhất quán hơn, tạo sự công bằng cho SV, tiết kiệm thời gian Xây dựng (chọn) chuẩn môn học: kiến thức, kỹ năng, thái độ) Xác định mục tiêu (môn học, nhiệm vụ công việc) Xác định nhiệm vụ, đối tượng đánh giá Xây dựng các tiêu chí: mô tả chi tiết các mục tiêu Phân hạng tiêu chí tổng thể (Rubric định tính) Phân hạng tiêu chí theo từng bộ phận (Rubric định lượng) Viết mô tả chi tiết Xếp hạng các tiêu chí: mã hóa bằng điểm số Rà soát, chỉnh sửa, thử nghiệm 32 giải thích lí do tại sao cho điểm như vậy đối với các thắc mắc từ nhiều phía và có thể dành nhiều thời gian hơn cho việc giúp SV cải tiến việc học. 2.2. Đối với SV: - Rubric được thiết kế để giúp SV hiểu rõ hơn các mong đợi của GV, của nhà trường, của yêu cầu môn học đối với bản thân. Từ đó, SV có động cơ học tập tốt hơn, chủ động hơn, tích cực hơn, có trách nhiệm hơn, có thể tự giám sát, tự đánh giá việc học tập của mình và có biện pháp tự cải tiến để đạt được kết quả học tập như mong muốn. 2.3. Đối với nhà trường: - Rubric sẽ là cơ sở để nhà trường kiểm tra, đánh giá chất lượng đào tạo, nắm được những thông tin cơ bản về thực trạng dạy và học trong nhà trường để có thể chỉ đạo kịp thời, uốn nắn những lệch lạc, khuyến khích, hỗ trợ những sáng kiến hoặc quyết định một chính sách để thực hiện tốt mục tiêu dạy học cũng như mục tiêu giáo dục, đào tạo của nhà trường. IV. Nội dung trao đổi : Vận dụng Rubric - đánh giá kiểm tra quá trình và đánh giá thi TH. THCS 1. Kết quả học tập mong đợi: 1- Tham gia đầy đủ các buổi thực hành, đi học đúng giờ qui định 2- Tích cực trong học tập, nhiệt tình, năng động trong học tập 3- Thực hiện đủ số lượng bài tập theo yêu cầu 4- Thực hiện đủ các nội dung các bài tập theo yêu cầu 5- Tổ chức và lưu trữ: thư mục và tập tin đúng yêu cầu 6- Kỹ thuật soạn thảo: chính xác, đúng thao tác, khoa học, thao tác nhanh; trình bày văn bản hành chính đúng theo qui định mẫu văn bản hình chính nhà nước 7- Kỹ thuật soạn thảo, định dạng, trang trí văn bản theo mẫu: chính xác, đúng thao tác định dạng, nhanh chóng 8- Nhập, định dạng dữ liệu: đúng, dầy đủ; định dạng bảng tính: khoa học 9- Sử dụng hàm trong Excel, phân tích, tổng hợp, thống kê dữ liệu: chính xác, thành thạo. 33 10- Kỹ năng trình bày phiên trình diễn: tốt; thiết kế slide: đẹp, khoa học, phong phú; sử dụng thành thạo các hiệu ứng và 1 số định dạng đối tượng khác. 2. Rubric đánh giá kiểm tra quá trình TH. THCS: Việc đánh giá kiểm tra quá trình được đánh giá qua các điểm thành phần: điểm chuyên cần + thái độ học tập (20%), điểm bài tập (40%), điểm bài kiểm tra MS.PowerPoint (40%) 34 Nội dung đánh giá Trọng số Tiêu chí đánh giá KQHT Tỷ trọng Mức chất lượng (điểm) Điểm Giỏi Khá Trung bình Yếu 10-9 8-7 6-5 <5 Chuyên cần, thái độ học tập 20% Tham gia đầy đủ các buổi TH, đi TH đúng giờ 1 60% Tham gia >= 6 buổi TH Tham gia 4 → 5 buổi TH Tham gia 2 → 3 buổi TH Tham gia < 2 buổi TH Thái độ học tập tích cực, nhiệt tình, năng động xử lý tình huống 2 40% Nhiệt tình trao đổi với GV, phát biểu, trả lời đúng nhiều câu hỏi của GV, xung phong sửa bài tập, giúp đỡ bạn giải đáp thắc mắc. Có đưa ra câu hỏi và trao đổi cùng GV Không tham gia thảo luận, trao đổi, chỉ phát biểu khi được yêu cầu. Không tham gia trao đổi và không trả lời được câu hỏi của GV đặt ra Điểm bài tập 40% Thực hiện bài tập ở nhà, tại lớp: số lượng bài tập, thời gian hoàn thành. 3 30% Đủ số bài theo yêu cầu, nộp đúng hạn. Hình thức thực hiện: đúng yêu cầu Đủ số bài theo yêu cầu, nộp đúng hạn. Đủ số bài theo yêu cầu, nộp không đúng hạn. Không đủ số bài theo yêu cầu, nộp không đúng hạn. Sao chép bài. Thực hiện đủ, đúng nội dung, đúng yêu cầu của bài tập. 4 70% Đúng trên 2/3 yêu cầu bài tập, bài tập có tính mở rộng Đúng trên 1/2 yêu cầu bài tập Đúng dưới 1/2 yêu cầu bài tập, nhưng có làm bài tập Làm bài tập không đúng như yêu cầu, hoặc không làm bài tập chỉ định Điểm đánh giá bài kiểm tra MS.Power Point 2013: 40% Nội dung thuyết trình theo chủ đề 10 20% Đúng chủ đề, nội dung phong phú, mở rộng, có trích dẫn nguồn tham khảo Nội dung đúng theo chủ đề trình bày Nội dung chưa đầy đủ Nội dung quá sơ sài hoặc không đúng chủ đề Kỹ năng trình bày, thiết kế slide, hiệu ứng và 1 số định dạng đối tượng khác, 10 80% Đúng, đủ theo yêu cầu của đề, sáng tạo, chèn hiệu ứng, đối tượng và trình bày slide logic, đẹp mắt, khoa học. Slide hấp dẫn, thuyết phục người xem Đúng trên 1/2 yêu cầu của đề, thiết kế, chèn hiệu ứng, đối tượng và trình bày slide khá tốt. Đúng dưới 1/2 yêu cầu của đề, thiết kế chèn hiệu ứng, đối tượng và trình bày slide định dạng chưa đạt. Không đạt yêu cầu, không đúng yêu cầu tối thiểu. ĐIỂM TỔNG: 35 3. Rubric đánh giá bài thi TH. THCS: Việc đánh giá thi kết thúc TH. THCS được đánh giá qua hình thức thi thực hành trên máy tính. Nội dung thi gồm 2 chủ đề của học phần: MS.Word và MS.Excel. Nội dung đánh giá Tiêu chí đánh giá KQHT Tỷ trọng Mức chất lượng (điểm) Điểm Giỏi Khá Trung bình Yếu 10-9 8-7 6-5 <5 Điểm đánh giá bài thi (MS. Word 2013 và MS.Excel 2013) Tổ chức lưu trữ: đặt tên thư mục, tên tập tin tài liệu, tên tập tin bảng tính, vị trí lưu bài 5 20% Tạo thư mục, đặt tên tập tin tài liệu, tên tập tin bảng tính, lưu bài: đúng yêu cầu, đúng vị trí Tạo thư mục, tên tập tin tài liệu, lưu bài chưa đúng như yêu cầu, hoặc chưa đúng vị trí Thư mục và tập tin chưa đúng. Không lưu bài vào đúng địa chỉ yêu cầu Không lưu bài Nội dung MS. Word 2013: kỹ năng soạn thảo, định dạng, trang trí văn bản theo mẫu; thời gian hoàn thành 6, 7 40% Đáp ứng tốt yêu cầu của đề: nhập đủ nội dung, kỹ năng soạn thảo tốt, khoa học. Kỹ thuật trình bày, định dạng văn bản đúng chuẩn. Không lỗi chính tả. Đúng thời gian qui định. Đáp ứng yêu cầu của đề: nhập đủ nội dung, kỹ năng soạn thảo khá. Kỹ thuật trình bày, định dạng văn bản khá chuẩn. Ít lỗi chính tả. Chưa đáp ứng đúng yêu cầu của đề, kỹ thuật định dạng chưa đúng, trình bày văn bản không khoa học. Có lỗi chính tả. Không đáp ứng đúng yêu cầu tối thiểu. Làm bài không đúng như yêu cầu, kỹ thuật trình bày và định dạng không đúng. Nhiều lỗi chính tả. Nội dung MS. Excel: nhập và định dạng dữ liệu nhập, định dạng bảng tính, sử dụng hàm tính toán, phân tích, tổng hợp, thống kê dữ liệu và thao tác khác. 8, 9 40% Nhập dữ liệu: đúng, đủ, rõ ràng. Định dạng dữ liệu chính xác. Sử dụng hàm đúng yêu cầu bài toán, phân tích, thống kê, tổng hợp dữ liệu đúng. Đúng thời gian qui định. Nhập dữ liệu: đúng, đủ. Định dạng dữ liệu khá đúng. Sử dụng hàm đúng, đáp ứng 2/3 yêu cầu bài toán. Nhập dữ liệu: đúng, đủ. Định dạng dữ liệu khá đúng. Sử dụng hàm đúng, đáp ứng 2/3 yêu cầu bài toán. Dữ liệu nhập không đủ, không định dạng. Sử dụng hàm không đúng hoặc không ra kết quả hoặc kết quả sai. ĐIỂM TỔNG: 36 V. Sử dụng Quick Rubric trong xây dựng Rubric - Là công cụ xây dựng mẫu bảng tiêu chí đánh giá Rubric - Tự quy định xây dựng tiêu chí, thang đánh giá, điểm số - Sử dụng khi xây dựng Rubric hoàn toàn mới - Dễ dàng chỉnh sửa cấu trúc Rubric - Hỗ trợ lưu trữ trong tài khoản trên hệ thống https://www.quickrubric.com 37 VI. Kết luận, đề xuất: 1. Kết luận: - Bằng cách vận dụng phương pháp đánh giá Rubric, bản thân GV có thể h́ình dung được các yêu cầu về chất lượng cụ thể ở từng bài học, từ đó GV thiết kế bài giảng, tổ chức giảng dạy và hướng dẫn SV một cách hiệu quả. - Bảng mẫu Rubric, dùng Quick Rubric xây dựng, gửi cho SV, giúp SV nhìn trực quan và hiểu rõ hơn các mong đợi của GV, yêu cầu của môn học đối với SV. Từ đó, SV có động cơ học tập tốt hơn, chủ động hơn, tích cực hơn, có trách nhiệm hơn, có thể tự giám sát, tự đánh giá việc học tập của mình và có biện pháp tự cải tiến để đạt được kỹ năng thực hành cũng như kết quả học tập mong đợi. - Quick Rubric – công cụ miễn phí: giúp tạo mới, chỉnh sửa, lưu trữ và in các phiếu đánh giá một cách nhanh chóng. 38 - Rubric giúp cho việc đánh giá trở nên khoa học, minh bạch hơn. - Việc theo dõi quá trình học tập, đánh giá, chấm bài nhất quán hơn, tạo sự công bằng cho SV. - SV ít thắc mắc về điểm các phần được đánh giá và điểm tổng. - SV nhận thấy được kỹ năng khuyết của mình, từ đó SV thay đổi thái độ học tập, hình thành .. để đạt được kết quả tốt hơn. 2. Đề xuất: - Vì việc đánh giá kết quả học tập bằng Rubric, nên sẽ mất nhiều thời gian khi đánh giá. Đề xuất nhà trường tăng thời lượng thực hành TH THCS. - Hàng năm, P. ĐBCL mở lớp tập huấn Rubric, để GV tiếp cận và khai phá được những công cụ phục vụ đánh giá kết quả học của SV, hỗ trợ nâng cao chất lượng giảng dạy. Tài liệu tham khảo: [1] Tài liệu tập huấn: Thiết kế và sử dụng Rubric trong đánh giá học tập - Trường ĐH Nha Trang - Tháng 01/2020 [2] https://www.quickrubric.com/about/what-is-a-rubric [3] https://www.quickrubric.com/about/tips-to-writing-a-strong-rubric