Bài giảng Kinh tế chính trị Mác - Lênin - Chương IV: Học thuyết giá trị - Hoàng Phương Lan

Chương IV HỌC THUYẾTGIÁ TRỊ Giảng viên: HOÀNG PHƯƠNG LAN Đơn vị: Tổ lý luận chính trị Lạng Sơn, tháng 3 năm 2017 ---------------- TRƯỜNG CĐSP LẠNG SƠN TỔ LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ 1 ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT BÀI GIẢNG CHƯƠNG IV – HỌC THUYẾT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ 1. Đối tượng: Hệ cao đẳng. 2. Thời gian dạy: 1 tiết 3. Loại bài: Lĩnh hội tri thức mới. 4. Cấu trúc nội dung bài soạn: • IV. QUY LUẬT GIÁ TRỊ 2 A. Mục tiêu 1. Về kiến thức: Hiểu tác động của quy luật giá trị trong SX và lưu thông hàng hóa. 2. Nề kỹ năng: Vận dụng quy luật giá trị vào sản xuất và biết phân tích các vấn đề thực tiễn của nền kinh tế hàng hoá nước ta hiện nay. 3. Về thái độ: Tôn trọng quy luật giá trị trong SX và lưu thông hàng hóa, xây dựng niềm tin vào chính sách kinh tế của Đảng và Nhà nươc. B. PHƯƠNG PHÁP Sử dụng kết hợp các phương pháp: thuyết trình, nêu vấn đề kết hợp đàm thoại và trực quan, so sánh, phân tích tổng hợp 3 IV. QUY LUẬT GIÁ TRỊ C. PHƯƠNG TIỆN, TÀI LIỆU 1. Tài liệu bắt buộc : Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, năm 2016 (NXB Chính trị Quốc gia – Hà Nội) 2. Tài liệu tham khảo: - Giáo trình: 81 câu hỏi và trả lời Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin (NXB ĐHSP Hà Nội) - Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin (Tài liệu phục vụ dạy và học Chương trình các môn lý luận chính trị trong các trường đại học và cao đẳng – NXB đại học Kinh tế quốc dân) - Giáo trình Kinh tế chính trị Mác-Lênin (NXB chính trị quốc gia – 2007) - Tập mô hình hóa kiến thức cơ bản của giáo trình các bộ môn khoa học Mác-Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh - Tập 1. - Một số vấn đề về chủ nghĩa Mác-Lênin trong thời đại hiện nay (NXB Chính trị quốc gia – 1996) D. NỘI DUNG CHI TIẾT 4 IV. QUY LUẬT GIÁ TRỊ 1 Nội dung quy luật giá trị 2 Tác động của quy luật giá trị 5 5 m vải Người thứ 1 – (A) Người thứ 2 – (B) Người thứ 3 - (C) 10 giờ 8 giờ 12 giờ Giả sử, lao động xã hội cần thiết là 10 giờ Người SX nào sẽ có lãi? Vì sao? Bài tập 1 3 nhà SX vải 6 A B C 10h 8h 12h Trong SX, hàng hóa được tính trên cơ sở thời gian lao động XH cần thiết 10h Thời gian lao động XH cần thiết Thời gian lao động cá biệt -1. Thời gian LĐCB = thời gian LĐXH cần thiết Thực hiện đúng QLGT thu được lợi nhuận -2. Thời gian LĐCB < thời gian LĐXH cần thiết Thực hiện tốt QLGT = thu được lợp nhuận cao -3. Thời gian LĐCB > thời gian LĐXH cần thiết Vi phạm yêu cầu của QLGT = thua lỗ A B C 7 Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa Kích thích cải tiến kỹ thuật, Hợp lý hóa SX, tăng năng suất lao động... Thực hiện sự lựa chọn tự Nhiên, phân hóa người SX H Thành người giàu, người nghèo 2 Tác động của quy luật giá trị 8 Bài tập 2 • Một nhà SX mặt hàng A đem bán ra thị trường nhưng giá cả mặt hàng này thấp hơn giá trị mà họ đầu tư, trong khi mặt hàng B đang bán chạy có giá cả cao hơn giá trị. • Hãy cho biết: - Người SX hàng hóa A sẽ làm gì? - Quy mô SX trên thị trường có sự biến đổi như thế nào? 9 Mặt hàng A Bán chậm, Không có lãi Thu hẹp quy mô SX Ví dụ Hàng hóa B Giá cao bán chạy Chuyển sang SX Hoặc Nhà SX Có lãi 10 Rút ra kết luận: -Điều tiết sản xuất? Lấy VD? 11 Thứ nhất: Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa * Điều tiết SX: - Phân phối TLSX và slđ vào các ngành,vùng khác nhau - Diễn ra tự phát thông qua sự lên xuống của giá cả để chuyển dịch sản xuất từ mặt hàng có giá thấp sang mặt hàng có giá cao hơn. 12 Thứ nhất: Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa Rút ra kết luận: -Điều tiết lưu thông hàng hóa? Liên hệ thực tiễn? 13 * Điều tiết lưu thông: - Phân phối nguồn hàng hoá từ nơi có giá cả thấp đến nơi có giá cả cao, từ nơi thừa hàng đến nơi thiếu hàng làm cho lưu thông H thông suốt. - Điều tiết tự phát thông qua sự lên xuống của giá cả 14 Thứ nhất: Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa Để điều tiết SX và lưu thông hàng Hóa người SX cần căn cứ vào những thông tin: Hàng thiếu Hàng thừa Bán chạy Ế hàng Giá thấp hay giá cao Lãi ít, Lãi nhiều, Không có lãi Thứ nhất: Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa 15 Tác động của QLGT trong điều tiết SX và điều tiết lưu thông qua đoạn phóng sự sau? 16 5 m vải Người thứ 1 – (A) Người thứ 2 – (B) Người thứ 3 - (C) 10 giờ 8 giờ 12 giờ Giả sử, lao động xã hội cần thiết là 10 giờ Người SX nào sẽ có lãi? Vì sao? Bài tập 1 3 nhà SX vải 17 A B C 10h 8h 12h 10h Thời gian lao động XH cần thiết Thời gian lao động cá biệt -1. Thời gian LĐCB = thời gian LĐXH cần thiết Thực hiện đúng QLGT thu được lợi nhuận -2. Thời gian LĐCB < thời gian LĐXH cần thiết Thực hiện tốt QLGT = thu được lợp nhuận cao -3. Thời gian LĐCB > thời gian LĐXH cần thiết Vi phạm yêu cầu của QLGT = thua lỗ A B C Hãy giải thích nguyên nhân tại sao nhà SX (A) & (B) có lãi, còn nhà SX (C) thua lỗ? 19 - Người SX có hao phí lao động cá biệt < hao phí LĐXHCT => GIÀU => muốn vậy phải cải tiến kỹ thuật, cải tiến tổ chức, quản lý, để nâng cao năng xuất lao động hạ giá thành sản phẩm . - Từng người vì lợi ích của mình mà tìm cách cải tiến kỹ thuật sẽ thúc đẩy LLSX của XH phát triển 20 Thứ hai: Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa SX, tăng năng suất lao động, thúc đẩy LLSX –XH phát triển 21 Cải tiến kỹ thuật, thay thế máy dệt thoi bằng máy dệt kiếm ở làng lụa Yên Phong Vải được dệt từ máy dệt kiếm có độ xe săn của sợi tơ, không nhàu, không bị xô, dạt nhưng vẫn bảo đảm được đặc trưng của chất liệu vải lụa tơ tằm là mịn, óng. 22 23 Cho biết, tác động của quy luật giá trị đã ảnh hưởng như thế nào với 2 nhà SX và đời sống xã hội? 24 25 Nhà SX Vĩnh Tiến Dệt Long An Có hướng đi đúng TLSX,KT ®æi míi, më réng SX Giµu cã Hao phÝ L§ CB < Hao phÝ L§ XH Không có hướng đi đúng Hao phÝ L§ CB > Hao phÝ L§ XH N¨ng lùc qu¶n lÝ kÐm. Thua lç, ph¸ s¶n 26 Ôi ! Thua rồi 27 Nhà SX Vĩnh Tiến Dệt Long An Giàu Nghèo 28 + Người nào có giá trị cá biệt nhỏ hơn giá trị xã hội có lợi trở lên giàu có + Người nào có giá trị cá biệt lớn hơn giá trị xã hội sẽ bất lợi trở lên nghèo khó Quy luật giá trị có tác dụng bình tuyển, đánh giá người sản xuất dẫn đến sự phân hóa giàu – nghèo trong xã hội. 29 Thứ ba: Thực hiện sự lựa chọn tự nhiên, phân hóa người SX hàng hóa thành người giàu, người nghèo Tóm lại: - Quy luật giá trị chi phối sự lựa chọn tự nhiên, đào thải các nhân tố yếu kém, kích thích các nhân tố tích cực phát triển... - Phân hóa xã hội thành kẻ giàu, người nghèo, tạo ra sự bất bình đẳng trong xã hội. 30 TÁC ĐỘNG CỦA QUY LUẬT GIÁ TRỊ Điều tiết SX và lưu thông hàng hoá Điều tiết các yếu tố sản xuất từ ngành này sang ngành khác theo sự tác động của giá cả Điều tiết hàng hoá từ nơi giá cả thấp đến nơi giá cả cao Kích thích cải tiến kỹ thuật, tăng NSLĐ, hạ giá thành SP Người sản xuất muốn có lãi thì phải hạ thấp giá trị cá biệt hàng hoá của mình thấp hơn giá trị xã hội, do đó phải cải tiến kỹ thuật, tăng năng suất lao động Phân hoá giàu nghèo Những người có điều kiện SX thuận lợi và thường xuyên thắng thế trong cạnh tranh thì trở thành giàu có, ngược lại những người không có điều kiện SX thuận lợi, lại gặp rủi ro thì thua lỗ, phá sản, nghèo khổ 31 Để phát huy mặt tích cực, hạn chế tác động phân hóa giàu nghèo của quy luật giá trị thì nhà nước và người SX cần có chủ trương, chính sách cụ thể gì? 32 * VẬN DỤNG QUY LUẬT GIÁ TRỊ Quốc hội họp bàn về chính sách phát triển kinh tế * VẬN DỤNG QUY LUẬT GIÁ TRỊ  33 1. Nhà nước Cần có chủ trương để phát huy mặt tích cực và hạn chế tác động phân hoá già nghèo của quy luật giá trị Nhà nước ban hành pháp luật, chính sách kinh tế - xã hội, điều tiết thị trường, nâng cao trình độ quản lí. æn ®Þnh, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Phát huy mặt Tích cực, chống tiêu cực, tham ô, lãng phí. 34 * VẬN DỤNG QUY LUẬT GIÁ TRỊ Thuận lợi cho việc lưu thông hàng hóa Cầu tre Cầu hiện đại 35 2. Với người SX Giảm chi phí trong SX và lưu thông Cải tiến kỹ thuật, công nghệ, hợp lý hóa cơ cấu SX Nhạy bén chuyển dich cơ cấu SX sao cho phù hợp 36 * VẬN DỤNG QUY LUẬT GIÁ TRỊ Máy gặt lúa Sức lao động của người SX Sức của máy móc Dùng trâu cày 37 38 Bài tập Vận dụng kiến thức bài học? Em hãy cho biết chuyên ngành mà em đang học sẽ có đóng góp gì giúp người SX thực hiện việc cải tiến kỹ thuật ứng dụng khoa học, công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả kinh tế, cải thiện đời sống? 39 HẾT Xin chân thành cảm ơn thầy cô và các em!