Giáo trình Nhân giống cà phê

- Giáo viên cho học viên xác định lối đi giữa các luống qua bảng trắc nghiệm và định hình cho học viên thiết kế. Thiết kế đường đi giữa các luống đúng khoảng cách thước đo, cọc gỗ 3. Điều kiện thực hiện: - Địa điểm: Khoảng đất trống rộng và bằng phẳng - Quy trình thực hiện thiết kế vườn ươm; Bảng trắc nghiệm thiết kế vườn ươm. 4. Rút kinh nghiệm: Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời 5. Những lỗi thƣờng gặp: - Thiết kế không đúng theo kích thước quy định - Không định hình được cách thiết kế 6. Cách thức đánh giá và tiêu chí thực hiện Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Thiết kế vị trí cọc giàn Quan sát thao tác thực hiện của học viên, đối chiếu với bảng trắc nghiệm Thiết kế phạm vi luống Quan sát thao tác thực hiện của học viên, đối chiếu với bảng trắc nghiệm Thiết kế đường đi giữa các luống Quan sát thao tác thực hiện của học viên, đối chiếu với bảng trắc nghiệm Bài tập 2: Đóng bầu đất Nội dung: 1. Tổ chức thực hiện 1.1. Chia nhóm. Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh 1.2. Tổ chức thực hiện 1.2.1 Công việc của giáo viên - Hướng dẫn học cách đóng bầu - Giám sát - Kiểm tra nhắc nhở 2.2 Công việc học sinh Lắng nghe, hoàn thành bảng trắc nghiệm, xác định lượng phân để trộn và đóng bầu. 2. Quy trình thực hiện: Thứ tự Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ, trang bị 1 Xác định đủ lượng phân các loại tương ướng với lượng đất muốn trộn - Giáo viên cho học viên xác định và cân lượng phân chuồng và phân lân super tương ứng với lượng đất chuẩn bị Xác định đúng loại và lượng phân Cân, xô, phân chuồng hoai, phân lân super 2 Trộn hỗn hợp đất - Giáo viên cho học viên trộn đất và phân thật đều Trộn đều phân và đất Cuốc, xẻng 3 Đóng bầu - Giáo viên vừa làm mẫu và hướng dẫn học viên. Sau đó học viên sẽ đóng bầu trong khoảng thời gian nhất định Bầu đầy, chặt, cân đối và không bị gãy khúc Túi bầu, gá xúc đất 3. Điều kiện thực hiện - Địa điểm: Trong vườn ươm - Quy trình thực hiện đóng bầu - Giấy bút ghi chép 4. Rút kinh nghiệm Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời 5. Những lỗi thƣờng gặp - Xác định sai lượng phân các loại tương ứng với lượng đất chuẩn bị - Đóng bầu không chặt và gãy khúc 6. Cách thức và tiêu chí thực hiện bài thực hành Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Xác định đủ lượng phân các loại tương ướng với lượng đất chuẩn bị Quan sát cách xác định lượng phân cân được qua tính toán và thao tác của học viên Trộn hỗn hợp đất Quan sát thao tác trộn của học viên Đóng bầu Quan sát thao tác đóng bầu của học viên, lượng bầu đóng được trong khoảng thời gian đã cho và bầu phải chặt, cân đối. 4.3. Bài 3: Sản xuất cây giống thực sinh Bài tập 1: Xử lý thúc mầm hạt giống bằng phương pháp không bóc vỏ thóc và ủ trên luống Nội dung: 1. Tổ chức thực hiện 1.1. Chia nhóm. Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh 1.2. Tổ chức thực hiện 1.2.1 Công việc của giáo viên - Hướng dẫn cahs xử lý thúc mầm - Giám sát - Kiểm tra nhắc nhở 1.2.2 Công việc học sinh: Lắng nghe, ghi chép và thực hiện quy trình 2. Quy trình thực hiện Thứ Nội dung các Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ, tự bước trang bị 1 Xát vỏ quả tươi - Giáo viên hướng dẫn cho học viên cách xát vỏ quả Hạt sạch không còn vỏ Máy xát vỏ, bao bì, xô chậu 2 Pha nước vôi trong và ngâm hạt - Giáo viên hướng dẫn cách thực hiện pha nước vôi trong. Học viên sẽ làm theo hướng dẫn. - Pha nước vôi đúng kỹ thuật và nồng độ - Hạt tương đối sạch nhớt Xô, chậu, vôi 3 Lên luống đất - Giáo viên vừa làm mẫu và hướng dẫn học viên cách lên luống đât. Học viên sẽ thực hiện theo hướng dẫn Luống đúng kích thước và tương ứng với lượng hạt Cuốc, xẻng 4 Rãi hạt trên luống đất và che hạt - Giáo viên hướng dẫn cách rãi hạt và học viên thực hiện Rãi đều và hạt nằm úp Bao, bạt che, miếng ván ép hạt 3. Điều kiện thực hiện - Địa điểm: Trong vườn ươm - Quy trình thực hiện xử lý - Giấy bút ghi chép 4. Rút kinh nghiệm: - Kiểm tra - Nhắc nhở thường xuyên - Uốn nắn kịp thời 5. Những lỗi thƣờng gặp - Hạt còn nhiều nhớt - Hạt rãi không đều trên luống và nhiều hạt nằm ngửa 6. Cách thức và tiêu chí đánh giá bài thực hành Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Xát vỏ thịt và rửa hạt Quan sát thao tác thực hiện của học viên Pha nước vôi trong và ngâm hạt Quan sát cách cân vôi, pha nước vôi trong và ngâm hạt giống. Lên luống đất Quan sát thao tác lên luống và kích thước luống tương ứng với lượng hạt cần gieo. Rãi hạt trên luống và che hạt Quan sát cách rãi hạt trên luống của học viên. Bài tập 2: Xử lý thúc mầm hạt giống bằng phương pháp bóc vỏ thóc và làm sạch vỏ lụa Nội dung: 1. Tổ chức thực hiện 1.1. Chia nhóm. Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh 1.2. Tổ chức thực hiện 1.2.1 Công việc của giáo viên - Hướng dẫn cách xử lý thúc mầm - Giám sát - Kiểm tra nhắc nhở 1.2.2 Công việc học sinh: - Lắng nghe - Ghi chép - Thực hiện quy trình 2. Quy trình thực hiện Thứ Nội dung các Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ, tự bước trang bị 1 Xát vỏ thịt và hong hạt giống Giáo viên hướng dẫn cho học viên cách xát vỏ quả và hong hạt và yêu cầu học viên thực hiện theo hướng dẫn - Hạt sạch không còn vỏ - Vỏ thóc giòn dễ xát Máy xát, xô, chậu 2 Xát vỏ thóc và ngâm hạt trong nước ấm Giáo viên làm mẫu và hướng dẫn và yêu cầu học viên thực hiện theo hướng dẫn Xát sạch vỏ thóc Xô, chậu, vôi 3 Đãi thật sạch vỏ lụa Giáo viên vừa làm mẫu và hướng dẫn và yêu cầu học viên sẽ thực hiện theo hướng dẫn Hạt sạch vỏ lụa Chậu, xô, rổ 4 Ủ hạt trong bao tải Giáo viên hướng dẫn cách ủ và học viên thực hiện Hạt được ủ trong bao tải sạch Bao tải, rổ rá 3. Điều kiện thực hiện - Địa điểm: Trong vườn ươm - Quy trình thực hiện xử lý - Giấy bút ghi chép 4. Rút kinh nghiệm Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời 5. Những lỗi thƣờng gặp - Hạt hong quá lâu trong nắng - Hạt không sạch vỏ lụa 6. Cách thức và tiêu chí đánh giá thực hành: Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Xát vỏ thịt và hong hạt giống Quan sát thao tác thực hiện của học viên Xát vỏ thóc và ngâm hạt trong nước ấm Quan sát thao tác thực hiện của học viên Đãi thật sạch vỏ lụa Quan sát thao tác thực hiện của học viên và kiểm tra hạt Ủ hạt trong bao tải Quan sát thao tác thực hiện của học viên Bài 3: Cấy ra ngôi cây con vào bầu đất Nội dung: 1. Tổ chức thực hiện 1.1. Chia nhóm: Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh 1.2. Tổ chức thực hiện 1.2.1. Công việc của giáo viên: Hướng dẫn cấy ra ngôi; Giám sát; Kiểm tra nhắc nhở 1.2.2. Công việc học sinh: Lắng nghe, ghi chép, quan sát và thực hiện quy trình 2. Quy trình thực hiện Thứ tự Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ, trang bị 1 Chọn cây con đội mũ cao 3 – 4cm hoặc cây con đã bung lá sò Giáo viên hướng dẫn cách chọn cây con tốt để cấy vào bầu cây con đủ tiêu chuẩn để cấy Rổ đựng 2 Tưới nước vào luống và nhổ cây con Giáo viên hướng dẫn và yêu cầu học viên thực hiện Tưới đẩm nước và nhổ nhẹ nhàng tránh đứt rễ Rổ đựng 3 Cấy cây vào bầu đất Giáo viên vừa hướng dẫn vừa thực hiện thao tác và yêu cầu học viên thực hiện theo hướng dẫn Cấy cây con vào giữa bầu, không làm cong đầu rễ Cây dài 15cm, đường kính 1cm 3. Điều kiện thực hiện - Địa điểm: Trong vườn ươm - Quy trình thực hiện cấy cây đạt tiêu chuẩn - Giấy bút ghi chép 4. Rút kinh nghiệm Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời 5. Những lỗi thƣờng gặp Rễ cây con bị cong trong khi cấy 6. Cách thức và tiêu chí đánh giá Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Chọn cây con đội mũ cao 3 – 4cm hoặc cây con đã bung lá sò Quan sát thao tác thực hiện của học viên Tưới nước vào luống và nhổ cây con Quan sát thao tác thực hiện của học viên Cấy cây vào bầu đất Quan sát thao tác thực hiện của học viên 5.4. Bài 4: Chăm sóc cây con Bài tập: Thực hiện quy trình chăm sóc cây cà phê trong vườn ươm Nội dung: 1. Tổ chức thực hiện 1.1. Chia nhóm. Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh 1.2. Tổ chức thực hiện 1.2.1 Công việc của giáo viên Hướng dẫn, làm mẫu, giám sát Kiểm tra nhắc nhở 1.2.2 Công việc học sinh Lắng nghe, ghi chép và thực hiện quy trình 2. Quy trình thực hiện Thứ tự Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ, trang bị 1 Tưới thức phân vô cơ và hữu cơ Giáo viên cho học viên làm bảng trắc nghiệm. Sau đó hướng dẫn cách pha, tưới phân và yêu cầu học sinh thực hiện theo hướng dẫn Pha đúng nồng độ Tưới đều tay Doa, phân ure, phân chuồng ngâm trong bể 2 Nhổ cỏ, xới xáo và trồng dặm Giáo viên cho học viên làm bảng trắc nghiệm. Sau đó hướng dẫn và yêu cầu học sinh thực hiện theo hướng dẫn Nhẹ nhàng tránh tổn thương cà phê Que gỗ hoặc sắt nhỏ 3 Tưới nước và xử lý ánh sáng Giáo viên cho học viên làm bảng trắc nghiệm. Sau đó hướng dẫn và yêu cầu học sinh thực hiện theo hướng dẫn Tưới đủ nước Xử lý ánh sáng thích hợp cho từng giai đoạn cây con Doa, vòi tưới, kìm 4 Phân loại cây con Giáo viên cho học viên làm bảng trắc nghiệm. Sau đó hướng dẫn và yêu cầu học sinh thực hiện theo hướng dẫn Xếp cây tốt và cây xấu theo luống khác nhau Xe đẩy 3. Điều kiện thực hiện - Địa điểm: Trong vườn ươm - Bảng trắc nghiệm về chăm sóc cây con - Quy trình thực hiện chăm sóc cây con - Giấy bút ghi chép 4. Rút kinh nghiệm Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời 5. Những lỗi thƣờng gặp Pha phân không đúng nồng độ quy định 6. Cách thức và tiêu chí đánh giá thực hành: Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Tưới thức phân vô cơ và hữu cơ Đánh giá qua bảng trắc nghiệm và quan sát cách xác định và pha lượng phân vô cơ và hữu cơ tưới cho cà phê con ở các giai đoạn khác nhau. Nhổ cỏ, xới xáo và trồng dặm Đánh giá qua bảng trắc nghiệm và quan sát thao tác thực hiện của học viên Tưới nước và xử lý ánh sáng Đánh giá qua bảng trắc nghiệm và quan sát thao tác thực hiện của học viên và kiểm tra hạt Phân loại cây con Đánh giá qua bảng trắc nghiệm và quan sát thao tác thực hiện của học viên 5.5. Bài 4: Sản xuất cây giống vô tính bằng phƣơng pháp ghép Bài tập 1: Chọn gốc ghép và chồi ghép Nội dung: 1. Tổ chức thực hiện 1.1. Chia nhóm. Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh 1.2. Tổ chức thực hiện 1.2.1 Công việc của giáo viên - Hướng dẫn - Làm mẫu - Giám sát - Kiểm tra nhắc nhở 1.2.2 Công việc học sinh Lắng nghe, ghi chép và thực hiện quy trình 2. Quy trình thực hiện Thứ tự Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ, trang bị 1 Chọn chồi ghép và xử lý chồi ghép trước khi ghép Giáo viên cho học viên làm bảng trắc nghiệm. Sau đó hướng dẫn cách chọn và xử lý chồi ghép trước khi ghép và yêu cầu học viên thực hiện theo hướng dẫn Chọn gốc ghép đúng tiêu chuẩn Cắt bớt lá trên chồi ghép Vườn lấy chồi, dao, bao đựng 2 Chọn gốc ghép Giáo viên cho học viên làm bảng trắc nghiệm. Sau đó hướng dẫn học viên chọn chồi ghép và yêu cầu học sinh thực hiện theo hướng dẫn Gốc ghép đạt tiêu chuẩn ghép Cây ghép các loại 3. Điều kiện thực hiện - Địa điểm: Trong vườn ươm - Bảng trắc nghiệm về tiêu chuẩn gốc ghép và chồi ghép - Quy trình thực hiện chăm sóc cây con 4. Rút kinh nghiệm Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời 5. Những lỗi thƣờng gặp Pha phân không đúng nồng độ quy định 6. Cách thức và tiêu chí đánh giá thực hành:. Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Chọn chồi ghép và xử lý chồi ghép trước khi ghép Đánh giá qua bảng trắc nghiệm và quan sát lượng chồi được chọn có đạt chuẩn không, cách xử lý chồi trước khi ghép Chọn gốc ghép Đánh giá qua bảng trắc nghiệm và quan sát lượng gốc được chọn. Bài tập 2: Ghép nêm cây cà phê Nội dung: 1. Tổ chức thực hiện 1.1. Chia nhóm. Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh 1.2. Tổ chức thực hiện 1.2.1 Công việc của giáo viên - Hướng dẫn - Làm mẫu - Giám sát - Kiểm tra nhắc nhở 1.2.2 Công việc học sinh Lắng nghe, ghi chép và thực hiện quy trình 2. Quy trình thực hiện Thứ tự Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ, trang bị 1 Xử lý chồi ghép Giáo viên vừa làm mẫu vừa hướng dẫn và yêu cầu học viên thực hiện theo hướng dẫn Nhanh và đạt tiêu chuẩn Dao ghép, chồi ghép 2 Xử lý gốc ghép Giáo viên vừa làm mẫu vừa hướng dẫn và yêu cầu học viên thực hiện theo hướng dẫn Nhanh và đạt tiêu chuẩn Dao ghép, kéo cắt cành 3 Ghép Giáo viên vừa làm mẫu vừa hướng dẫn và yêu cầu học viên thực hiện theo hướng dẫn Quấn từ dưới lên, chặt và kín vết ghép Dây quấn, bao nilong, tăm tre 4 Bảo quản cây ghép Giáo viên vừa làm mẫu vừa hướng dẫn và yêu cầu học viên thực hiện theo hướng dẫn Xếp gọn vào luống có mái che mát Vườn có mái che 3. Điều kiện thực hiện - Địa điểm: Trong vườn ươm - Quy trình thực hiện ghép nêm - Giấy bút ghi chép 4. Rút kinh nghiệm Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời 5. Những lỗi thƣờng gặp Pha phân không đúng nồng độ quy định 6. Cách thức và tiêu chí đánh giá thực hành: Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Xử lý chồi ghép Quan sát thao tác thực hiện của học viên Xử lý gốc ghép Quan sát thao tác thực hiện của học viên Ghép Quan sát thao tác thực hiện của học viên Bảo quản cây ghép Quan sát thao tác thực hiện của học viên VI. Tài liệu tham khảo: [1]. Dave D’Haeze, Phan Huy Thông “Kỹ thuật sản xuất cà phê Rusbusta bền vững”, Bộ NN-PTNT – 2008. [2]. Đoàn Triệu Nhạn, Hoàng Thanh Tiệm, Phan Quốc Sủng “ Cây cà phê Việt Nam”, NXBNN – 1999. [3]. Chu Thi Thơm, Phan Thị Lài, Nguyễn Văn Tó “ Hướng dẫn trồng cây trong trang trại”, NXBLĐ - 2005. [4]. Phan Quốc Sủng “Kỹ thuật trồng, chăm sóc, chế biến cà phê”, NXBNN – 1995. [5]. Nguyễn Sỹ Nghị “Trồng cà phê”, NXBNN -1982. [6]. Nguyễn Thị Quỳnh, Nguyễn Văn Uyển “Nhân giống vô tính cây cà phê”, NXBTP HCM – 1993. [7]. A. Charrier, J. Berthaud “Breeding of rubusta” – 1996. [8]. V. Petiard, P. Ducos, A.Zamarripa “Production of coffea somatic embryos in bioreactor” – 1993. DANH SÁCH BAN CHỦ NHIỆM CHỈNH SỬA CHƢƠNG TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP (Kèm theo Quyết định số 2949 /BNN-TCCB ngày 03 tháng 11 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) 1. Chủ nhiệm: Ông Nguyễn Đức Thiết - Phó hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc 3. Thƣ ký: Ông Nguyễn Văn Tân - Trưởng phòng Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc 4. Các ủy viên: - Ông Phan Quốc Hoàn, Trưởng khoa Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc - Bà Đặng Thị Hồng, Giáo viên Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc - Ông Phan Hải Triều, Quyền giám đốc Trung tâm thực nghiệm Cây ăn quả và Cây công nghiệp tỉnh Lâm Đồng./. DANH SÁCH HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU CHƢƠNG TRÌNH, GIÁO TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP (Theo Quyết định số 3495 /QĐ-BNN-TCCB ngày 29 tháng 12 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) 1. Chủ tịch: Ông Trần Văn Chánh - Phó hiệu trưởng Trường Trung học Lâm nghiệp Tây Nguyên 2. Thƣ ký: Ông Phùng Hữu Cần - Chuyên viên chính Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 3. Các ủy viên: - Ông Nguyễn Văn Thành - Trưởng bộ môn Trường Trung học Lâm nghiệp Tây Nguyên - Ông Nguyễn Viết Thông - Giảng viên Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc - Ông Phan Văn Hạnh - Trưởng phòng Nông trường cà phê Chưprông, Công ty Cà phê Iagrai./.