Giáo trình môn Kế toán doanh nghiệp 2 (Phần 1) - Nghề: Kế toán doanh nghiệp

ải nộp. - Định kỳ, xác định và kết chuyển doanh thu tiền lãi bán hàng trả chậm, trả góp trong kỳ, ghi: Nợ TK 3387 - Doanh thu chƣa thực hiện Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính. e) Hàng kỳ, xác định và kết chuyển doanh thu tiền lãi đối với các khoản cho vay hoặc mua trái phiếu nhận lãi trƣớc, ghi: Nợ TK 3387 - Doanh thu chƣa thực hiện 40 Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính. m) Số tiền chiết khấu thanh toán đƣợc hƣởng do thanh toán tiền mua hàng trƣớc thời hạn đƣợc ngƣời bán chấp thuận, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả cho ngƣời bán Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính. f) Trƣờng hợp giá đánh giá lại vàng tiền tệ phát sinh lãi Nợ các TK 1113,1123 Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính. g) Khi xử l chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dƣ các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ, kế toán kết chuyển toàn bộ khoản lãi chênh lệch tỷ giá hối đoái đánh giá lại, ghi: Nợ TK 413 - Chênh lệch tỷ giá hối đoái (4131) Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính. h) Cuối kỳ kế toán, kết chuyển doanh thu hoạt động tài chính để xác định kết quả kinh doanh, ghi: Nợ TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính Có TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh. Phƣơng pháp kế toán một số giao dịch kinh tế chủ yếu TK 635 a. Khi phát sinh chi phí liên quan đến hoạt động bán chứng khoán, cho vay vốn, mua bán ngoại tệ..., ghi: Nợ TK 635 - Chi phí tài chính Có các TK 111, 112, 141, ... b. Khi bán chứng khoán kinh doanh, thanh l nhƣợng bán các khoản đầu tƣ vào công ty con, công ty liên doanh, liên kết phát sinh lỗ, ghi: Nợ các TK 111, 112, ... (giá bán tính theo giá trị hợp l của tài sản nhận đƣợc) Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (lỗ) Có các TK 121, 221, 222, 228 (giá trị ghi sổ). c. Khi nhận lại vốn góp vào công ty con, công ty liên doanh, liên kết mà giá trị hợp l tài sản đƣợc chia nhỏ hơn giá trị vốn góp, ghi: Nợ các TK 111, 112, 152, 156, 211, ...(giá trị hợp l tài sản đƣợc chia) Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (số lỗ) Có các TK 221, 222. 41 d. Khoản chiết khấu thanh toán cho ngƣời mua hàng hoá, dịch vụ đƣợc hƣởng do thanh toán trƣớc hạn phải thanh toán theo thỏa thuận khi mua, bán hàng, ghi: Nợ TK 635 - Chi phí tài chính Có các TK 131, 111, 112, ... e. Chi phí liên quan trực tiếp đến khoản Nợ TK 635 - Chi phí tài chính Có các TK 111, 112 f. Trƣờng hợp đơn vị phải thanh toán định kỳ lãi tiền vay, lãi trái phiếu cho bên cho vay, ghi: Nợ TK 635 - Chi phí tài chính Có các TK 111, 112, ... g. Trƣờng hợp đơn vị trả trƣớc lãi tiền vay, lãi trái phiếu cho bên cho vay, ghi: Nợ TK 242 - Chi phí trả trƣớc (nếu trả trƣớc lãi tiền vay) Có các TK 111, 112, ... Định kỳ, khi phân bổ lãi tiền vay, lãi trái phiếu theo số phải trả từng kỳ vào chi phí tài chính, ghi: Nợ TK 635 - Chi phí tài chính Có TK 242 - Chi phí trả trƣớc. h. Trƣờng hợp vay trả lãi sau: - Định kỳ, khi tính lãi tiền vay, lãi trái phiếu phải trả trong kỳ, nếu đƣợc tính vào chi phí tài chính, ghi: Nợ TK 635 - Chi phí tài chính Có TK 341 - Vay và nợ thuê tài chính (3411) (nếu lãi vay nhập gốc) Có TK 335 - Chi phí phải trả. - Hết thời hạn vay, khi đơn vị trả gốc vay và lãi tiền vay, ghi: Nợ TK 341 - Vay và nợ thuê tài chính (gốc vay còn phải trả) Nợ TK 34311 - Mệnh giá trái phiếu Nợ TK 335 - Chi phí phải trả (lãi tiền vay của các kỳ trƣớc) Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (lãi tiền vay của kỳ đáo hạn) Có các TK 111, 112, ... j. Trƣờng hợp doanh nghiệp thanh toán định kỳ tiền lãi thuê của TSCĐ thuê tài chính, khi bên thuê nhận đƣợc hoá đơn thanh toán của bên cho thuê, ghi: 42 Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (tiền lãi thuê trả từng kỳ) Có các TK 111, 112 (nếu trả tiền ngay) Có TK 341 - Vay và nợ thuê tài chính (3412) (nếu nhận nợ). Nợ TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh Có TK 635 - Chi phí tài chính. 4. Kế toán Chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp 4.1 Kế toán Chi phí bán hàng Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 641 - Chi phí bán hàng Bên Nợ: - Các chi phí phát sinh liên quan đến quá trình bán sản phẩm, hàng hoá, cung cấp dịch vụ phát sinh trong kỳ. Bên Có: - Khoản đƣợc ghi giảm chi phí bán hàng trong kỳ; - Kết chuyển chi phí bán hàng vào tài khoản 911 "Xác định kết quả kinh doanh" để tính kết quả kinh doanh trong kỳ. Số dƣ: Tài khoản 641- Chi phí bán hàng không có số dƣ cuối kỳ. Tài khoản 641 - Chi phí bán hàng có 7 tài khoản cấp 2. - Tài khoản 6411 - Chi phí nhân viên - Tài khoản 6412 - Chi phí vật liệu, bao - Tài khoản 6413 - Chi phí dụng cụ, đồ dùng: - Tài khoản 6414 - Chi phí khấu hao TSCĐ: - Tài khoản 6415 - Chi phí bảo hành: - Tài khoản 6417 - Chi phí dịch vụ mua ngoài: - Tài khoản 6418 - Chi phí bằng tiền khác: Phƣơng pháp kế toán một số giao dịch kinh tế chủ yếu a) Tính tiền lƣơng, phụ cấp, tiền ăn giữa ca và tính, trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn, bảo hiểm thất nghiệp, các khoản hỗ trợ khác (nhƣ bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm hƣu trí tự nguyện...) cho nhân viên phục vụ trực tiếp cho quá trình bán các sản phẩm, hàng hoá, cung cấp dịch vụ, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Có các TK 334, 338, ... 43 b) Giá trị vật liệu, dụng cụ phục vụ cho quá trình bán hàng, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Có các TK 152, 153, 242. c) Trích khấu hao TSCĐ của bộ phận bán hàng, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Có TK 214 - Hao mòn TSCĐ. d) Chi phí điện, nƣớc mua ngoài, chi phí thông tin (điện thoại, fax...), chi phí thuê ngoài sửa chữa TSCĐ có giá trị không lớn, đƣợc tính trực tiếp vào chi phí bán hàng, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Nợ TK 133 - Thuế GTGT đƣợc khấu trừ (nếu có) Có các TK 111, 112, 141, 331, ... đ) Đối với chi phí sửa chữa TSCĐ phục vụ cho bán hàng - Trƣờng hợp sử dụng phƣơng pháp trích trƣớc chi phí sửa chữa lớn TSCĐ: + Khi trích trƣớc chi phí sửa chữa lớn TSCĐ vào chi phí bán hàng, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Có TK 335 - Chi phí phải trả (nếu việc sửa chữa đã thực hiện trong kỳ nhƣng chƣa nghiệm thu hoặc chƣa có hóa đơn). Có TK 352 - Dự phòng phải trả (Nếu đơn vị trích trƣớc chi phí sửa chữa cho TSCĐ theo yêu cầu kỹ thuật phải bảo dƣỡng, duy tu định kỳ) + Khi chi phí sửa chữa lớn TSCĐ thực tế phát sinh, ghi: Nợ các TK 335, 352 Nợ TK 133 - Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có các TK 331, 241, 111, 112, 152, ... - Trƣờng hợp chi phí sửa chữa lớn TSCĐ phát sinh một lần có giá trị lớn và liên quan đến việc bán sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ trong nhiều kỳ, định kỳ kế toán tính vào chi phí bán hàng từng phần chi phí sửa chữa lớn đã phát sinh, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Có TK 242 - Chi phí trả trƣớc. e) Hạch toán chi phí bảo hành sản phẩm, hàng hóa (không bao gồm bảo hành công trình xây lắp): - Trƣờng hợp doanh nghiệp bán hàng cho khách hàng có kèm theo giấy bảo hành sửa chữa cho các hỏng hóc do lỗi sản xuất đƣợc phát hiện trong thời gian bảo hành sản phẩm, hàng 44 hoá, doanh nghiệp phải xác định cho từng mức chi phí sửa chữa cho toàn bộ nghĩa vụ bảo hành. Khi xác định số dự phòng phải trả về chi phí sửa chữa, bảo hành sản phẩm, hàng hoá kế toán ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Có TK 352 - Dự phòng phải trả. - Cuối kỳ kế toán sau, doanh nghiệp phải tính, xác định số dự phòng phải trả về sửa chữa bảo hành sản phẩm, hàng hoá cần lập: + Trƣờng hợp số dự phòng phải trả cần lập ở kỳ kế toán này lớn hơn số dự phòng phải trả về bảo hành sản phẩm, hàng hoá đã lập ở kỳ kế toán trƣớc nhƣng chƣa sử dụng hết thì số chênh lệch đƣợc trích thêm ghi nhận vào chi phí, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng (6415) Có TK 352 - Dự phòng phải trả. + Trƣờng hợp số dự phòng phải trả cần lập ở kỳ kế toán này nhỏ hơn số dự phòng phải trả về bảo hành sản phẩm, hàng hoá đã lập ở kỳ kế toán trƣớc nhƣng chƣa sử dụng hết thì số chênh lệch đƣợc hoàn nhập ghi giảm chi phí: Nợ TK 352 - Dự phòng phải trả Có TK 641 - Chi phí bán hàng (6415). g) Đối với sản phẩm, hàng hóa dùng để khuyến mại, quảng cáo - Đối với hàng hóa mua vào hoặc sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra dùng để khuyến mại, quảng cáo: + Trƣờng hợp xuất sản phẩm, hàng hóa để khuyến mại, quảng cáo không thu tiền, không kèm theo các điều kiện khác nhƣ phải mua sản phẩm, hàng hóa, ghi: Nợ TK 641- Chi phí bán hàng (chi phí SX sản phẩm, giá vốn hàng hoá) Có các TK 155, 156. + Trƣờng hợp xuất hàng hóa để khuyến mại, quảng cáo nhƣng khách hàng chỉ đƣợc nhận hàng khuyến mại, quảng cáo kèm theo các điều kiện khác nhƣ phải mua sản phẩm, hàng hóa (ví dụ nhƣ mua 2 sản phẩm đƣợc tặng 1 sản phẩm....) thì kế toán phản ánh giá trị hàng khuyến mại, quảng cáo vào giá vốn hàng bán (trƣờng hợp này bản chất giao dịch là giảm giá hàng bán). - Trƣờng hợp doanh nghiệp có hoạt động thƣơng mại đƣợc nhận hàng hoá (không phải trả tiền) từ nhà sản xuất, nhà phân phối để quảng cáo, khuyến mại cho khách hàng mua hàng của nhà sản xuất, nhà phân phối: 45 + Khi nhận hàng của nhà sản xuất (không phải trả tiền) dùng để khuyến mại, quảng cáo cho khách hàng, nhà phân phối phải theo dõi chi tiết số lƣợng hàng trong hệ thống quản trị nội bộ của mình và thuyết minh trên Bản thuyết minh Báo cáo tài chính đối với hàng nhận đƣợc và số hàng đã dùng để khuyến mại cho ngƣời mua (nhƣ hàng hóa nhận giữ hộ). + Khi hết chƣơng trình khuyến mại, nếu không phải trả lại nhà sản xuất số hàng khuyến mại chƣa sử dụng hết, kế toán ghi nhận thu nhập khác là giá trị số hàng khuyến mại không phải trả lại, ghi: Nợ TK 156 - Hàng hoá (theo giá trị hợp l ) Có TK 711 - Thu nhập khác. h) Đối với sản phẩm, hàng hoá tiêu dùng nội bộ cho hoạt động bán hàng, căn cứ vào chứng từ liên quan, kế toán ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng (6412, 6413, 6417, 6418) Có các TK 155, 156 (chi phí sản xuất sản phẩm hoặc giá vốn hàng hoá). Nếu phải kê khai thuế GTGT cho sản phẩm, hàng hoá tiêu dùng nội bộ (giá trị kê khai thực hiện theo quy định của pháp luật về thuế), ghi: Nợ TK 133 - Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp. i) Trƣờng hợp sản phẩm, hàng hoá dùng để biếu, tặng - Trƣờng hợp sản phẩm, hàng hoá dùng để biếu, tặng cho khách hàng bên ngoài doanh nghiệp đƣợc tính vào chi phí sản xuất, kinh doanh: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng (chi phí SX sản phẩm, giá vốn hàng hoá) Có các TK 152, 153, 155, 156. Nếu phải kê khai thuế GTGT đầu ra, ghi: Nợ TK 133 - Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp. - Trƣờng hợp sản phẩm, hàng hoá dùng để biếu, tặng cho cán bộ công nhân viên đƣợc trang trải bằng quỹ khen thƣởng, phúc lợi: Nợ TK 353 - Quỹ khen thƣởng, phúc lợi (tổng giá thanh toán) Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33311). Đồng thời ghi nhận giá vốn hàng bán đối với giá trị sản phẩm, hàng hoá, NVL dùng để biếu, tặng công nhân viên và ngƣời lao động: 46 Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán Có các TK 152, 153, 155, 156. k) Số tiền phải trả cho đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu về các khoản đã chi hộ liên quan đến hàng uỷ thác xuất khẩu và phí uỷ thác xuất khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Nợ TK 133 - Thuế GTGT đƣợc khấu trừ (nếu có) Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (3388). l) Hoa hồng bán hàng bên giao đại l phải trả cho bên nhận đại l , ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Nợ TK 133 - Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có TK 131 - Phải thu của khách hàng. m) Khi phát sinh các khoản ghi giảm chi phí bán hàng, ghi: Nợ các TK 111, 112, ... Có TK 641 - Chi phí bán hàng. n) Cuối kỳ kế toán, kết chuyển chi phí bán hàng phát sinh trong kỳ vào tài khoản 911 "Xác định kết quả kinh doanh", ghi: Nợ TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh Có TK 641 - Chi phí bán hàng. 4.2. Nội dung chi phí quản lý doanh nghiệp Chi phí quản l doanh nghiệp: là những khoản chi phí phát sinh co liên quan đến toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp mà không tách riêng ra đƣợc cho bất cứ hoạt động nào .Chi phí quản l doanh nghiệp bao gồm: chi phí nhân viên quản l ,chi phí vât liệu ,công cụ, chi phí khấu hao TSCĐ ở bộ phận quản l ,các loại thuế,phí phải nộp nhƣ: thuế mô bài,thuế nhà đất,phí giao thông,câu phà,chi phí bằng tiền khác a. Tài khoản sử dụng và phƣơng pháp hạch toán TK 642: Chi phí quản l doanh nghiệp:TK này dùng để phản ánh chi phí quản l doanh nghiệp thực tế phát sinh trong kỳ và kết chuyển chi phí để xác định kết quả kinh doanh 47 Tài khoản sử dụng: TK 642 – Chi phí quản l DN Bên Nợ: - Các chi phí quản l doanh nghiệp thực tế phát sinh trong kỳ; - Số dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng phải trả (Chênh lệch giữa số dự phòng phải lập kỳ này lớn hơn số dự phòng đã lập kỳ trƣớc chƣa sử dụng hết); Bên Có: - Các khoản đƣợc ghi giảm chi phí quản l doanh nghiệp; - Hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng phải trả (chênh lệch giữa số dự phòng phải lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã lập kỳ trƣớc chƣa sử dụng hết); - Kết chuyển chi phí quản l doanh nghiệp vào tài khoản 911 Số dƣ: Tài khoản 642- Chi phí quản l doanh nghiệp không có số dƣ cuối kỳ. Tài khoản 642 - Chi phí quản l doanh nghiệp có 8 tài khoản cấp 2. b, Phƣơng pháp hạch toán một số nghiệp vụ chủ yếu - Chi phí tiền lƣơng và các khoản phải nộp theo lƣơng của nhân viên bj phận quản l doanh nghiệp Nợ TK 642 Có TK 334 Có TK 338 - Chi phí vật liệu,công cụ phục vụ cho quản l doanh nghiệp Nợ TK 642 Có TK 152,153 - Trích khấu hao TSCĐ của bộ phận quản l doanh nghiệp Nợ TK 642 Có TK 214 - Thuế môn bài, thuế nhà đất, phí giao thông,cầu phà phải nộp cho nhà nƣớc Nợ TK 642 Có TK 333 Có TK 111,112 - Chi phí dịch vụ mua ngoài phục vụ cho bộ phận quản l doanh nghiệp Nợ TK 642 Nợ TK 133 Có TK 111,112 48 - Cuối lỳ,kế toán tổng hợp và kết chuyển chi phí quản l doanh nghiệp sang TK 911 để xác định kết quả kinh doanh Nợ TK 911 Có TK 642 5. Kế toán chi phí khác và thu nhập khác Chứng từ sử dụng Hóa đơn GTGT, Hóa đơn bán hàng Phiếu thu, phiếu chi Giấy báo nợ, báo có của Ngân hàng Biên bản xử l tài sản thừa, thiếu Biên bản thanh l , nhƣợng bán tài sản Biên lai thu thuế Tài khoản kế toán sử dụng - Tài khoản 711 - Thu nhập khác Bên Nợ: - Cuối kỳ kế toán, kết chuyển các khoản thu nhập khác phát sinh trong kỳ sang tài khoản 911 Bên Có: - Các khoản thu nhập khác phát sinh trong kỳ. Tài khoản 711 - Thu nhập khác không có số dƣ cuối kỳ. Tài khoản 711 - Thu nhập khác không có tài khoản cấp 2. Tài khoản 811 - Chi phí khác Bên Nợ:- Các khoản chi phí khác phát sinh. Bên Có: - Cuối kỳ, kết chuyển toàn bộ các khoản chi phí khác phát sinh trong kỳ vào tài khoản 911 “Xác định kết quả kinh doanh”. Tài khoản 811 - Chi phí khác không có số dƣ cuối kỳ. Tài khoản 811 - Chi phí khác không có tài khoản cấp 2. Phƣơng pháp kế toán một số giao dịch kinh tế chủ yếu TK 711 a) Kế toán thu nhập khác phát sinh từ nghiệp vụ nhƣợng bán, thanh l TSCĐ: - Phản ánh số thu nhập về thanh l , nhƣợng bán TSCĐ: Nợ các TK 111, 112, 131 (tổng giá thanh toán) 49 Có TK 711 - Thu nhập khác (số thu nhập chƣa có thuế GTGT) Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp (33311) (nếu có). - Các chi phí phát sinh cho hoạt động thanh l , nhƣợng bán TSCĐ, ghi: Nợ TK 811 - Chi phí khác Nợ TK 133 - Thuế GTGT đƣợc khấu trừ (nếu có) Có các TK 111, 112, 141, 331, ... (tổng giá thanh toán). - Đồng thời ghi giảm nguyên giá TSCĐ thanh l , nhƣợng bán, ghi: Nợ TK 214 - Hao mòn TSCĐ (giá trị hao mòn) Nợ TK 811 - Chi phí khác (giá trị còn lại) Có TK 211 - TSCĐ hữu hình (nguyên giá) Có TK 213 - TSCĐ vô hình (nguyên giá). b) Kế toán thu nhập khác phát sinh khi đánh giá lại vật tƣ, hàng hoá, TSCĐ đƣa đi đầu tƣ vào công ty con, công ty liên kết, góp vốn đầu tƣ dài hạn khác: Nợ các TK 221, 222, 228 (giá đánh giá lại) Nợ TK 214 - Hao mòn TSCĐ (giá trị hao mòn luỹ kế) Có các TK 152, 153, 155, 156, 211, 213 (giá trị ghi sổ) Có TK 711 - Thu nhập khác (chênh lệch giữa giá đánh giá lại lớn hơn giá trị ghi sổ của vật tƣ, hàng hoá). c) Kế toán thu nhập khác phát sinh từ giao dịch bán và thuê lại TSCĐ là thuê tài chính: Nợ các TK 111, 112, 131 (tổng giá thanh toán) Có TK 711- Thu nhập khác (giá trị còn lại của TSCĐ bán và thuê lại) Có TK 3387- Doanh thu chƣa thực hiện (chênh lệch giữa giá bán lớn hơn giá trị còn lại của TSCĐ) Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp. Đồng thời, ghi giảm TSCĐ: Nợ TK 811 - Chi phí khác (giá trị còn lại của TSCĐ bán và thuê lại) Nợ TK 214 - Hao mòn TSCĐ (nếu có) Có TK 211 - TSCĐ hữu hình (nguyên giá TSCĐ). 6. Kế toán chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp Thu nhập tính thuế khác với lợi nhuận kế toán trƣớc thuế đƣợc trình bày trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh vì lợi nhuận kế toán trƣớc thuế có bao gồm: Chi phí không đƣợc 50 trừ theo pháp luật thuế TNDN, Thu nhập đƣợc miễn thuế và không bao gồm các khoản chuyển lỗ theo quy định. Vì vậy, để phù hợp với việc hạch toán theo Chế độ kế toán và quyết toán thuế TNDN của công ty, Chi phí thuế TNDN trong năm còn đƣợc xác định theo công thức sau: - Thuế TNDN phải nộp = (LN kế toán trƣớc thuế + Điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế – Điều chỉnh giảm thu nhập chịu thuế) x Thuế suất thuế TNDN hiện hành. - Điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế: Thƣờng là các khoản chi phí không đƣợc trừ theo Luật thuế TNDN trong năm của Doanh nghiệp; - Điều chỉnh giảm thu nhập chịu thuế gồm: Thu nhập không chịu thuế: Lãi chênh lệch tỷ giá đánh giá lại cuối năm tài chính của tiền, tƣơng đƣơng tiền, công nợ phải thu Thu nhập miễn thuế: Cổ tức đƣợc chia Các khoản chuyển lỗ (trong vòng 5 năm trở lại); - Thuế suất TNDN mà hiện nay doanh nghiệp áp dụng là 20%. - Căn cứ vào tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệpvà tờ khai quyết toán thuế Để theo dõi tình hình tăng giảm thuế TNDN kế toán mở sổ cái TK 821 đồng thời mở sổ chi tiết 8211 và 8212 - Cuối kỳ kế toán: Toàn bộ số phát sinh bên Nợ TK “ Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp” đƣợc kết chuyển sang TK “Xác định kết quả kinh doanh” để xác định lợi nhuận sau thuế trong kỳ kế toán. Kế toán ghi Nợ TK “Xác định kết quả kinh doanh”, đối ứng ghi Có TK “Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp”. Phƣơng pháp kế toán một số giao dịch kinh tế chủ yếu a) Phƣơng pháp kế toán chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành - Hàng qu , khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp tạm phải nộp theo quy định của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp, kế toán phản ánh số thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành tạm phải nộp vào ngân sách Nhà nƣớc vào chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành, ghi: Nợ TK 8211- Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành Có TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp. Khi nộp thuế thu nhập doanh nghiệp vào NSNN, ghi: Nợ TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp Có TK 111, 112, 51 - Cuối năm tài chính, căn cứ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp thực tế phải nộp theo tờ khai quyết toán thuế hoặc số thuế do cơ quan thuế thông báo phải nộp: + Nếu số thuế thu nhập doanh nghiệp thực tế phải nộp trong năm lớn hơn số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm phải nộp, kế toán phản ánh bổ sung số thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành còn phải nộp, ghi: Nợ TK 8211- Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành Có TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp. + Nếu số thuế thu nhập doanh nghiệp thực tế phải nộp trong năm nhỏ hơn số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm phải nộp, kế toán ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành, ghi: Nợ TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp Có TK 8211- Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành. - Trƣờng hợp phát hiện sai sót không trọng yếu của các năm trƣớc liên quan đến thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của các năm trƣớc, doanh nghiệp đƣợc hạch toán tăng (hoặc giảm) số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của các năm trƣớc vào chi phí thuế thu nhập hiện hành của năm phát hiện sai sót. + Trƣờng hợp thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành của các năm trƣớc phải nộp bổ sung do phát hiện sai sót không trọng yếu của các năm trƣớc đƣợc ghi tăng chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành của năm hiện tại, ghi: Nợ TK 8211 - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành Có TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp. + Trƣờng hợp số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp đƣợc ghi giảm do phát hiện sai sót không trọng yếu của các năm trƣớc đƣợc ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành trong năm hiện tại, ghi: Nợ TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp Có TK 8211 - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành. - Cuối kỳ kế toán, kết chuyển chi phí thuế thu nhập hiện hành, ghi: + Nếu TK 8211 có số phát sinh Nợ lớn hơn số phát sinh Có thì số chênh lệch, ghi: Nợ TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh Có TK 8211- Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành. + Nếu TK 8211 có số phát sinh Nợ nhỏ hơn số phát sinh Có thì số chênh lệch, ghi: Nợ TK 8211- Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành 52 Có TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh. b) Phƣơng pháp kế toán chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phát sinh trong năm từ việc ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả (là số chênh lệch giữa thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm lớn hơn thuế thu nhập hoãn lại phải trả đƣợc hoàn nhập trong năm), ghi: Nợ TK 8212 - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại Có TK 347 - Thuế thu nhập hoãn lại phải trả. - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phát sinh trong năm từ việc hoàn nhập tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại đã ghi nhận từ các năm trƣớc (là số chênh lệch giữa tài sản thuế thu nhập hoãn lại đƣợc hoàn nhập trong năm lớn hơn tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm), ghi: Nợ TK 8212 - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại Có TK 243 - Tài sản thuế thu nhập hoãn lại. - Ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại (số chênh lệch giữa tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong năm lớn hơn tài sản thuế thu nhập hoãn lại đƣợc hoàn nhập trong năm), ghi: Nợ TK 243 - Tài sản thuế thu nhập hoãn lại Có TK 8212 - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại. - Ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại (số chênh lệch giữa thuế thu nhập hoãn lại phải trả đƣợc hoàn nhập trong năm lớn hơn thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong năm), ghi: Nợ TK 347 - Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả Có TK 8212 - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại. - Cuối kỳ kế toán, kết chuyển số chênh lệch giữa số phát sinh bên Nợ và số phát sinh bên Có TK 8212 - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại: + Nếu TK 8212 có số phát sinh Nợ lớn hơn số phát sinh Có, thì số chênh lệch ghi: Nợ TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh Có TK 8212 - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại. + Nếu TK 8212 có số phát sinh Nợ nhỏ hơn số phát sinh Có, thì số chênh lệch ghi: Nợ TK 8212 - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại 53 Có TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh. 7. Kế toán xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh và phân phối lợi nhuận 7.1 Một số khái niệm về doanh thu và xác định kết quả kinh doanh - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là số tiền mà doanh nghiệp bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ ra bên ngoài - Doanh thu thuần là doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ sau khi đã trừ đi các khoản giảm trừ doanh thu,chiết khấu thƣơng mại,giảm giá hàng bán,hàng bán bị trả lại - Chiết khấu thƣơng mại mà số tiền của doanh nghiệp thƣởng cho ngƣời mua khi mua với số lƣợng lớn.Số tiền chiết khấu thƣơng mại là số tiền chiết khấu vào gía niêm yết - Giảm giá hàng bán là số tiền của doanh nghiệp giảm giá bán cho ngƣời mua khi hàng hóa không chất lƣợng nhƣ trong hợp đồng đã cam kết - Doanh thu hàng bán bị trả lại là doanh thu số hàng bán nhƣng do hàng không đúng quy cách nên bị trả lại - Giá vốn của hàng bán là trị giá xuất kho hay trị giá của khối lƣợng dịch vụ lao vụ hoàn thành đến tiêu thụ - Lợi nhuận là chênh lệch trong doanh thu bán với giá vốn của hàng bán Nhiệm vụ của kế toán doanh thu và xác định kết quả kinh doanh - Ghi chép đầy đủ kịp thời khối lƣợng dịch vụ tiêu thụ trong kỳ,tính toán đúng trị giá vốn cả dịch vụ đã tiêu thụ,chi phí bán hàng và các chi phí khác nhắm xác định kết quả bán hàng - Kiểm tra, giám sát tiến độ thực hiện kế hoạch bán hàng ,phân phối lợi nhuận 7.2 Kế toán giá vốn hàng bán Tài khoản 632 - Giá vốn hàng bán Bên Nợ: Trị giá vốn của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã bán trong kỳ. Bên Có: - Kết chuyển giá vốn của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã bán trong kỳ sang tài khoản 911 “Xác định kết quả kinh doanh”; Tài khoản 632 - Giá vốn hàng bán không có số dƣ cuối kỳ Phƣơng pháp kế toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu a) Khi xuất bán các sản phẩm, dịch vụ vận tải Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán 54 Có các TK 154, 155, 156, 157, b) Hạch toán khoản trích lập hoặc hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho( Xem phần dự phòng giảm giá hàng tồn kho) c) Các nghiệp vụ kinh tế liên quan đến hoạt động kinh doanh BĐS đầu tƣ: (Xem chƣơng tài sản cố định và các