Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Chương 4: Kĩ năng thuyết trình và trình bầy poster - Phạm Đỗ Chung

PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 Phương pháp nghiên cứu khoa học Phạm Đỗ Chung Bộ môn Vật lí chất rắn – Điện tử Khoa Vật lí, ĐH Sư Phạm Hà Nội 136 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội Cao học K28– Sư phạm Vật lí PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 §4 Kĩ năng thuyêt́ trình và trình bầy poster A. Thế nào là một báo cáo khoa học? B. Tiêu chuẩn của một báo cáo tốt C. Các bước xây dựng báo cáo khoa học D. Những sai lầm thường gặp 2 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 A. THẾ NÀO LÀ MỘT BÁO CÁO KHOA HỌC? Bài thuyết trình khoảng 30 – 60 phút, trước một nhóm người có trình độ cao, khả năng tiếp cận vấn đề nhanh. Báo cáo khoa học hoàn toàn khác báo cáo thương mại, quảng cáo, tiếp thị, giới thiệu sản phẩm. Sự khác biệt ở:mục đích và nội dung báo cáo. 3 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 B. TIÊU CHUẨN CỦA MỘT BÀI BÁO CÁO TỐT 1. Được thiết kế và định dạng phù hợp với đối tượng khán giả và hoàn cảnh chung quanh. 2. Tập trung cao độ vào chủ đề báo cáo, bỏ đi phần không liên quan 3. Sử dụng màu sắc, kiểu font chữ nhằm giúp nhấn mạnh nội dung. 4. Mỗi slide nên chứa đựng một lượng thông tin vừa phải. 5. Sử dụng các đồ thị minh họa cho các số liệu. 6. Sử dụng các hoạt cảnh phù hợp. 7. Phát cho khán giả bản in của bài báo cáo. 8. Trả lời câu hỏi của khán giả, làm rõ các vấn đề mà được quan tâm. 4 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 C. CÁC BƯỚC XÂY DỰNG BÁO CÁO KHOA HỌC Bước 1: Xác định đối tượng khán giả và mục tiêu bài trình diễn Bước 2: Chọn bộ định dạng phù hợp hoàn cảnh Bước 3: Phát triển nội dung có trọng tâm Bước 4: Tạo các hình ảnh trực quan minh họa tốt cho kết quả Bước 5: Tạo các bản in phát cho khán giả và ghi chú cho slide Bước 6: Kiểm tra lại bài và báo cáo thử Bước 7: Chuẩn bị trước phần trả lời câu hỏi 5 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 Đối tượng khán giả •Ai là đối tượng chính của buổi báo cáo? •Nếu như ai đó chỉ nhớ được một vấn đề duy nhất trong bản báo cáo, chúng ta muốn ĐÓ LÀ VẤN ĐỀ NÀO? 6 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 Định dạng phù hợp • Font chữ: Nên dùng font chữ không có chân. Không nên dùng quá 2 font chữ trên một slide 7 Khoảng cách tới màn chiếu (m) 3 6 9 12 15 18 21 24 Chiều cao tối thiểu của chữ (mm) 12 25 40 50 60 75 80 100 • Font chữ: ảnh hưởng đến tốc độ đọc và khả năng tiếp thu (VD: Google, Apple dùng kiểu chữ không có chân trên trang web) PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 Định dạng phù hợp • Màu chữ:Màu chữ tương phản với màu nền. • Màu nền: Màu nền tối cho khán phòng rộng mà màu nền sáng cho không gian hẹp • Không nên dùng quá 3 màu trên 1 slide 8 Màu nền Trắng Đen Vàng Xanh Màu chữ Đen Đỏ Xanh Trắng Đỏ Vàng Đen Trắng PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 Định dạng phù hợp • Lựa chọn vùng hiển thị thông tin: 9 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 Định dạng phù hợp • Quy luật 6-6 • Không quá 6 từ trên 1 dòng. • Không quá 6 dòng trên 1 slide • Giữ các khoảng cách trống giữa các dòng để cảm giác thoải mái cho mắt • Ngắt dòng khi hết ý 10 • Sử dung hoạt hình (animation) có mục đích PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 Lưu ý khi chuẩn bị nội dung báo cáo • Không phải là công cụ để trình bày chi tiết • Trình bày đại thể về nghiên cứu để thuyết phục người nghe đọc bài viết chi tiết. • Buổi báo cáo khoa học lại càng không phải là lúc để diễn giả thể hiện sự uyên thâm hay trình độ của mình. 11 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 Chuẩn bị nội dung báo cáo • Lựa chọn thông điệp chính của luận văn để trình bày trong báo cáo • Trình bày kết quả đo phù hợp: vẽ lại hình mới nếu cần thiết. • Chuẩn bị các ví dụ cần thiết để mình họa cho báo cáo (nhưng không viết lên slide) • Chuẩn bị bài nói chi tiết riêng hoặc ghi trong phần note của slide • Chuẩn bị một vài slide và data để trả lời câu hỏi 12 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 D. NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP • Vấn đề chọn màu • Màu không thích hợp, khó đọc Ví dụ: Nền màu xanh đậm chữ màu đỏ, đen Nền màu trắng chữ màu vàng • Sử dụng nền màu nóng “high energy” làm cho người đọc rất khó chú ý (Ví dụ: màu đỏ). 13 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 D. NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP 14 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 D. NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP 15 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 D. NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP 16 Tránh kết hợp mầu đỏ và xanh lá cây vì rất nhiều người bị mù mầu với sự kết hợp này PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 Lời khuyên 17 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 D. NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP • “trang trí” chữ bằng cách làm bóng (shadow) • Quá nhiều chữ trong một slide • Copy paste cả đoạn văn trong luận án vào slide • Viết slide như viết văn bản 18 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 D. NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP 19 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 D. NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP 20 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 D. NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP Những vấn đề liên quan đến nội dung • Không có thông điệp chính: khán giả cảm thấy mất thì giờ. • Chất lượng thông tin nghèo nàn: khán giả sẽ thấy báo cáo thiếu chuyên nghiệp nhất, và nhàm chán. • Dùng hoạt hình quá nhiều: để cho chữ nhảy nhót một cách vô duyên. Cần tránh hoạt hình trong các báo cáo khoa học. • Dùng clipart quá nhiều 21 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 D. NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP •Đọc slide •Nói chuyện không dính dáng gì đến slide: diễn giả không nắm vững vấn đề, không tạo niềm tin cho người nghe •Không dùng laser pointer: khó theo dõi, và bỏ cuộc nếu sau 30 giây mà không hiểu diễn giả muốn nói gì. •Nói quá giờ •Điệu bộ khi trình bày 22 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 NÊN LÀM TRONG KHI BÁO CÁO • Sử dụng ví dụ để minh họa các khái niệm trừu tượng •Không dán mắt vào tờ ghi chú •Không nhìn chằm chằm hoặc đọc slide • Trình bày thẳng thắn (không che dấu khó khăn gặp phải) 23 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 24 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 25 PHẠM Đỗ Chung-HNUE-2019 Reference • Nguyễn Văn Tuấn, “Từ nghiên cứu đến công bố Kỹ năng mềm cho nhà khoa học”, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2014 26