Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương I: Những vấn đề cơ bản về Nhà nước- Trần Anh Thục Đoan

Mục tiêu môn học PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG † Giớithiệu nguồngốc, bảnchấtcủanhà nước và pháp luật † Giớithiệunhững khái niệmcơ bảnvề pháp luật † Giớithiệuhệ thống pháp luậttạiViệtNam hiệnnay , tập trung vào mộtsố ngành luật Biên soạn : LS-ThS TRẦN ANH THỤC ĐOAN thông dụng Nội dung môn học CHƯƠNG I † Chương 1: Những vấn đề cơ bảnvề nhà NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NHÀ NƯỚC nước † Chương 2 : Những vấn đề cơ bảnvề pháp luật † Chương 3 : LuậtHìnhsự † Chương 4 : LuậtDânsự LS-ThS TrầnAnhThục Đoan † Chương 5 : Luật Hành chính Nội dung chương 1 BÀI I † BÀI I : NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NHÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NHÀ NƯỚC NƯỚC † BÀI II : NHÀ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM LS-ThS TrầnAnhThục Đoan 1 Mục tiêu bài I I-NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚC † Giớithiệuvề nguồngốcvàcácđặctrưng cơ † 1/Các học thuyếtvề nguồngốc nhà nước bảncủa nhà nước † 2/Sự xuấthiệncủa nhà nướctheohọc thuyết † Nêu lên bảnchấtcủa nhà nước Mác – Lênin † Trình bày các kiểu nhà nước qua từng thờikỳ lịch sử † Giớithiệu các cách thứctổ chức quyềnlựcNhà nướccủanhững chính thể khác nhau trên thế giới. 1/Các học thuyếtvề nguồngốc nhà nước Các học thuyết phi Mác-xít về nguồngốc nhà nước QUAN ĐIỂM † Thuyếtthầnhọc † Thuyết gia trưởng † Thuyếtkhếước Phi Mácxít Mác - Lênin Học thuyếtMác-Lêninvề nguồngốc nhà nước 2/ Sự xuấthiệncủa nhà nướctheohọc thuyết Mác-Lê † Học thuyết khoa họcthể hiện quan điểm † Thờikỳ không có nhà nước: chếđộCSNT biệnchứng duy vật=> và tổ chứcthị tộc † Nhà nước không phảilàhiệntượng vĩnh cửu † Ba lần phân công lao động xã hội => chế và bấtbiến. độ CSNT tan r㠆 Nhà nướccómối liên hệ chặtchẽ vớicác † Xuấthiệnchếđộtư hữuvàgiaicấp đối kháng . quan hệ kinh tế † ⇒phảicótổ chức đạidiện cho giai cấp thống trị và dậptắtsự xung độtgiữacác giai cấp ⇒ nhà nước ra đời 2 II-KHÁI NIỆM-ĐẶC ĐIỂM CỦA NHÀ NƯỚC 1/Khái niệm † Là mộtbộ máy quyềnlực chính trịđặcbiệt † 1/Khái niệm † Thựchiệnchứcnăng quảnlýxãhội thông † 2/Đặc điểm qua bộ máy nhà nước 2/Đặc điểm III-BẢN CHẤT NHÀ NƯỚC † thiếtlậpquyềnlực công đặcbiệt † 1/Tính giai cấp † quảnlýdâncư theo đơnvị hành chính lãnh † 2/Vai trò xã hội thổ † có chủ quyềnquốcgia † ban hành pháp luật † qui định và tiến hành thu các loạithuế IV. Chứcnăng củaNN 1/Khái niệm 1. Khái niệm † Là những hoạt động chủ yếucótínhchất định hướng củaNN 2. Phân loạichứcnăng † Nhằmthựchiệnnhững nhiệmvụ NN đặtra 3. Hình thứcthựchiệnchứcnăng † Thể hiệnvaitròvàbảnchấtcủaNN 3 2/Phân loạichứcnăng 3/Hình thứcthựchiệnchứcnăng † Chứcnăng đốinội Hình thứcCơ quan † Xây dựng pháp luậtLập pháp † Chứcnăng đối ngoại † Tổ chứcthựchiện pháp luật Hành pháp † Bảovệ pháp luậtTư pháp V-KIỂU NHÀ NƯỚC V-HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC † là tổng thể những đặc điểmcơ bảncủanhà † là cách thứctổ chứcquyềnlực nhà nước. Nó nước trong mộthìnhtháikinhtế -xãhộicó được hình thành từ ba yếutố cơ bản: giai cấpnhất định † 1/ Hình thức chính thể † lịch sử loài người đãtrải qua bốnkiểu nhà † 2/ Hình thứccấutrúc nước † 3/ Chếđộchính trị 1/Hình thức chính thể 2/Hình thứccấutrúc † Là cách thứctổ chứccáccơ quan tối cao của † Là cách thứctổ chứchệ thống cơ quan nhà nhà nước. Có hai dạng cơ bản: nước, từ trung ương đến địaphương . Có † Chính thể quân chủ hai hình thứccơ bản: † Chính thể cộng hòa † Nhà nước đơnnhất † Nhà nước liên bang 4 3/Chếđộchính trị VI-BỘ MÁY NHÀ NƯỚC † Là cách thứccáccơ quan nhà nướcsử dụng † Bộ máy nhà nướclàhệ thống các cơ quan để thựchiệnquyềnlực nhà nước. Có hai loại nhà nướctừ TW đến địaphương , đượctổ chính : chứcvàhọat động thống nhất † Phương pháp dân chủ † Tương ứng với4 kiểu nhà nướclà4 cách † Phương pháp phản dân chủ thứctổ chứcbộ máy nhà nước BÀI II Mục tiêu bài II NHÀ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM † Giớithiệubảnchấtchứcnăng củaNhà nước CHXHCNVN † Giớithiệubộ máy tổ chứccủa Nhà nước CHXHCNVN. LS-ThS TrầnAnhThục Đoan I-BẢN CHẤT NHÀ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM II.- CHỨC NĂNG CỦA NHÀ NƯỚC CHXHCNVN † Quyềnlựcthuộcvề nhân dân † Các chứcnăng đốinội † Biểuhiệncủakhối đại đòan kết các dân tộctrên † Các chứcnăng đốingoại lãnh thổ ViệtNam † Thể hiện tính xã hội dân chủ rộng lớn trong các lĩnh vựckinhtế, chính trị, .. † Là nhà nướcphápquyềnXHCN † Thựchiện chính sách hòa bình hữu nghị với các nướctrênthế giới 5 III-BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM Nguyên tắctổ chứcvàhoạt động củabộ máy NN VN † Nguyên tắctổ chứcvàhoạt động † Tập trung dân chủ † Các nhóm cơ quan nhà nước † Bảo đảmsự lãnh đạocủa Đảng đốivớinhà nước † Pháp chế xã hộichủ nghĩa, Các nhóm cơ quan nhà nước 1/Quốc hội † Chủ tịch nước † Là cơ quan quyềnlực cao nhấtnước; bên cạnh tính † Nhóm cơ quan quyềnlực quyềnlực còn có tính đạidiện; † Nhóm cơ quan quản lý nhà nước(hành † họpthường kỳ mỗinăm2 lần, nhiệmkỳ 5 năm chánh) † Có thẩmquyền theo qui định pháp luật † Nhóm cơ quan xét xử † Nhóm cơ quan kiểmsát Cơ quan thuộcQuốchội 2/Chủ tịch nước † UBTVQH † là người đứng đầu Nhà nước, thay mặtNhà † HĐ Dân tộc nướcvềđốinộivàđốingoại. † Các ủyban † do Quốchộibầu, nhiệmkỳ theo Quốchội. † Văn phòng Quốchội † Có thẩmquyền theo qui định pháp luật † đoàn ĐạibiểuQuốchộivàcácĐạibiểu Quốchội. 6 3/Hội đồng Nhân dân các cấp 4/Chính phủ † là cơ quan quyềnlực Nhà nước ởđịa † Là cơ quan hành chính cao nhấtnướcvàlà phương , đượctổ chức ở 03 cấp. Số lượng cơ quan chấphànhcủaQuốchội đạibiểu đượcbầutuỳ theo cấp † Thànhviêncơ quan Chính phủ gồmBộ và các cơ quan ngang Bộ. † Nhiệmkỳ của Chính phủ theo nhiệmkỳ củaQuốchội. ThànhviênChínhphủ 5/Ủy ban nhân dân các cấp Thủ tướng † do HĐND bầura, làcơ quan hành chánh Nhà nước ởđịaphương và là cơ quan chấp hành củaHội đồng nhân dân , đượctổ chức ở 3 cấpnhư HĐND Các Phó Thủ tướng Các Bộ trưởng và các Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ 6/Cơ quan xét xử 7/Viện kiểmsát † Ơ TW, cơ quan xét xử có TANDTC. Trong † kiểmsátviệc tuân theo Pháp luậtvàthực TANDTC có Toà án Quân sự TW. hiệnquyềncôngtố † Ơ địaphương có các TAND địaphương và † gồm VKSNDTC, các VKSNDĐP; VKSQS các Tòa án Quân sựđịaphương. Quân khu và Khu vực được đặtdướisự chỉ đạotập trung, thống nhấtcủa VKSNDTC. 7