Y khoa, dược - Chương 5: Quá trình dịch

Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] { Chương 5 QUÁ TRÌNH DỊCH Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected]  1. Trình bày được định nghĩa và các yếu tố của quá trình dịch.  2. Giải thích được vai trò của nguồn truyền nhiễm.  3. Giải thích được ảnh hưởng của các yếu tố tự nhiên và xã hội tới quá trình dịch.  4. Trình bày được cơ chế truyền nhiễm và phân loại bệnh truyền nhiễm. MỤC TIÊU Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected]  Bệnh bại liệt: loại trừ năm 2000 Bệnh uốn ván sơ sinh: loại trừ  Bệnh ho gà:<3/100.000 (1995)  Bệnh bạch hầu: <0,4/100.000 (1994)  Bệnh dịch hạch  Bệnh sốt xuất huyết dengue 1. TÌNH HÌNH Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] 2. ĐỊNH NGHĨA Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected]  Là một dãy những ổ dịch liên quan tới nhau, ổ dịch này phát sinh ra từ ổ dịch khác với mối liên quan được quyết định bởi điều kiện môi trường sống của loài người.  Quá trình dịch của các bệnh khác nhau thì mang những nét đặc trưng khác nhau. Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] Phụ thuộc? Phát hiện? Phòng bệnh? Điều trị Tiếp thu? Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] 1 • Nguồn truyền nhiễm 2 • Đường truyền nhiễm 3 •Khối cảm thụ 3. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN 3.1. Ba yếu tố trực tiếp - Người - Động vật Không khí, máu,. Trẻ em, người già Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] 3.1.1. Nguồn truyền nhiễm a. Định nghĩa: Là cơ thể sống của người hoặc động vật để cho vi sinh vật gây bệnh tồn tại và phát triển lâu dài, dù có biểu hiện bệnh hoặc không có biểu hiện bệnh. 3. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN 3.1. Ba yếu tố trực tiếp Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] Sơ đồ Chuỗi lan truyền của một bệnh truyền nhiễm, các mắt xích cơ bản Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] NGUỒN TRUYỀN NHIỄM YẾU TỐ TRUYỀN NHIỄM KHỐI CẢM THỤ CỬA RA CỬA VÀO - Người bệnh - Người lành mang mầm bệnh - Động vật - Tiếp xúc - Nước bọt - Đồ dùng - Nước - Người lành (tình trạng sk, dinh dưỡng, miễn dịch) - Máu - Da, niêm mạc - Hô hấp - Tiêu hóa - Máu - Da, niêm mạc - Hô hấp - Tiêu hóa Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] b. Nguồn truyền nhiễm là người - Người bệnh - Nguời lành mang mầm bệnh 3. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN 3.1. Ba yếu tố trực tiếp Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] *Người bệnh • Thời kỳ ủ bệnh • Thời kỳ phát bệnh • Thời kỳ lui bệnh Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] • Người lành mang mầm bệnh - Ít quan trọng về mặt dịch tễ học. - Mang mầm bệnh không lâu dài. - Khó phát hiện bệnh, là nguồn lây lan bệnh. Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] c. Nguồn truyền nhiễm là động vật - Những động vật trở thành nguồn truyền nhiễm cho người cần có điều kiện: + Về đặc điểm sinh vật học: động vật là loài tiếp xúc trực tiếp với con người. + Trong cuộc sống hàng ngày, con người có tiếp xúc với động vật. 3. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN 3.1. Ba yếu tố trực tiếp Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] Chim Chim Muỗi Muỗi Muỗi Muỗi Muỗi Lợn Lợn Người Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] 3.1.2. Đường truyền nhiễm đất, nước, không khí, thực phẩm, muỗi Yếu tố truyền nhiễm + Đường máu + Đường da và niêm mạc + Đường tiêu hóa + Đường hô hấp Đường truyền nhiễm + Trực tiếp + Gián tiếp Phương thức truyền nhiễm Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] 3.1.3. Khối cảm nhiễm a. Tính cảm nhiễm - Tính cảm nhiễm cá thể: - Tính cảm nhiễm tập thể: mọi người đều cảm nhiễm (bệnh sởi, cúm). Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] b. Tính miễn dịch - Miễn dịch tự nhiên - Miễn dịch chủ động - Miễn dịch di truyền - Miễn dịch nhân tạo thụ động - Miễn dịch nhân tạo chủ động Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] 3.2. Hai yếu tố gián tiếp Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] Câu hỏi: Phân tích quá trình dịch của bệnh dại? - Nguồn truyền - Đường truyền - Khối cảm thụ BÀI TẬP Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] Định nghĩa bệnh truyền nhiễm:  Là một căn bệnh gây ra bởi vi sinh bao gồm virut, vi khuẩn, nấm.  Bệnh có thể truyền từ động vật - người, người - người 4. PHÂN LOẠI BỆNH TRUYỀN NHIỄM Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] 4.1. Cơ chế truyền nhiễm GĐ1 • VSV gây bệnh ra khỏi vật chủ cũ GĐ1 • VSV gây bệnh tồn tại ở môi trường bên ngoài. GĐ1 • VSV gây bệnh xâm nhập vật chủ mới Gv. Hoàng Thị Phương Trang Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai 01278792929 [email protected] Bệnh truyền nhiễm đường tiêu hóa Bệnh truyền nhiễm đường máu Bệnh truyền nhiễm đường hô hấp Bệnh truyền nhiễm đường da và niêm mạc 4.2. Phân loại bệnh truyền nhiễm