Đánh giá kết quả giáo dục học sinh khuyết tật trong bối cảnh giáo dục 4.0

. Tuy nhiên, việc thay đổi một hệ thống chương trình, phương pháp và hình thức ĐG kết quả GD của HSKT vẫn chưa được nhận thức và nghiên cứu đúng mức, đúng với vai trò của nó. Do vậy, nhà trường, GV, phụ huynh và các đối tượng có liên quan cần có nhận thức đúng về ĐG. Đây là khâu then chốt cuối cùng của quá trình dạy học, là khâu quan trọng tác động lớn đến quá trình nâng cao chất lượng giao dục đối với HSKT ngoài ra còn thể hiện rõ quan điểm chỉ đạo của Bộ GD và Đào tạo đối với GD HSKT. - Đối với GV: ĐG được xem như là công cụ hành nghề quan trọng của GV, giúp GV xác định được sự thay đổi của HS thông qua quá trình dạy học để đạt được mục tiêu GD. Qua kết quả ĐG, GV nhận biết được mức độ tiếp thu kiến thức, kĩ năng và khả năng vận dụng kiến thức của HS. Qua đó, họ tự ĐG được công tác giảng dạy của mình, thấy được những ưu điểm và hạn chế để phát huy hơn nữa những ưu điểm, có giải pháp khắc phục hạn chế, nâng cao chất lượng dạy và học. Đồng thời, qua kết quả ĐG, HS tự ĐG mức độ đạt được của bản thân, để có phương pháp tự mình thay đổi lại cách học nhằm đạt hiệu quả hơn. - Đối với nhà trường và cơ quan quản lí GD: Thông qua kết quả ĐG, nhà trường và cơ quan quản lí GD sẽ nắm bắt và theo dõi được tình hình học tập của HS cũng như ĐG được công tác giảng dạy của GV. Từ đó, có những sửa đổi, bổ sung chương trình đào tạo sao cho phù hợp với yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Bên cạnh đó, để hướng tới mô hình GD 4.0, nội dung và phương pháp ĐG phải nhắm đến phát triển tư duy độc lập, sáng tạo của người học. Bộ GD&ĐT, nhà trường và GV cần có những nghiên cứu sâu về lí luận thực tiễn về ĐG; tiếp thu và vận dụng hợp lí, sáng tạo các thành tựu ĐG của các nền GD hiện đại trên thế giới vào Việt Nam, nhằm nâng cao chất lượng GD nói chung và GD HSKT nói riêng, hướng tới phát triển năng lực của người học. b. Đổi mới phương pháp và hình thức ĐG kết quả GD HSKT phù hợp với mô hình GD 4.0 Ngày nay, với cuộc CMCN 4.0, cơ hội dành cho tất cả mọi người là như nhau: Ai có năng lực thực sự, có trình độ chuyên môn tốt, có kĩ năng và có thể tạo ra nhiều giá trị cho xã hội, người đó sẽ thành công. Như vậy, cuộc CMCN 4.0 đã tạo áp lực lớn trong hoạt động đào tạo đối với các trường đại học, từ xây dựng chương trình đào tạo, nội dung chương trình cho đến đào tạo kĩ năng cho HSKT để đáp ứng yêu cầu thực tiễn xã hội. Vì vậy, cần có sự thay đổi tư duy, đổi mới mục tiêu, chương trình và phương thức đào tạo. Cụ thể như sau: + Cần thay đổi mục tiêu đào tạo theo hướng phát triển năng lực cá nhân và thúc đẩy khả năng sáng tạo. Đào tạo cần phải theo hướng phát triển dựa trên khả năng và nhu cầu của HS, phát huy tối đã năng lực cá nhân với Chuẩn đầu ra gồm nhiều kĩ năng mới, cần thiết, đáp ứng yêu cầu của xã hội 4.0. Bên cạnh đó, cần có nhiều chương trình đào tạo mới có tính liên ngành và xuyên ngành, nhiều chương trình đào tạo gắn với công nghệ 4.0, các dự án khởi nghiệp mới + Để cá nhân hoá đào tạo, cần xây dựng nhiều chương trình khác nhau; đồng thời, đẩy mạnh nghiên cứu, phát 27SỐ ĐẶC BIỆT, THÁNG 11/2021 triển các ngành học mới như: ngành trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu Hệ thống giáo trình cũng cần thay đổi và cập nhật liên tục nhằm đáp ứng tình hình mới. Chú trọng đào tạo các kĩ năng mới như: tìm kiếm thông tin, tiếp cận và lưu trữ dữ liệu, giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, sáng tạo, làm việc nhóm - GV cần phải kết hợp các phương pháp truyền thống (thuyết trình, đàm thoại, vấn đáp) với các phương pháp mới (giải quyết vấn đề, dạy học tình huống, dạy học định hướng hành động). Bên cạnh đó, GV cần vận dụng các phương pháp gắn với công nghệ hiện đại như: dạy học trực tuyến E-learning, phương pháp GD tích hợp khoa học, công nghệ, kĩ thuật c. Đa dạng hóa phương pháp và hình thức ĐG kết quả GD HSKT Mô hình GD 4.0 hướng đến phát triển tư duy độc lập, sáng tạo của người học; do đó, trong ĐG kết quả GD, GV cần phải ĐG quá trình và cách thức HSKT nắm được kiến thức như thế nào, chú trọng đến kĩ năng cơ bản, năng lực cá nhân; không nên quá chú trọng đến kiến thức mà HSKT học được. Vì vậy, tuỳ theo mục đích GD, GV có thể kết hợp nhiều loại hình ĐG với nhau, như: ĐG tổng kết - ĐG quá trình, ĐG chính thức - ĐG không chính thức, ĐG truyền thống - ĐG thực đặc biệt là kết hợp ĐG truyền thống với ĐG thực. Bên cạnh đó, mỗi hình thức ĐG đều có một thế mạnh và hạn chế riêng. Do đó, để phát huy năng lực của HS, căn cứ vào tính chất và mục tiêu của từng nội dung bài giảng, GV cần đa dạng hoá hình thức ĐG như: trắc nghiệm, tự luận, vấn đáp, quan sát, làm thí nghiệm, tiểu luận, trình bày dự án Trong đó, chú trọng đến các phương pháp ĐG liên quan đến thực tiễn nhằm đảm bảo ĐG được năng lực thực của HSKT. Ngoài ra, trong ĐG kết quả GD của HSKT cần quan tâm và chú trọng đến các mặt sau: - Phát triển toàn diện HS: Để đáp ứng yêu cầu xã hội hiện nay, một nhân lực chất lượng cao tương lai cho xã hội giỏi về chuyên môn là chưa đủ, mà còn phải là người có nhân cách, phẩm chất tốt đẹp. - Cá nhân hoá GD: Trong GD HSKT một kế hoạch GD cá nhân phải tạo ra quá trình học tập được cá nhân hoá, một phương thức GD hoàn toàn khác với GD mang tính đại trà hay tinh hoa hiện nay. Như vậy, trọng tâm của nền GD 4.0 là cá nhân hoá học tập. Vì vậy, ĐG cũng cần chú trọng đến sự cá nhân hóa dựa trên kế hoạch GD cá nhân, chú trọng đến việc phát hiện và phát huy năng lực của từng cá nhân. - Dân chủ hoá trong ĐG: ĐG kết quả học tập của HS phải đảm bảo công khai, công bằng, dựa vào mục tiêu đặt ra từ đầu; ĐG nên thay đổi từ một chiều sang đa chiều (GV đánh giá HS và ngược lại, HS tự đánh giá mình, HS đánh giá HS). GV cần tôn trọng những đánh giá của HS, bởi vì sự tham gia của HS trong việc ĐG sẽ làm tăng tính bình đẳng, khách quan, tăng thêm giá trị cho quá trình học tập. - Ứng dụng hoá GD: ĐG nhằm hướng đến năng lực thực tiễn của HSKT; do vậy, đề kiểm tra, thi không nên quá chú trọng đến kiến thức lí thuyết mà cần quan tâm đến việc vận dụng các kiến thức đã học vào hòa nhập cộng đồng, học tập và đời sống hàng ngày của HS (có thể ĐG thông qua các hoạt động thực tiễn). 3. Kết luận Trong xu thế hiện nay, cuộc CMCN 4.0 đã và đang ảnh hưởng ngày càng trực tiếp và sâu sắc đến nền GD của Việt Nam. Để đáp ứng nhu cầu nhân lực cho nền công nghiệp mới, GD HSKT cần phải đổi mới một cách căn bản, toàn diện, nhằm hướng đến mô hình “GD 4.0” - mô hình được đánh giá là phù hợp ở nhiều nền GD hiện đại trên thế giới hiện nay. Để đạt được mục tiêu đó, ĐG là một trong những nội dung cần phải đổi mới, vì thực trạng hiện nay ở các trường tại Việt Nam, “việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả còn lạc hậu, thiếu thực chất”. Vì vậy, trước những tác động của cuộc CMCN 4.0 và để hướng đến mô hình GD 4.0, GD Việt Nam cần phải đổi mới cả phương pháp và hình thức ĐG kết quả học tập của HSKT nhằm hướng đến mô hình “GD 4.0”. Tài liệu tham khảo [1] Quốc hội Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, (2014), Nghị quyết số 88/2014/QH13 Quyết định về đổi mới Chương trình Sách giáo khoa phổ thông. [2] Nguyễn Công Khanh (chủ biên), (2014), Kiểm tra, đánh giá trong giáo dục, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội. [3] Nguyễn Đức Minh (chủ biên), (2015), Đổi mới đánh giá kết quả giáo dục học sinh tiểu học, NXB Giáo dục Việt Nam. [4] Patrick Grffin, (2014), Nemath Hermosa and Esther Care, Assessment in Education. [5] Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2021), Thông tư 22/2021/TT- BGDĐT Quy định về đánh giá học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông. [6] Quốc hội Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, (2010), Luật số 51/2010/QH12, Luật Người khuyết tật. [7] Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2018), Thông tư số 03/2018/ TT-BGDĐT Quy định về giáo dục hòa nhập đối với người khuyết tật. [8] Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2020), Thông tư số 27/TT- BGDĐT Quy định đánh giá học sinh tiểu học. [9] Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2011), Thông tư số 58/TT- BGDĐT Quy định về đánh giá xếp loại học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông. [10] Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2020), Thông tư 26/2020/TT- BGDĐT Bổ sung một số điều của quy chế đánh giá xếp loại học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông. [11] Diwan, P, (2017), Is Education 4.0 an imperative for success of 4th Industrial Revolution?, https://medium. Nguyễn Đức Minh, Phạm Hà Thương NGHIÊN CỨU LÍ LUẬN 28 TẠP CHÍ KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM THE ASSESSMENT OF EDUCATIONAL OUTCOMES OF STUDENTS WITH DISABILITIES IN THE CONTEXT OF EDUCATION 4.0 Nguyen Duc Minh1, Pham Ha Thuong2 1 Email: [email protected] 2 Email: [email protected] The Vietnam National Institute of Educational Sciences 52 Lieu Giai, Ba Dinh, Hanoi, Vietnam ABSTRACT: The article briefly presents the viewpoints and scientific theories for the assessment of educational outcomes for students with disabilities, education model 4.0 and requirements for assessing educational results for students with disabilities. On such basis, some suggestions are made for assessing the outcomes of students with disabilities towards ensuring the education quality for students with disabilities in the context of education 4.0. KEYWORDS: Assessment, educational outcomes, students with disabilities, disability, education 4.0. com/@pdiwan/is - education - 4-0- an –imperative – for- success –of- 4th – industrial – revolution – 50c31451e8a4, Accessed on Jannuary 8, 2020. [12] Trần Ngọc Giao - Lê Văn Tạc (đồng chủ biên), (2010), Quản lí giáo dục hòa nhập, NXB Phụ nữ. [13] Klaus Schwab, (2018), Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (Bộ Ngoại giao dịch và hiệu đính), NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật.