sƠ lƯỢc lỊch SỬ PHÁT TRIỂN VỎ 
TRÁI ĐẤT
- Tuổi đất đá
- Sơ lược lịch sử phát triển 
vỏ Trái Đất
- Niên biểu địa chất và 
thang địa tầng
Tuổi đất đá
Khái niệm:
• Tuổi tuyệt đối: Là khoảng thời gian tính 
chính xác kể từ khi đất đá được hình 
thành đến nay.
• Tuổi tương đối: Là khoảng thời gian 
mang tính so sánh, thể hiện quan hệ già, 
trẻ, trước, sau.
Tuổi đất đá
 Các phương pháp xác định tuổi tuyệt đối của 
đất đá
Có nhiều phương pháp nhưng chính xác nhất là 
phương pháp đồng vị phóng xạ.
 C¬ së cña ph¬ng ph¸p ®ång vÞ phãng x¹ ch×: U vµ Th 
trong ®Êt ®¸ khi bÞ ph©n huû t¹o ra Pb vµ He. Sù ph©n huû nµy 
æn ®Þnh trong mäi ®iÒu kiÖn. Dùa vµo lîng Pb do U vµ Th 
ph©n hñy ra sÏ x¸c ®Þnh ®îc thêi gian ph©n hñy, tõ ®ã x¸c 
®inh ®îc tuæi ®Êt ®¸. 
 C«ng thøc cña A. Holmes (tÝnh b»ng n¨m):
• Theo c¸ch tÝnh nµy th× tuæi Tr¸i ®Êt lµ 5 tû n¨m. 
Ph¬ng ph¸p nµy thêng dïng cho ®¸ magma, ngoµi ra cã thÓ 
sö dông ph¬ng ph¸p Ar-K hoÆc N-C14 cho c¸c ®¸ kh¸c.
9
208206
10.4,7
38,0
ThU
PbPbt
Ng.tố đồng vị Chu kỳ bản hủy Sản phẩm phân 
hủy
K-40 1,3 tỷ năm Ar-40
U-238 4,5 tỷ năm Pb-206
U-235 713 triệu năm Pb-207
Th-232 14,1 tỷ năm Pb-208
Rb-87 49 tỷ năm Sr-87
C-14 5370 năm N-14
Tuổi đất đá
 Các phương pháp xác định tuổi tương 
đối của đất đá
Có 03 phương pháp:
Ph¬ng ph¸p cæ sinh: dùa vµo c¸c ho¸ th¹ch cã 
trong ®¸. 
Ho¸ th¹ch ®Ó x¸c ®Þnh tuæi ®Êt ®¸ ph¶i tho¶ m·n c¸c 
yªu cÇu sau:
• Sinh vËt ®ã ph¶i dåi dµo vÒ sè lîng ho¸ th¹ch vµ ph¸t triÓn 
réng kh¾p trªn Tr¸i ®Êt;
• Lo¹i sinh vËt ®ã chØ tån t¹i trong mét thêi gian ng¾n;
• Ho¸ th¹ch ph¶i ®îc b¶o tån tèt vµ dÔ ph©n biÖt víi ho¸ 
th¹ch kh¸c.
Tuổi đất đá
 Các phương pháp xác định tuổi tương 
đối của đất đá
Ph¬ng ph¸p th¹ch häc: dùa trªn c¬ së so s¸nh thµnh 
phÇn th¹ch häc cña ®¸ (thµnh phÇn, kiÕn tróc, cÊu t¹o, 
sù s¾p xÕp …), nÕu gièng nhau th× chóng cã thÓ cïng 
tuæi. 
Khi sö dông cÇn x¸c lËp mét tÇng ®¸nh dÊu, tõ ®ã mµ so 
s¸nh víi c¸c tÇng kh¸c.
Ph¬ng ph¸p ®Þa tÇng: dùa trªn quan hÖ thÕ n»m cña 
c¸c tÇng ®Êt ®¸. C¸c tÇng ®¸ giµ h¬n, thµnh t¹o tríc 
n»m díi, tÇng ®¸ trÎ h¬n thµnh t¹o sau n»m trªn. 
§èi víi nh÷ng tÇng ®¸ thÕ n»m bÞ thay ®æi vµ chÞu 
nh÷ng t¸c ®éng kh¸c cña tù nhiªn, khi ®¸nh gi¸ tuæi 
ph¶i cÈn thËn, tr¸nh nhÇm lÉn.
Cùng tuổi?
Tuổi đất đá
 Ý nghĩa của việc nghiên cứu tuổi 
của đất đá:
Kh«i phôc lÞch sö ph¸t triÓn ®Þa chÊt 
cña vá Tr¸i ®Êt;
X¸c lËp ®Þa tÇng;
§Þnh híng cho viÖc t×m kiÕm kho¸ng 
s¶n.
Sơ lược lịch sử phát triển 
vỏ Trái Đất
Niên biểu địa chất và thang địa tầng
Địa niên biểu và các đơn vị địa tầng:
Lịch sử hình thành và phát triển của trái đất trải qua nhiều giai 
đoạn khác nhau. Mỗi giai đoạn được đặc trưng bởi một số các 
đặc điểm nhất định. Dựa vào các đặc trưng về hóa thạch, đặc 
điểm trầm tích, macma, biến chất, các chuyển động kiến tạo,... 
người ta đã xây dựng lên thang thời gian phân chia lịch sử phát 
triển trái đất thành các giai đoạn khác nhau. Bảng phân chia đó 
gọi là bảng Địa Niên Biểu; Một thang phân chia tương đương 
khác được xây dựng cho các thành tạo đá trầm tích và phun 
trào thành tạo trong khoảng thời gian tương ứng với thang thời 
gian được gọi là thang địa tầng.
Thang thời gian Thang địa tầng
Liên đại Liên giới
Nguyên đại (Đại) Giớ
Kỷ Hệ
Thế Thống
Kỳ Bậc
Thời Đới
Niên biểu 
địa chất 
và thang 
địa tầng 
tổng hợp
Niên biểu địa chất 
và thang địa tầng
• Thang thời gian là liên tục còn thang địa 
tầng có thể liên tục hoặc cũng có thể gián 
đoạn. Nếu hai đơn vị địa tầng nằm kề 
nhau nhưng không có sự chuyển tiếp liên 
tục về thời gian thì gọi đó là quan hệ bất 
chỉnh hợp (giữa chúng có một thời kỳ gián 
đoạn trầm tích) và ngược lại thì gọi là 
quan hệ chỉnh hợp.
Quan hệ chỉnh hợp Quan hệ bất chỉnh hợp góc
More: Universe Time-scale
Hết bài
Bài giảng luôn được cập nhật bổ sung thường xuyên.
Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về Bộ môn Địa kỹ thuật 
– Khoa Công trình. Phòng 406 – nhà A6, ĐH GTVT
Email: 
[email protected]