Người học chỉ có thể học được khi tâm thế sẵn sàng

Người học chỉ có thể học được khi tâm thế sẵn sàng L/O/G/O L/O/G/O Học tập suốt đời Lifelong Learning Kỹ năng dành cho mọi người ThS. Nguyễn Thành Hải Center for Educational Excellence www.cee.hcmus.edu.vn Kỹ năng Nội dung Kiểm tra Tóm tắt Các phương pháp Đặt vấn đề Khái niệm 5 phần Kết quả (Outcome Learning) Sau khóa học này, bạn sẽ có khả năng: Kể được các yếu tố, các phương pháp giúp tăng cường việc học hiệu quả Xây dựng được động cơ học tập Áp dụng được các kỹ thuật giúp việc học tập được diễn ra mọi lúc, mọi nơi L/O/G/O Kỹ năng là gì? Kỹ năng là khả năng vận dụng tri thức thu nhận được vào thực tiễn. Hiện nay, trên thế giới, kỹ năng chia thành 3 nhóm: - Kỹ năng chuyên môn (Technical Skills): - Kỹ năng tư duy, nhận thức (Conceptual Skills, Thinking Skills): tư duy sáng tạo, tinh thần học tập suốt đời - Kỹ năng làm việc với con người, kỹ năng sống (Life Skills): kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng quản lý thời gian www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Kỹ năng • Kỹ năng tư duy sáng tạo • Kỹ năng làm việc theo nhóm • Kỹ năng lắng nghe • Kỹ năng ra quyết định • Kỹ năng quản lý thời gian • Kỹ năng hợp tác • Kỹ năng phỏng vấn • Kỹ năng xây dựng hình ảnh cá nhân • Kỹ năng phân tích tình huống • Kỹ năng vượt qua áp lực • Kỹ năng kiềm chế cảm xúc • Kỹ năng động viên người khác • . Kỹ năng học www.cee.hcmus.edu.vn Biết cách học là đủ chứng tỏ bạn thông thái (Henry Brooks Adams) L/O/G/O Theo News Report US - 2007 Thông tin trên thế giới tăng gấp đôi trong vòng 18 tháng Hàng ngày có 565 triệu người kết nối vào internet Lưu lượng thông tin di chuyển trên Internet tăng 30%/tháng: Tăng gấp đôi sau 100 ngày 1990: 6 năm để phát triển 1 ôtô mới. Nay: 18 tháng và chỉ cần 15 giờ để chế tạo Mỗi giờ, Sony tung ra 3 sản phẩm mới, cứ 5 phút, Disney tung ra 1 sản phẩm mới ~ 800.000 Cuốn sách được in/năm www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O “Vũ khí cạnh tranh nhất là: học nhanh hơn đối thủ” Peter Senge www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Câu hỏi (Brainstorming – Động não) • Học là gì? • Học là một hoạt động làm thay đổi nhận thức của con người, sau quá trình đó, con người thay đổi về kiến thức, thay đổi về kỹ năng và thay đổi về thái độ. www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Học là gì? www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Câu hỏi (Brainstorming – Động não) Làm sao để học hiệu quả? www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Learning to Live Together Relational Skills Learning to Be Interpretative Skills Learning to Know Cognitive Skills LEARNING – A NEW PUZZLE, UNESCO 1996 Learning to Do Resolutive Skills www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/OTHE VALUE CHAIN INFORMATION KNOWLEDGE LEARNING MEANING Simple Quantitative Product Complex Qualitative Service META INFORMATION META KNOWLEDGE META LEARNING META DATA www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O TEACHING AND LEARNING MODES same time different times same place different places traditional school old-media distance ed shift or year-round education new learning www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Learning is not a spectator sport. Students do not learn much just by sitting in class listening to teachers, memorizing prepackaged assignments, and spitting out answers. They must talk about what they are learning, write about it, relate it to past experiences, apply it to their daily lives. They must make what they learn part of themselves. (Chickering and Gamson, as cited in Bonwell and Eison, 1991 p.3.) www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn Quan điểm phương Đông Tôi nghe – Tôi quên Tôi nhìn – Tôi nhớ Tôi làm – Tôi hiểu (Khổng Tử - 520 TCN) L/O/G/O Quan điểm phương Tây www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Một số chiến lược học tập • Tạo động lực cho bản thân • Kỹ năng nghe • Kỹ năng đọc • Kỹ năng viết • Kỹ năng trình bày • Kỹ năng đặt câu hỏi • Phương pháp ASPIRE • www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn Tạo động lực cho bản thân • Motivation = Motive + Action • Tháp nhu cầu của Abraham Maslow Tồn tại Quan hệ Phát triển L/O/G/O Sức mạnh của Wiifm • What’s in it for me? – Điều này có ý nghĩa gì đối với mình nhỉ? • Xây dựng động cơ học tập, tạo niềm say mê • Khi có niềm say mê cái này, bạn sẽ có niềm say mê cái khác www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn Nghe chủ động • Một người biết lắng nghe luôn cố gắng hiểu thấu đáo những gì người khác nói, dù sau đó anh ta có thể kịch liệt phản đối người đó. (Kenneth A. Wells) L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn Tập trung khi học • Tại một thời điểm, bộ não chúng ta chỉ có thể tập trung vào một vấn đề • Tập trung là bí quyết vĩnh cửu của mọi thành công trong cuộc sống (Stefan Zweig) • Có thực mới vực được đạo • Ngủ đủ giấc, tâm lý ổn định • Câu hỏi – người bạn thân của tập trung và chú ý L/O/G/O Nhật ký học tập • Vạch kế hoạch • Tạo động lực • Theo dõi tiến độ học tập • Đánh giá được kết quả • Ôn lại, hệ thống lại • Trí nhớ hữu hình, hình ảnh sinh động về tư duy và suy nghĩ của bạn www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Bắt đầu là Thành công một nửa Đầu xuôi Đuôi lọt www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Hãy bắt đầu việc học của bạn bằng một cuốn Nhật Ký Học Tập www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Tạo môi trường học tập • Trang thiết bị, dụng cụ • Không gian • Thời gian • Thầy, bạn • Các tình huống Môi trường học tập càng phong phú, việc học càng trở nên hiệu quả hơn www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Không thầy, đố mày làm nên Học thầy không tày học bạn Mọi người đều là thầy của ta www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O LÀM SAO TĂNG CƯỜNG TRÍ NHỚ? www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Tăng trí nhớ “Học mà không nhớ xem như không học” • Sức khỏe • Liên tưởng • Gán ý nghĩa (hiểu theo cách riêng của bản thân), nhiều khi ngớ ngẩn • Nối kết thành hệ thống • Nhắc lại • Ôn lại • Cảm xúc • Vận dụng càng nhiều giác quan www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Tăng trí nhớ (tiếp) • Ôn lại: – Ghi những điểm quan trọng – Ôn lại sau 5 phút – Ôn lại sau 1 giờ – Ôn lại sau 3 giờ – Ôn lại trước khi đi ngủ – Ôn lại sau khi ngủ dậy – Lặp lại quy trình này vào ngày thứ 2, thứ 3 www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Critical Thinking (tư duy biện lý) • “Critical thinking”: là suy nghĩ, tư duy phản biện một điều gì đó trên tinh thần xây dựng và đóng góp bổ sung. • Nghĩa là học hoặc giải thích một vấn đề nào đó theo hướng mở để tiếp thu điều mới. www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Critical Thinking (tư duy biện lý) • Chiến lược: – Bạn đã có những thông tin gì về vấn đề? – Thu thập thêm thông tin, không bỏ sót – Đặt câu hỏi – Sắp xếp thông tin, các mối liên hệ – Đặt câu hỏi thêm lần nữa – Hãy nghĩ cách mà bạn sẽ trình bày www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Phương pháp ghi chép • Bản đồ tư duy (Mind Map) – Bộ não con người thường nhớ lại thông tin ở dạng tranh vẽ, biểu tượng, màu sắc, âm thanh và cảm giác – Ưu điểm: linh hoạt, dễ chú ý, tăng khả năng sáng tạo, nhớ lâu, nhìn bao quát được vấn đề www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O L/O/G/O Ý nghĩ xác định cái ta Mong muốn Hành động xác định cái ta Nhận được www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Tốc độ đọc www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Để đọc hiệu quả • Chuẩn bị 3T –Tư thế –Tâm thế –Tri thức www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Để đọc hiệu quả (tiếp) • Tư thế –Chân đặt thẳng xuống mặt sàn –Ngồi sát mép ghế trước –Đặt sách ngay ngắn trước mặt –Đọc với cây viết trên tay www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Để đọc hiệu quả (tiếp) • Tâm thế –Trí tĩnh –Chủ động –Hứng thú –Tập trung www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Để đọc hiệu quả (tiếp) • Tri thức –Xác định mục tiêu –Đọc tổng quan –Chuẩn bị tài liệu –Đặt câu hỏi www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Để đọc hiệu quả (tiếp) • Tăng tốc độ đọc: –Không đọc từng từ –Mở rộng biên độ mắt –Không đọc lại –Tạo nhịp www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn Phương pháp đọc SQ3R • S (Survey): Khảo sát • Q (Question): Đặt câu hỏi • R (Read): Đọc • R (Recite): Ghi nhớ • R (Review): Đọc lại L/O/G/O Đặt câu hỏi trong học tập Tại sao phải đặt câu hỏi? Đặt câu hỏi như thế nào mới đúng? www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đặt câu hỏi (right question) • Roger Shank – “The creative attitude: Learning to ask and answer the right questions” – Xác định được vấn đề, xác định được mâu thuẫn (What) – Xác định nguyên nhân (Why) – Thu thập thông tin cần thiết (When, Where, Who, Which) – Tìm kiếm phương pháp giải quyết (How) • Ưu tiên các câu hỏi thực tế • Vấn đề là: không phải hỏi cái gì mà hỏi như thế nào. Không phải hỏi như thế nào mà là cảm nhận và sự thay đổi của người nghe ra sao. www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đặt câu hỏi (right question) (tiếp) • “Đặt câu hỏi đúng quan trọng hơn ngàn lần tìm câu trả lời đúng cho một câu hỏi sai” • “Hỏi một câu, chỉ dốt trong chốc lát. Không dám hỏi sẽ dốt suốt đời” • “Đặt câu hỏi đúng, thành công một nửa” • “Những câu hỏi hay là những câu hỏi không thể trả lời được” www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đặt câu hỏi (right question) (tiếp) www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đặt câu hỏi (right question) (tiếp) • Những sai lầm khi đặt câu hỏi: – Thuyết trình thay vì đặt câu hỏi – Để hạ phẩm giá người khác – Hỏi nhằm khai thác, điều khiển đối tác – Không lắng nghe trước khi đặt câu hỏi – Câu hỏi không phù hợp đối tượng – Không lắng nghe câu trả lời – Câu hỏi dài dòng, không rõ mục đích – Hỏi theo suy nghĩ Thắng – Thua – Không phù hợp không gian, thời gian www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đặt câu hỏi (right question) (tiếp) www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đặt câu hỏi (right question) (tiếp) Ta đã bao giờ chuẩn bị đặt câu hỏi? Không chuẩn bị là chuẩn bị cho thất bại www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đặt câu hỏi (right question) (tiếp) KISS Keep It Short & Simple Hãy hỏi đơn giản và ngắn gọn www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đặt câu hỏi (right question) (tiếp) SOS Significance Of Simplicities Giá trị của sự đơn giản www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đặt câu hỏi (right question) (tiếp) “Nếu muốn thông minh, bạn hãy học cách hỏi hợp lý, cách lắng nghe chăm chú, cách trả lời thông minh, và ngừng nói khi không còn gì nói nữa” www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đặt câu hỏi (right question) (tiếp) Nói là bạc Im lặng là vàng Lắng nghe là kim cương www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Xác định vấn đề www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Phương pháp giải quyết vấn đề www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đừng bao giờ nói “Tôi đang gặp khó khăn” mà hãy nói “Vấn đề của tôi là” www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn Dạy lại người khác L/O/G/O Dạy lại người khác • Dạy người khác những gì bạn đã học không chỉ củng cố kiến thức trong đầu bạn mà còn góp phần vào mài giũa kỹ năng tư duy hệ thống và truyền đạt thông tin của bạn. Học được hay Được dạy www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Qui luật của thành công www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Internet – thế giới ảo • Cơ hội học tập cho mọi người • Đại dương thông tin • Thách thức cho việc chọn lọc thông tin • Chiến lược: – Thời gian: thông tin này có tính cập nhật đến mức nào? – Nguồn gốc: mức tin cậy của thông tin đến đâu? (tổ chức hay cá nhân) – Tính phù hợp: mức độ phù hợp của thông tin đối với vấn đề đến đâu? – Tính chuẩn xác: độ chuẩn và chính xác của thông tin, hình thức, cách trình bày, cách dùng từ – Kiểm tra chéo: thông tin này có được các nguồn khác xác nhận www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Internet – thế giới ảo (tiếp) • Yêu cầu: – Khả năng sử dụng tiếng Anh – Khả năng sử dụng các công cụ, các phần mềm • Chú ý: – Quản lý thời gian – Khai thác thế giới ảo để đóng góp cho thế giới thực – “hưởng thụ” = “đóng góp” www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Đánh giá hiệu quả của việc học Hiệu quả của việc học không hoàn toàn nằm ở khối lượng kiến thức bạn đã học. Chúng ta không cần học tất cả những kiến thức liên quan đến các nhà giải phẫu, cầu thủ bóng đá, thợ sửa ống nướcnhưng chúng ta có thể tìm thấy nhiều điều thú vị khi thảo luận với một chuyên khoa, một trọng tài hay một thợ sửa ống nước. (Joe Landsberger) www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Biểu dương thành công • Mang lại cảm giác về thành quả lao động • Tăng sự tự tin • Xây dựng động cơ cho mục tiêu sắp tới www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn Phương pháp ASPIRE (khao khát) • A (approach/attitude/arrange): Tâm trạng • S (Select/survey/study): Sự hiểu biết • P (Put aside/piece together): Nhắc lại • I (Inspect/Investigate/inquire): Nghiên cứu • R (Reconsider/reflect/relay): Mở rộng • E (Evaluate/examine/explore): Ôn lại L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn Thử sức 4 nhóm: 1 nhóm hãy kể tên các chủ đề/môn học mà PHẢI học suốt đời Bắt đầu bằng câu: Phải học. 1 nhóm hãy kể tên các chủ đề/môn học mà NÊN học suốt đời Bắt đầu bằng câu: Nên học. 2 nhóm hãy kể các lợi ích của việc học Bắt đầu bằng câu: Để. Ví dụ: NÊN học kinh doanh, ĐỂ kiếm nhiều tiền L/O/G/O Tóm tắt www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O “Chỉ có trải nghiệm mới là hiểu biết, còn tất cả các thứ khác chỉ là thông tin” Albert Einstein (1879 – 1955) www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/Owww.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Mắc lỗi là tất yếu của thành công www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Học mà chơi, chơi mà học Cuộc đời không nghiêm túc như chúng ta nghĩ, hay vui đùa một cách nghiêm túc www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Cách duy nhất buộc người khác làm bất cứ điều gì là khiến cho họ thích làm điều đó (Dale Carnegie) www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Self Discovery Có đá bóng thì mới thành cầu thủ www.cee.hcmus.edu.vn L/O/G/O Câu hỏi đánh giá Làm sao để học hiệu quả? www.cee.hcmus.edu.vn CHÚC CÁC BẠN GẶP NHIỀU MAY MẮN VÀ THÀNH CÔNG Mọi thông tin phản hồi, xin gửi về e-mail: nthai@hcmuns.edu.vn