Đề cương môn Luật thương mại - Nguyễn Thái Bình

thùc tÕ cña hµng hãa, dÞch vô theo c¸c néi dung gi¸m ®Þnh ®­îc kh¸ch hµng yªu cÇu. 2. Chøng th­ gi¸m ®Þnh ph¶i cã ch÷ ký cña ng­êi ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña th­¬ng nh©n kinh doanh dÞch vô gi¸m ®Þnh, ch÷ ký, hä tªn cña gi¸m ®Þnh viªn vµ ph¶i ®­îc ®ãng dÊu nghiÖp vô ®­îc ®¨ng ký t¹i c¬ quan cã thÈm quyÒn. 3. Chøng th­ gi¸m ®Þnh chØ cã gi¸ trÞ ®èi víi nh÷ng néi dung ®­îc gi¸m ®Þnh. 4. Th­¬ng nh©n kinh doanh dÞch vô gi¸m ®Þnh chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ vµ kÕt luËn trong Chøng th­ gi¸m ®Þnh. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 129 § Gi¸ trÞ ph¸p lý cña chøng th­ gi¸m ®Þnh • Chøng th­ gi¸m ®Þnh cã gi¸ trÞ ph¸p lý ®èi víi bªn yªu cÇu gi¸m ®Þnh nÕu bªn yªu cÇu gi¸m ®Þnh kh«ng chøng minh ®­îc kÕt qu¶ gi¸m ®Þnh kh«ng kh¸ch quan, kh«ng trung thùc hoÆc sai vÒ kü thuËt, nghiÖp vô gi¸m ®Þnh. • Trong tr­êng hîp c¸c bªn cã tho¶ thuËn vÒ viÖc sö dông chøng th­ gi¸m ®Þnh cña mét th­¬ng nh©n kinh doanh dÞch vô gi¸m ®Þnh cô thÓ th× chøng th­ gi¸m ®Þnh ®ã cã gi¸ trÞ ph¸p lý ®èi víi tÊt c¶ c¸c bªn nÕu kh«ng chøng minh ®­îc kÕt qu¶ gi¸m ®Þnh kh«ng kh¸ch quan, kh«ng trung thùc hoÆc sai vÒ kü thuËt, nghiÖp vô gi¸m ®Þnh. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 130 § Ph¹t vi ph¹m, båi th­êng thiÖt h¹i trong tr­êng hîp kÕt qu¶ gi¸m ®Þnh sai: 1. Tr­êng hîp th­¬ng nh©n kinh doanh dÞch vô gi¸m ®Þnh cÊp chøng th­ gi¸m ®Þnh cã kÕt qu¶ sai do lçi v« ý cña m×nh th× ph¶i tr¶ tiÒn ph¹t cho kh¸ch hµng. Møc ph¹t do c¸c bªn tháa thuËn, nh­ng kh«ng v­ît qu¸ m­êi lÇn thï lao dÞch vô gi¸m ®Þnh. 2. Tr­êng hîp th­¬ng nh©n kinh doanh dÞch vô gi¸m ®Þnh cÊp chøng th­ gi¸m ®Þnh cã kÕt qu¶ sai do lçi cè ý cña m×nh th× ph¶i båi th­êng thiÖt h¹i ph¸t sinh cho kh¸ch hµng trùc tiÕp yªu cÇu gi¸m ®Þnh. 3. Kh¸ch hµng cã nghÜa vô chøng minh kÕt qu¶ gi¸m ®Þnh sai vµ lçi cña th­¬ng nh©n kinh doanh dÞch vô gi¸m ®Þnh. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 131 Cho thuª hµng ho¸ § Cho thuª hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, theo ®ã mét bªn chuyÓn quyÒn chiÕm h÷u vµ sö dông hµng ho¸ (gäi lµ bªn cho thuª) cho bªn kh¸c (gäi lµ bªn thuª) trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó nhËn tiÒn cho thuª. § Tr¸ch nhiÖm ®èi víi tæn thÊt trong thêi h¹n thuª 1. Trõ tr­êng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c, bªn cho thuª ph¶i chÞu tæn thÊt ®èi víi hµng ho¸ cho thuª trong thêi h¹n thuª nÕu bªn thuª kh«ng cã lçi g©y ra tæn thÊt ®ã. 2. Trong tr­êng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy, bªn cho thuª cã tr¸ch nhiÖm söa ch÷a hµng ho¸ cho thuª trong thêi h¹n hîp lý ®Ó b¶o ®¶m môc ®Ých sö dông cña bªn thuª. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 132 Nh­îng quyÒn th­¬ng m¹i (Franchise) § Nh­îng quyÒn th­¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, theo ®ã bªn nh­îng quyÒn cho phÐp vµ yªu cÇu bªn nhËn quyÒn tù m×nh tiÕn hµnh viÖc mua b¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô theo c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: 1. ViÖc mua b¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô ®­îc tiÕn hµnh theo c¸ch thøc tæ chøc kinh doanh do bªn nh­îng quyÒn quy ®Þnh vµ ®­îc g¾n víi nh·n hiÖu hµng ho¸, tªn th­¬ng m¹i, bÝ quyÕt kinh doanh, khÈu hiÖu kinh doanh, biÓu t­îng kinh doanh, qu¶ng c¸o cña bªn nh­îng quyÒn; 2. Bªn nh­îng quyÒn cã quyÒn kiÓm so¸t vµ trî gióp cho bªn nhËn quyÒn trong viÖc ®iÒu hµnh c«ng viÖc kinh doanh. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 133 § “Quyền thương mại” bao gồm Quyền được Bên nhượng quyền cho phép và yêu cầu Bên nhận quyền tự mình tiến hành công việc kinh doanh cung cấp hàng hoá hoặc dịch vụ theo một hệ thống do Bên nhượng quyền quy định và được gắn với nhãn hiệu hàng hoá, tên thương mại, khẩu hiệu kinh doanh, biểu tượng kinh doanh, quảng cáo của Bên nhượng quyền; § “Kinh doanh theo phương thức nhượng quyền thương mại” là công việc kinh doanh do Bên nhận quyền tiến hành theo hợp đồng nhượng quyền thương mại. § “Bên nhượng quyền thứ cấp” là thương nhân có quyền cấp lại quyền thương mại mà mình đã nhận từ Bên nhượng quyền ban đầu cho Bên nhận quyền thứ cấp. § “Bên nhận quyền thứ cấp” là thương nhân nhận lại quyền thương mại từ Bên nhượng quyền thứ cấp. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 134 § “Hợp đồng phát triển quyền thương mại” là hợp đồng nhượng quyền thương mại theo đó Bên nhượng quyền cấp cho Bên nhận quyền quyền được phép thành lập nhiều hơn một cơ sở của mình để kinh doanh theo phương thức nhượng quyền thương mại trong phạm vi một khu vực địa lý nhất định. § “Quyền thương mại chung” là quyền do Bên nhượng quyền trao cho Bên nhượng quyền thứ cấp được phép cấp lại quyền thương mại cho các Bên nhận quyền thứ cấp. Bên nhận quyền thứ cấp không được phép cấp lại quyền thương mại chung đó nữa. § “Hợp đồng nhượng quyền thương mại thứ cấp” là hợp đồng nhượng quyền thương mại ký giữa Bên nhượng quyền thứ cấp và Bên nhận quyền thứ cấp theo quyền thương mại chung. 135 NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI ĐANG ĐƯỢC XEM LÀ MỘT TRONG NHỮNG “CHÌA KHÓA VÀNG” MỞ RA NHỮNG “VÙNG ĐẤT MỚI” CỦA THƯƠNG TRƯỜNG . 136 THỰC TRẠNG MÔ HÌNH NQTM Ở VIỆT NAM Chương 7: PHÁP LUẬT VỀ SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP TRONG HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI (phần đọc thêm) 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 137 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 138 Chương 8: CHẾ TÀI TRONG KINH DOANH THƯƠNG MẠI 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 139 I. KHÁI NIỆM CHUNG 1. Khái niệm: § Là các hình thức bao gồm: • Loại chế tài do các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền hoặc các nhà chức trách áp dụng đối với các cá nhân, tổ chức vi phạm luật trong hoạt động kinh tế ( phạt tiền hoặc phạt giam hành chính, bồi thường thiệt hại vật chất, khắc phục hậu quả hoặc xử lý hình sự khi đủ yếu tố cấu thành tội phạm) • Loại chế tài do chủ thể tiến hành kinh doanh áp dụng đối với nhau, chủ yếu khi có hành vi vi phạm các cam kết trong hợp đồng với nhau (nhóm 2). 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 140 2. Đặc điểm: § Vừa là biện pháp bảo đảm nghĩa vụ hợp đồng; § Vừa là hình phạt do pháp luật quy định; § Mục đích là ngăn ngừa vi phạm pháp luật và vi phạm hợp đồng; § Bù đắp những thiệt hại mà Nhà nước và các chủ thể quan hệ kinh tế phải gánh chịu do có sự vi phạm các cam kết trong hợp đồng. $ 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 141 II. CÁC LOẠI CHẾ TÀI CỤ THỂ (nhóm 2) Đặc điểm chung: § Do các Thương nhân chủ động áp dụng với nhau khi thấy quyền lợi của mình bị đối tác xâm hại; § Phát sinh khi có sự vi phạm hợp đồng; § Có tính chất kinh tế - dân sự (vật chất – tiền tệ) nhằm mục tiêu bồi thường, bù đắp các thiệt hại cho bên bị thiệt hại (trách nhiệm vật chất phát sinh từ quan hệ hợp đồng). 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 142 1. Buộc thực hiện đúng hợp đồng § Bên bị vi phạm yêu cầu thực hiện đúng hợp đồng và biện pháp khắc phục sai phạm; § Bên vi phạm đề nghị biện pháp và thời gian hợp lý cho việc khắc phục; § Chi phí cho việc khắc phục do bên vi phạm chịu. § Trong thời hạn khắc phục,bên bị vi phạm có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại và phạt vi phạm nhưng không được áp dụng các chế tài khác, nếu vẫn không thực hiện đúng cam kết khắc phục bên bị vi phạm có thể áp dụng tiếp chế tài khác như tạm ngừng; đình chỉ hoặc hủy hợp đồng; § Căn cứ để áp dụng là khi có vi phạm hợp đồng. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 143 2. Phạt vi phạm hợp đồng. § Phạt vi phạm hợp đồng là việc bên có quyền lợi bị vi phạm phạt bên vi phạm một số tiền nhất định nếu hai bên có thỏa thuận về việc phạt vi phạm; § Các trường hợp nào bị phạt, do các bên thoả thuận trong hợp đồng; § Hai bên có thể thoả thuận mức phạt bằng % trị giá phần hợp đồng bị vi phạm hoặc bằng trị giá tuyệt đối trên phần hợp đồng bị vi phạm nhưng không quá 8% giá trị phần hợp đồng bị vi phạm. § Căn cứ áp dụng là khi có vi phạm HĐ và các bên có sự thỏa thuận về việc phạt vi phạm. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 144 3. Bồi thường thiệt hại § Bên bị thiệt hại được quyền yêu cầu bên gây ra thiệt hại bồi thường cho mình những thiệt hại thực tế mà mình phải gánh chịu; § Tiền bồi thường thiệt hại bao gồm giá trị tổn thất thực tế, trực tiếp và khoản lợi đáng lẽ được hưởng mà bên có quyền lợi bị vi phạm bị bỏ lỡ. Thiệt hại này còn bao gồm cả khoản lãi mà bên bị vi phạm phải gánh chịu; § Tiền bồi thường thiệt hại không được cao hơn tổn thất và khoản lãi đáng lẽ được hưởng. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 145 3. Bồi thường thiệt hại § Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi có đủ các yếu tố sau: • Có hành vi vi phạm hợp đồng • Có thiệt hại thực tế • Hành vi vi phạm hợp đồng là nguyên nhân trực tiếp gây ra thiệt hại § Bên yêu cầu bồi thường phải có trách nhiệm chứng minh tổn thất cũng như phải áp dụng các biện pháp hợp lý để hạn chế tổn thất. § Nếu các bên có thỏa thuận phạt vi phạm thì bên bị vi phạm có quyền áp dụng cả phạt vi phạm và buộc bồi thường thiệt hại. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 146 4. Tạm ngừng thực hiện hợp đồng § Một bên tạm thời không thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng khi thuộc một trong các trường hợp sau: • Xảy ra vi phạm mà các bên đã thỏa thuận là điều kiện để tạm ngừng; • Một bên vi phạm cơ bản nghĩa vụ hợp đồng. § Hợp đồng vẫn tiếp tục có hiệu lực đối với các bên tham gia § Bên bị vi phạm có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 147 5. Đình chỉ thực hiện hợp đồng § Một bên chấm dứt thực hiện nghĩa vụ hợp đồng thuộc một trong các trường hợp sau: • Xảy ra vi phạm mà các bên thỏa thuận là điều kiện để đình chỉ hợp đồng; • Một bên vi phạm cơ bản nghĩa vụ hợp đồng. § Hợp đồng chấm dứt từ thời điểm một bên nhận được thông báo đình chỉ § Bên bị vi phạm có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 148 6. Hủy bỏ hợp đồng § Bên bị vi phạm tuyên bố hủy bỏ hợp đồng do sự vi phạm làm cho việc thực hiện hợp đồng không còn mục tiêu hoặc đã có sự vi phạm đối với các trường hợp được phép hủy bỏ mà hai bên đã thoả thuận; § Muốn hủy bỏ hợp đồng, họ phải thông báo trước thời hạn hợp đồng sẽ bị hủy bỏ. Nếu tự ý hủy bỏ hợp đồng, phải chịu trách nhiệm; § Sau khi hủy bỏ hợp đồng không có hiệu lực từ thời điểm giao kết 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 149 § Trường hợp hợp đồng bị hủy bỏ, hai bên không phải tiếp tục thực hiện nghiã vụ hợp đồng; § Mỗi bên có quyền đòi lại những lợi ích mà họ được hưởng đối với phần nghiã vụ đã thực hiện. Nếu hai bên có nghiã vụ bồi hoàn thì họ phải đồng thời thực hiện nghiã vụ cuả mình. § Bên có quyền lợi bị vi phạm có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.A 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 150 Buộc thực hiện HĐ Phạt vi phạm BTTH Tạm ngừng Đình chỉ Hủy bỏ Buộc thực hiện HĐ NẾU CÓ THỎA THUẬN CÓ KHÔNG KHÔNG KHÔNG Phạt vi phạm NẾU CÓ THỎA THUẬN NẾU CÓ THỎA THUẬN NẾU CÓ THỎA THUẬN NẾU CÓ THỎA THUẬN NẾU CÓ THỎA THUẬN BTTH CÓ NẾU CÓ THỎA THUẬN CÓ CÓ CÓ Tạm ngừng KHÔNG NẾU CÓ THỎA THUẬN CÓ KHÔNG KHÔNG Đình chỉ KHÔNG NẾU CÓ THỎA THUẬN CÓ KHÔNG KHÔNG Hủy bỏ KHÔNG NẾU CÓ THỎA THUẬN CÓ KHÔNG KHÔNG 151 Chương 9: TOÅNG QUAN VEÀ PHAÙP LUAÄT AÙP DUÏNG TRONG HOẠT ĐỘNG THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ Tham khảo giaó trình: LUẬT THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ (Mai Hồng Quì & Trần Việt Dũng) LUẬT THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ (Đại học luật Hà Nội) 152 1. Khaùi nieäm: Toång hoaø caùc quy phaïm phaùp luaät trong heä thoáng: § Caùc Ñieàu öôùc quoác teá veà thöông maïi LHQ, WTO; § Caùc Ñieàu öôùc quoác teá veà thöông maïi; § Caùc taäp quaùn quoác teá phoå bieán; § Luaät quoác gia do caùc beân hôïp ñoàng thoáng nhaát choïn aùp duïng trong hôïp ñoàng TMQT. Vôùi chöùc naêng ñieàu chænh caùc quan heä thöông maïi quoác teá veà mua baùn haøng hoaù, cung öùng dòch vuï, chuyeån giao sôû höõu trí tueä vaø ñaàu tö. 153 § Vấn đề Luật áp dụng trong thương mại nói chung: • Pháp luật thương mại của mỗi quốc gia; • Điều ước quốc tế; • Hiệp định Thương mại song phương ; • Hiệp định Thương mại khu vực ; • Tập quán thương mại quốc tế: Incoterm, UCP. Ø Là tổng thể các qui phạm pháp luật điều chỉnh các hoạt động thương mại giữa thương nhân với thương nhân hoặc giữa thương nhân với người có liên quan. 154 2. Ñaëc ñieåm 2.1. Tính chaát ña daïng cuûa heä thoáng § Moät quan heä cuï theå coù theå chòu söï ñieàu chænh cuûa nhieàu nguoàn. § Söï ñieàu chænh coù theå daãn tôùi heä quûa khaùc nhau do quan ñieåm khaùc nhau giöõa caùc heä thoáng phaùp luaät. § Ñaët caùc doanh nghieäp tröôùc nhöõng tình huoáng nhieàu khi khoù khaên trong vieäc löïa choïn luaät aùp duïng trong caùc quan heä hôïp ñoàng thöông maïi quoác teá. 155 2.2. Tính pha troän giöõa caùc truyeàn thoáng phaùp luaät § Ñaây laø ñieåm raát quan troïng trong quan heä thöông maïi quoác teá; § Thöôøng caùc quan heä thöông maïi quoác teá coù söï ñieàu chænh ñan xen cuûa caùc quy phaïm phaùp luaät thieát laäp treân cô sôû nhöõng truyeàn thoáng phaùp luaät khaùc nhau, pha troän vôùi nhau, § Quan heä thöông maïi vöøa chòu söï ñieàu chænh cuûa phaùp luaät vöøa chòu aûnh höôûng cuûa nhieàu truyeàn thoáng, taäp tuïc daân toäc. 156 2.3. Phaïm vi ñieàu chænh roäng § Caùc quoác gia coù nhieàu noã löïc trong vieäc nhaát theå hoaù heä thoáng phaùp luaät ñieàu chænh quan heä thöông maïi quoác teá, taïo “luaät chôi chung”. § Hieän nay luaät caùc nöôùc vaãn ñöôïc löïa choïn aùp duïng ñieàu chænh caùc quan heä thöông maïi quoác teá cuï theå. § Nhieàu quan ñieåm phaùp lyù khaùc nhau vaãn toàn taïi, ñaëc bieät trong caùc quan heä hôïp ñoàng thöông maïi treân phaïm vi quoác teá. 157 3. Xu höôùng phaùt trieån cuûa luaät TMQT 3.1. Quoác teá hoaù heä thoáng luaät leä quoác gia (noäi luaät hoaù) § Caùc nöôùc xaây döïng vaø ban haønh thöôøng xuyeân heä thoáng phaùp luaät treân cô sôû caùc chuaån möïc vaø thoâng leä quoác teá; § Caùc nöôùc vaø caùc khoái tích cöïc ñaøm phaùn, kyù keát caùc ñieàu öôùc quoác teá, taïo khung phaùp lyù chung ñieàu chænh quan heä thöông maïi quoác teá. 158 3.2. Khu vöïc hoaù vaø khoái hoaù hình thaønh cô cheá khu vöïc vaø khoái § Theá giôùi ñaõ hình thaønh nhieàu khoái lieân keát kinh teá vôùi cöông lónh haønh ñoäng chung, heä thoáng phaùp luaät chung; § Caùc khoái ñöôïc môû roäng caû quy moâ laãn quan heä (VD: APEC, Moái lieân heä ñoái taùc giöõa caùc khoái vôùi khoái vaø vôùi quoác gia). § Lieân keát giöõa caùc khoái dieãn ra ngaøy caøng quy moâ vaø taêng chieàu saâu. § Caùc ñònh cheá taøi chính, tieàn teä aùp ñaët caùc quy taéc cuûa hoï ñoái vôùi theá giôùi. 159 3.3. Hoäi nhaäp heä thoáng phaùp luaät § Lieân hôïp quoác ( cuï theå laø UCITRAL) ñaõ coù nhieàu noã löïc trong vieäc thoáng nhaát luaät phaùp ñieàu chænh quan heä thöông maïi quoác te, ñaëc bieät laø vieäc soaïn thaûo, toå chöùc ñaøm phaùn caùc coâng öôùc; § WTO ñaõ toå chöùc nhieàu voøng ñaøm phaùn nhaèm thoáng nhaát caùc cheá ñònh treân nhieàu lónh vöïc ñöôïc haàu heát caùc quoác gia keå caû thaønh vieân laãn khoâng thaønh vieân quan taâm; 160 3.4. Söû duïng caùc bieän phaùp phi thueá ngaøy caøng tinh vi ñeå baûo hoä saûn xuaát trong nöôùc § Ñeå baûo hoä saûn xuaát trong nöôùc, hieän nay caùc nöôùc coù xu theá söû duïng ngaøy caøng nhieàu caùc bieän phaùp tinh vi hôn; § Vieäc söû duïng caùc bieän phaùp naøy khoâng chæ phoå bieán ôû caùc nöôùc ñang maø caû caùc nöôùc phaùt trieån. Chương 10: CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN TRONG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ (phần đọc thêm) 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 161 162 Chương 11: CAÙC THIEÁT CHEÁ QUAN TROÏNG ÑIEÀU CHÆNH CAÙC QUAN HEÄ THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ 163 I. HEÄ THOÁNG CAÙC ÑIEÀU ÖÔÙC QUOÁC TEÁ VEÀ THÖÔNG MAÏI 1. KHAÙI NIEÄM CHUNG 1.1. Khaùi nieäm: § Laø nhöõng vaên kieän phaùp lyù coù tính chaát quoác teá; § Ñöôïc kyù keát giöõa Nhaø nöôùc vôùi Nhaø nöôùc, Nhaø nöôùc vôùi caùc toå chöùc quoác teá hoaëc giöõa caùc toå chöùc quoác teá vôùi nhau; § Thoáng nhaát nguyeân taéc hoaëc quy ñònh cuï theå nhöõng vaán ñeà ñöôïc ñeà caäp trong ñieàu öôùc. 164 1.2. Nguyeân nhaân xuaát hieän ( ra ñôøi) § Quan heä thöông maïi quoác teá phaùt sinh laø khaùch quan; § Heä thoáng luaät leä cuûa caùc nöôùc khoâng ñoàng nhaát; § Quan ñieåm veà caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà phaùp lyù giöõa caùc quoác gia khoâng thoáng nhaát; § Truyeàn thoáng thuaàn phong myõ tuïc. 165 1.3. Phaân loaïi caùc ñieàu öôùc § Ñieàu öôùc nguyeân taéc; § Ñieàu öôùc cuï theå; § Ñieàu öôùc song bieân; § Ñieàu öôùc ña bieân. 1.4. Kyù keát vaø gia nhaäp Ñieàu öôùc quoác teá § Caùc quoác gia coù theå tröïc tieáp ñaøm phaùn vaø kyù keát; § Xin gia nhaäp. 166 1.5. Teân goïi vaø ñaëc ñieåm caùc ÑÖQT § Hieán chöông; § Hieäp öôùc; § Hieäp ñònh; § Nghò ñònh thö; § Coâng öôùc § Tuyeân boá chung; § Thoaû öôùc... 167 1.6. Giaù trò phaùp lyù cuûa Ñieàu öôùc quoác teá i. Ñoái vôùi caùc thaønh vieân: § Coù giaù trò nhö chính luaät phaùp cuûa nöôùc thaønh vieân, thaäm chí cao hôn; § Caùc thaønh vieân coù theå baûo löu ( trong tröôøng hôïp naøy khoâng baét buoäc thöïc hieän nhöõng ñieàu baûo löu); § Neáu ñieàu öôùc thoaû thuaän phaûi pheâ chuaån thì sau khi ñöôïc pheâ chuaån môùi coù hieäu löïc. ii. Vôùi caùc nöôùc khoâng phaûi laø thaønh vieân § Khoâng coù nghóa vuï thöïc hieän ñieàu öôùc; § Nhaø nöôùc coù theå cho pheùp daãn chieáu ñeå aùp duïng trong caùc quan heä hôïp ñoàng thöông maïi quoác teá; § Khi daãn chieáu phaûi nghieân cöùu ñeå baûo löu traùnh phaûi thöïc hieän nhöõng quy ñònh traùi vôùi nhöõng nguyeân taéc cô baûn cuûa phaùp luaät nöôùc mình. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 168 2. MOÄT SOÁ ÑIEÀU ÖÔÙC QUOÁC TEÁ QUAN TROÏNG ÑIEÀU CHÆNH QUAN HEÄ TMQT 2.1 Nhoùm caùc Ñieàu öôùc do Lieân Hôïp Quoác toå chöùc ñaøm phaùn, kyù keát. Nhoùm naøy chuû yeáu do UCITRAL toå chöùc ñaøm phaùn, kyù keát vôùi söï tham gia cuûa nhieàu thaønh vieân LHQ bao goàm: 2.1.1 Những nguyên tắc hợp đồng thương mại quốc tế (PRINCIPLES OF INTERNATIONAL COMMERCIAL CONTRACTS Unidroit 2004) 2.1.2 Coâng öôùc Vieân 1980 veà hôïp ñoàng mua baùn quoác teá ( United Nations Convention on contract for the international sale of goods) 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 169 Coâng öôùc Vieân quy ñònh caùc vaán ñeà : ¾ Phaïm vi aùp duïng ( chæ aùp duïng ñoái vôùi hôïp ñoàng mua baùn haøng hoaù laø ñoäng saûn); ¾ Caùc quy ñònh chung nhaèm giaûi thích moät soá vaán ñeà coù theå bò hieåu khaùc nhau; ¾ Caùc quy ñònh veà kyù keát hôïp ñoàng mua baùn quoác teá ( Coâng öôùc duøng nhieàu ñieàu khoaûn ñeå giaûi thích theá naøo laø chaøo haøng vaø giaù trò phaùp lyù cuûa caùc loaïi chaøo haøng ); ¾ Nghóa vuï cuûa ngöôøi baùn: * Giao haøng vaø chuyeån giao chöùng töø * Quy ñònh veà söï phuø hôïp cuûa haøng hoaù vôùi hôïp ñoàng; * Nhöõng vaán ñeà veà quyeàn cuûa ngöôøi thöù 3 lieân quan; * Caùc bieän phaùp baûo hoä phaùp lyù trong tröôøng hôïp ngöôøi baùn vi phaïm hôïp ñoàng; 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 170 Coâng öôùc Vieân quy ñònh caùc vaán ñeà :  Nghóa vuï cuûa ngöôøi mua: * Thanh toaùn tieàn haøng; * Nhaän haøng; * Caùc bieän phaùp baûo hoä phaùp lyù trong tröôøng hôïp ngöôøi mua vi phaïm hôïp ñoàng.  Caùc ñieàu khoaûn chung cho nghóa vuï cuûa ngöôøi baùn vaø ngöôøi mua; * Vi phaïm tröôùc vaø hôïp ñoàng töøng phaàn; * Boài thöôøng thieät haïi; * Tieàn laõi; * Mieãn traùch; * Haäu quaû cuûa vieäc huûy boû hôïp ñoàng; * Baûo quaûn haøng hoaù. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 171 2.1.3 Coâng öôùc Hamburg 1978 veà chuyeân chôû haøng hoaù baèng ñöôøng bieån ( United Nations convention on the carriage of goods by sea)  Caùc quy ñònh chung bao goàm: * Caùc ñònh nghóa ( ngöôøi chuyeân chôû, ngöôøi chuyeân chôû thöïc teá, ngöôøi göûi haøng, ngöôøi nhaän haøng, haøng hoaù, hôïp ñoàng chuyeân chôû, vaän ñôn ñöôøng bieån); * Phaïm vi aùp duïng ¾ Traùch nhieäm cuûa ngöôøi chuyeân chôû: * Thôøi haïn; * Cô sôû traùch nhieäm; * Giôùi haïn traùch nhieäm; * Aùp duïng ñoái vôùi khieáu naïi khoâng thuoäc hôïp ñoàng; * Maát quyeàn höôûng giôùi haïn traùch nhieäm; * Haøng treân boong; * Traùch nhieäm cuûa ngöôøi chuyeân chôû vaø ngöôøi chuyeân chôû thöïc teá; * Chuyeân chôû ñi suoát; 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 172  Traùch nhieäm cuûa ngöôøi göûi haøng * Quy taéc chung ngöôøi göûi haøng phaûi tuaân theo; * Quy taéc ñaëc bieät lieân quan ñeán haøng nguy hieåm; * Chöùng töø vaän taûi: * Noäi dung cuûa vaän ñôn * Nhöõng baûo löu vaø hieäu löïc cuûa chöùng töø; * Baûo ñaûm cuûa ngöôøi göûi; * Caùc chöùng töø khoâng phaûi vaän ñôn. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 173  Khieáu naïi vaø kieän: * Thoâng baùo veà maát maùt, hö hoûng vaø chaäm giao haøng; * Thôøi hieäu toá tuïng; * Thaåm quyeàn xeùt xöû; * Troïng taøi  Caùc quy ñònh boå sung: * Quy ñònh veà hôïp ñoàng; * Toån thaát chung; * Ñôn vò tieàn teä tính toaùn. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 174 2.2 Nhoùm caùc ñieàu öôùc quoác teá 2.2.1 Coâng öôùc quoác teá ñeå thoáng nhaát moät soá quy taéc veà vaän ñôn ñöôøng bieån kyù taïi Bruxells 1924 (International convention for the Reunification of certain rules relating to Bill of Lading) § Nhöõng noäi dung cô baûn:  Caùc ñònh nghóa veà caùc thuaät ngöõ (ngöôøi chuyeân chôû, ngöôøi thueâ, hôïp ñoàng vaän taûi, chuyeân chôû haøng hoaù, haøng hoaù vaø taøu);  Caùc quy ñònh veà traùch nhieäm cuûa ngöôøi chuyeân chôû: * Lieân quan ñeán taøu; * Lieân quan ñeán haøng hoaù; * Lieân quan ñeán vaän ñôn; * Lieân quan ñeán haønh trình vaø lòch trình. 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 175  Quy ñònh veà vaän ñôn, noäi dung vaän ñôn vaø giaù trò phaùp lyù.  Quy ñònh veà caùc tröôøng hôïp ngöôøi chuyeân chôû ñöôïc höôûng quyeàn mieãn traùch.  Ngoaøi ra coâng öôùc coøn quy ñònh nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán hôïp ñoàng, haøng hoaù vaø giôùi haïn traùch nhieäm cuûa ngöôøi chuyeân chôû.( Coâng öôùc ñöôïc boå sung bôûi 2 Nghò ñònh thö Visby vaø SDR) 2.2.2 Nghò ñònh thö Visby 1968:  Nghò ñònh naøy boå sung söûa ñoåi moät soá quy ñònh trong coâng öôùc Bruxells;  Quy ñònh veà thôøi hieäu toá tuïng vaø cô quan troïng taøi vaø toaø aùn coâng lyù quoác teá giaûi quyeát tranh chaáp. 2.2.3 Nghò ñònh thö SDR 1979:  Nghò ñònh naøy thay theá ñoàng tieàn tính toaùn tröôùc ñaây tính baèng ñoàng FR Phaùp baèng SDR 09/09/2010 Nguyễn Thái Bình 176 2.2.4 Coâng öôùc Geneve 1930 veà Hoái phieáu vaø kyø phieáu:  Khaùi nieäm vaø giaûi thích veà hoái phieáu vaø kyø phieáu;  Hình thöùc cuaû Hoái phieáu vaø kyø phieáu;  Trình töï, thuû tuïc phaùt haønh vaø noäi dung ghi trong hoái phieáu;  Chaáp nhaän, töø choái vaø chuyeån nhöôïng hoái phieáu;  Traùch nhieäm vaø quyeàn haïn cuaû caùc beân lieân quan ñeán hoái phieáu. Ø Tuy Coâng öôùc naøy khoâng ñieàu chænh toaøn boä hôïp ñoàng, nhöng thanh toaùn laø khaâu cuoái cuøng vaø laø muïc tieâu chuû yeáu cuaû ngöôøi baùn neân muoán thu ñöôïc tieàn, ngöôøi baùn phaûi kyù phaùt hoái phieáu theo ñuùng quy ñònh. 177 2.3 Moät soá Hieäp ñònh quan troïng cuûa toå chöùc WTO: 1. Hieäp ñònh chung veà thueá quan vaø thöông maïi 1995; 2. Hieäp ñònh veà noâng nghieäp; 3. Hieäp ñònh veà bieän phaùp töï veä dòch teã; 4. Hieäp ñònh veà may maëc vaø haøng deät; 5. Hieäp ñònh veà raøo caûn kyõ thuaät ñoái vôùi thöông maïi; 6. Hieäp ñònh veà caùc bieän phaùp thöông maïi lieân quan ñeán ñaàu tö; 7. Hieäp ñònh veà choáng baùn phaù giaù; 8. Hieäp ñònh veà ñònh giaù haûi quan; 9. Hieäp ñònh veà kieåm ñònh haøng hoaù khi xuaát khaåu; 10. Hieäp ñònh veà chöùng nhaän xuaát xöù haøng hoaù; 11. Hieäp ñònh veà thuû tuïc caáp pheùp nhaäp khaåu; 12. Hieäp ñònh veà caùc bieän phaùp baûo hoä, trôï giaù; 13. Hieäp ñònh veà thöông maïi dòch vuï; 14. Hieäp ñònh veà sôû höõu trí tueä; 15. Thoaû thuaän veà giaûi quyeát tranh chaáp. 178 II. CAÙC TAÄP QUAÙN THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ AÙP DUÏNG PHOÅ BIEÁN 1. TAÄP QUAÙN INCOTERMS  Laø taäp quaùn ñöôïc aùp duïng phoå bieán nhaát trong kyù keát vaø thöïc hieän caùc hôïp ñoàng mua baùn haøng hoaù laø ñoäng saûn höõu hình giöõa caùc beân hôïp ñoàng trong thöông maïi quoác teá hieän nay.  Incoterms ñang ñöôïc söû duïng laø aán baûn 1999 coøn goïi laø Incoterms 2000. 179 Muïc ñích söû duïng:  Giaûm thôøi gian giao dòch ñaøm phaùn;  Ñôn giaûn hoaù hôïp ñoàng;  Thoáng nhaát trong vieäc xaùc ñònh quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc beân lieân quan ñeán caùc thuû tuïc vaø chi phí: * Laøm thuû tuïc vaø xin giaáy pheùp xuaát, nhaäp khaåu; * Laøm thuû tuïc Haûi quan xuaát nhaäp khaåu; * Chi phí bao bì, ñoùng goùi, keû kyù maõ hieäu haøng hoaù;  Traùnh ñöôïc nhöõng tranh chaáp khoâng caàn thieát;  Xaùc ñònh roõ thôøi ñieåm di chuyeån ruûi ro vaø toån thaát ñoái vôùi haøng hoaù töø ngöôøi baùn sang ngöôøi mua;  Incoterms chia thaønh 13 ñieàu kieän cô baûn thaønh 4 nhoùm theo thöù töï caøng veà sau, traùch nhieäm ngöôøi baùn caøng naëng vaø giaù xuaát khaåu caøng cao, bao goàm: 180 Nhoùm E: - EXW ( Exworks) – giao taïi xöôûng Nhoùm F: - FAS ( free alongside ship) – Giao doïc maïn taøu; - FCA ( free carrier) – Giao cho ngöôøi chuyeân chôû; - FOB ( free on board) – Giao qua lan can taøu caûng xeáp haøng quy ñònh Nhoùm C: - CFR ( cost & freight ) - Tieàn haøng + cöôùc phí traû tôùi ñích; - CIF ( cost= insurrance+ freight)- Tieàn haøng+ baûo hieåm phí+ cöôùc phí; - CPT ( carriage paid to)- cöôùc phí traû tôùi ñích; - CIP ( carriage and insurrance paid to) cöôùc phí vaø baûo hieåm phí traû t