Tìm hiểu lịch sử hình thành thị trường chứng khoán Trung Quốc

Tìm hiểu lịch sử hình thành thị trường chứng khoán Trung Quốc Thị trường chứng khoán Trung Quốc từ thuở “sơ khai” được biết đến như một trung tâm giao dịch của người nước ngoài, cổ phiếu đầu tiên xuất hiện trên thị trường là của nước ngoài, sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải đầu tiên cũng do doanh nghiệp nước ngoài sở hữu. Thị trường chứng khoán của Trung Quốc cũ Thị trường chứng khoán Trung Quốc từ thuở “sơ khai” được biết đến như một trung tâm giao dịch của người nước ngoài, cổ phiếu đầu tiên xuất hiện trên thị trường là của nước ngoài, sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải đầu tiên cũng do doanh nghiệp nước ngoài sở hữu. Bắt đầu những năm 70 của thế kỷ 19, bắt đầu xuất hiện cổ phiếu Trung Quốc, từ đó thị trường chứng khoán và trái khoán có những bước phát triển đầu tiên. Tháng 7/1920, sở giao dịch hàng hóa chứng khoán Thượng Hải ra đời, là trung tâm chứng khoán có quy mô lớn nhất lúc bấy giờ. Thời gian tiếp theo đánh dấu sự xuất hiện liên tiếp các sở giao dịch chứng khoán Hoa Thương Thượng Hải, sở giao dịch hàng hóa Thanh Đảo, sở giao dịch daonh nghiệp thành phố Thiên Tân, v.v…. Sự ra đời này dần hình thành nên một thị trường tài chính sôi động trong thời kỳ trước khi Trung Quốc cải cách mở cửa. Thị trường chứng khoán Trung Quốc thời kỳ đổi mới được chia làm 2 giai đoạn 1. Trong thời kỳ xây dựng đất nước Sở giao dịch chứng khoán thành phố Thiên Tân được thành lập ngày 1/6/1949; ngày 1/2/1950 thành lập sở giao dịch chứng khoán Bắc Kinh. Sở chứng khoán Thiên Tân có hơn 39 nhân viên môi giới chứng khoán với tổng mức doanh thu đạt 8 triệu 450 nghìn NDT; còn sở chứng khoán Bắc Kinh chỉ có 17 nhân viên môi giới hoạt động. Tuy nhiên, đến năm 1952, đối mặt với nguy cơ số lượng sàn giao dịch hoạt động ít ỏi, tầm ảnh hưởng của chứng khoán đối với xã hội không cao nên sở chứng khoán Thiên Tân buộc phải sát nhập với công ty đầu tư Thiên Tân, còn sở chứng khoán Bắc Kinh thì tuyên bố phá sản. 2. Thời kỳ sau cải cách mở cửa a) Thời kỳ thăm dò thị trường. Thị trường chứng khoán Trung Quốc được hình thành và từng bước hoạt động kể từ cuối những năm 70 của thế kỷ 20. Cho dù cơ cấu thị trường chưa ổn định, quá trình vận hành còn thô sơ, thể chế luật pháp chưa hoàn thiện nhưng việc khôi phục thị trường chứng khoán ít nhiều đã mang lại những tác động tích cực đối với công cuộc cải cách mở cửa của đất nước. Năm 1978-1990, lượng cổ phiếu được phát hành trên thị trường đạt 286 triệu 100 nghìn NDT. Trong đó, giá trị cổ phiếu đạt 4 tỷ 590 nghìn NDT, trái khoán đạt 187 tỷ 042 triệu NDT. Trong thời gian này, tổng lượng chứng khoán chuyển nhượng đạt 18 tỷ 700 nghìn NDT, trái khoán quốc gia chiếm 16 tỷ 782 nghìn NDT, phương thức chuyển nhượng chủ yếu là giao dịch cá nhân hoặc giao dịch tại quầy. b) Sự hình thành và tốc độ phát triển của của thị trường giao dịch. Từ tháng 12/1990 đến tháng 7/1991, Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải và Sở giao dịch chứng khoán Thâm Quyến chính thức đi vào hoạt động, đánh dấu sự hình thành của thị trường chứng khoán tập trung, cũng là điểm khởi đầu cho thời kỳ phát triển vượt bậc của thị trường chứng khoán Trung Quốc. Tháng 10/1992, Uỷ Ban Chứng Khoán Quốc vụ viện (gọi tắt là UBCK) cùng cơ quan giám sát quản lý được thành lập. Năm 1993, Quốc vụ viện ban hành điều lệ giám sát quản lý giao dịch, phát hành cổ phiếu và điều lệ quản lý trái khoán của doanh nghiệp, đồng thời xây dựng thể chế quy luật quy phạm luật chứng khoán một cách cơ bản nhất. Sau năm 1993, thị trường cổ phiếu bắt đầu sôi động, các cổ phiếu B và H lần lượt được phát hành ra thị trường, thị trường trái khoán đa dạng hơn, quy mô được mở rộng. Đồng thời, đội ngũ nhân viên môi giới chứng khoán từ đó phát triển nhanh và mạnh hơn cả về chất lượng và số lượng. c) Luật chứng khoán ra đời dần hoàn thiện hơn về thể chế giám sát quản lý. Tháng 4/1998, Quốc vụ viện thành lập UBCK Quốc vụ viện - là bộ phận giám sát quản lý chủ yếu thị trường giao dịch chứng khoán cả nước. Tháng 12/1998, Đại hội Đảng thông qua luật chứng khoán và tiến hành thực thi kể từ ngày 1/7/1999, quy định khung pháp luật cơ bản của thị trường chứng khoán. d) Thị trường chứng khoán từng bước phát triển. Ngày 31/1/2004, Quốc vụ viện ban hành điều lệ liên quan đến cải cách mở cửa và phát triển thị trường. Tháng 8/2004 và tháng 11/2005, Đại hội Đảng toàn quốc đã 2 lần sửa lại luật chứng khoán, từng bước củng cố thể chế pháp luật cơ bản. Kể từ năm 2004 trở lại đây, thị trường chứng khoán Trung Quốc phát sinh những thay đổi mang tầm vĩ mô, tháng 5/2004, chỉ số giao dịch tại sở chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến tăng lên đáng kể, thúc đẩy thị trường phát triển, giúp cơ chế giao dịch ngày một cải thiện tốt hơn. Tháng 4/2005, nhờ sự phê chuẩn của Quốc vụ viện, cơ quan giám sát quản lý của Trung Quốc đã ban hành thông tư liên quan đến vấn đề thí điểm cải cách phân chia cổ phần cho các công ty cổ phiếu trên thị trường, giúp các doanh nghiệp có thêm quyền lợi hơn khi tham gia giao dịch cổ phiếu. Cuối năm 2006, hơn 1301 công ty hoạt động trên thị trường Thượng Hải và Thâm Quyến đều đã hoàn thành việc thực hiện lộ trình cải cách phân chia cổ phần. Ngày 8/9/2006, được sự thống nhất của Quốc vụ viện và cơ quan giám sát quản lý phê chuẩn nên các sở chứng khoán Thượng Hải, Tô Châu, Đại Liên, Thâm Quyến cùng nhau thống nhất thành lập sở giao dịch chứng khoán Trung Quốc.